ბლოგები

უკვე 1 დღეა, რაც “ოსკარის” შედეგები გავიგეთ, ზოგმა საიტებიდან და ფორუმებიდან, სხვებმა ღამე ათენეს, დილამდე დარჩნენ ტელევიზორებთან. მე გუშინ შედარებით ადრე დავწექი, 3 საათზე, ასე რომ, ცერემონიის დაწყებასაც კი ვერ ვუყურე. “იმედზე” აგერ უკვე მეორე დღეა „ოსკარის“ სარეკლამო ტიხარი გადის. დღესაც რომ მომესმა ეს ტიხარი, გამიკვირდა, რაღა დროს “ოსკარია”-მეთქი... გავიკითხე და თურმე 9 მარტს, ღამის ეთერისთვის დაუგეგმავთ ცერემონიის ჩანაწერის ჩვენება. ტიხარი მთავრდებოდა სიტყვებით: “ასეთი ოსკარი თქვენ არ გინახავთ...”.

როგორ არ მინახავს...

შევეცდები მოგიყვეთ ჩემს ცხოვრებაში ყველაზე მაგარი “ოსკარის” ამბავი და კიდე ერთი-ორი სხვა ისტორიაც, რომელიც წინ უძღოდა ამ ამბავს ან მის შემდეგ მოხდა.

საუბარია “ოსკარზე”, რომელიც 2001 წელს გაიმართა, 23 თუ 25 მარტი იყო. როგორც ყოველთვის, ამ „ოსკარზეც“ წინა წლის შეფასება იყო, ანუ 2000-ის. ჩემთვის ამ წლის შეფასება ერთი მოვლენით ამოიწურებოდა, ოქტომბერში მამაჩემი გარდაიცვალა, აკადემიკოსებს კიდე ამდენი რამე ჰქონდათ შესაჯამებელი...

მაშინ ჩვენი ძველი ტელევიზორი უკვე აღარ მუშაობდა, სამაგიეროდ შემორჩენილი გვქონდა მამაჩემის პატარა, მანქანის ტელევიზორი, რომელიც თითქმის არაფერს აჩვენებდა, სამაგიეროდ ხმა ჰქონდა ომახიანი და რადიოს რეჟიმში მაუწყებლობდა სამზარეულოს თაროდან. “ოსკარის” ღამეს (23 თუ 25 მარტს) ადრე დავიძინე, დაახლოებით 3 საათზე. ისიც კი არ ვიცოდი, ოსკარი რომ უნდა გადმოეცათ. მალე რაღაცამ გამაღვიძა, ცოტა ხანი სიბნელეში ვიწექი, ჭერს ვუყურებდი, ალბათ ქარიც ქროდა გარეთ, შეიძლება ქარსაც ვუსმინე ცოტა ხანი. დაახლოებით 6-7 საათისთვის წამოვდექი და ტელევიზორი ჩავრთე. კარგად აჩვენებდა, ახალივით იყო, გამიკვირდა, გამიხარდა და უცებ ვხედავ, ვიღაც გოგო ხმის კანკალით აცხადებს ბობ დილანს ოსკარზე წარდგენილი სიმღერით Things Have Changed (როგორც შემდეგ გავარკვიე, ის გოგო ჯენიფერ ლოპესი იყო). დილანი ლოს ანჯელესიდან ათასობით კილომეტრის დაშორებით, სიდნეიდან ერთვებოდა, სატელიტით. გოგომ ეს ამბავიც აღნიშნა და სიმღერაც დაიწყო.

ვისმენდი და ისეთი შთაბეჭდილება მრჩებოდა, რომ ასეთი არაფერი მომესმინა აქამდე. ბობ დილანი ფართო პლანით მოჩანდა ჩემს ბებერ ტელევიზორში, ხანდახან ცალი თვალით ჩაიხედებოდა კამერაში, თავს აქეთ-იქით ატრიალებდა და რაც მთავარია, მღეროდა ძალიან მაგარ სიმღერას, რომელმაც მაშინ, იმ წამებში რაღაცეებზე ამიხილა თვალი. მეგონა, რომ მამაჩემი, იურა მიყურებდა დილანის იმ ცალი თვალით, კამერისკენ რომ აპარებდა. ორივე თითქმის ტოლები იყვნენ, მამაჩემიც და ბობ დილანიც.

ამ ამბის შემდეგ რამდენიმე თვე გავიდა. ახალი ტელევიზორი ვიყიდეთ, პულტით, წიგნისხელა ინსტრუქციით და სხვა წვრილ-წვრილი რაღაცეებით. გადავწყვიტეთ, “საკაბელო” დაგვეყენებინა და ხელოსანი დავიბარეთ. მოვიდა ეს კაცი, დაიწყო რაღაცეების გაყვანა, გაჭიმვა, ავიდა სახურავზე, ჩამოვიდა, შეამოწმა, გაასწორა. ლამის მთელი დღე მოუნდა ერთი კაბელის გაყვანას. გაგვიშინაურდა, ჩვენც გავუშინაურდით. ისიც მამაჩემის ტოლა იყო. მოსაღამოვებულზე ცხელი წვნიანი შევთავაზეთ, დედაჩემმა სუფრა გაშალა, დავსხედით მაგიდასთან, ის კაცი, მე, დედაჩემი, ჩემი და. ტკბილი ოჯახივით ვისხედით, იმ განსხვავებით, რომ მამაჩემის ადგილას საკაბელოს კაცი იჯდა. თითო ჭიქაც დავლიეთ ალბათ, ზუსტად არ მახსოვს. ამ კაცმა ერთი ორი თავისი ამბავიც მოყვა, რაღაცნაირი ჩუმი ტიპი იყო, საწყალი. და უცებ, მე თუ დედაჩემმა ვკითხეთ:

- თქვენი სახელი?
- იურა...

სახელზე ყველანი გავშეშდით, მერე ერთმანეთს გადავხედეთ. იურა ერთი წამით ჩვენს გაშეშებას უყურებდა, მერე თეფშს ჩააცქედა. ალბათ იფიქრა, ჩემი სახელი თუ ეუცნაურათო, ვერაფერს მიხვდა. იმის მერე ის კაცი აღარ მინახავს. ეტყობა წავიდა საკაბელოდან, ან გაუშვეს. დაბნეული ტიპი იყო, საწყალი.

მოგვიანებით, ჩემმა მეგობარმა, ანა კორძაია-სამადაშვილმა ძალიან ძვირფასი რამ მაჩუქა. ბობ დილანის ავტოგრაფი, რომელიც მან თბილისში დატოვა. სასტუმრო “ივერიის” თეთრ, ლაქებიან ხელსაწმენდზე აწერდა ნერვიულად. აი, ესაა, ფოტოზე:

ახლა, როცა დილანის ხელრთვას ვაკვირდები, ვფიქრობ, რომ მეც დაახლოებით ასე ვაწერ ხელს. მეც მიყვარს ქვემოთა ხაზის გავლება. ოღონდ ეგ არის, რომ ჩემი არც ერთი ხელმოწერა მეორეს არ ჰგავს. არადა მთელი ბავშვობა მამაჩემს ვბაძავდი, კარგი ხელი ჰქონდა და მინდოდა მეც ისე ლაღად მომეწერა. ვერა და ვერ “დავამუღამე”.

რატომ ვერ ლაგდება ოპოზიციის არეული ცხოვრება? აი, ამ კითხვაზე მინდა, დღეს ჩემი პასუხი შემოგთავაზოთ, რომლის მოკლე ვერსია – მეფე ლირის ცნობილ ფრაზაში ლაკონურად ასახული – სტატიის სათაურად შევარჩიე.

რაც კი ბოლო დღეებში ლევან გაჩეჩილაძის კომენტარი მოვისმინე, სულ იმას ამბობდა – მხოლოდ მე მაქვს თბილისის მოგების გამოცდილება და დედაქალაქის საარჩევნო სპეციფიკას ყველაზე უკეთ მე ვიცნობო.

მეორე მხრივ, მერობის კანდიდატად უკვე მერამდენედ გამოცხადდა ირაკლი ალასანია. სადღაც დავით ბერძენიშვილის კომენტარსაც წავაწყდი – დაუჭიროს ლევან გაჩეჩილაძემ მხარი ალასანიას და ოპოზიციის ერთიანი ლიდერის პრობლემა უმტკივნეულოდ გადაიჭრებაო.

ლევან გაჩეჩილაძეც მართალია და დავით ბერძენიშვილიც, ოღონდ, ცალ-ცალკე. როგორც კი მათი მოსაზრებების შეჯერებას მოვინდომებთ, მაშინვე ჩიხში აღმოვჩნდებით: თუ ერთს უკეთესი შანსი აქვს, მეორე რატომაა კანდიდატი? მაგრამ თუ მეორე უკვე აღიარებული კანდიდატია, სანამ პირველი ოხვრას არ დაასრულებს და იმ მეორეს მხარს არ დაუჭერს, ოპოზიციის საქმე წინ ხომ ვერ წავა?

დღევანელი მომენტის თავისებურება ის არის, რომ ირაკლი ალასანიაც და ლევან გაჩეჩილაძეც, ფაქტობრივად, „მარტოკაცი ლიდერები“ არიან. ორივე მათგანის გვერდით საზოგადოება დგას და არა პარტია. ერთ მხარეს „ქართული აკადემიაა“, მეორე მხარეს კი – „დაიცავი საქართველო“.

ირაკლი ალასანია ფორმალურად არის პარტიის ლიდერი, მაგრამ, საქართველოში ძნელად თუ იპოვით ადამიანს, რომელსაც ან მისი პარტიის რთული დასახელება ახსოვს, ან ის იცის – თუნდაც, დაახლოებით – რამდენი წევრია ამ პარტიაში – 100, 1 000 თუ 10 000. ყოველ შემთხვევაში, პარტია ლიდერს პოლიტიკურ წონას რომ ვერ უქმნის და ლიდერის გვერდით გადამწყვეტ მომენტში საზოგადოებრივი ორგანიზაცია რომ დგას და არა პარტია, – ეს ცხადია. ლევან გაჩეჩილაძე ხომ თავად არის საზოგადოებრივი მოძრაობის ლიდერი და პარტია ფორმალურადაც არ გააჩნია.

გამოდის, ამ რთულ პოლიტიკურ მომენტში (შესაძლოა, ამიტომაც არის ასეთი რთული), ლიდერების გვერდით შემთხვევითი ადამიანები, არაპოლიტიკოსები არიან. სწორედ ისინი – არაპროფესიონალები – განსაზღვრავენ ლიდერების პოლიტიკურ ქცევასაც და ოპოზიციური პოლიტიკის ზოგად ფაბულასაც.

არადა, საზოგადოებრივი და პოლიტიკური ორგანიზაციები ერთმანეთისგან არსებითად განსხვავდებიან. წესით, საზოგადოებრივი ორგანიზაციები ღირებულებით ჩარჩოს უნდა ქმნიდნენ და ცდილობდნენ, რომ პოლიტიკოსები ამ ჩარჩოთი შეძლებისდაგვარად შებოჭონ. პოლიტიკური ორგანიზაციები კი პრაგმატულად, პოლიტიკის ლოგიკის და მიზანშეწონილობის პრინციპებით უნდა მოქმედებდნენ.

როდესაც ყველაფერი ყირამალაა – როდესაც პოლიტიკური ლიდერები ცნობილ მომღერლებს, სპორტსმენებს, მწერლებს და მსახიობებს უსმენენ, პოლიტიკური პარტნიორების ნაცვლად; როდესაც კულმინაციურ მომენტში ლიდერები კათოლიკოს-პატრიარქს გადააბარებენ პოლიტიკური გადაწყვეტილების ტვირთს; როდესაც სამეგობრო წრეში გეგმავენ ამა თუ იმ ნაბიჯს, რომელზეც ათეულ ათასობით ადამიანის ბედია დამოკიდებული, – ცხადია, იმის მეტი ვერაფრი გვექნება, რაც გვაქვს.

პოლიტიკური ლიდერების მსგავსად, საზოგადოების მხრიდან ღრმად პატივცემული ადამიანებიც თავის ფუნქციას კი არ ასრულებენ – ანუ საზოგადოებრივი ღირებულებების ღერძის შექმნაზე კი არ ფიქრობენ – არამედ, პოლიტიკურ გადაწყვეტილებებს ჰკარნახობენ ლიდერებს: სად წავიდნენ, ვის გაემიჯნონ, ვის შეუერთდნენ. შედეგად, პოლიტიკური პროცესის ერთ-ერთ უმწვავეს მომენტში, რომლის მსგავსი, სავარაუდოდ, 2012 წლამდე აღარ დადგება ჩვენს ქვეყანაში, ოპოზიციურ ველზე ადამიანები საკუთარი კომპეტენციიდან ძალიან (მეტისმეტად ძალიან!) დაშორებულ სფეროში ღებულობენ გადაწყვეტილებებს და ეს გადაწყვეტილებები სასტიკად უხარისხოა.

ვის მოვთხოვოთ პასუხი?

პოლიტიკურ ლიდერებს, რომლებიც უმწიფარ, არასწორ რჩევებს მიჰყვებიან, თუ საზოგადოებრივ ლიდერებს, რომლებიც ამ უმწიფარ, არასწორ რჩევებს იძლევიან?