Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

ოთხშაბათი, 28 ოქტომბერი 2020

საქართველოში მუდმივად არსებობს ეჭვი, რომ არჩევნები გაყალბდება. ვერ ვიტყვით, რომ ეს ეჭვი უსაფუძვლოა. პოლიტიკოსებიც, ვიდრე ოპოზიციაში არიან, აღიარებენ, რომ არჩევნები ხშირად ყალბდება, რასაც ასევე მძაფრად განიცდიან ამ პოლიტიკოსების მხარდამჭერები.

„თქვენო უწმინდესობავ, განრთხმული ვარ თქვენს წინაშე და იმის თქმას ვბედავ, რასაც ვფიქრობ და რასაც განვიცდი! გევედრები, გადაეფარე შენს ერსა და სამწყსოს და იხსენ საბოლოო გარდაუვალი განსაცდელისგან. შეაჩვენე და ანათემას გადაეცი ყოველი, ნებისმიერი, დიდიც და პატარაც, ერიც და ბერიც, ყოველი, ვინც გაბედავს და შეეცდება, რომ არჩევნები გააყალბოს, რადგან ხვალ უკვე გვიან, ძალიან გვიან იქნება და მაშინ ვერც წყევლა და ვეღარც ლოცვა ვეღარ გვიშველის...“ - საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქისადმი ამ მიმართვის ავტორი, „ცოდვილი ცოდვილთა შორის“, როგორც თვითონ უწოდებს თავის თავს, საბჭოთა პოეტი და შევარდნაძის მთავრობის კულტურის მინისტრის მოადგილე რეზო ამაშუკელია, მიმართვა კი 2012 წლის 1 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების წინაა დაწერილი.

2012 წ. გაზეთი "ახალი თაობა"
2012 წ. გაზეთი "ახალი თაობა"

რეზო ამაშუკელი სხვა ბევრი ტექსტის ავტორიცაა (ბოლოს და ბოლოს, 1968 წელს საქართველოს კომკავშირის პრემია აქვს მიღებული), მაგრამ ახლა გავიხსენოთ მისი ერთი, ბევრისთვის კარგად ნაცნობი ტექსტი, „გიხაროდენ!“, რომელზეც კომპოზიტორმა ჯემალ სეფიაშვილმა „მოქალაქეთა კავშირის“ მხარდამჭერი სიმღერა დაწერა 1999 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის. ამ არჩევნებში „მოქალაქეთა კაშირმა“ „დამაჯერებლად“ გაიმარჯვა, როგორც ამბობენ, მასშტაბური გაყალბების, ბიულეტენების ჩაყრის წყალობით, მაგრამ, ცხადია, მმართველ პარტიას და მის მხარდამჭერ პოეტებს ეს გარემოება არ გაუპროტესტებიათ, ისევე როგორც არ გაუპროტესტებიათ 2003 წლის 2 ნოემბრის არჩევნების გაყალბება.

1999 წ. გაზეთი "საქართველოს რესპუბლიკა"
1999 წ. გაზეთი "საქართველოს რესპუბლიკა"

ცხადია, სიყალბის ჩამდენი პოლიტიკური ძალებისა და მათი მხარდამჭერებისგან არც არავინ ელის არჩევნების გაყალბების დაგმობას. ამ საქმისთვის არსებობენ არასამთავრობო ორგანიზაციები, ადგილობრივი და საერთაშორისო მეთვალყურეები, საზოგადოება და ა.შ.

2003 წლის 2 ნოემბრის არჩევნების გაყალბება იმის გამოც ვერ შერჩა მაშინდელ ხელისუფლებას, რომ არჩევნებს უპრეცედენტოდ ბევრი მეთვალყურე აკვირდებოდა. მარტო ეუთოს საპარლამენტო ასამბლეას 650 დამკვირვებელი ჰყავდა გამოგზავნილი, მრავლად იყვნენ ადგილობრივი და საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებიც, განსაკუთრებით, „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება (ISFED)“ რომელიც არჩევნების შედეგებს პარალელურად ითვლიდა.

2020 წლის 31 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებს, პანდემიის გამო, ფაქტობრივად, გამოაკლდება საერთაშორისო დამკვირვებელთა კომპონენტი. შესაბამისად, არჩევნების მონიტორინგი, დიდწილად, ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების იმედად რჩება. ამ ფონზე მმართველი პარტიის წარმომადგენლები "ამხელენ" მესამე სექტორს. თეა წულუკიანის მიერ 27 ოქტომბერს გაკეთებული განცხადების მიხედვით, 129 სადამკვირვებლო ორგანიზაციიდან 32 ოპოზიციურ პარტიებთანაა დაკავშირებული.

თეა წულუკიანი
თეა წულუკიანი

„ოპოზიციური პარტიები აპირებენ შექმნან ცრუ ამბები, ვითომდა დარღვევებთან დაკავშირებით, რათა უსაფუძვლოდ აკრიტიკონ ცესკო და არჩევნების მომდევნო დღეებში დაგეგმილი პროვოკაციების მთელი კასკადი შექმნან“, - ამბობს მმართველი პარტიის ერთ-ერთი ლიდერი, რომელიც ადრე ტრადიციულ, ავტორიტეტულ არასამთავრობო ორგანიზაციებსაც ("საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს", „ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციისა“ და„სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოების“) "აკრიტიკებდა".

„ეს სამი არასამთავრობო ორგანიზაცია გამოჭერილია ტყუილში. შესაძლებელია ამ ტყუილის თქმის შესახებ დავალება მიიღეს „ნაციონალური მოძრაობისგან“, - განაცხადა თეა წულუკიანმა 2018 წლის 22 ნოემბერს.

დაახლოებით იმავე პერიოდში ბიძინა ივანიშვილმაც თქვა, რომ „არასამთავრობო სექტორი „ნაციონალური მოძრაობის“ აქტივია“.

ახლა კი, არჩევნებამდე არასრული სამი დღით ადრე, „ქართული ოცნების“ აღმასრულებელი მდივანი ირაკლი კობახიძე ამბობს, რომ „ნაციონალურ მოძრაობას“, რომელიც მითითებებს აძლევს არასამთავრობოებს, ოფიციალური საარჩევნო შტაბის გარდა, გახსნილი აქვს ე.წ. რევოლუციური შტაბი, რომელსაც ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, ვანო მერაბიშვილი, ხელმძღვანელობს და, როგორც 28 ოქტომბერს გამართულ ბრიფინგზე პარტიის აღმასრულებელმა მდივანმა ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, შტაბის ამოცანაა მოქალაქეების პროვოცირება, ძალადობის წახალისება და პოლიტიკური პროცესების რევოლუციური სცენარით განვითარება.

შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ირაკლი კობახიძე ფიქრობს, არჩევნები არ გაყალბდება, მაგრამ სადამკვირვებლო ორგანიზაციები („ოპოზიციის აქტივი“) იტყვიან, რომ არჩევნები გაყალბდა და ამის საფუძველზე ოპოზიცია შეეცდება რევოლუციის მოწყობას.

რა შეიძლება იყოს ეს, წინასწარმეტყველების ნიჭი თუ შესაძლო დარღვევებზე საზოგადოების მოსალოდნელი რეაქციის დისკრედიტაციის მცდელობა?

ვინც ხანგრძლივი დროის განმავლობაში აკვირდება საქართველოში პოლიტიკური ბრძოლის ისტორიას, უთუოდ იტყვის, რომ ეს კინო ნანახი აქვს.

2003 წლის 2 ნოემბერს, არჩევნების დღეს, მაშინდელი მმართველი პარტიის, „მოქალაქეთა კავშირის“ მიერ შექმნილი საარჩევნო ბლოკის, „ახალი საქართველოსათვის“ ერთ-ერთმა ლიდერმა, ვახტანგ რჩეულიშვილმა, საქართველოში აკრედიტებულ დიპლომატებს პარლამენტში გამართულ შეხვედრაზე განუცხადა, რომ 2 ნოემბრის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ არსებობს „ნაციონალური მოძრაობის“ საპროტესტო გამოსვლების საფრთხე და რომ ოპოზიცია ქუჩაში იმ მოტივით გამოვა, თითქოს ხელისუფლება მას გამარჯვებას ართმევს.

„რა არის ეს?“ - მკითხაობდა მაშინდელი პრესაც, - „მარტივი ლოგიკა თუ ბრმა წინასწარმეტყველება?“

ირაკლი კობახიძე
ირაკლი კობახიძე

მალევე გაირკვა, რომ არც ერთი იყო და არც მეორე, არამედ იყო ბინძურად ჩატარებულ არჩევნებზე საზოგადოების ლოგიკური და გარდაუვალი რეაქციის წინასწარი დისკრედიტაციის მცდელობა, რომლისგანაც, საბოლოო ჯამში, არაფერი გამოვიდა.

ვახტანგ რჩეულიშვილზე დამაჯერებელი არც ირაკლი კობახიძე იყო, როცა თქვა:

„ჩვენ ვამხილეთ რადიკალური ოპოზიციის ყალბი ე. წ. სადამკვირვებლო ორგანიზაციები, რომელთა რეალური ამოცანა სწორედ არჩევნების შედეგებისადმი თუნდაც მინიმალური უნდობლობის გაჩენაა. მათი ამგვარი მცდელობა წარუმატებლობისთვისაა განწირული“.

ირაკლი კობახიძეს არაფერი უთქვამს, რას აკეთებს ხელისუფლება და მმართველი პარტია არჩევნების შედეგებისადმი ნდობის გასაზრდელად. ესეც ერთგვარი ტრადიციაა. ასე იყო 2012 წლის 1 ოქტომბრის არჩევნების წინაც, როცა მაშინდელი ოპოზიციის მხარდამჭერები ლაპარაკობდნენ გაყალბების საფრთხეზე და ხელისუფლების გონიერებაზე მეტად პატრიარქის წყევლის იმედი ჰქონდათ.

... სხვათა შორის, უცნობია, დაწყევლა (შეაჩვენა, ანათემას გადასცა) თუ არა კათოლიკოს-პატრიარქმა „ყოველი, ვინც არჩევნების გაყალბებას გაბედავს“; ასევე უცნობია, თუ დაწყევლა, მხოლოდ ერთ კონკრეტულ არჩევნებზე ვრცელდება ეს წყევლა თუ ყველა მომდევნოზე, მათ შორის კარს მომდგარზეც. როგორც უნდა იყოს, აშკარაა, ვინც არჩევნებს გააყალბებს, იმის მიხედვით, ათეისტია თუ მორწმუნე, ან ხალხისა და კანონის უნდა ეშინოდეს ან, დამატებით, ღვთის რისხვისაც.

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.

ლიეტუვის საპარლამენტო არჩევნების მეორე და საბოლოო ტურის შემდეგ კონსერვატორები, როგორც ჩანს, კოალიციას ჩამოაყალიბებენ ორ მცირე ლიბერალურ პარტიასთან. ეს ბალტიის ქვეყნის საგარეო პოლიტიკას მაინცდამაინც არ შეცვლის გარდა იმისა, რომ ვილნიუსმა შესაძლოა კიდევ მოუმატოს რუსეთის ქორობას. თუმცა ქვეყანა ამ გზას, სავარაუდოდ, დაადგება მისი ყველაზე სახელოვანი დიპლომატის, ლინას ლინკევიჩუსის, გარეშე. ის ბოლო 8 წლის განმავლობაში იყო ლიეტუვის საგარეო საქმეთა მინისტრი.

ხშირი არ არის, რომ ლიეტუვის მსგავს მცირე მოცულობის ქვეყნებს შეეძლოთ ბრიუსელის ყურადღების მიპყრობა. როგორც წესი, ეს საფრანგეთის ან გერმანიის მსგავსი დასავლეთ ევროპის ქვეყნებია, რომლებიც წარმართავენ დისკუსიებს და აღწევენ შეთანხმებებს. თუმცა პატარა ლიეტუვამ ამის შეცვლა მოახერხა. ჯერ მისმა ტელეგენურმა ყოფილმა პრეზიდენტმა დალია გრიბაუსკაიტემ დაიმკვიდრა ადგილი ევროკავშირის სამიტებზე სხვა ევროპელ ლიდერებს შორის თავისი მკვეთრი, მახვილგონივრული კომენტარებითა და გამჭრიახი პოლიტიკური ნაბიჯებით, შემდეგი კი ლინას ლინკევიჩუსი იყო, რომელიც მუდამ გამოირჩეოდა ნატოსა და ევროკავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრების შეკრებებზე - და არამხოლოდ თავისი დათვური აღნაგობით. პრესასთან ურთიერთობისას ის ხშირად სასტიკად პირდაპირი იყო და ზოგჯერ სასოწარკვეთამდე გულწრფელიც. ეს კი იშვიათობა გახლდათ დიპლომატიურ სამყაროში. თან, მისი ეს შეხედულებები შეხვედრების ოთახებშიც ანალოგიურად ჟღერდა.

ეს წინააღმდეგობაში მოდიოდა ზოგიერთი სხვა ქვეყნის წარმომადგენლებთან, განსაკუთრებით მათთან, ვისაც რუსეთთან ურთიერთობების დათბობა სურდა. აქ ის ეწინააღმდეგებოდა კრემლთან ნებისმიერ დაახლოებას და ცალსახად მხარს უჭერდა ევროკავშირის აღმოსავლეთ სამეზობლოს ქვეყნებთან - საქართველოსთან, მოლდოვასა და უკრაინასთან - კავშირების კიდევ უფრო გაღრმავებას. საბჭოში ის ერთ-ერთი იშვიათი რუსულის მცოდნე იყო და პოსტსაბჭოთა სივრცის კარგად ფლობამ და კონტაქტების უზარმაზარმა სიამ, კიევიდან თბილისამდე, ის ბრიუსელში ანგარიშგასაწევ ძალად აქცია.

საბჭოთა კავშირისგან დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ, არეული 90-იანების დროს და მომდევნო ხანებში, ლიეტუვის ნატოში გაწევრიანების პერიოდში თავდაცვის მინისტრობისას მან განსაკუთრებით კარგად გააცნობიერა, რომ მისი ქვეყანა ფრონტის წინა ხაზზე იმყოფება როგორც გეოგრაფიულად, ისე პოლიტიკურად. შემდეგ კი ნატოს შტაბბინასა და მინსკში ელჩობამ დაანახვა, რომ რეგიონის სხვა ქვეყნებიც იმავე სიტუაციაში იყვნენ.

2012 წლის მიწურულს, საგარეო საქმეთა მინისტრად გახდომისას, მისი ამოცანა ცხადი იყო - მაქსიმალურად თბილი ურთიერთობები შეენარჩუნებინა ბერლინსა და ვაშინგტონთან და ეცადა დაელაგებინა ვარშავასთან ჩახლართული კავშირები. მხოლოდ ამის შემდეგ შეეძლებოდა ლიეტუვას სხვებს დახმარებოდა მოსკოვის ზეწოლის გამკლავებაში.

ლინას ლინკევიჩუსის პირველი დიდი გამოწვევა აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამიტი იყო, რომელიც ჩატარდა მის მშობლიურ ქალაქში, ვილნიუსში, 2013 წლის მიწურულს. ევროკავშირმა ხელი მოაწერა ასოცირების შეთანხმებებს საქართველოსა და მოლდოვასთან, თუმცა უკრაინასთან იგივე არ გაკეთებულა, რამაც სამეზობლოში კატაკლიზმები გამოიწვია: ევრომაიდანი, ყირიმის ანექსია და ომი დონბასში, რომელიც დღემდე გრძელდება.

ამ დროის განმავლობაში ლინას ლინკევიჩუსი გამუდმებით მხარს უჭერდა ევროკავშირისა და ნატოს უფრო მკაცრ რეაქციებს აღმოსავლეთის ფლანგზე - მაშინაც კი, როდესაც სხვა ქვეყნებს სამხრეთ სამეზობლოში სურდათ ყურადღების გადატანა. ის ხშირად ამბობდა, რომ ევროკავშირი ძალიან ცოტას და ძალიან გვიან აკეთებს, თუმცა მაინც მოახერხა რუსეთისთვის ეკონომიკური სანქციების დაწესება 2014 წელს, რომელიც 6 წლის შემდეგაც ძალაშია. საბოლოოდ, უკრაინამაც მიიღო შეთანხმება ასოცირების შესახებ და ახლა მის მოქალაქეებს, საქართველოსა და მოლდოვის მსგავსად, ევროკავშირში უვიზოდ შეუძლიათ მოგზაურობა.

ამ ქვეყნებშიც და ბრიუსელშიც ოფიციალური პირების უმეტესობა ადასტურებს, რომ ლიეტუვის დიპლომატიას დიდი გავლენა ჰქონდა ამ გადაწყვეტილებების მიღებაში. ვილნიუსი ხომ მუდამ ცდილობდა ეს საკითხი დღის წესრიგში დარჩენილიყო.

რაც შეეხება ლიეტუვის როლს ბელარუსში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით, აქ საქმეში გათვითცნობიერებული ნებისმიერი ადამიანი მიუთითებს ლინკევიჩუსის პირად ჩართულობას სვეტლანა ტიხანოუსკაიასა და ოპოზიციის სხვა წარმომადგენლებისთვის ლიეტუვაში უსაფრთხო ნავსაყუდლის შექმნასა და ვილნიუსის გაზრდილ როლში ევროკავშირის სანქციების დაწესებაში ლუკაშენკას რეჟიმის წინააღმდეგ.

თუმცა მისი ყველაზე დიდი დიპლომატიური ტრიუმფი, ალბათ, 2016 წელს შედგა, როდესაც, ნატოს ვარშავის სამიტის დროს, გადაწყდა ამ ორგანიზაციის მრავალეროვანი ბატალიონების განთავსება ბალტიის ქვეყნებში, რუსეთის მიერ უკრაინაში განხორციელებული აგრესიის საპასუხოდ. ნატოს ჯარების პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში განთავსება ადვილად მისაღწევი რამ არ ყოფილა და ამ გადაწყვეტილებას ეტყობოდა კვალი ადამიანისა, რომელსაც ვაშინგტონშიც და ბერლინშიც გავლენიანი მოკავშირეები ჰყავს.

თუმცა, მართალია, საზღვარგარეთ ნამდვილი ვარსკვლავი იყო, მაგრამ შინ უჩიოდნენ, რომ ის მოსკოვის მიმართ მეტისმეტ სიმკაცრეს იჩენდა, ან, პირიქით, რომ იჩენდა მეტისმეტ სირბილეს; უჩიოდნენ, რომ 1980-იან წლებში ის კომუნისტური პარტიის წვერი გახლდათ და რომ დაკარგა პოლიტიკური ალღო და არასწორ სოციალ-დემოკრატიულ პარტიას შეეკრა, რომელმაც ოქტომბრის არჩევნებში დიდი მარცხი განიცადა.

მომდევნო მთავრობაში ლინკევიჩუსი, დიდი ალბათობით, აღარ იქნება საგარეო საქმეთა მინისტრი, მაგრამ დადის ხმები, რომ ის რაღაც ხანს მაინც დარჩება დიდი დიპლომატიის სფეროში, როგორც წარგზავნილი აშშ-სა ან ევროკავშირში.

ერთი რამ ცხადია: ლინკევიჩუსთან სავარაუდო დამშვიდობება ევროკავშირში დატვირთული დიპლომატიის დროს ემთხვევა - ბლოკი ახალ სანქციებს ამზადებს ბელარუსის წინაღმდეგ და ემზადება რუსეთის წინააღმდეგ მაგნიტსკის აქტის თავისი ვერსიის შესამუშავებლად. ქორი შეიძლება გაფრინდეს, მაგრამ ბრიუსელი მან უკვე გარდასახა საგრძნობლად უფრო ლიეტუვურად.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG