Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

Sorry! No content for 18 ივნისი. See content from before

სამშაბათი, 16 ივნისი 2009

ყველანაირი წესით დღევანდელი ბლოგი „თბილისი ოუფენ ეარ“ ფესტივალზე უნდა დამეწერა. წინა ჯერზე ვიკითხე და უმეტესობამ ეგ აარჩია. დავიწყე წერა. სათაურიც მოვუფიქრე: „ოუფენ ეარ კარგი იყო, ალტერვიზიისა რა მოგახსენოთ“. დიდი ვერაფერი შვილი სათაურია, მაგრამ რაც უნდა დამეწერა, იმის აზრს გადმოსცემს.

შუა წერაში ვიყავი, მაგრამ ხან რა ხდებოდა ქვეყანაში და ხან კიდევ რა... ვერ დავუდე გული ერთი თვის წინანდელ ამბავს. წავიკითხე რაც დავწერე და მოვკვდი მთქნარებით. ამიტომ მოკლედ გეტყვით და გადავალ მერე სხვა თემაზე. ფესტივალზე მეც და ვისაც ვიცნობ ყველანი ძალიან გავერთეთ. ატმოსფერო იყო მშვენიერი, განსაკუთრებით ბოლო ორ დღეს, იპოდრომზე. პირველ დღეს, შარდენზე, კი - ისე რა. მუსიკალური თვალსაზრისით ფესტივალს, ზოგადად, არა უშავდა. ძალიან კარგიც ცოტა იყო და ძალიან ცუდიც - ჯგუფების უმეტესობა „კარგსა“ და „საშუალოს“ შორის მერყეობდა. გადმოგცემთ ჩემი რამდენიმე მეგობრის შთაბეჭდილებას - თავი „ნამდვილ“ ფესტივალზე მეგონა, ევროპაში რომ არის ხოლმე, ისეთზეო. ჰოდა, ეგრე. მომავალ წელს ცოტა უკეთესს თუ გაკეთებენ (სამივე დღეს იპოდრომზე ჩაატარებენ, რამდენიმე ცნობილ ჯგუფს ჩამოიყვანენ, უკეთესი ჟღერადობა იქნება...) უკვე ძალიან კარგი იქნება.

ახლა, „ალტერვიზიას“ რაც შეეხება. გაუთვითცნობიერებლებისთვის - „თბილისის ღია ცის ქვეშ“ და „ალტერვიზია“ ერთი და იმავე ღონისძიების ორი სახელია. „ალტერვიზია“ იმიტომ, რომ პარალელურად ევროვიზიის კონკურსი მიდიოდა და მაგის ერთგვარი ალტერნატივააო. რომ, აი, ჩვენ თავისუფალი მუსიკალური სულის ღონისძიება მოვაწყვეთ, იქ, მოსკოვში კი უსულო, პოლიტიზებული დადგესო. ევროვიზია კი არის ზუსტად ეგეთი, ყოველთვისაც იყო, მაგრამ ვერ გავიგე, რანაირად გამოვიდა ეს ჩვენი ფესტივალი მაგის ალტერნატივა. ვინმეს არჩევანი ჰქონდა ამ ორს შორის? ქართულ არხებს ევროვიზია მაინც არ უჩვენებიათ და ევროპელს, ვისაც კონკურსის ნახვა უნდოდა, „თბილისის ღია ცის ქვეშ“ ვერაფერს გადააფიქრებინებდა. თავად ფესტივალის ორგანიზატორები ამბობდნენ, ეს „ალტერვიზია“ ერთგვარი მარკეტინგული ხრიკია უცხოური მედიის ყურადღების მისაქცევადო. ეს კი აღარ უთქვამთ, მაგრამ ეჭვი მაქვს, ევროპულ მედიასთან ერთად საქართველოს კულტურის სამინისტროც იყო ამ მარკეტინგის სამიზნე - ფულის დიდი ნაწილი სამინისტრომ გადაიხადა. ძალიანაც კარგი ქნა - სხვა დროს მეტი დახარჯონ და „გოგოლ ბორდელო“ ჩამოიყვანონ. არ უნდა მაგას, როგორც ჩემი კოლეგები იტყოდნენ, იდეოლოგიური საფანელი.

ახლა, სათაურს რაც შეეხება. ამ ბლოგის შუა ვერწერაში ვიყავი, როდესაც „კურიერს“ ვუყურე. პირველი, რაც თვალში მომხვდა, იყო ინფორმაციის საოცარი ნაკლებობა მტკვარში გადამხტარი ადამიანების შესახებ. ვისაც ბოლო დროს „კურიერისთვის“ ან „ქრონიკისთვის“ შეუხედავს, იცის, რომ ამის გარეშე გადაცემა ვერ ჩაივლის. ხომ არსებობს თემები: პოლიტიკა, ეკონომიკა, კულტურა და ფელგენჰაუერის წინასწარმეტყველებები. ასეთივე თემაა მათთვის მტკვარში გადამხტარნი.

(„ხმაურია პოლიციის სამმართველოსთან“ - შევარდა ჟურნალისტების ოთახში „ქრონიკის“ პროდიუსერი. „რომელი წახვალთ? აქვეა, მანქანით ერთი წუთიც არ უნდა“.

„ორნი კი ვართ, მაგრამ ვერ წავალთ“ - წყნარად უპასუხა ჟურნალისტმა.

„კი, მაგრამ რატომ“?

„მტკვარში რომ ჩახტეს ვინმე“?)

„ქრონიკას“ შევეშვათ და ისევ „კურიერს“ მოვუბრუნდეთ. 15 ივნისის ცხრასაათიან გამოშვებაზეა ლაპარაკი. ანუ, სინამდვილეში ცხრასაათიანი კი არა ერთსაათიანია, უბრალოდ ცხრაზე გადის. ჰა! ჰა!

ჰოდა, გაგიკეთეთ ჩარტი იმის საჩვენებლად, თუ რა დრო დაუთმო „კურიერმა“ რამდენიმე თემას. ამ მარტივი, მახინჯი ცხრილის გაკეთებას მოვანდომე საათნახევარზე მეტი. რატომ? იმიტომ, რომ მე ვარ დებილი. ჯერ Excel-ში ვეწვალე, მერე აღმოვაჩინე, რომ იქიდან ჩარტის ექსპორტი jpeg ფაილად შეუძლებელია, ამის აღმოჩენას მოვანდომე ნახევარი საათი და შემდეგ... თუმცა, თქვენ რა შუაში ხართ. ბევრი რომ აღარ გავაგრძელო იმდენი ვეწვალე რომ მივეჩვიე და სახელიც დავარქვი. გაიცანით - ბუსუნა!


(1. არეულობები ირანში 2. ამინდის პროგნოზი 3. დარბევა სამმართველოსთან 4. ბროწეულის ტელეფონი 5. პრეზიდენტის გამოსვლა)






აქვე უნდა ვთქვა, რომ ეს ზუსტი ცხრილი არ არის. ანუ, სიუჟეტის სიგრძე არ გამიზომავს. სუბიექტურად რამდენი დროც გავიდა, ისე ჩავსვი. მაშ, რა საჭირო იყო Excel-ში წვალება? რატომ პირდაპირ არ დავხატე? იმიტომ, რომ მე ვარ დებილი. მაგრამ, არა! არ ვნანობ. მარტივად რომ გამეკეთებინა, ბუსუნაც ხომ არ მეყოლებოდა.

თქვენს ყურადღებას გავამახვილებ მეოთხე ხაზზე - სიუჟეტზე ბროწეულის ტელეფონის შესახებ.

http://www.youtube.com/watch?v=fj_apXG51fs

ვისაც ნახვა დაგეზარათ - სიუჟეტს თუ დავუჯერებთ, კანადაში შექმნეს ტელეფონი, რომელსაც Pomegranate, ანუ ქართულად „ბროწეული“ ჰქვია და რომელიც ბევრ საოცარ ფუნქციას ითავსებს - პარსავს, ყავას ადუღებს, თარგმნის 50 ენაზე და ვინ იცის, კიდევ რას არ აკეთებს.

ასეთ ხელსაწყოს კი უნდა მიუძღვნას საინფორმაცია გამოშვებამ ოთხწუთნახევარი, არა? კი, ირანშიც ხდებოდა რაღაცეები, მაგრამ მაგას 30 წამიც ეყოფა. ეს კიდევ თან ტელეფონია, თან ყავის მადუღარა, თან ტუჩის გარმონი... დაუჯერებელია!

დაუჯერებელი კი არა არდასაჯერებელია. ეს ტელეფონი არ არსებობს. გამოგონილია. არც სატესტო ეგზემპლარი არსებობს. არც არასოდეს უარსებია. კანადის რეგიონის, ნოვა სკოტიას სარეკლამო ტრიუკია - დახატეს ასეთი ტელეფონი და საიტი გაუკეთეს.

თუმცა, ეს ტყუილი კარგადაა შენიღბული და სიმართლის დადგენა, ანუ რომ ტელეფონი არ არსებობს და იქნებ არ ღირდეს ოთხწუთნახევარი მაგაზე ლაპარაკი, რთულია. ეგრე არაა?

თუ ვინმე ტელეფონით დაინტერესდა და საიტზე მეტის გაგება მოისურვა, ეწერება: ტელეფონი, რომელიც ყველაფერს აკეთებს არ არსებობს, მაგრამ აი, მხარეა კანადაში, ნოვა სკოტია, სადაც მართლა არის ყველაფერიო. სულ ერთი დაწკაპუნება უნდა.

ეგეც რომ არ იყოს, „გუგლში“ ძიებისას მეორე შედეგი „ვიკიპედიის“ ბმულია, რომელიც ასევე წერს ნოვა სკოტიას სარეკლამო კამპანიაზე.

მართალია, ვინც სიუჟეტი ნახეთ, შენიშნავდით, რომ შესავალში წამყვანმა კანადის რეგიონის სარეკლამო კამპანიაზე ილაპარაკა, ერთგვარად თქვა კიდევაც სიმართლე, მაგრამ მოდი, თავიდან შეხედეთ. მაგ ნათქვამიდან ვერავინ დაასკვნიდა, რომ ტელეფონი არ არსებობს. კი ამბობს დიანა ჯოჯუა: „თუმცა ეს მხოლოდ სარეკლამო ტრიუკია, რომელმაც გაამართლაო“, მაგრამ მაგას წინ უძღვის: „ეს უჩვეულო მოწყობილობა (...) დაკვეთით შეიქმნა“ და მერე, სიუჟეტშიც ვისმენთ: „ტელეფონი ჯერ გაყიდვაში არ არის. არსებობს მხოლოდ რამდენიმე სატესტო ვერსია“.

რა საჭირო იყო ამ, ერთი შეხედვით, უწყინარ შეცდომაზე ამდენის წერა? აი რატომ: ჯერ ერთი ამ ინფორმაციის შემოწმებას წინ არაფერი ედგა. მეორე - ახალი ამბავი ამას ძალიან ნაკლებად შეიძლება დაერქვას, იმიტომ, რომ ბროწეულის ტელეფონის საიტი გააკეთეს არა გუშინ, არა ორი კვირის წინ, არა ორი თვის წინ, არამედ შარშან! მესამე - 15 ივნისის საინფორმაციო გამოშვებაში, წესით, ამის დრო არ უნდა დარჩენოდათ. მარტო მე არ ვფიქრობ ასე. ბუსუნაც იმავე აზრზეა!

PS. ახლა ვნახე, როკოსაც დაუწერია ამაზე. ვიდეოც უკეთესი ხარისხით აუტვირთავს. დაუფასეთ.
ლაშა ბუღაძეს ვუსმენდი „წითელ ზონაში“. ამიტომაც დაგვიანდა წერილი.

ჰოდა, ლაშამ ის თქვა, რისთვისაც დაიწერა ეს წერილი ტარანტინოს ახალ ფილმზე „Inglorious Basterds“ (პირობითად ვთარგმნოთ, როგორც „დაუფასებელი ნაძირალები“), რომლის პრემიერა კანის კინოფესტივალზე შედგა.

ლაშამ თქვა, სკოლებში დღესაც სტალინის მიერ შეთხზულ საქართველოს ისტორიას ასწავლიანო.

ვერ მოვასწარი მეკითხა, როგორ უნდა ასწავლონ ისტორია, თუ მემატიანე, როგორც წესი, სახელმწიფო მანქანის რაკურსიდან ასახავს სინამდვილეს და ამკვიდრებს „გლახაკთა, ქვრივთა და ობოლთა შემწყალე” მეფის მითს, რომლის კრიტიკული გააზრება არა და არ უნდა საზოგადოებას. კი, რა თქმა უნდა, შეიძლება რამდენიმე წყაროს თავმოყრა, ისტორიის სახელმძღვანელოს შედგენა შეფასებების კომბინაციებსა და რეკომბინაციებზე (წყარო „ა“ ამბობს ამას, წყარო „ბ“ კი საპირისპიროს ამტკიცებს), მაგრამ საეჭვოა, ასეთი მეთოდი აიტაცონ საქართველოში, სადაც, როგორც წესი, უყვართ ისტორიის წარმოდგენა ზღაპრად კეთილი და ბოროტი პერსონაჟებით (მგონი პროკოპი კესარიელს დღესაც პატივს სცემენ). თანაც, არა მგონია, რამდენიმე წყარომ ისტორიულ რეალობას დაგვაახლოვოს; წყარო „ა“ გამოტოვებს იმას, რაც არ აწყობს. მაგრამ სხვებმაც რომ „გამოტოვონ“?

„სად გაგიგია კარგი ფილოსოფოსი ქალი?“, „ერთი კარგი კომპოზიტორი მაინც დამისახელე ქალი რომ იყოს”... ეჰ, რამდენჯერ უთქვამთ ჩემთვის.

წყარო „ა“ და წყარო „ბ“ - ორივე მამაკაცი იყო და ორივე ვერ ხედავდა (და უფრო ალბათ - არ ხედავდა) ქალებში კარგ ფილოსოფოსს, კარგ კომპოზიტორს... ასე დაიკარგნენ სადღაც კარგი და ჭკვიანი ქალები. უბრალოდ, ვერ მოხვდნენ იმ მემატიანეთა მზერის არეალში, რომლებიც გარკვეულ იდეოლოგიას ემსახურებოდნენ.

მერე კინემატოგრაფი გაჩნდა. გოდარი მოევლინა კინოს სამყაროს და განაცხადა, ხელნაწერები სინამდვილეს ვერ ასახავენ, მაგრამ კინოს შეუძლია ისტორიული სინამდვილის რეაბილიტაცია, რადგან კინოხელოვნება - რეალურ ფაქტებს ეყრდნობაო.

კვენტინ ტარანტინო თავს, მოგეხსენებათ, ჟან-ლუკ გოდარის პირდაპირ მემკვიდრედ აცხადებს. და როგორც ნამდვილ მემკვიდრეს, ნიჭიერ და თავისუფალ შვილს შეეფერება (მაპატიეთ, „წითელი ზონის“ გავლენის ქვეშ ვარ), იგი კი არ იმეორებს მამა-იდეალის აზრს, არამედ ყველანაირად ცდილობს დაუპირისპირდეს იმას, რაც მამამ დაამკვიდრა (სხვანაირად კერპისგან ვერ განთავისუფლდებოდა). თუ გოდარისთვის კინო რეალობის რეაბილიტაციაა, ტარანტინოსთვის კინოხელოვნება კაცობრიობის მიერ გამოგონილი ყველაზე დიდი ტყუილია. ტყუილი, რომლითაც პროკოპი კესარიელის კინემატოგრაფისტმა-ძმებმა მასების მანიპულაციის თვალსაზრისით რელიგიასაც კი აჯობეს. უფრო მეტიც, კინო არ იკმარეს და ადამიანთა მანიპულაციის ხერხები ტელევიზიაში დანერგეს.

საქართველოში, მაგალითად, დღესაც ასეა - მთავარ პოლიტიკურ მოვლენად ითვლება ის, რასაც „რუსთავი 2“, ან „მაესტრო“ წარმოადგენენ (გააჩნია, ვინ რომელ არხს ენდობა). ის, რასაც კამერა ვერ (ან არ) აღბეჭდავს, იმ კარგი ფილოსოფოსი და კარგი კომპოზიტორი ქალებისა არ იყოს, ისტორიის მიღმა რჩება.

ტარანტინო პირველი იყო (ყოველ შემთხვევაში ამერიკულ კინოში), რომელმაც ჯერ კიდევ „მაკულატურაში“ გვითხრა: „ყველაფერი, რასაც ხედავთ ეკრანზე, მხოლოდ და მხოლოდ ჩემი ამორჩეულია. ეს სისხლი, ეს ძალადობა - ყველაფერი ეს კინოა, ე.ი. ტყუილია. არ გჯერათ? აი, ნახეთ რას ვიზამ... გავაცოცხლებ ჩემს პერსონაჟებს.“

„მაკულატურა“, ფაქტობრივად, კინოხელოვნების თვითმკვლელობა იყო. კინომ ჩვენს თვალწინ თქვა უარი იმაზე, რამაც თითქმის მთელი საუკუნე შეუნარჩუნა სიცოცხლე.

„მაკულატურა“კანის 1994 წლის ფესტივალის „ოქროს პალმით“ აღინიშნა. ფილმის ავტორი, კვენტინ ტარანტინო კი 21-ე საუკუნის კინორეჟისორად აღიარეს.

მას მერე ტარანტინოს ფანები - პროფესიონალები და ისინიც, ვისაც არც ბრეხტი გაუგია და არც ტარანტინოს სხვა „მასწავლებლები“ (კვენტინი სახელგანთქმული სინეფილია), მოუთმენლად ელიან 46 წლის რეჟისორის ახალ ფილმს. მიუხედავად იმისა, რომ კანის ფესტივალის წლევანდელი პროგრამა „გადაძეძგილი“ იყო დიდი რეჟისორების ფილმებით, კრიტიკოსთა უმრავლესობა კანში სწორედ ტარანტინოს ახალი სურათის სანახავად ჩამოვიდა. ყოველ შემთხვევაში „დაუფასებელი ნაძირალები“ ერთადერთი საკონკურსო სურათი იყო, რომლის პირველ ჩვენებაზე, დილის ცხრის ნახევარზე, ლუმიერების 2500-კაციანი დარბაზი ფილმის დაწყებამდე 20 წუთით ადრე გაივსო... ათი წუთით ადრე კი ტაში დაუკრეს - სურათის დაწყება მოითხოვეს, სურათისა, რომელიც ტარანტინომ დიდი ხნის წინ ჩაიფიქრა. თუმცა, გადაღება გასაიდუმლოებულ პირობებში მიმდინარეობდა. რეჟისორის ფანებმაც კი მხოლოდ ის იცოდნენ, რომ „დაუფასებელი ნაძირალები“ მისთვის სრულიად უცხო, ისტორიულ ჟანრში გადაიღო და ჰოლოკოსტის თემას მიუძღვნა

დასაწყისში ყველაფერი ისე ვითარდება, როგორც ჰოლოკოსტისადმი მიძღვნილ კლასიკურ ფილმებში. ებრაელების დევნა. ამერიკელების დახმარება. ჯაშუშები. მზვერავები... თითქმის ისე, როგორც სპილბერგთან. თუმცა, ტარანტინო ფილმის პროლოგშივე გვახსენებს თავის თავს - გერმანელი ოფიცერი და ფრანგი გლეხი ჯერ ფრანგულად იწყებენ საუბარს, შემდეგ კი ინგლისურზე გადადიან. თანაც, მიუხედავად იმისა, რომ სცენა ძალიან დაძაბულია (გლეხი ებრაელების ოჯახს მალავს თავისი სახლის სხვენში), მსახიობებს თითქოს თავადაც ეცინებათ ამ „ლინგვისტურ ფოიერვერკზე“ (ავსტრიელი მსახიობი კრისტოფ ვალცი, რომელიც კანის ფესტივალის პრიზით აღინიშნა, უბრალოდ, გენიალურია). ებრაელებს მიაგნებენ და იქვე დახვრეტენ, მაგრამ ოჯახის ერთი წევრი, ახალგაზრდა ქალი, გადარჩება, პარიზში გაიქცევა და იქ კინოთაეტრის მფლობელი გახდება. სწორედ აქ, ამ კინოთეატრში დაგეგმავენ ამერიკელები ოპერაციას კოდური სახელწოდებით „კინო“ - გადაწყვეტენ, ააფეთქონ დარბაზი რომელიღაც გერმანული ფილმის პრემიერაზე, რომელსაც ჰიტლერი, გებელსი და ჰიმლერი ესწრებიან.

ოპერაცია წარმატებით დასრულდება.

ასე რომ, ღმერთმა იცის, სადაა სიმართლე - ისტორიაში, რომელიც ხელნაწერებითა და კინოქრონიკით იქმნება, თუ კვენტინ ტარანტინოს ფილმში? იქნებ კიდევ სადღაც სხვაგან?

ტარანტინოს თაყვანისმცემელთა უმრავლესობა „ნაძირალებს“ წარუმატებლობად მიიჩნევს. მეტისმეტად პოლიტკორექტული გახდაო, ყველას „ეფერებაო“ - ამერიკელებს, ინგლისელებს. ფრანგებს საერთოდ სიყვარულს უხსნის, „ყველაზე კინემატოგრაფიულ ერს” უწოდებს. რუსი კრიტიკოსები პოლიტკორექტულობის გამოვლინებად იმასაც კი მიიჩნევენ, რომ პარიზის კინოთეატრში, რომელსაც ამერიკელები მსხვერპლად შეწირავენ ფაშიზმის დასამარცხებლად, კინომექანიკოსი შავკანიანია...

მე კი მგონია, რომ კვენტინ ტარანტინომ გადაიღო თავისი ყველაზე რადიკალური ფილმი. „21-ე საუკუნის რეჟისორმა“ გაბედა და შეატრიალა ყველაზე სტაბილური, ყველაზე მყარი - მეორე მსოფლიო ომის ინტერპრეტაცია!

დასავლეთ ევროპის არაერთ ქვეყანაში ჰოლოკოსტის მიმართ ეჭვის გამოთქმაც კი კრიმინალად ითვლება. არცთუ ისე დიდი ხნის წინ, ფრანგული ნაციონალური ფრონტის ერთ-ერთი ლიდერი ბრუნო გოლნიში დამნაშავედ ცნეს მხოლოდ იმიტომ, რომ ეჭვი გამოთქვა ჰოლოკოსტის მსხვერპლთა რიცხვზე. აქ კიდევ ტარანტინო! ამერიკელი სინეფილი, გოდარის მემკვიდრე, შეიძლება ერთადერთი კინორეჟისორი მსოფლიოში, რომელსაც, ისევე როგორც მუსიკოსებს, მსახიობებს, თაყვანისმცემელთა ჯგუფები დაჰყვება... ფაქტობრივად ამანაც ხომ ეჭვი გამოთქვა? კი, ხუმრობით, სიცილ-სიცილით, უკვე კარგა ხნის დავიწყებული ფილმების ციტატებით... მაგრამ მაინც ხომ შემოატრიალა ისტორია? მაინც ხომ გვითხრა: „ნუ გადააქცევთ წარსულს მითად. ყოველთვის ნუ დაიჯერებთ იმას, რასაც წერენ, რასაც კინოში, ტელევიზიით გიჩვენებენ. გადაამოწმეთ, იმსჯელეთ, იფიქრეთ!

იცხოვრეთ!“

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG