Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

Sorry! No content for 29 დეკემბერი. See content from before

ოთხშაბათი, 27 დეკემბერი 2023

თეა თოფურია
თეა თოფურია

მოკვდა ბაღდათიდან ჩამოყვანილი ძაღლი. ორი დღე იწვალა და მაინც მოკვდა. რაღაც მძიმე ჩაარტყეს თავშიო. მერე კი გაერთიანდა ერი და ბერი, თბილისშიც ჩამოიყვანეს, ფულიც შეაგროვეს, ოპერაციაც გაუკეთეს. კლინიკაში იმდენი კაცი რეკავდა მოსაკითხად, ვეტერინარებმა, პასუხის გაცემას ვეღარ ავუდივართ, საქმე განზე გვრჩებაო, მაგრამ... ასეთი ბოროტებაც არსებობს, მერე ათასი სიკეთეც რომ გააკეთო, ვეღარ გამოასწორებ.

საქართველოში მაწანწალა ძაღლი და კატა ყოველთვის იყო, ბოლო წლებში კიდევ უფრო გამრავლდა. მონიტორინგის სააგენტომ ცხოველები ბოლოს 2015 წელს აღრიცხა, მხოლოდ ძაღლები, კატები გვემალებიანო. მაშინ მხოლოდ თბილისში 42 ათასი მიუსაფარი ძაღლი იყო. ახლა რამდენია, არავინ იცის.

მიზეზი უვარგისი კანონია, რომელიც არც ხელისუფლებას მოსწონს, არც - მის ოპონენტებს, მაგრამ შეცვლით მაინც არავინ ცვლის. ძაღლები არჩევნებზე ხმას რომ აძლევდნენ, მთავრობა ალბათ უფრო მოიწადინებდა, მაგრამ რადგან ბათურა და ფისო არც ერთი პარტიის ელექტორატი არ არის, დიდად თავს არავინ იწუხებს.

მეორე პრობლემა ჩვენ ვართ, ადამიანები, ვისთვისაც ძაღლის ქუჩაში გაგდება ლამის კულტურის ნაწილია. რომ ვთქვა მიკვირს-მეთქი, არ მიკვირს! ბოლო 30 წლის განმავლობაში იმდენი უბედურება გვაქვს გადატანილი, ლოგიკურია, რომ საქართველოს რიგითი მოქალაქე აგრესიული და ეგოისტი იყოს. ლოგიკური არის, უბრალოდ, მომგებიანი არაა.

ლენინგრადის ბლოკადის დროს, შიმშილისგან სიკვდილის პირას მისულმა ხალხმა კატები რომ შეჭამა, ქალაქში ვირთხები გამრავლდნენ, ხორბლის საწყობებს შეესივნენ და კატიჭამიებს ის დარჩენილი ორი ლუკმა პურიც შეუჭამეს. ბლოკადა რომ გაირღვა, ვირთხებთან საბრძოლველად სხვა ქალაქებში აგროვებდნენ კატებს და ლენინგრადში ვაგონებით ჩაჰყავდათ.

არ შეიძლება, სადღაც რაღაც გააფუჭო და წინ არ დაგხვდეს, თან იმაზე უფრო ადრე, ვიდრე ელოდები.

ამასწინათ ჩემი ძაღლი დამესიზმრა, ქრისტოფერი - ლამაზი, შავი ტაქსა, შვიდი წლის წინ სიბერით მკვდარი... ქრისტოფერზე ბევრი შემიძლია ვილაპარაკო. თან შემჩნეული მაქვს, ვისაც ველაპარაკები, არავის ბეზრდება.

სახლში სამი წლის მოვიყვანე. მანამდე სხვა პატრონი ჰყავდა და ძლივს შემეგუა. ხან ფეხსაცმელს მპარავდა, რომ დაეღრღნა, ხან ტანსაცმელს - ზედ რომ დაეძინა. ერთხელ კრილოვის ყვავივით მთელი თავი ყველიც კი მომპარა.

შოკოლადსაც ამწაპნიდა ხოლმე.

ერთხელ, ნამცხვარი შეუვარდა მაცივრის ქვეშ. კარგა ხანი ეწვალა გამოღებას და რომ ვერაფრით მოახერხა, იქვე წამოწვა, იქნებ, თავისი ფეხით გამოვიდესო.

