ბლოგები

არანაირი მნიშვნელობა აღარ აქვს, იზიარებდი თუ არა ამ კაცის პოლიტიკურ და არა მარტო პოლიტიკურ მოსაზრებებს, მის ფონზე დღეს ყველა მისი ოპონენტი ჯუჯად გამოჩნდა. და არა მარტო ოპონენტი. რასაკვირველია, შეიძლება არ დაივიწყო, რა თქვა მან თავის დროზე საქართველოსა და ყირიმზე, მაგრამ ეს იყო კაცი, რომელმაც აღიარა თავისი შეცდომები და კიდევ მზად იყო თავისი აზრების რევიზიისთვის.

მე თვითონ არასდროს ვყოფილვარ მისი მიმდევარი, მაგრამ მე მონუსხული ვარ ამ კაცის სიცოცხლის ბოლო სამასი დღით.

ადრე მხატვრულ კინოში თუღა ნახავდი ან წიგნში წაიკითხავდი, თუ როგორ ელაპარაკება (თუნდაც ტელეფონით) კაცი საკუთარ მკვლელს. მკვლელს, რომელიც ვერ ხვდება, რომ ანგარიშს აბარებს საკუთარ მსხვერპლს, რომელიც გადაურჩა სიკვდილს (თუნდაც დროებით), უყვება, როგორ იგეგმებოდა და სრულდებოდა მისი მკვლელობა.

მაშინ სასიკვდილოდ განწირული კაცი ბერლინის კლინიკაში გადაარჩინეს, შეიძლება ითქვას, მკვდრეთით აღადგინეს.

ბევრი ამბობს, რომ შეცდომა იყო მისი დაბრუნება რუსეთში. ალექსეი ნავალნი 2021 წლის 17 იანვარს მოსკოვში დაბრუნდა და იმ დღიდან იჯდა ციხეში. თან ციხეც არის და ციხეც. ეს იყო სამასცხრადღიანი წამება, მის უკანასკნელ ამოსუნთქვამდე.

მაგრამ როგორ შეგვიძლია ჩვენ ვთქვათ, რომ ეს იყო შეცდომა?

როგორ შეიძლება გავაკრიტიკოთ გმირობის აქტი?

ნავალნის დაბრუნება კი ნამდვილად იყო გმირობა. მეტიც, მისი ყოველი დღე, რომელსაც არ ჩაუვლია წამების გარეშე, იყო გმირობა. გმირობა იყო ის სევდიანი ღიმილები, რომელთაც იგი გზავნიდა სასამართლოზე ჩართვებისას კოლონიებიდან, რომლებშიც მას უსასრულოდ დაათრევდნენ. და ყოველი შემდეგი გადასახლება წინაზე ბევრად უარესი იყო. ასე რომ, შეცდომა შეიძლება იყოს ჩვენთვის, ვისთვისაც საკუთარი სიცოცხლე უმაღლესი ღირებულებაა. ამ კაცმა კი საკუთარი სიცოცხლე დათმო იდეისთვის. ამიერიდან ნავალნი აღარ არის მხოლოდ წამებული, იგი თავდადებულია. ასეთი ამბები ადრე ხდებოდა. დღეს ჰედონიზმი იმდენად შემოიჭრა ჩვენში სხვადასხვა ნაპრალიდან, რომ იდეალების ადგილი აღარ დაგვრჩა.

მსგავსი გამოცდილების მქონეთ, ხანგრძლივი კომიდან გამოსულ, სიკვდილს შემთხვევით გამოგლეჯილ ადამიანებს თითქოს სულ მოჰყვებათ ხოლმე შემდეგ სიკვდილი შლეიფად, კიდევ რამდენ ხანსაც უნდა იცოცხლონ.

ნავალნიში თითქოს გადარჩენის დღიდან ჩასახლდა სიკვდილი, რომელიც ბოლო სამი წლის განმავლობაში იშლებოდა, სულ უფრო ყოვლისმომცველი ხდებოდა, სიცოცხლეს ყოველწუთიერად დევნიდა ამ კაცის სხეულიდან, მაგრამ ბოლომდე ვერ მოღუნა თვითონ კაცი, მისი ხასიათი.

ამას ემატება ის აუტანელი პირობები, რომელშიც იგი ამყოფეს პირადად ვლადიმირ პუტინის საამებლად. ამყოფეს ბოლო წუთებამდე. ვინც იცის გულაგური ლიტერატურა, იმას კარგად მოეხსენება, როგორი წამებაა იქ ყოფნა.

ამ კაცს სამასიდან ერთი დღეც არ ჰქონია წამების გარეშე. კაცის მოსაკლავად იქ მარტო ყინვაც საკმარისია. წმინდა ფიზიკურად, ისეთ ყინვაში, სადაც ორგანიზმი ისედაც ზეგანაკვეთურად მუშაობს, რამდენ ხანს ძლებს ადამიანი არასაკმარისი კვებით? არასათანადო სამედიცინო მეთვალყურეობით? უსასრულო საჯარიმო იზოლატორებში ჯდომით?

ნავალნიმ ჯოჯოხეთის ყველა შრე გამოიარა, მაგრამ არ გატყდა.

მან არ აჩუქა თავის მტერს დაცემა. ამ კაცმა არავის აჩვენა შიში. არც მტერს, არც მოყვარეს. მისი ყოველი გამოსვლა სასამართლოზე იყო ოპტიმიზმისა და სიყვარულის გზავნა მხარდამჭერთა და, პირველ ყოვლისა, საკუთარი ცოლისადმი, რომელსაც თავისი სიკვდილის დღესაც კი ლექსი მიუძღვნა.

კრემლის დღევანდელ რეჟიმს, და არა მარტო დღევანდელს, უამრავი მსხვერპლი ჰყავს.

ესაა სიკვდილის მანქანა, რომელსაც შეუძლია კაცი აწამოს, მოკლას, შეაშინოს.

მან აწამა და მოკლა ალექსეი ნავალნი, მაგრამ ვერ შეაშინა.

P.S. ვარლამ შალამოვს კოლიმურ ციკლში აქვს ერთი ნოველა
„სიყვარულის გაკვეთილები“. იქ არის ასეთი ეპიზოდი, საბჭოთა
ბარაკის მცველი როგორ ესვრის შაშხანიდან გაქცეულ დათვებს
მთაზე. ორი დათვია, დედალ-მამალი. პირველი გასროლის შემდეგ
მამალი ხვდება საშიშროებას და მიუტრიალდება იარაღს, რომ
თავისთავზე მიიღოს დარტყმა და თავისი თანამგზავრი გადაარჩინოს.
დედალი მართლაც მოახერხებს გაქცევას, გადაირბენს მთის წვერზე,
მამალი კი ტყვიას მიიღებს თავის სხეულში. შალამოვი ასე ამთავრებს
ამ ეპიზოდს: „დათვი დაგორდა მთიდან, როგორც კუნძი, როგორც
უშველებელი ქვა, ჩაგორდა პირდაპირ ხეობის გაყინულ
ნაკადულზე… თვალისმომჭრელ ყინულზე იწვა დათვი
გაუნძრევლად, იწვა გვერდზე, დიდ საბავშვო სათამაშოს ჰგავდა. ის
მოკვდა, როგორც მხეცი, როგორც ჯენტლმენი“.

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.

სხვათა შორის, პარიზის შატლეს თეატრი, წმ. ვალენტინის დღეს პარიზელებს ზუსტად ამ ოპერაზე ეპატიჟება, ყველაზე ცნობილი ფრანგი სოპრანოს პატრიცია პეწიბონის მონაწილეობით.

14 თებერვალს რატომ მაინდამაინც მოცარტის ის ოპერა, რომელიც გვახსენებს, რომ სიყვარული თუ ერთგულება პირობითია და რომ, „მუდმივი ფასეულობებისა თუ გრძნობების“ ღალატს ადამიანმა ირონიული თვალით უნდა უყუროს? - ამისათვის გავიხსენოთ თუ საიდან მოდის წმ. ვალენტინის დღე.

რას წარმოიდგენდა ტერნის (იტალია) ეპისკოპოსი ვალენტინი, რომ მისი სახელი და სიკვდილის თარიღი, „თავისუფალი სიყვარულის“ დღეს დაემთხვეოდა.

270 წლის 14 თებერვალს, რომის იმპერატორის ბრძანებით, ეპისკოპოს ვალენტინს თავი მოჰკვეთეს. ისე, სიმართლე რომ ითქვას, ვალენტინმა ცუდ დროს დაკარგა თავი - ამ დღეს, რომის იმპერია, ღმერთ ფაუნუსის პატივსაცემად, თავისუფალ სიყვარულს ზეიმობდა. ფაუნუსის სექსუალური აქტიურობა ცნობილი იყო ლათინურ სამყაროში და მას პატივს შესაბამისად აგებდნენ: ნახევრად შიშველი ახალგაზრდა რომაელი მამაკაცები, პალატინის ბორცვის გარშემო დარბოდნენ და გზაში შეხვედრილ ქალებს თხის ტყავისგან მოჭრილ თასმებს ურტყამდნენ, რათა ისინი ნაყოფიერი გაეხადათ.

რომის იმპერიის გაქრისტიანების შემდეგ, ეკლესია შეეცადა, ეს რომაული ტრადიცია აღმოეფხვრა და ვერაფერი უკეთესი ვერ ნახა, თუ არა თავისუფალი სიყვარულის ზეიმის დღე, ვალენტინზე გოდებით ჩაენაცვლებინა. თუმცა, როგორც შექსპირის პიესის პერსონაჟი ოფელია მოწმობს, ეკლესია, ამ გზაზე, შორს ვერ წავიდა:

„ხვალ ვალენტინას დღე არის,
მე ვალენტინა ვიქნები,
დილას ადრე შენთან მოვალ
და შენს სარკმელთან დავდგები.
ტანთ ჩაიცვავ, კარს გაუღებ,
მიიწვევ უმანკო ქალსა
და მანკიერს, გაისტუმრებ
საბრალოს, თვალცრემლიანსა“.

1614 წელს, შექსპირის მსგავსად, მისი თანამემამულე ჯონ დონიც არაორაზროვან ლექსს მიუძღვნის წმინდა ვალენტინს:

დიდება ეპისკოპოს ვალენტინს, ვისი დღეც გახლავთ

მთელი სამყარო შენი ეპარქიაა,

მგალობელი ფრინველების გუნდი გიმღერის,

შენს მოჭიკჭიკე მრევლს კი ყოველ წელს აქორწინებ ერთმანეთზე.

მოკლედ, როგორც ხედავთ ინგლისში, ეპისკოპოსის კვერთხმა ვერ გატეხა ღმერთ ფაუნუსის ფლეიტა. და ეს ალბათ არც არის გასაკვირი!

იგივე სურათია ლა მანშის მეორე მხარეს: შუასაუკუნოვანი ფრანგული მატიანე მოწმობს, რომ 14 თებერვალს, ახალგაზრდა გოგონები ურნაში ყრიდნენ თავიან სახელებს და ყმაწვილი, რომელიც შესაბამის სახელს ამოიღებდა, ერთი წელი მეგობრობდა „ლატარეით რგებულ“ გოგოსთან... მოკლედ, ვერც საფრანგეთში დაჯაბნა ეპისკოპოსის მიტრამ სიყვარულის არფა.

და მოცარტის ოპერაც Così fan tutte – ასე იქცევა ყველა ქალი, ხომ ზუსტად ასეთ სიყვარულზე მოგვითხრობს?

გაიხსენეთ ამ ოპერის სიუჟეტი:

ნეაპოლიტანურ კაფეში მეგობრული კამათი ატყდება, ერთი მხრივ, გულიელმოსა და ფერანდოს და, მეორე მხრივ, დონ ალფონსოს შორის. გულიელმო და ფერანდო დარწმუნებული იყვნენ საკუთარი საცოლეების - დორაბელასა და ფიორდილის - ერთგულებაში, ხოლო დონ ალფონსოს მტკიცებით, სიყვარული თუ ერთგულება, პირობითი მცნებები იყო.

საბოლოოდ ისინი დიდ თანხაზე (ასი სეკინი) დანაძლევდებიან და დონ ალფონსო პირობას მისცემს გულიელმოსა და ფერანდოს, რომ ერთი დღეც არ დასჭირდება ფულის მოსაგებად. გამოცდის მიზნით, დონ ალფონსო მოატყუებს დორაბელასა და ფიორდილის, რომ მათი საქმროები ომში არიან გაწვეულნი. „გააცილებენ“ რა დიდი მოთქმით ფერანდოსა და გულიელმოს, მარტო დარჩენილი, დორაბელა და ფიორდილი მოიწყენენ.

თუმცა ნოსტალგიის დრო დიდ ხანს არ ექნებათ - მათ სტუმრად ეწვევათ ორი „თურქი“, სინამდვილეში კი ეგზოტიკურ ტანსაცმელში გადაცმული ფერანდო და გულიელმო, რომლებიც დაიწყებენ არა თავ-თავიანთი, არამედ ერთმანეთის საცოლეებთან ფლირტს.

დასაწყისში, დორაბელა და ფიორდილი მედგრად დაუდგებიან „თურქების“ აგრესიულ არშიყს, თუმცა „თურქების“ მიერ თვითმკვლელობის ინსცენირება მალე გაალღობს ყინულს: ჯერ დორაბელა დანებდება გულიელმოს, ცოტა მოგვიანებით კი ფიორდილი დაჰყვება ფერანდოს ალერსს.

ახლად გამომცხვარი წყვილები იმავე საღამოს გააფორმებენ საქორწილო კონტრაქტს.

და, შუა ქორწილის დროს, დონ ალფონსო ახლად დაქორწინებულებს ფერანდოსა და გულიელმოს „ომიდან მოულოდნელ დაბრუნებას“ აცნობებს. ქალებს პანიკა მოიცავთ, „თურქები“ კი ჩუმად გაიპარებიან. მალე ფერანდო და გულიელმო სამხედრო ფორმაში გამოწყობილი, გამოეცხადებიან საცოლეებს. „აღმოაჩენენ“ რა საქორწილო კონტრაქტებს, ჯერ აღშფოთდებიან, მაგრამ მერე აჩვენებენ რა საცოლეებს თურქულ ტანსაცმელს - საკუთარ თაღლითობას სააშკარაოზე გამოიტანენ. საბოლოოდ ოთხივე შერიგდება და ოპერა Happy End-ით მთავრდება.

ეს ყველაფერი კარგი, მაგრამ მოცარტი უპასუხოდ ტოვებს კითხვას, ვინ ვისთან დარჩა - დორაბელა დანიშნულ ფერანდოსთან თუ დაქორწინებულ „თურქ“ გულიელმოსთან; და ფიორდილი - ძველ მიჯნურ გულიელმოსთან თუ „თურქ“ ფერანდოსთან?

ასე რომ, ის, ვინც ირონიით უყურებს ერთგულებასა თუ სამუდამო სიყვარულს, ჯობს ვალენტინობაზე სახლში დარჩეს და მოცარტის ღვთაებრივი ოპერით დატკბეს!

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.