Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

ოთხშაბათი, 28 აგვისტო 2024

რიკარდ იოზვიაკი
რიკარდ იოზვიაკი

ბრიუსელში შემოდგომა სექტემბრის შუა რიცხვებში დგება ხოლმე, როდესაც ევროკომისიის პრეზიდენტი ევროპარლამენტს მიმართავს მოხსენებით ევროკავშირის მდგომარეობის შესახებ.

გამოსვლა, რომელიც დაახლოებით ერთ საათს გაგრძელდება, ასახავს პოლიტიკის პრიორიტეტებს, რომელთა განხორციელება უნდა დაიწყოს ან დაასრულოს ევროკავშირის აღმასრულებელმა უახლოეს თვეებში.

თუმცა ბრიუსელისათვის ეს ჩვეულებრივი შემოდგომა არ გახლავთ, რადგან "ევროკავშირის გვარდია" უნდა შეიცვალოს. ივნისში ევროკავშირის ლიდერებმა გადაწყვიტეს, რომ პორტუგალიის ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა, ანტონიო კოსტამ 1 დეკემბერს შარლ მიშელი უნდა ჩაანაცვლოს ევროსაბჭოს პრეზიდენტის თანამდებობაზე. რამდენიმე კვირის შემდეგ ევროპარლამენტმა დაამტკიცა ევროკავშირის ლიდერების გადაწყვეტილება, რომ გერმანელი ურზულა ფონ დერ ლაიენი კიდევ ხუთ წელს დაჰყოფს ევროკომისიის სათავეში. სექტემბერში ფონ დერ ლაიენს ბევრი საქმე აქვს - მან უნდა შეადგინოს 26 კომისრის ახალი გუნდი, სადაც ევროკავშირის ყველა წევრ ქვეყანას ეყოლება წარმომადგენელი. ზოგიერთმა ქვეყანამ უკვე წარადგინა შესაბამისი კანდიდატები (ბოლო ვადა 30 აგვისტოა). ურზულა ფონ დერ ლაიენი ყველა მათგანს გაესაუბრება და თითოეულს გამოუყოფს პორტფელს.

ძირს ოლივერი, მაღლა კალასი?

ჯერჯერობით, მხოლოდ ერთი სახელი და პორტფელი ვიცით: ივნისში ევროკავშირის ლიდერებმა, კოსტასა და ფონ დერ ლაიენის დანიშვნების პარალელურად, გადაწყვიტეს, რომ ესტონეთის პრემიერ-მინისტრი კაია კალასი ჩაანაცვლებს ესპანელ ჟოზეპ ბორელს ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის მესვეურის თანამდებობაზე. კალასი ჯერ საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტს უნდა შეხვდეს, რომლებიც ჯერ მას გაწურავენ, შემდეგ კი გაფართოების მომავალ კომისარს, ვინც არ უნდა იყოს ის.

ევროკავშირის დიპლომატებისგან შევიტყვე, რომ კალასის მოსმენა 29 სექტემბერს არის დაგეგმილი. ბრიუსელის საინფორმაციო ციკლი სექტემბრის მეორე ნახევარსა და ოქტომბრის დასაწყისში მთლიანად იქნება მოცული კომისრობის მსურველებთან გასაუბრებით. ამ დროს ევროპარლამენტს შეუძლია კბილები გამოაჩინოს და უარყოს რამდენიმე კანდიდატი, რომლებიც, მისი აზრით, ცუდად წარმოჩინდება გამოკითხვის დროს. (წინაზე, 2019 წელს, ევროპარლამენტარებმა უარყვეს სამი კანდიდატი, რის შემდეგაც მათ წარმდგენ ქვეყნებს მოუწიათ სწრაფად შეერჩიათ ახალი პირები ახალი მოსმენებისთვის.)

ევროპარლამენტარების ყურადღების ცენტრში ნამდვილად მოექცევა უნგრელი ოლივერ ვარჰეი. ის ხუთი წლის განმავლობაში გახლდათ უმაღლესი წარმომადგენელი გაფართოების საკითხებში და ბუდაპეშტი ახლა მას ახალი ვადით წარადგენს. ბევრი დიპლომატის აზრით, ის ბუდაპეშტის ინტერესებს ბრიუსელზე წინ აყენებდა - თბილად უდგებოდა სერბეთსა და საქართველოს, მაგრამ არა უკრაინას. ერთხელ კი მიკროფონი ჩართული დარჩა და ყველამ გაიგო, როგორ უწოდა ევროპარლამენტარებს "იდიოტები".