ერთხელ ახალი საყელური ვუყიდე. ძველის გადაგდება რომ დავაპირე, პირი სტაცა და სადღაც შეჩურთა. თავშენახული ძაღლი იყო.

ერთხელ გზაზე, მანქანიდან გაგვეპარა და კახეთში, ატმის გამყიდველთან მივაგენით.

რომ დამესიზმრა, თითქოს ისევ ჩემს საწოლთან იჯდა და მდარაჯობდა...

წელს კოდორის ხეობის დევნილებზე ვწერდი და ერთმა მომიყვა, რომ დავრწმუნდით, აღარ შეიძლებოდა გაჩერება, ტრაქტორით წამოვედით. ცხრა კილომეტრი გვსდია ჩვენმა ძაღლმა. ვერ დავსვით ვერსად, ადგილი არ იყო. კაცებიც ტიროდნენ, ჩვენ ხომ საერთოდ. გვსდია, გვსდია, მერე ჩამორჩა და დარჩაო.

ასეთები არიან ძაღლები, იქ რჩებიან, საიდანაც ჩვენ წამოვედით: უკაცრიელ სოფლებში, უკაცრიელ გზებზე. ამიტომაცაა მნიშვნელოვანი, ვინც რაიონში მიდის, მათთვის საჭმელიც გაიყოლოს, პური მაინც. გზაზე უამრავი დამშეული ძაღლი შეხვდება და ლუკმას მიაწვდის.

შეიძლება არ უნდა გვიკვირდეს მშიერი ძაღლი იმ ქვეყანაში, სადაც სანტა კლაუსიც კი გამხდარი და გალეულია, მაგრამ...

სადაც ძაღლს ჩაგრავენ, იქ ბავშვსაც ჩაგრავენ, იქ ქალსაც ჩაგრავენ და თქვენ წარმოიდგინეთ, იქ კაცსაც სხვა კაცი ჩაგრავს.

ბოლოს კი იცით, ყველაფერი ვირთხების შემოსევით მთავრდება.

ზაზა ბურჭულაძე
ზაზა ბურჭულაძე

პირდაპირ ეთერში რომ ნახავ დაბომბილ სამშობიარო სახლს ან ცირკში გაჭედილ ტანკს, შეიძლება უმწეობისგან მხრებჩამოყრილს მოგეჩვენოს, რომ მსოფლიო საბოლოოდ შეირყა და სიკეთის ადგილი აღარ დარჩა ქვეყნად, მაგრამ ნახავ მატეო გარონეს ახალ ფილმს და მიხვდები, რომ სასწაულები კიდევ ხდება, თურმე.

„მე, კაპიტანი“ (Io Capitano) კეთილი და სასტიკი ზღაპარია. შედევრი. ასეთ კინოს იშვიათად ნახავ ცხოვრებაში. სიუჟეტს ერთ წინადადებაში იტყვი: ორი სენეგალელი ბიჭი აფრიკიდან ევროპაში მიემგზავრება. ესაა და ეს. მაგრამ ესაა, რაცაა.

მთელი ფილმის განმავლობაში მთავარ გმირს, სეიდუს, სიკვდილი სულ ფეხდაფეხ მიჰყვება, მაგრამ ვერ ეწევა. ან როგორ დაეწევა, როცა მას ანგელოზი იცავს, ჩალისფრთიანი. ამ ბიჭუნაში ცოტა ქრისტეც გეცნობა, ცოტა მოსეც და ცოტა ნოეც. ასეთია მისი როლი - მან სიკვდილი უნდა დაამარცხოს, მკვდრეთით აღადგინოს, სნეული განკურნოს და ჟანგიანი ხომალდით, იგივე კიდობნით, გაიყვანოს ხალხი სამშვიდობოს წყლის უდაბნოდან. ზედმეტია იმის ახსნა, რომ გემი მარტო იმიტომ გადარჩება, რომ მას მართავს ის, ვინც გემის მართვა არ იცის.

ფილმის დასაწყისშივე ხდება სეიდუს კურთხევა წყლით, როცა სოფლის შერეკილი მჩხიბავი პირით შეაფრქვევს სახეში ნაკურთხ წყალს, მოგვიანებით ხვდება იგი კალატოზს (ან კი როგორ იქნებოდა ამბავი კეთილი კირითხუროს გარეშე), ვისთან ერთადაც შადრევანს ააგებს უდაბნოში, რაც იგივე წყლის დამორჩილებაა, ბოლოს კი სულაც წყლის მბრძანებელი ხდება, გამოიყვანს რა უძლურ ხალხს მღელვარე სტიქიიდან. აქვე ხდება მთავარი სასწაულიც, სასწაული დაბადებისა. სხვაგვარად შეუძლებელია, სიკვდილს უთუოდ უნდა წაეფინოს სიცოცხლე. ესაა ამბავი დიდ გამოსვლაზე, გამოსვლაზე ქვიშისა და წყლის უდაბნოებში.

ამ ფილმში ყველაფერი შესანიშნავია - მუსიკიდან კოსტიუმებამდე. სრულიად გენიალურია, მთავარ გმირებს, სეიდუსა და მუსას, სულ „გუჩები“ და „ლუი ვიტონები“ რომ აცვიათ, ალბათ, სენეგალური წარმოებისა. აქ ყველა მსახიობი განუმეორებელია. ვერ ნახავ ვერც ერთ უნდო პერსონაჟს, თუნდაც ეპიზოდურს. ასეთია თუნდაც ორიოდ წამით გამოჩენილი ქალიც (ვისთვისაც სინამდვილეში იგება შადრევანი), რომლის სახესაც კი ვერ ვხედავთ. არამედ მის თვალებშიღა ვკითხულობთ სიხარულს, ნიქაბში დატანებული ჭრილიდან რომ ანათებენ.

მატეო გარონე აქამდე კარგი ფილმების ავტორი იყო. მისია „გომორა“, „დოგმენი“ და „რეალობა“, მაგრამ „მე, კაპიტანი“ სხვა სიმაღლეა. ასეთ კინოს მარტო დიდები იღებენ. თავის მთავარ ზღაპრამდე, გარონეს უკვე გადაეღო „საშიში ზღაპრები“ (ან „ზღაპართ ზღაპარი“) და „პინოქიო“, მაგრამ „კაპიტნის“ შესაქმნელად მარტო გამოცდილება არ არის საკმარისი.

წელსვე გამოვიდა დიდ ეკრანებზე ორი მთავარი მეზღაპრის, აკი კაურისმიაკის ახალი ფილმი „ცვენილი ფოთლები“ და ჰაიაო მიაძაკის ბოლო მულტფილმი „ბიჭი და ყანჩა“. როგორც ყოველთვის, სრულიად შეუძლებელია, პირველმა არ გატიროს და მეორემ არ ჩაგწყვიტოს რაღაც ღრმად. ფინელმა თუ არ გატირა და იაპონელმა არ დაგაგლიჯა გულის ძარღვები, ისე როგორ იქნება. სწორედ ამიტომაც გვიყვარს ესენი. და აი, ამათ გვერდით დგას მატეო გარონე თავისი შედევრით. „მე, კაპიტანი“ დიდი ფილმია, მიაძაკისებურად სასტიკი და კაურისმიაკისებურად კეთილი.

ეს უკონკურენტო კინოა. დიდი ნაწარმოებები ყოველგვარი შეჯიბრისა და შეფასებითობის მიღმა არიან ზოგადად, და ერთმანეთს კი არ ეპაექრებიან, არამედ ავსებენ. ამდიდრებენ კიდეც. ასეთი ფილმები თითქმის არ ხვდებიან ხოლმე წლის საუკეთესოებში. საამისოდ სხვა კინო არსებობს, დროის ნერვში რომ არტყამენ და მსოფლიო მაჯისცემას ცნობენ. დიდი ფილმები ცოტა სხვაგან ბინადრობენ, დრო-სივრცის მიღმა, სადაც მარადიული საზომებიღა გამოგადგება: ნათელი/ბნელი, კეთილი/ავი, და ა.შ., და ა.შ.

თუ აღარ გჯერა სასწაულების, თუ თვლი, რომ ადამიანი ადამიანს სინათლის წლებით შორდება, თუ ხედავ, რომ კეთილსა საბოლოოდ სძლია ბოროტმან, სასწრაფოდ ნახე „მე, კაპიტანი“ და რაღაც ისეთი აგენთება გულში, რაც გეგონა, სამუდამოდ გქონდა ჩამქრალი.

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG