ბლოგები

სიძულვილის და ზიზღისგან განკურნების წამალს ვერა და ვერ იგონებს კაცობრიობა. არადა, თითქოს, სიძულვილის აღმოცენების მიზეზებიც იციან და სიძულვილის, როგორც ფაქტის, როგორც ”ნივთიერების” დახასიათებაც შეუძლიათ; აღმოჩნდა, რომ სიძულვილს სისხლის სუნი აქვს და მოტკბილო-მომწარო გემო.

ტესტოსტერონი, მამაკაცის სათესლე ჯირკვლის ჰორმონიც გამოიკვლიეს; თუკი ტესტოსტერონს ”ადეკვატური მიმართულება” არ მოუძებნე და იმისთვის არ გამოიყენე, რისთვისაც დაგაჯილდოვა ბუნებამ, შეიძლება მთელი სამყარო შეგაძულოს.

უცბად არა, რა თქმა უნდა.

ნელ-ნელა - განწყობის, ამინდის, წელიწადის დროის მიხედვით. სუსტებით, უძლურებით, დაჩაგრულებით დაიწყებ (ტესტოსტერონის მცირეოდენი ”ამოფრქვევით” რომ შეგიძლია გაანადგურო) და გადახვალ უფრო ძლიერზე. ბოლოს და ბოლოს კი მთელი პლანეტის განადგურების სურვილი გაგიჩნდება.

გაზაფხული განსაკუთრებით საშიშია. წელიწადის ამ დროს აგრესიის ჰორმონებმა გაღვიძება იცის. ასეთ ვითარებაში ჩემს მტერს, ტესტოსტერონმა გონება, აზრი თუ განდევნა!

აი, წელს, გაზაფხულზე... გახსოვთ კურდღლის მსხვერპლშეწირვა პრეზიდენტის რეზიიდენციასთან? იმ აზრით, რომ პრეზიდენტი სააკაშვილი შეშინებული კურდღელია, ბაჭია ღობის იქით ისროლეს, უფრო სწორად ტყორცნეს (თუმცა თავდაპირველად, კურდღელი მხოლოდ უნდა გადაესვათ რეზიდენციის ეზოში). მერე რამდენიმე ახალგაზრდამ ”კურდღლის განსახიერება”დაიწყო. განსაკუთრებით გაიხარეს ბავშვებმა (ვინ თქვა, ბავშვი ცარიელი სიკეთეა და სისასტიკე არ ახასიათებსო?). კურდღელი საყოველთაო ჟრიამულის ფონზე შიშისგან კედლებს ეხეთქებოდა... საბედნიეროდ, როგორც მითხრეს, ბაჭიას მაინც არ გაუსკდა გული. გადარჩა.

მსხვერპლშეწირვის რიტუალი, სახელწოდებით ”გაქცეული მიშა” საკმაოდ რეიტინგული სანახაობა აღმოჩნდა. კურდღლის მსხვერპლშეწირვის კრიტიკა ვერ გაბედეს ჩვენმა სახელოვანმა ჰუმანისტმა მწერლებმა, მუსიკოსებმა, არტისტებმა, მარგინალიზებულმა ინტელიგენციამ, რომელიც საქართველოს ხელისუფლებამ თავისი ქმედებებით კი არ ჩარეცხა, არამედ უფრო ”ამორეცხა”. განსაკუთრებით 2008 წლის 7 ნოემბრის შემდეგ.

ამ ხალხის ერთი ნაწილი წლების მანძილზე კვაზიგმირების, კვაზიმესიების, კვაზიმხედართმთავრების იდეალიზაციით იყო დაკავებული. სუსტის, უძლურის, თუ გნებავთ შეშინებულის და დამფრთხალის დაცვა ცუდ ტონად ითვლებოდა; საბჭოთა სკოლებში ბავშვებს უფრო მეტად აყვარებდნენ მსხვერპლშეწირვის რელიგიურ-პარტიულ რიტუალებს, ე.ი სიკვდილს, და არა სიცოცხლეს; რობოტ-მხედართმთავრებს და არა დაუცველ, სუსტ, თუ გნებავთ შეშინებულ არსებებს, რომელთაც ყველაზე მეტად სჭირდებოდათ სიყვარული.

ამჟამად ეს ხალხი, დღევანდელი ხელისუფლების კრიტიკით ძლივს რომ დაიბრუნა საბჭოთა ეპოქაში მოპოვებული, მერე კი დაკარგული პოპულარობა, ცხოველთა უფლებების დამცველებს ასე პასუხობდა: ”ცხოველების მაგივრად ჯობია ადამიანები შეიბრალოთ... ისინი, ვინც სააკაშვილის ხელისუფლებამ სცემა, გააუპატიურა, დახოცა...”

და კურდღელიც რომ შევიბრალოთ? ანდა, რომ გაგახსენოთ, რომ პატარა, ჩვილი, დაუცველი არსების გამოყენება პოლიტიკური პროტესტისთვის, მისი ხმარება იარაღად, პლაკატად თუ პოსტერად ზოგ ქვეყანაში არაეთიკურად, ზოგან კი, უბრალოდ, დანაშაულად ითვლება და რომ ბაჭიის ”გადამგდები”, ის, ვინც ნეტარებას განიცდის, როცა ხედავს, როგორი უმწეოა უცხო გარემოში მოხვედრილი შეშინებული კურდღელი, დიდად არ განსხვავდება იმისგან, ვინც მიტინგებს არბევს და ხელკეტებს ურტყამს უდანაშაულო ადამიანებს.

დიახ, ტესტოსტერონმა არ იცის ხელისუფლება-ოპოზიცია. ტესტოსტერონი არც ასაკს ცნობს, არც პროფესიას... არადა ქვეყნის განვითარების დონეს, მისი კულტურის დონეს ხშირად განსაზღვრავენ იმით, თუ როგორია მოხუცის, ბავშვის და ცხოველის მიმართ დამოკიდებულება, სუსტისა და დაუცველის მიმართ დამოკიდებულება, იმით, თუ როგორ ახერხებს ადამიანის გონება აკონტროლოს თავისი ტესტოსტერონი.

ამ გაზაფხულზე, ტესტოსტერონის მომძლავრების ფონზე, თითქმის იმ დროს, როცა ოპოზიცია კურდღლის მსხვერპლშეწირვით ერთობოდა, ორმა პოლიციელმა დაუცველი არსებებისგან თბილისის მეტროს გაწმენდა გადაწყვიტა.

ზუსტად არავინ იცის, მართლა დაისაჯა თუ არა ეს ორი პოლიციელი, რომელმაც აბუჩად აიგდო ინვალიდი კაცი (თეა თუთბერიძის მტკიცებით, ისინი ამ ვიდეოს გავრცელებისთანავე გაათავისუფლეს სამსახურიდან). ისევე როგორც არავინ იცის, დაისაჯნენ თუ არა პოლიციელები 2007 წლის ნოემბრის ე.წ. ”გადაცდომებისთვის” - მანქანების უმიზეზო ლეწვისთვის და ხალხის ცემისთვის. რა თქმა უნდა, ამ ვიდეოს ავტორს სენსაციური მასალის გადაღების ნაცვლად, პატრულში რომ დაერეკა, უფრო იოლად მოხდებოდა სადისტი-პოლიციელების იდენტიფიცირება. მერე კი შეიძლებოდა არა მარტო გაეთავისუფლებინათ სამსახურიდან, არამედ გაესამართლებინათ კიდეც. მით უმეტეს, რომ სისხლის სამართლის კოდექსში არსებობს მუხლი 144-3 (დამამცირებელი ან არაადამიანური მოპყრობა), რომლის მეორე პუნქტის ”ა” (მოხელის ან მასთან გათანაბრებული პირის მიერ) და ”ე” (ჯგუფურად) ქვეპუნქტების მიხედვით მსგავსი ქმედება ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით ოთხიდან ექვს წლამდე, ჯარიმით, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის ჩამორთმევის უფლებით ვადით ხუთ წლამდე ან უამისოდ.

სხვაგვარად რომ ვთქვათ, თუკი ეს ქვეყანა მართლაც შედგება როგორც ქვეყანა, ჰორმონების ”არამიზნობრივი გამოყენებისთვის” ყველა მოქალაქეს, განურჩევლად ასაკისა, სქესისა, პოსტისა, გასამართლება დაემუქრება. უნდა ვივარაუდოთ, რომ მომძლავრებული ტესტოსტერონის მიზეზით მომხდარი დანაშაულის რიცხვი სწორედ გაზაფხულსა და შემოდგომაზე მოიმატებს. ამიტომაც, დროა, მივმართოთ სხვა ქვეყნების გამოცდილებას - ტესტოსტერონი ტვინს რომ არ მოაწვეს და შემოდგომაზე ისეთივე სიძულვილით რომ არ ვიცხოვროთ, როგორც გაზაფხულზე, აუცილებლად უნდა დავისვენოთ; გავიდეთ ქალაქიდან, ჩავისუნთქოთ ჰაერი, ცას შევხედოთ. ანდა, წამოვწვეთ - მარტო თუ საყვარელ ადამიანთან ერთად და სიძულვილის ფრქვევის ნაცვლად სიყვარულს მივეცეთ. მოკლედ, შევეცადოთ დავიბრუნოთ ბუნებრიობა.

კურდღლები კი - რამდენიც უნდა ვატრიალოთ ყურებით ბაჭიები - მაინც იარსებებენ. უფრო მეტიც, ამბობენ, რომ ამ სამყაროში ერთ კურდღელზე ათი მონადირე მოდის. მაგრამ განადგურებისგან ბაჭიებს განაყოფიერების განსაკუთრებული უნარი იცავს. ე.ი. მონადირისგან განსხვავებით, კურდღელი ჰორმონებს სრულიად ”ადეკვატურად” იყენებს.

ჩემი ბავშვობიდან ერთი ზღაპარი დამამახსოვრდა, „ჯელსომინო ცრუთა ქვეყანაში“ ერქვა. ოღონდ, ბევრი არაფერი ჩამრჩენია მეხსიერებაში, მხოლოდ ავტორის გვარი (ჯანი როდარი) და ის, რომ ჯელსომინო თავისი ძლიერი ხმით ყველაფერს ანგრევდა. რამდენიმე დღის წინ მეგობარმა მირჩია, აბა, ეგ ზღაპარი გადაიკითხეო. გადავიკითხე და მივხვდი, რომ ჯელსომინოს ისტორია ჩემი მორიგი ბლოგისთვის იყო დაწერილი.

არ იფიქროთ, რომ რეალობას მოვწყდი. სულ პირიქით. მეც მინდა, აზრი გამოვთქვა ერთ სახელდახელოდ გააქტუალურებულ თემაზე, რომელზეც ადრე ათი წუთიც არ მიფიქრია. მით უმეტეს ვერ წარმოვიდგენდი, რომ სწორედ ამ თემაზე მომინდებოდა ბლოგის დაწერა. საქმე ეხება სტალინის ძეგლთან დაკავშირებულ დაპირისპირებას, რომელშიც ერთ მხარეს ხელისუფლებაა და მეორე მხარეს ვინ არის, პირადად ჩემთვის ბუნდოვანია. ხელისუფლება კი ორი ფრონტით იბრძვის – ქმედება (რომელიც ახალგაზრდების მხრებზე გადადის) და ამ ქმედების ინტელექტუალური მხარდაჭერა (ბატონი გია ნოდიას წერილს ძეგლთან დაკავშირებით Facebook-ში უკვე 465 კომენტარი ახლავს).

თუ წარმოვიდგენთ, რომ მეორე მხარე არ არსებობს, მაშინ ამდენი ძალისხმევაც გაუგებარია: უნდათ, რომ გორის ცენტრიდან სტალინის ძეგლი მისსავე მუზეუმში გადაიტანონ? ადგნენ და გადაიტანონ. როდის იყო, ძეგლის დადგმას, მოხსნას, ან სადმე გადატანას ვინმეს ეკითხებოდნენ? ჰკითხეს ვინმეს, როცა თავისუფლების მოედანზე თავისუფლების ძეგლი დადგეს (მგონი, ასე ჰქვია, თუ არადა, ბოდიშს ვიხდი)? ან თბილისის ცენტრიდან ქალაქის შემოსასვლელში დავით აღმაშებენლის ძეგლის გადასატანად ვინმეს თანხმობა დასჭირდათ?

სხვისი არ ვიცი და, მე კი სტალინის ძეგლთან დაკავშირებული აჟიოტაჟი მაფიქრებინებს, რომ ხელისუფლება გვეუბნება: მართალია, ამ ძეგლს ბევრი გულშემატკივარი ჰყავს, მაგრამ მისი დამხობით ყველას დაგიმტკიცებთ, რომ სტალინის მთავარ მემკვიდრეობას – „ცინიკური ძალადობის კულტს“ (გიგა ზედანიას ფრაზაა) – თავდაუზოგავად ვებრძვითო.

აი, ახლა სწორედ ის დროა, ჯელსომინოს რომ უნდა დავუბრუნდეთ. საკუთარი სოფლიდან წასული ბიჭი რაღაც უცნაურ ქვეყანაში მოხვდა. ამ ქვეყანაში ყოფილი მეკობრე გამეფებულიყო და ებრძანებინა, სიმართლე არ გამაგონოთო. იქ პურს მელანი ერქვა, ყველს – საშლელი, კატები ყეფდნენ, ძაღლები კი – კნაოდნენ. იქაური გაზეთი, სახელად „სამაგალითო მატყუარა“, ყველაფერს წერდა, ოღონდ, პირიქით. ცრუთა ქვეყანაში, თუკი ვინმეს სიმართლე წამოსცდებოდა, ყველას ერთ შენობაში უყრიდნენ თავს, რომელსაც „საგიჟეთი“ ერქვა, ვითომ გიჟები კი, სინამდვილეში, პატიმრები იყვნენ. ამასობაში, მეფე განცხრომით ცხოვრობდა და პარიკების მორგებით იყო გატაცებული. თუმცა, ერთხელ სხვა ქვეყანას ომი გამოუცხადა და, როცა იმ ქვეყნის ურიცხვი ჯარი მის საზღვრებს მოადგა, კიდევ კარგი, მეფე უკვე გაქცეული აღმოჩნდა. და რადგანაც ომი, სინამდვილეში, არავის უნდოდა ბრიყვი მეფის გარდა, ბოლოს და ბოლოს, ბრძოლის მაგივრად, საფეხბურთო მატჩი ჩატარდა (ზღაპარში ხომ ყველაფერია შესაძლებელი?).

ვისაც ეს ზღაპარი არ წაგიკითხავთ, ალბათ, უკვე მიხვდით, რომ ცრუთა ქვეყანა ჯელსომინომ დაანგრია თავისი უნიკალური ხმით. მაგრამ, იცით, როგორ დაანგრია? მთელი ხმით იმღერა სულ ორ შენობასთან და, ამ სიმღერ-სიმღერაში, ორივე ჩამოშალა (არადა, ეგონათ, არ ჩამოიშლებოდა!): ჯერ ციხე-საგიჟეთი და, შემდეგ, მეფის სასახლე.

იქ, ქალაქის ცენტრში, ერთი დიდი სვეტი იდგა და ცრუთა ქვეყნის გახარებული მოქალაქეები ჯელსომინოს მის დანგრევასაც სთხოვნდენ – ამ სვეტზე ცრუ-მეფის საგმირო საქმეებია ამოტვიფრული, არადა, ყველაფერი ტყუილია, სასახლიდან ფეხიც არ გამოუდგამსო. მაგრამ ჯელსომინომ ეს სვეტი არ დაანგრია, თქვა: ვის რას უშავებს, იდგეს და ხალხს მუდმივად შეახსენოს, რომ სინამდვილეში ერთი კარგი სიმღერა საკმარისია ცრუთა ვითომ ძლევამოსილი სახელმწიფოს დასანგრევადო.

ჯელსომინოსგან განსხვავებით, მე სვეტის დანგრევის წინააღმდეგი არ ვიქნებოდი. უფრო სწორად, ჩემთვის სულერთია, ცრუთა ქვეყანაში სვეტი დარჩებოდა თუ დაინგრეოდა. ჩვენს დროზე თუ ვიტყვით, არც სტალინის ძეგლის ბედი მანაღვლებს. სულ სხვა რამ მანაღვლებს, რაც გაცილებით მნიშვნელოვანი მგონია. კითხვა მაქვს: სანამ სვეტს მივადგებოდით, ჩვენი ციხე-საგიჟეთი უკვე დავანგრიეთ? ან ჩვენი მეფის სასახლე? უფრო ზუსტად თუ ვიტყვი – მეტაფორების გარეშე – ცინიკური ძალადობის კულტი ჩვენს ქვეყანაში დამარცხებულია?

ჩვენი ბლოგის მკითხველები პასუხის ჩემეულ ვერსიას, ალბათ, უკვე მიხვდით: ბოლო წლებში ზუსტად ეგ კულტი გავაცოცხლეთ და ახალი სულისკვეთებით ავაღორძინეთ. იმ სიახლეებს შორის, რომელთა დანერგვასაც რევოლუციური ხელისუფლება ენერგიულად ცდილობს, სიცრუეს, ძალადობასა და შიშს მეტად საპატიო ადგილი აქვთ მიჩენილი. ძალიან ვწუხვარ, ამას რომ ვამბობ, მაგრამ სტალინიზმთან უკომპრომისო მებრძოლის, ბატონი გია ნოდიას განათლების მინისტრობისას სკოლის პედაგოგებს ნაცმოძრაობის მხარდამჭერები საკუთარ მოსწავლეთა მშობლებს შორის რომ აგროვებინეს, რამდენი მისხალით ნაკლები იყო სტალინიზმზე? და 20 მესამეკურსელ სტუდენტს შორის 18 რომ ფიქრობს, ჩემს ტელეფონს უსმენენო, რამდენი კილომეტრით დავშორებივართ სტალინიზმს? აღარ მოვყვები იმის ჩამოთვლას, რაც სწორედ „ცინიკური ძალადობის კულტის“ აღორძინებად მიმაჩნია და რაც ასჯერ მეტად მაშფოთებს, ვიდრე სტალინის ძეგლის აღება, დატოვება ან გადატანა.

ასე მგონია, გორელების თავებში ეძებენ სტალინიზმის უნდილ და უსუსურ ბეწვებს ის ადამიანები, რომლებიც საკუთარ თვალში დიდრონ მორებს ვერ ხედავენ.

აქამდე სულ ვფიქრობდი, რა უშველიდა ჩვენს ქვეყანას. კითხვები მქონდა, პასუხები – არა. ახლა ზუსტად ვიცი: ერთი კარგი ჯელსომინო გვჭირდება. აზრიანი ბიჭია და ის ორი შენობაც ხომ ნამდვილად არაფერში აერევა, რომელთა სიახლოვეს თავისი ლამაზი ხმის ძალა უნდა გამოსცადოს. აბა, მერე ნახეთ შუშების მტვრევა და პარიკების ფრიალი!

ოღონდ, ტერორისტობა არ დამაბრალოთ: ჯელსომინოც, ციხეც, სასახლეც, შუშაც და პარიკიც მეტაფორაა. ჩვენი საერთო სამშობლოა მხოლოდ რეალური და მარადიული.