ვარჰეის გაფართოების პორტფელს ხელახლა, ალბათ, აღარ შესთავაზებენ. საკითხავი ისაა, მოახერხებს თუ არა უნგრელი ევროპარლამენტარების დარწმუნებას, რომ საერთოდ რაიმე პორტფელი მიიღოს. ბრიუსელში იმედოვნებენ, რომ პარლამენტი ყველა კომისარს და მთლიანად ევროკომისიას მოიწონებს და 1 დეკემბერს მუშაობა დაიწყება, თუმცა ამ პროცესმა შეიძლება უფრო დიდხანს გასტანოს.

არც ისეთი სასტიკი ქორი

ევროკავშირის არცერთი ოფიციალური პირი, ვისაც ვესაუბრე, არ მოელის, რომ კალასის დამტკიცებას რაიმე რეალური საფრთხე ემუქრება. მაგრამ მაინც საინტერესო იქნება იმის მოსმენა, თუ რას იტყვიან ის და გაფართოების საკითხების მომავალი კომისარი უკრაინის, რუსეთისა და დასავლეთ ბალკანეთის ქვეყნების შესახებ. საინტერესო იქნება მათი აზრები ბლოკში მეტი წევრის მიღების პერსპექტივის შესახებაც. ამ ფრონტზე რადიკალური ცვლილებები მოსალოდნელი არ არის. ევროკავშირის პოლიტიკა მკაფიოდაა გამოკვეთილი - ესაა უკრაინის სრული მხარდაჭერა და გაფართოება მას შემდეგ, რაც ბლოკი რეფორმებს განახორციელებს და კანდიდატი ქვეყნები ყველა წინაპირობას შეასრულებენ. თუმცა მთავარია, რა აქცენტებს დასვამენ გამომსვლელები და როგორ მიეწოდება ეს გზავნილები.

კალასს „რუსეთის მოწინააღმდეგე ქორის“ რეპუტაცია აქვს. ის, ალბათ, ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის პირველი ხელმძღვანელია, ვისაც მოსკოვის მიმართ ასეთი მკვეთრად გამოხატული პოზიცია უჭირავს. აქ ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ მთელი ბლოკი მიუახლოვდა ბალტიისპირეთის ქვეყნების შეხედულებებს რუსეთზე მას შემდეგ, რაც კრემლმა უკრაინის წინააღმდეგ სრულმასშტაბიანი ომი დაიწყო. მაგრამ მაინც, როდესაც მისი სახელი პირველად გაისმა, ბევრი ეჭვობდა, რამდენად მიზანშეწონილი იქნება მისთვის ევროკავშირის მთავარი დიპლომატის პორტფელიო.

ამიტომ ველით, რომ ის ოდნავ შეამსუბუქებს ტონს, როცა ევროპარლამენტარებს შეხვდება და მხოლოდ რუსეთსა და უკრაინაზე არ ილაპარაკებს. მან შესაძლოა არანაკლები ილაპარაკოს ღაზაზე, ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნების სამხრეთის ქვეყნებთან თანამშრომლობაზე; და ე.წ. გლობალური სამხრეთის სხვა დიდ ძალებთან უფრო მჭიდრო ურთიერთობების საჭიროებაზე.

ევროკავშირის გაფართოება?

ასევე საინტერესოა, თუ ვის ირჩევს ფონ დერ ლაიენი გაფართოების კომისრად. ევროკავშირის გაფართოების ახლა აქტუალური თემაა - საქართველო, მოლდოვა და უკრაინა ბლოკში მიიწვიეს და ეს ორი უკანასკნელი რეალურ პროგრესს აჩვენებს - და ევროკავშირის უფრო მეტი წევრი ქვეყანაა დაინტერესებული ამ პორტფელის მიღებით. ეს ძალიან განსხვავდება 2019 წლის ვითარებისგან, როდესაც ეს პორტფელი მხოლოდ ბუდაპეშტს სურდა და მიიღო კიდეც. ესტონეთმა, რომელიც ბრიუსელში „აღმოსავლეთის“ წევრ სახელმწიფოდ მიიჩნევა, საგარეო პოლიტიკის მესვეურის პოსტი მიიღო და გასაკვირი იქნება, თუ კომისიის გაფართოების პორტფელს კიდევ ერთი „აღმოსავლელი“ მიიღებს. ჩემი ვარაუდით, ფონ დერ ლაიენი სამხრეთისაკენ ან დასავლეთისკენ გაიხედავს, რათა გეოგრაფიული ბალანსი უზრუნველყოს და თავიდან აიცილოს ბრალდებები, რომ ბლოკის ერთადერთი ფოკუსი უკრაინაა. რა თქმა უნდა, ამ მხრივ მთავარია თუნდაც მინიშნება მივიღოთ იმასთან დაკავშირებით, თუ როდის შეიძლება მოხდეს ევროკავშირის შემდეგი გაფართოება.

ამის გამოცნობა პრაქტიკულად შეუძლებელია. ბოლოს რაიმე თარიღი ევროსაბჭოს პრეზიდენტმა შარლ მიშელმა დაასახელა, როდესაც, გასულ წელს მოუწოდა ევროკავშირს, 2030 წლისთვის ყოფილიყო მზად. თუმცა ის თანამდებობას მალე დატოვებს და ისედაც - გაფართოების თარიღის დაწესება მისი გადასაწყვეტი არ ყოფილა. სიმართლე კი ისაა, რომ ეს თარიღიც ამბიციურად გამოიყურება, რადგან გაწევრიანებასთან ახლოს არცერთი კანდიდატი ქვეყანა არ ჩანს.

ევროკომისია, დიდი ალბათობით, გამოაქვეყნებს გაფართოების ყოველწლიურ ანგარიშს, სადაც ასახული იქნება ევროკავშირში გაწევრიანების მსურველი ქვეყნების მიერ მიღწეული პროგრესი (ან მისი ნაკლებობა). მოლდოვასა და უკრაინასთან დაკავშირებით ტონი პოზიტიური იქნება, მაგრამ უნდა ველოდეთ, რომ ეს ქვეყნები წელს გახსნიან ევროკავშირში გაწევრიანების თავებს. ჯერ ევროკავშირი განიხილავს ეროვნულ კანონმდებლობებს და მათ თავსებადობას ევროკავშირის წესებსა და კანონებთან სხვადასხვა სფეროში. ეს პროცესი 2025 წლის პირველ ნახევარში უნდა დასრულდეს. თუ ყველაფერი კარგად იქნება, მხოლოდ ამის შემდეგ დაიწყება მოლაპარაკებები რეალურად.

საქართველოსთვის, რომელიც წლების განმავლობაში სულ უფრო და უფრო უპირისპირდება ბრიუსელს, ანგარიში ნაკლებად სასიამოვნო იქნება. რეალურ პროგრესს არ ელიან. ევროკავშირი, სავარაუდოდ, ასევე გაითვალისწინებს, თუ რამდენად თავისუფლად და სამართლიანად ჩატარდება 26 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნები და ნებისმიერ შემდგომ ნაბიჯს ამის მიხედვით განსაზღვრავს. ევროკავშირმა უკვე შეაჩერა საქართველოში მაღალი დონის ვიზიტები და სამხედრო დახმარება ახლახან ამოქმედებული „უცხოური გავლენის“ კანონის გამო და ვითარების კიდევ უფრო გაუარესების შემთხვევაში დამატებითი სანქციებიცაა მოსალოდნელი.

მეორე მხრივ, დასავლეთ ბალკანეთის ზოგიერთმა ქვეყანამ ამ შემოდგომაზე შეიძლება ნამდვილი პროგრესი დაინახოს ევროკავშირისკენ მიმავალ გზაზე. არ არის გამორიცხული, რომ მონტენეგრომ დახუროს მოლაპარაკებების ზოგიერთი თავი, რაც მას 2017 წლის შემდეგ ვერ მოუხერხებია.

ბრძოლა ბუდაპეშტთან

ზოგიერთი პოლიტიკური გადაწყვეტილება შესაძლოა ამ შემოდგომაზეც მიიღონ. ბრიუსელს მოუწევს მეტი ფულის გამოძებნა უკრაინის მხარდასაჭერად და ახლა მას გაყინული რუსული აქტივების გამოყენებაც შეუძლია. უნგრეთმა, რომელიც ევროკავშირის საბჭოს მონაცვლეობითი თავმჯდომარეა, ზაფხულის განმავლობაში ბრიუსელს ამოსუნთქვის საშუალება არ მისცა. ევროკავშირი, ალბათ, არ დაეხმარება ბუდაპეშტს რუსული ნავთობის მიღებაში და კიდევ ერთხელ გაჟღერდება, რომ უნგრეთმა რუსეთისა და ბელარუსის მოქალაქეებისთვის სამუშაო ვიზების მიღება გაამარტივა.

წესით, ორივე ეს საკითხი წამოიჭრება, როდესაც ბლოკის საგარეო საქმეთა მინისტრები ბრიუსელში 29 აგვისტოს შეიკრიბებიან. ეს არაოფიციალური შეხვედრა ბუდაპეშტში უნდა ჩატარებულიყო, თუმცა ბორელმა ის ევროკავშირის დედაქალაქში გადაიტანა მას შემდეგ, რაც რამდენიმე წევრმა ქვეყანამ ბოიკოტი გამოუცხადა უნგრეთში ნებისმიერ შეხვედრას მას შემდეგ, რაც პრემიერ-მინისტრმა ვიქტორ ორბანმა მოსკოვსა და პეკინში იმოგზაურა ივლისის დასაწყისში.

უნგრეთთან დაკავშირებით კიდევ ორი საკითხი არსებობს, რომლებსაც შემოდგომაზე თვალყური უნდა ვადევნოთ. პირველი გახლავთ ბუდაპეშტის უარი უკრაინისთვის ევროპის სამშვიდობო ფონდის მერვე ტრანშის, 500 მილიონი ევროს სამხედრო დახმარების გამოყოფასთან დაკავშირებით. ტრანში უკვე თითქმის 18 თვეა დაბლოკილია და, მიუხედავად წევრი ქვეყნების მზარდი ზეწოლისა, ცოტას თუ სჯერა, რომ უნგრელები პოზიციას შეიცვლიან ევროკავშირის თავმჯდომარეობის დროს.

შემდეგი საკითხია დამატებითი სანქციები რუსეთისა და ბელარუსის წინააღმდეგ. ბლოკმა მოსკოვის წინააღმდეგ სანქციების მე-14 რაუნდი დაამტკიცა უნგრეთის პრეზიდენტობის დაწყებამდე ცოტა ხნით ადრე, 1 ივლისს. ევროკავშირის დიპლომატები, ვისაც ვესაუბრე, ამბობენ, რომ ახალი სანქციები უნგრეთის ექვსთვიანი პრეზიდენტობის განმავლობაში მოსალოდნელი არ არის. საკითხავი ისაა, მზად არის თუ არა ევროკომისია, რომელიც ახალი სანქციების ინიციატორია ხოლმე, შეცვალოს ვითარება უკრაინის მშვიდობიან მოსახლეობაზე ან ინფრასტრუქტურაზე რუსეთის თავდასხმების ესკალაციის შემთხვევაში.

ერეკლე II-ის ძეგლი თელავში
ერეკლე II-ის ძეგლი თელავში

საბჭოთა კავშირში, როგორც წესი, მეფეებს ძეგლებს არ უდგამდნენ.

საბჭოთა კავშირში მოქმედებდა ვ. ლენინის ე.წ. მონუმენტური პროპაგანდის საკავშირო გეგმა, რომლის მიზანი ხალხში რევოლუციური იდეების დანერგვა იყო. ამ გეგმის ფარგლებში, ქალაქებისა და რაიონული ცენტრების მთავარ მოედნებზე ძირითადად იდგმებოდა პროლეტარიატის ბელადების, ე.წ. გამოჩენილი რევოლუციონერების, სოციალისტური შრომისა და ბრძოლის გმირების ძეგლები.

თუმცა არსებობდა ცალკეული გამონაკლისებიც ისტორიული პირებისათვის. ერთ-ერთი ასეთი გამონაკლისია ერეკლე მეორის ძეგლი თელავში, რომელიც 1971 წლის აპრილში დაიდგა.

26 აგვისტოს საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ მთავრობის სხდომის მიმდინარეობისას განაცხადა, რომ კახეთის გზატკეცილზე, შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობის მიმდებარე ტერიტორიაზე დაიდგმება ერეკლე მეორის ძეგლი.

„ჩვენი ვალია, სათანადო პატივი მივაგოთ საქართველოს ისტორიას და ყველა იმ გმირს, რომელსაც განსაკუთრებული წვლილი მიუძღვის ჩვენი ქვეყნის წინაშე, რომელმაც განსაკუთრებული როლი შეასრულა საქართველოს ეროვნული და რელიგიური იდენტობის შენარჩუნების თვალსაზრისით. თქვენ იცით, რომ ჩვენი გმირი მეფე ერეკლე მეორე არის ამ თვალსაზრისით გამორჩეული. მისმა თავგანწირვამ და სიბრძნემ შეუნარჩუნა საქართველოს ქრისტიანული იდენტობა, რაც არის ჩვენი ევროპული იდენტობის განუყოფელი ნაწილი და ჩვენი ეროვნული გმირის, ერეკლე მეორისთვის პატივის მისაგებად კახეთის გზატკეცილზე, სადაც მერია ახორციელებს პარკის რეაბილიტაციის პროექტს, გადავწყვიტეთ, რომ აღიმართება ერეკლე მეორის ძეგლი, მერაბ მერაბიშვილის ესკიზის მიხედვით“, - თქვა ირაკლი კობახიძემ.

ირაკლი კობახიძე
ირაკლი კობახიძე

მოქანდაკე მერაბ მერაბიშვილია თელავში დადგმული ძეგლის ავტორიც, რომლის ნამუშევარი საზეიმო ვითარებაში გაიხსნა 1971 წლის 24 აპრილს. გახსნას არ დასწრებია საქართველოს მაშინდელი პირველი პირი, საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი, ვასილ მჟავანაძე, რომელიც იმ დღეებში მოსკოვში იმყოფებოდა და სკკპ XXIV ყრილობაზე სიტყვით გამოსვლისას ხალხთა მეგობრობაზე, ძმობაზე, ინტერნაციონალიზმსა და ლენინის დაპირებულ მშვიდობაზე ლაპარაკობდა:

„თავის ერთ-ერთი წერილში [„აზერბაიჯანის, სომხეთის, საქართველოს, დაღესტნისა და მთიელთა რესპუბლიკის ამხანაგ-კომუნისტებს“] ლენინმა გამოთქვა იმედი, რომ საბჭოთა რესპუბლიკების მჭიდრო კავშირი „შექმნის ბურჟუაზიულ წყობილებაში შეუძლებელი მშვიდობიანობის ნიმუშს“. გავიდა 50 წელი და დღეს შეგვიძლია საჯაროდ განვაცხადოთ, რომ ეროვნული მშვიდობის ასეთი ნიმუში შეიქმნა ჩვენს ქვეყანაში და ეროვნული მშვიდობა სულ უფრო განმტკიცდება, გაიზრდება და განვითარდება“.

ლეონიდ ბრეჟნევი, ვასილ მჟავანაძე (შუაში), ნიკო მუსხელიშვილი
ლეონიდ ბრეჟნევი, ვასილ მჟავანაძე (შუაში), ნიკო მუსხელიშვილი

1971 წელს საქართველო ე.წ. გასაბჭოების 50 წლისთავს აღნიშნავდა. ერეკლეს ძეგლის გახსნის დღეს, 24 აპრილს, ამ მრგვალი თარიღიდან (1921 წლის 25 თებერვალი) სულ რაღაც ორი თვე იყო გასული. შესაბამისად, გახსნის საზეიმო ღონისძიებაზე ბევრი ილაპარაკეს რუსი და ქართველი ხალხების ძმობასა და მარადიულ კავშირზე, რომელსაც, სიტყვით გამომსვლელთა თქმით, საფუძველი ჩაუყარა ერეკლე მეორემ.

„თელავის ციხის კედლებთან აღიმართა ორი ერის - რუსი და ქართველი ერების მარადიული კავშირის ფუძემდებლის ერეკლე მეორის დიდებული მონუმენტი, - წერდა გაზეთი „კომუნისტი“ 1971 წლის 25 აპრილს, - XVIII საუკუნის დამლევს მის მიერ ხელმოწერილმა საქართველოს და რუსეთის კავშირის ხელშეკრულებამ დასაბამი მისცა დიად მეგობრობას, რომელმაც დროის ყოველგვარ მკაცრ გამოცდას გაუძლო და მშვიდობა და აყვავება მოუტანა პატარა ქვეყანას. ქართველი ხალხი დიდ პატივს სცემს თავის სახელოვან წინაპარს, რომლის სამშობლოა თელავი - ერეკლე მეორე ამ ქალაქში დაიბადა და გარდაიცვალა“.

"მადლიერი შთამომავლობისგან". რეპორტაჟი ერეკლე მეორის ძეგლის საზეიმო გახსნიდან. 1971 წ. გაზეთი "კომუნისტი".
"მადლიერი შთამომავლობისგან". რეპორტაჟი ერეკლე მეორის ძეგლის საზეიმო გახსნიდან. 1971 წ. გაზეთი "კომუნისტი".

„საკდესის“ კორესპონდენტმა ასე აღწერა ძეგლის გახსნა:

„დგება საზეიმო წუთი. მონუმენტიდან ნელა ჩამოცურდა თეთრი საბურველი და შეკრებილთ თვალწინ წარმოდგა ბრინჯაოს მხედარი. შემაღლებულ ადგილზე, ძველი თელავის ციხის ფონზე დადგმული თითქმის 8 მეტრიანი ბრინჯაოს ქანდაკება ასახავს ამხედრებულ მეფეს. მისი ფიგურა გამოხატავს სიდიადეს და სიბრძნეს, ხოლო წინ გაშვერილი მარჯვენა, რომელშიც დახრილი ხმალი უჭირავს, თითქოს სიცოცხლის, მშვიდობისა და მეგობრობისათვის მოუწოდებს. ქანდაკების ავტორია მ. მერაბიშვილი. ძეგლის საზეიმო გახსნას, რომელიც შაბათს, 24 აპრილს გაიმართა, ათასობით თელაველი დაესწრო. მათი სტუმრები იყვნენ რესპუბლიკის საზოგადოებრიობის, ქვეყნის სხვადასხვა ქალაქის შემოქმედებითი ინტელიგენციის წარმომადგენელნი“.

1971 წლის 24 აპრილი. თელავი. ერეკლე მეორის ძეგლის გახსნა
1971 წლის 24 აპრილი. თელავი. ერეკლე მეორის ძეგლის გახსნა

როგორც მაშინდელი გაზეთები წერდნენ, გაიმართა საზეიმო მიტინგი, რომელიც გახსნა პარტიის თელავის რაიკომის პირველმა მდივანმა ა. ბატიაშვილმა, მიტინგზე გამოსულმა საკავშირო სამხატვრო აკადემიის პრეზიდენტმა ნ. ტომსკიმ და საქართველოს მხატვართა კავშირის გამგეობის თავმჯდომარემ, საბჭოთა კავშირის სახალხო მხატვარმა უჩა ჯაფარიძემ კი „ილაპარაკეს ერეკლე მეორის ბრძნულ მოღვაწეობაზე მარადიული კავშირის განსამტკიცებლად, ქება შეასხეს ქართველი და რუსი ერების მარადიულ მეგობრობას, ბრძენი მეფისა და განთქმული მხედართმთავრისადმი მიძღვნილი ლექსი წაიკითხა პოეტმა ბ. ბერიაშვილმა“.

ერეკლე მეორის ძეგლის ფოტოები გამოაქვეყნეს საქართველოში გამომავალმა სხვა გამოცემებმაც, ჟურნალებმა „საბჭოთა ხელოვნებამ“ და „დროშამ“.

ერეკლე მეორის ძეგლი თელავში. "საბჭოთა ხელოვნება", 1971 წ. N7
ერეკლე მეორის ძეგლი თელავში. "საბჭოთა ხელოვნება", 1971 წ. N7

საზეიმო მიტინგზე ქართველი და რუსი ერების ურთიერთობაზე საუბრისას არავის გახსენებია ასპინძის ბრძოლა, რომლის მორიგი წლისთავი ძეგლის გახსნამდე ოთხი დღით ადრე, 20 აპრილს აღინიშნა და, რომელშიც რუსულმა რაზმმა ისე მუხანათურად მიატოვა ერეკლეს ლაშქარი გადამწყვეტი ბრძოლის წინ, რომ ქართულ ზეპირსიტყვიერებაში დღემდე უხვად მოიპოვება ამ საქციელის ამსახველი მასალა:

რუსის ჯარი შემწედ ჰყავდა,
სულ არ დაუჭირეს მხარი,
ისევ უკან მიდიოდნენ,
რაღაზედაც განაცხარი.
შუამავალთ ვერა ჰქმნეს რა,
სულ ვერ გარდიხადეს ვალი,
ტოტლებენმან უღალატა,
სხვას დაადვა თავის ბრალი,
ზარბაზნები არ ახმარა,
გაბრუნდა შურისგან მთვრალი,
მეფემ არაფრად ჩააგდო
იმისთანა წუწკი, მყრალი...

საბჭოთა პროპაგანდა (მისი როგორც რუსული, ასევე ქართული კომპონენტი) არაფერს ამბობდა გეორგიევსკის ტრაქტატის პირობების დარღვევასა და 1801 წლის ალექსანდრე პირველის მანიფესტის გამოცემაზე, რასაც საქართველოს სამეფოს გაუქმება და ანექსია მოჰყვა.

ოთხი წლის წინ, როცა ერეკლე მეორის 300 წლისთავი აღინიშნებოდა, „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი ლიდერი, გიორგი ქადაგიშვილი პირდაპირ წერდა რუსეთის მუხანათობაზე, რამაც მთელი ორი საუკუნით ამოაგდო საქართველო მსოფლიო ისტორიიდან.

„...ორად გაყოფილ საქართველოს ოსმალეთისა და სპარსეთის იმპერიები დამოუკიდებლობისა და ეროვნული იდენტობის საბოლოო მოსპობით ემუქრებოდნენ. სწორედ, ასეთ მნიშვნელოვან დროსა და სივრცეში, სამხედრო ხელოვნების უბადლო მცოდნე და დიდი სტრატეგი - ერეკლე მეფე იღებს უმნიშვნელოვანეს გადაწყვეტილებას, ქართველთა სამეფოს ბედი დაუკავშიროს იმ დროისთვის გეოპოლიტიკურად ერთადერთ ხელმისაწვდომ, შედარებით ევროპეიზირებულ ქვეყანას, მართლმადიდებლურ რუსეთს. შეთანხმების თანახმად, ქართლ-კახეთის სამეფო ინარჩუნებდა დამოუკიდებლობას და რუსეთის იმპერიასთან სამხედრო-პოლიტიკურ მოკავშირეობაში შედიოდა. რაც სამწუხაროდ, მოკლე ხანში მუხანათურად იქნა დარღვეული რუსეთის იმპერიის მიერ“, - გიორგი ქადაგიშვილი, ჟურნალი „ოლე“, მწერალთა ასოციაცია „ლიტერატურული კახეთის“ გამოცემა.

4 წლის შემდეგ საქართველოს ხელისუფლება საქართველოს გმირ და თავდადებულ მეფეზე საუბრისას არაფერს ამბობს რუსეთის ვერაგობაზე.

თელავში ერეკლეს ძეგლის გახსნისას, 53 წლის წინ ნათქვამი პროპაგანდისტული ტყუილი - „საქართველოს და რუსეთის კავშირის ხელშეკრულებამ დასაბამი მისცა დიად მეგობრობას, რომელმაც დროის ყოველგვარ მკაცრ გამოცდას გაუძლო და მშვიდობა და აყვავება მოუტანა პატარა ქვეყანას“ - დღესაც გასაფანტია.

ერეკლე მეორის მეორე ძეგლის დადგმისას ხაზგასმით უნდა ითქვას, რომ ეს არის ძეგლი მებრძოლი, თავდადებული მეფისა, რომელიც უსინდისოდ მოატყუა რუსეთმა.

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG