ბლოგები

თქვენი არ ვიცი და მე სულ ასე მემართება - ჩემს არეულ ოთახში (რომელსაც არავის ვალაგებინებ, რამე ძალიან მნიშვნელოვანი ქაღალდი რომ არ გადაუშვან სანაგვეში), რაღაცას როცა ვეძებ, მაინცდამაინც იმას გადავეყრები ხოლმე, რაც უკვე დაკარგული მეგონა.

ამიტომაც კარგად მესმის პედრო ალმოდოვარის ახალი ფილმის, „შეწყვეტილი ამბორის“ გმირის, უსინათლო კინორეჟისორის, რომელიც, დაბრმავებიდან 14 წლის შემდეგ, აღმოაჩენს, რომ სულაც არაა მარტო, რომ შვილი ჰყავს.

„იგი მამაშენია, შვილო!“ - აუწყებს ამ ყმაწვილს დედა, უსინათლო კინორეჟისორის მეგობარი ქალი. ზუსტად ისე ეტყვის, როგორც იაფფასიან „საპნის ოპერებში“ რომელიმე სერიის დასასრულს ამბობენ ხოლმე.

58 წლის პედრო ალმოდოვარი ამ უსინათლო გმირს, ნერვიული კრიზის ზღვარზე მყოფ კინორეჟისორს, ავტოავარიის შემდეგ ყველაფერი რომ დაკარგა - მხედველობა, შეყვარებული, პროფესია, სიცოცხლის რწმენა - ფინალში შვილით აჯილდოვებს. „ფილმ-ნუარის“ ჟანრში გადაღებული „შეწყვეტილი ამბორი“, რომელშიც, ისევე როგორც ალმოდოვარის ყველა ფილმში, ზღვარი სასაცილოსა და ტრაგიკულს შორის მთლიანად გამქრალია, მთავრდება როგორც ზღაპარი - სიკეთე ამარცხებს ბოროტებას. სასწაული ხდება! დაახლოებით ისეთი სასწაული, როგორიც ფილმში „ყველაფერი დედაჩემის შესახებ“ - ახლად დაბადებულ ბავშვს, რომლის მშობლები შიდსით დაიღუპნენ, ვირუსი არ აღმოაჩნდა. ცხოვრება გრძელდება!

დღემდე ვერ გამიგია რატომ დაარქვა ალმოდოვარმა იმ ფილმს „ყველაფერი დედაჩემის შესახებ“. რატომ - „ყველაფერი“? რა არის ეს - დედის „შეცნობის“ ინცესტუალური ვნება? ყმაწვილკაცებისთვის დამახასიათებელი აჩემებული სურვილი, გაიგოს „სად წავიდა დედა“? და, შესაბამისად, შურისძიება მამაზე (რომელმაც დედა წაართვა) - მისი გადაქცევა ტრანსსექსუალად, რომელსაც, ყველაფერთან ერთად, შიდსი აქვს?

„მამაკაცები, როგორც პერსონაჟები, მაშინებენ. ყოველთვის არის საშიშროება, საკუთარ თავს მიამსგავსო რომელიმე. თანაც, რვა წლამდე მე ქალების გარემოცვაში გავიზარდე. შეიძლება ამიტომაცაა, რომ ძლიერ სქესს ჩემს ფილმებში სწორედ ქალი გამოხატავს. მამაკაცი კი, როგორც წესი, ნაძირალას განასახიერებს,“ აღნიშნა ალმოდოვარმა კანის კინოფესტივალზე, თავისი ახალი ფილმის პრემიერის შემდეგ გამართულ პრესკონფერენციაზე.

ჰო, პედრო ალმოდოვარის ყველა ფილმი, ფაქტობრივად, ამ ნაძირალაზე შურისძიებაა (ქალების დახმარებით). იგი დაუნდობელია ყველა მამა-მაჩოს მიმართ. უფრო მეტიც, ფილმში „მთრთოლვარე სხეული“ ალმოდოვარი ხავიერ ბარდემ-პოლიციელს სიარულის უნარს წაართმევს, ინვალიდის სავარძელს მიაჯაჭვებს, მაგრამ ამით არ დაკმაყოფილდება და სექსუალურადაც უძლურს გახდის.

ჰეტეროსექსუალ-პოლიციელს ერთმევა მამად ქცევის უნარი.

„მთრთოლვარე სხეული“ ალმოდოვარის ერთადერთი ფილმია, რომლის ყურების დროს ცრემლი მომერია. განსაკუთრებით მაშინ, როცა ეკრანიდან ჩაველა ვარგასის „სომოსი“ ისმის. აი, ეს სიმღერა:

http://www.youtube.com/watch?v=Bvtn8AFVnWg

არადა „მთრთოლვარე სხეული“ ალმოდოვარის ერთ-ერთ ყველაზე წარუმატებელ ფილმად ითვლება.

ეჭვი მაქვს, ასეთივე ბედი ელის „შეწყვეტილ ამბორს“ - რაღაც მეტისმეტად ცივი იყო ჟურნალისტების რეაქცია. დაიბეჭდა სტატიები, რომელთა ავტორები ალმოდოვარს „დაღლაში“, „განმეორებებში“, დრამატურგიულ გაუმართაობაში ადანაშაულებენ.

„შეწყვეტილ ამბორში“ ალმოდოვარმა საკუთარ პრინციპებზე უარი თქვა - მთავარ პერსონაჟად ჰეტეროსექსუალი მამაკაცი გახადა. თანაც, კინორეჟისორი. ალმოდოვარის ქალები, რომლებიც მის სხვა ფილმებში ჯერ თავიანთ მოუწყობელ ცხოვრებას დასტირიან, მერე კი ერთვებიან ცხოვრების მასკარადში (ასე გადაიქცევა მელოდრამა კომედიად), 58 წლის მაესტროს ფილმში შეიცვალა მამაკაცით, რომელიც ისევე უძლურია, როგორც „მთრთოლვარე სხეულში“.

იქ ინვალიდია. სავარძელზე მიჯაჭვული.

აქ - უსინათლო. ჯოხით დადის.

ორივეს ჭირდება ვინმე, ვინც ატარებს, გზას გაუკვალავს.

დედა, შეყვარებული... ან, სულაც, შვილი.

ეშინიათ არა იმდენად გადაადგილების უნარის დაკარგვის, არა იმდენად სიბრმავის, რამდენადაც მარტოობის.

„სიბრმავეს სიკვდილი ჯობია“ - ამბობს ოიდიპოსი. თუმცა დასტირის არა სიბრმავეს, არამედ „გაძევებას“, გარიყვას, მარგინალიზაციას... იმას, რისიც სიყმაწვილეში ადამიანს არ ეშინია. იმას, რისიც არც პედრო ალმოდოვარს ეშინოდა მაშინ, როცა თავის ხულიგნურ კინოს იღებდა, 80-იან წლებში. მით უმეტეს, რომ სჯეროდა - იგი არასდროს დარჩება მარტო, რადგან ძალიან მდიდარია: ჰყავს მეგობრები, თაყვანისმცემლები... შეუძლია დაპატიჟოს ყველა თავის აგარაკზე, მადრიდის გარეუბანში, და კაეტანო ველოსოს კონცერტი მოასმენინოს, როგორც აქ, ფილმში „ელაპარაკე მას“.

http://www.youtube.com/watch?v=-CsA1CcA4Z8

ალმოდოვარს არც თავისი ენის, სტილის „ამოწურვის“ ეშინოდა, რადგან ჯერ მხოლოდ ნაწილობრივ ჰქონდა გამოყენებული საყვარელი ფილმების ციტატები. იცოდა, რომ სიორკის, უაილდერის, ჰოუქსის, ფასბინდერის და, რაღა თქმა უნდა, ჰიჩკოკის ფილმების ციტირება უსასრულოდ შეიძლებოდა.

მაგრამ იგი უკვე 58 წლისაა. მას აღარ აქვს თავის მოკატუნების, ფარისევლობის, კარნავალში შენიღბვის და სხვისი ფილმების სახეებით თამაშის თავი.

კაეტანო ველოსოს კონცერტი დასრულდა. სტუმრებმა მომავალი ფილმის გამარჯვების სადღეგრძელო დალიეს, დედამისი გაიხსენეს და დაიშალნენ. მოსამსახურე ქალმა ღამე მშვიდობისა უსურვა და მადრიდში წავიდა.

ასე დარჩა მარტო. უზარმაზარ ვილაში.

„შეწყვეტილი ამბორის“ პრემიერამდე აღიარა, რომ ფილმის იდეა დეპრესიაში ყოფნის დროს მოუვიდა. პრინციპში ეს არც იყო დეპრესია. უბრალოდ, თავის ტკივილები დამეწყო და სწორედ მაშინ, როცა ტკივილმა კულმინაციას მიაღწია, მუზა მომივიდა, ახალი ფილმის სიუჟეტი მოვიგონეო - ამბავი ბრმა კინორეჟისორზე, რომელიც თავის ცხოვრებას უყვება ასისტენტს (ფილმის ბოლოს მისი შვილი რომ აღმოჩნდება)... ჰყვება და თან კითხვებს სვამს: ვინ მოუწყო ავტოკატასტროფა? მისი შეყვარებულის საყვარელმა - ბებერმა ოლიგარქმა ხომ არა? ან როგორ მოხდა, რომ მისი უკანასკნელი ფილმი, რომელიც მას არ დაუმონტაჟებია, რადგან კლინიკაში იწვა, ასეთი ცუდი გამოდგა? ვინ „გაუფუჭა“ ფილმი?

შიში, რომ იმას, რაც შენ შექმენი, სხვა „გააფუჭებს“, შიში წარუმატებლობის, შიში სიბრმავის, შიში მარტოობის, შიში უშვილობის...

მხოლოდ და მხოლოდ ამ შიშებზეა აგებული „შეწყვეტილი ამბორი“.

მარტოობის გააზრებას ყველაზე შემზარავი შიში მოჰყვება ხოლმე. ფიზიკურ ტკივილზე, სიკვდილის შიშზე უფრო აუტანელი. როგორც კი ჟან-პოლ სარტრის როკანტენი თავის მარტოობას გაიაზრებს, გულისრევა ეწყება. მაგრამ სწორედ ამ დროს შეიგრძნობს და დაინახავს რაღაცას, რაც არასდროს შეუნიშნავს, არასდროს მოუსმენია.

მარტოობის ამ გააზრებამ შექმნა „შეწყვეტილი ამბორი“ - ფილმი კინორეჟისორზე, რომელიც განგებამ დააბრმავა, რათა სიცოცხლის წითელი კარნავალის ნაცვლად ბუნების მწვანე პეიზაჟი დაენახა და დაეფასებინა.

პირველად პედრო ალმოდოვარის ფილმებში „სამოთხის“ სახე ჩნდება ბუნებაში - კანარის კუნძულებზე, სადაც 14 წლის წინ, ავტოკატასტროფამდე ერთი დღით ადრე, შეყვარებულები ტელევიზორით უყურებდნენ რობერტო როსელინის ფილმს „მოგზაურობა იტალიაში“, რომელშიც, თავის მხრივ, ნეაპოლში სამოგზაუროდ (და ურთიერთობის გასარკვევად) ჩასული ამერიკელი ცოლ-ქმარი (ინგრიდ ბერგმანი და ჯორჯ სანდერსი) უყურებენ, თუ როგორ აწარმოებენ არქეოლოგები გათხრებს პომპეიში („ფილმი ფილმში“, „დანახვა იმისა, თუ როგორ ხედავენ სხვები“, „მზერათა ეროტიკა“ წამყვანი ხდება ალმოდოვარის ბოლო ფილმში).

ფინალში ისევ განმეორდება ეს საოცარი პეიზაჟი. სურათის გმირს თვალი არ აეხილა. მაგრამ მას უკვე ოჯახი ჰყავს. მადრიდში, თავისი სახლის გარეუბანში, მეგობრების „პარტის“ დასრულების შემდეგ, როცა მოსამსახურე ქალი დაემშვიდობება, იგი მარტო აღარ იქნება - თავის ახლად შეძენილ ვაჟთან ერთად ლუდს დალევს და უამბობს, როგორ უყვარდა 14 წლის წინ დაღუპული პენელოპა კრუსის გმირი - ხან ოდრი ჰეპბერნს რომ ჰგავს, ხანაც კი ოდრის ანტიპოდს - მერილინ მონროს.

ყველა ბედნიერია, მაგრამ რატომ გვესმის ისევ ასეთი სევდიანი სიმღერა?

http://www.youtube.com/watch?v=TPmuD3-36dM

ძვირფასო ბატონო სოლომონ, ამ ბლოგით, მინდა, პირადად თქვენ მოგმართოთ და, ცხადია, თქვენთან ერთად, ბევრ სხვა ადამიანსაც ვესაუბრები.

თქვენდამი მომართვის სურვილი იმიტომ გამიჩნდა, რომ საკუთარი თავი თქვენს თანამოაზრედ მიმაჩნია; ველოდები და ყურადღებით ვკითხულობ თქვენს თითოეულ კომენტარს; მხიბლავს თქვენი განათლება, გამჭრიახობა, იუმორი და, რაც მთავარია, უკეთეს საქართველოში ცხოვრების შეუპოვარი სურვილი.

სწორედ ამიტომ გადავწყვიტე, თქვენ გაგიზიაროთ შთაბეჭდილებები ოთხშაბათს გამოქვეყნებული ფარული ჩანაწერების შესახებ; თქვენ გიამბოთ, რა ვიფიქრე, როდესაც კახა თარგამაძესთან მოსაუბრე პოლიტიკური ლიდერები დავინახე და შემდეგ მათი განმარტებები მოვისმინე. იმის სურვილიც მაქვს, სწორედ თქვენგან მოვისმინო, შესაძლებლად მიგაჩნიათ თუ არა, რომ უკეთესი საქართველოსკენ მიმავალი გზა კახა თარგამაძეზე გადიოდეს.

გუშინ ტელეკომპანია „მაესტრომ“ გადაცემა „გამოკითხვა“ იმ საკითხის გარკვევას მიუძღვნა, თუ რამდენად იმოქმედა ფარულმა ჩანაწერმა ლევან გაჩეჩილაძის მიმართ ნდობაზე. როგორც გაირკვა, გამოკითხვის მონაწილეთა 77%–ის დამოკიდებულება ლევან გაჩეჩილაძის მიმართ არ შეცვლილა (http://www.gamokitkhva.ge).

გამოგიტყდებით, ამ 77%–მა შემაფიქრიანა. ტელეკომპანია „მაესტროს“ მაყურებელი, ძირითადად, ოპოზიციის გულშემატკივარია და, კერძოდ, ლევან გაჩეჩილაძის ლიდერობის მომხრეა, რასაც მისი მაღალი რეიტინგი ადასტურებს (http://www.gamokitkhva.ge/questions.php?cat=1). სწორედ ამ ადამიანების – და არა სხვების – აზრი იყო მნიშვნელოვანი იმის გასარკვევად, თუ რა სურს საზოგადოების პროტესტულად განწყობილ ნაწილს – გინდათუარა ახალი ქარიზმატული ლიდერის შექმნა, რაგინდარა ფასად მიხეილ სააკაშვილის „ჩამოგდება“, თუ სხვა – ნამდვილად უკეთეს – საქართველოში ცხოვრება.

პირადად მე, ბატონო სოლომონ, არც ქარიზმატული ლიდერების მოყვარული ვარ, არც – მიხეილ სააკაშვილის პირადი მტერი და ზუსტად ვიცი, რომ თავისუფალ ქვეყანაში მინდა ცხოვრება, თანაც, ჩემს სამშობლოში.

ამიტომ შემაშფოთა „მაესტროს“ მაყურებლების იმ ნაწილის პოზიციამ, ვისთვისაც, თურმე, არაფერი შეცვლილა იმის შემდეგ, რაც ლევან გაჩეჩილაძისა და დავით გამყრელიძის კახა თარგამაძესთან შეხვედრის ამბავი გაირკვა.

სჯერა ვინმეს, რომ თარგამაძესთან შეხვედრის მიზანი „ვარდების რევოლუციის“ დაფინანსების შესახებ ინფორმაციის მიღება იყო? ან რა ფასი აქვს დღეს ამ ინფორმაციას? ან რატომ დამალეს ლიდერებმა თარგამაძესთან შეხვედრის ფაქტი, თუკი ამ შეხვედრაში სათაკილოს ვერაფერს ხედავდნენ?

და ისიც ვიკითხოთ, როგორ აღმოჩნდნენ საკან N5–ში ჯერ ლაშა თაბუკაშვილი, შემდეგ – მისი მეგობარი ვაჟა ლორთქიფანიძე და, ბოლოს, სულხან მოლაშვილი, რომელთა სტუმრობა და საუბრის შინაარსი სრულიად მიზანმიმართულ ვექტორზე ლაგდება კახა თარგამაძესთან „ბმაში“?

მგონი, ვერც ერთი ჭკუათმყოფელი ადამიანი ვერ გამორიცხავს იმ შესაძლებლობას, რომ კახა თარგამაძის დახმარება მხოლოდ ინფორმაციის გაცვლა-გამოცვლით არ შემიფარგლებოდა და ფინანსებსაც გადასწვდებოდა. ხოლო თუ ხელისუფლების შეცვლაში კახა თარგამაძე საკუთარ რესურსს ჩადებდა, ცხადია, ამ რესურსის სანაცვლოდ ჩვენ მივიღებდით არა იმ საქართველოს, რომელზეც, ბატონო სოლომონ, დარწმუნებული ვარ, თქვენ და მე ვოცნებობთ, არამედ – რაღაც სრულიად სხვას.

არადა, საქართველოში არსებითი ცვლილებებია საჭირო. არათავისუფალი ქვეყანა თავისუფალი უნდა გახდეს, ერთპარტიული პარლამენტი – მრავალი პარტიის ღია დისკუსიის ადგილად უნდა ჩამოყალიბდეს, პროკურატურაზე დამოკიდებულმა სასამართლომ დამოუკიდებლობა უნდა მოიპოვოს, ხელისუფლების მიერ გაკონტროლებულმა მედიამ კეთილსინდისიერი და ზუსტი ინფორმაცია უნდა მიაწოდოს საზოგადოებას, დაჩაჩანაკებულმა ბიზნესმა ძალა უნდა მოიკრიბოს... ერთი სიტყვით, უამრავი რამ არის შესაცვლელი და, თანაც, ძირფესვიანად. ახლა კი ისე გამოდის, თითქოს, მხოლოდ მიხეილ სააკაშვილია შესაცვლელი და ამ მიზნის მისაღწევად ყველა საშუალება გამართლებულია.

ძვირფასო ბატონო სოლომონ, ოთხშაბათს გამოქვეყნებულ ფარულ ჩანაწერში ჩემთვის ორი ფაქტორი იყო მნიშვნელოვანი – ერთი კარგი და ერთიც ცუდი. კარგი ის მოხდა, რომ თუკი ლევან გაჩეჩილაძე და დავით გამყრელიძე კახა თარგამაძისგან ფულის მიღებას აპირებდნენ, ეს ჩვენ – უკეთესი საქართველოს მსურველმა საზოგადოებამ – მანამ შევიტყვეთ, ვიდრე ფული ადრესატამდე მიაღწევდა. კარგია, რომ თითქმის დადასტურებულად ვიცით – ლევან გაჩეჩილაძისთვის და დავით გამყრელიძისთვის მიზანი მიხეილ სააკაშვილის გადაყენებაა და არა არსებითად სხვანაირი საქართველოს შენება. ჩემთვის მათი პოზიციაა მთავარი და არა კახა თარგამაძის მოტივაცია – სააკაშვილის დავალებით მოქმედებდა, პუტინის სურვილს ასრულებდა, თუ საკუთარ ოცნებებს ასხამდა ფრთას.

ცუდი კი მთელ ამ ამბავში, ჩემი აზრით, ისაა, რომ ამჟამინდელი ხელისუფლება ოპოზიციის დიდ შეცდომას, სავარაუდოდ, საკუთარ დიდ შეცდომასაც დაამატებს: როგორც ადრე იქცეოდა, ახლაც იმგვარადვე მოიქცევა – შეეცდება, ძალაუფლებით მაქსიმალურად ისარგებლოს და პოლიტიკურ ოპონენტებზე გამარჯვება ხალხზე გამარჯვებად „გააფორმოს“. სწორედ ეს მოხდა 2008 წლის 5 იანვრიდან 21 მაისამდე და ამის საფრთხე ახლაც რეალურზე მეტია.

მაგრამ, პირადად მე თუ მკითხავთ, ჯობია, არსებულმა ნდობადაკარგულმა ხელისუფლებამ დაუშვას შეცდომები და ჩვენ ვიყოთ ამ შეცდომების სამიზნე, ვიდრე ოპოზიცია მოვიდეს ხელისუფლებაში ისეთ შეცდომებზე დაყრდნობით, რომელთა გამოსასწორებლად კიდევ ათწლეულები დაგვჭირდება.

სულ ბოლოს იმას ვიტყვი, რომ თუ საქართველოში არ არსებობს ოპოზიციური ძალა, რომელიც გულწრფელად ფიქრობს თავისუფალი, დემოკრატიული ინსტიტუტებით დახუნძლული ქვეყნის შენებაზე, უმჯობესია, პირდაპირ ვთქვათ, რა გვჭირს. ჩვენ მაინც ვთქვათ, ძვირფასო ბატონო სოლომონ, მგონი, ამაზე უკეთესს ახლა ვერაფერს გავაკეთებთ ჩვენი საერთო სამშობლოსთვის.

მოუთმენლად ველოდები თქვენს პასუხს და, ცხადია, თქვენდამი მომართვა თანაბრად ეხება ყველას, ვინც ამ ჩემს შეწუხებულ ნაწერს წაიკითხავს.

ღრმა პატივისცემით,
ია ანთაძე