ბლოგები

ჟან-ლუკ გოდარმა ევთანაზიით დაასრულა სიცოცხლე, მისმა ახლო მეგობარმა კი ნებაყოფლობითი და კანონიერი თვითმკვლელობის მიზეზად არა უკურნებელი სენით გატანჯულობა, არამედ გამოფიტვა დაასახელა: დაიღალაო.

შეიძლება ამ მეგობარმა იცოდეს კიდეც, სახელდობრ რით დაიღალა დიდი რეჟისორი, მაგრამ ალბათ ძნელი მისახვედრი არ უნდა იყოს, რომ ეს ცხოვრება იქნებოდა, მის შემთხვევაში დასასრულის დაუსრულებლობა, რადგან ის 91 წლის იყო...

თუმცა ბიბლიური ასაკი სულაც არ გულისხმობს ცხოვრებით იმედგაცრუებას: გორბაჩოვისთვის ან ელისაბედ მეორისთვის რომ ეჩუქებინათ კიდევ ერთი 90 წელი, ისინი ალბათ სიამოვნებით გააგრძელებდნენ ეტიკეტით, ინერციით თუ პირობითობებით ორგანიზებული ხანდაზმულობით ტკბობას.

გოდარის დრამით კი უმალ დამღლელი ეპოქით დაღლილობაზე გიწევს ფიქრი (რაზეც იქნებ გოდარს არც უფიქრია), - როცა სამყაროს პრობლემები ციკლურად ანაცვლებენ ერთმანეთს და იმის მიუხედავად, რომ კვანძი თითქოს ეს-ესაა უნდა გაიხსნას, გაჭიმულ და გამომფიტავ კრიზისებს არა და არ ეღირსათ კათარსისად ქცევა.

ამ ისტორიამ კიდევ ერთი ნებაყოფლობითი თვითმკვლელი გამახსენა, ოღონდ ამჯერად უელბეკის რომანიდან "რუკა და ტერიტორია", სადაც მთავარი პერსონაჟის მამა სამყაროზე განაწყენებულების გამო მიმართავს ევთანაზიას და კი არ გადის, არამედ გაავებული გარბის ცხოვრებიდან, რის გამოც მისი შვილი სილას აწნავს შვეიცარიელ ექთან-კონსულტანტს (სიკვდილის ანგელოზს), რომელიც საქმიანად ამცნობს პროცედურის წარმატებული დასრულების შესახებ.

ერთი შეხედვით შესაძლოა ანა კარენინას თვითმკვლელობა მოგვეჩვენოს ტოლსტოის რომანის კულმინაციად, არადა, "ანა კარენინა" არა მისი პროტაგონისტის ცნობილი თვითმკვლელობით, არამედ რომანის სხვა გმირის, ცხოვრებამოგვარებული ლევინის თვითმკვლელობაზე ფიქრით სრულდება. სწორედ ფიქრით და არა აქტით, მაგრამ ლევინის ტრაგიკული ფანტაზია ანას ტრაგედიაზე ნაკლები როდია, რადგან თუკი ანა სიცოცხლის დაკარგვას ამჯობინებს სიყვარულის დაკარგვის შესაძლებლობას, ლევინი სასოწარკვეთილი აცნობიერებს ბედნიერების მიღწევის შეუძლებლობას: სასიყვარულო თუ ეგზისტენციალური იდეალის როგორი კომბინაციაც არ უნდა შექმნას ლევინმა (სიყვარული კი ტოლსტოის გმირებისთვის ეგზისტენციაა, არსებულობის სინონიმია), ის მაინც ვერასდროს მოიპოვებს არსებულით კმაყოფილების შეგრძნებას, ვერასდროს იქნება სრულად კარგად.

ლევინის ფიქრით თავად ტოლსტოი ფიქრობს, რომელიც ლამისაა გოდარის ასაკს მიღწეული გაექცევა ილუზიურ და უსიყვარულო რეალობას და სიცოცხლეს ოსტაპოვოს სადგურზე დაასრულებს ყოფიერებით თუ ბიოგრაფიული კონტექსტებით დაღლილი.

დაღლა და შიშია ემა ბოვარის თვითმკვლელობის მიზეზი ფლობერის რომანშიც - როცა ემა თავისი შეცდომების აბლაბუდაში გაეხვევა და რაკი ვერაფრით შეძლებს იმ კლაუსტროფობიული მიკროსამყაროდან გაღწევას, რომელშიც მისი ცხოვრების კარგმა და ცუდმა კაცებმა გამოამწყვდიეს, არა რაიმეს შეცვლას, არამედ თვითმკვლელობით განიზრახავს უცვლელობის სპირალიდან გათავისუფლებას.

შექსპირის ოფელიას თვითმკვლელობის წინაპირობა მისი შეშლილობაა, რომელიც ასევე გაქცევის ან გაქცევის შეუძლებლობის შედეგია "დანიიდან, რომელიც დალპა", პირქუში სასახლიდან, სადაც ჰამლეტმა, ანუ იმ ერთადერთმა, ვისაც თურმე "ორმოც ათას ძმაზე მეტად ჰყვარებია", საბედისწერო ეჭვი შეიტანა მის ერთგულებაში და სადაც სიყვარულს სიმტკიცე აღარ შერჩა, რომ ძალაუფლებას მოწყურებულ შურისმაძიებელ აჩრდილებს გამკლავებოდა.

დაღლა, შიში, გაქცევა და თვითმკვლელობებიც კი ამ ტექსტებსა თუ ბიოგრაფიებში ერთგვარი მეტაფორებია და სხვა ყველაფერთან ერთად, ალბათ იმ სენტიმენტალურად გულუბრყვილო, ბანალურ და არააქტუალურ სიბრძნეს შეგვახსენებს, რომ ადამიანი სინამდვილეში უსაშველოდ მგრძნობიარე, სუსტი და სათუთი არსებაა, იმის მიუხედავად, რომ ეს ეპოქა, ეს დრო, რომელიც წარმატებისა და წარუმატებლობის, ძალაუფლებისა და უძლურების სამკვდრო-სასიცოცხლო ომშია ჩაბმული, ხმაურითა და მძვინვარებით დასძახის ყველა მაღლობიდან: უნდა გაუძლო, უნდა დაჯაბნო, უნდა ეჭიდაო...

და ამ დროს, აგერ, თურმე ვიღაც უკვე ძალიან დაღლილა და ცერემონიად უქცევია თავისი აღსასრული, რადგან ესეც ჟესტია და იქნებ პროტესტის ჟესტიც ეპოქის მიმართ, რომელმაც დაღალა...

უკრაინის პრეზიდენტის პირველი გაკვეთილი, რომელიც თავისუფლებისათვის მებრძოლი ქვეყნების ლიდერებმა უნდა დაისწავლონ, ცხადია, კიევში დარჩენა და პირადი მამაცობითა და თავგანწირვით საკუთარი ხალხისა და შეიარაღებული ძალების გამხნევებაა.

პირდაპირ ეთერში ჩატარებულ ამ დაუვიწყარ გაკვეთილს ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, მომდევნო დღეებსა და თვეებში, სხვა არაერთი მნიშვნელოვანი გაკვეთილი მოაყოლა. ერთ-ერთ ასეთ მნიშვნელოვან გაკვეთილად შეიძლება ჩავთვალოთ 11 სექტემბერის მიმართვაც. უკრაინის პრეზიდენტი გამოეხმაურა რუსეთის მიერ უკრაინის სამოქალაქო ინფრასტრუქტურის მორიგ დაბომბვას. გვიანი ღამით, როცა პრეზიდენტი საუბრობდა, ელექტროენერგიის გარეშე დარჩენილი ხარკოვის, სუმისა და პოლტავის ოლქები ჩაბნელებული იყო.

ვოლოდიმირ ზელენსკიმ რუსეთის ხელისუფლებას ჰკითხა, ნუთუ კვლავაც ფიქრობენ, რომ შეუძლიათ დააშინონ, გატეხონ და დაიყოლიონ უკრაინელები?

„მართლა ვერაფერი გაიგეთ?
ვერ გაიგეთ ვინ ვართ? რისთვის ვართ? რა გვინდა?
ტუჩების მოძრაობით გამოიცანით:
გაზის გარეშე თუ თქვენ გარეშე? თქვენ გარეშე.
შუქის გარეშე თუ თქვენ გარეშე? თქვენ გარეშე.
წყლის გარეშე თუ თქვენ გარეშე? თქვენ გარეშე.
საკვების გარეშე თუ თქვენ გარეშე? თქვენ გარეშე.
სიცივე, შიმშილი, სიბნელე და წყურვილი - ჩვენთვის ისეთი საშიში და სასიკვდილო არ არის, როგორც თქვენი „მეგობრობა და ძმობაა“.
მაგრამ ისტორია ყველაფერს თავის ადგილს მიუჩენს.
და ჩვენ ვიქნებით გაზით, შუქით, წყლით, საკვებით... ოღონდ თქვენ გარეშე!“ - დაწერა უკრაინის პრეზიდენტმა თავის ტელეგრამარხზე და ამ სიტყვებით რუსეთის მიერ შევიწროებული ყველა ქვეყნის, მათ შორის საქართველოს სათქმელიც თქვა.

რუსეთმა უნდა იცოდეს, რომ „რუსული სამყაროს“ ნაწილად ქცევას, რუსეთთან „მეგობრობასა და ძმობას“ ყველაფერი სჯობია - უგაზობა, უშუქობა, სიცივე და შიმშილიც კი.

ალბათ, ასე ფიქრობდნენ ქართველებიც 1801 წელს, როცა რუსეთის იმპერატორი ქართლ-კახეთის სამეფოს იერთებდა; 1811 წელს, როცა რუსეთი საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიას აუქმებდა; 1921 წელს, როცა საბჭოთა რუსეთი საქართველოს ანექსიას ახდენდა; 1989 წელს, როცა რუსი სალდათები საქართველოს თავისუფლებისთვის მებრძოლთა სისხლს ღვრიდნენ; 1992-93 წლებში, როცა რუსეთის ფედერაცია აფხაზეთს გვართმევდა და 2008 წელს, როცა რუსეთის არმია საქართველოს ქალაქებსა და სოფლებს ბომბებს უშენდა...

ასე რომ არ ეფიქრათ ქართველებს, დღემდე ვერ მოაღწევდა საქართველო, ვერ გადარჩებოდა. საქმე ისაა, რომ ასე არ ფიქრობდა ყველა ქართველი და, სამწუხაროდ, ასე არც ახლა ფიქრობს ყველა ქართველი.

ნაწილისთვის რუსეთი ოკუპანტი და ქვეყნის უბედურების მთავარი წყაროა, ნაწილისთვის კი - ერთმორწმუნე მეზობელი და შემოსავლის წყარო; ნაწილი თავს აკლავს რუსეთს, ნაწილი კი მის სამსახურში ეძებს სარგებელს; ნაწილი უკრაინელ ლტოლვილებს უთანაგრძნობს, ნაწილი კი რუსი ტურისტების სიმრავლით ხარობს; ნაწილისთვის რუსეთი დათვია, ნაწილისთვის კი - ბაბაია... - სწორედ ამგვარი განსხვავებული და არათანმიმდევრული დამოკიდებულება უსპობს საქართველოს რუსეთის ორბიტიდან გასვლის საშუალებასა და გათავისუფლების შესაძლებლობას.

თითქოს წლების წინ მოვიტოვეთ უკან რუსულ ენერგეტიკასა და სამომხმარებლო ბაზარზე დამოკიდებულება (საქართველომ უკრაინაზე ბევრად ადრე გამოცადა უშუქობა, უგაზობა და ეკონომიკური ბლოკადის ყველა სხვა „რუსული სიკეთე“), მაგრამ ახლა ირკვევა, რომ ტრადიციული არათანმიმდევრული დამოკიდებულების გამო, საქართველო რუსეთიდან კვლავ იღებს ბუნებრივ აირსა და ნავთობპროდუქტებს (42 მლნ და 254 მლნ დოლარის მხოლოდ 2022 წლის ექვს თვეში), ხოლო ქართული ღვინისა და სპირტიანი სასმელების მნიშვნელოვანი ნაწილი (72 მლნ და 30 მლნ დოლარის, შესაბამისად) კვლავ რუსეთის ბაზარზე იყიდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ რუსეთმა ისევ დაიბრუნა საქართველოს წინააღმდეგ ბრძოლის ბერკეტები.

ასევე ნახეთ

წელს დავიწყეთ ძალიან ძლიერი ეკონომიკური ზრდით - ღარიბაშვილი

დიდ ქვეყანას, რომელსაც ამდენი აქვს შენთვის დაშავებული, მხოლოდ თანმიმდევრული, ერთიანი პოზიციით თუ დაუპირისპირდები და გაუმკლავდები ისე, როგორც ამას უკრაინელები აკეთებენ დღეს და ისე, როგორც ეს გააკეთეს ფინელებმა 1939-1940 წლებში.

ცნობილმა ფინელმა დიპლომატმა მაქს იაკობსონმა საბჭოთა კავშირის თავდასხმაზე ფინელი ხალხის პასუხს „ერთსულოვნების რევოლუცია“ უწოდა:

„ეს იყო რევოლუცია, მაგრამ არა ისეთი, როგორზეც კრემლში ამყარებდნენ იმედს. გარედან მომდინარე მუქარამ წარხოცა შინაგანი განხეთქილებანი და გააერთიანა ხალხი. მთელი ერი თავგანწირვით ჩაება ომში სახელმწიფოს გადასარჩენად“.

ფინელი ხალხი და ფინეთის ყველა მომდევნო მთავრობა ერთგული დარჩა 100-დღიანი ომის პრინციპებისა. ფინელებმა არ შეიცვალეს მტრისადმი დამოკიდებულება და, დიდწილად, ამგვარი პრინციპულობის გამო გადაურჩნენ შარიანი მეზობლის თავდასხმებს. ცნობილი ამბავია, რომ სისუსტე და უპრინციპობა, როგორც წესი, მოქმედებისკენ უბიძგებს აგრესორს.

იაკობსონის სიტყვები კი თითქოს დღევანდელ უკრაინასა და მის პოლიტიკურ ლიდერზეა ნათქვამი. ვინ იცის, იქნებ სულ მალე რუსეთ-უკრაინის ომზეც ითქვას:

„როცა ერთმანეთს უპირისპირდება მრავალსახოვანი ინტერესების მქონე უზარმაზარი სახელმწიფო და შედარებით მცირერიცხოვანი ერი, რომლის ერთადერთი მიზანია შეინარჩუნოს დამოუკიდებლობა, ძალთა თანაფარდობა არ შეიძლება არითმეტიკულად გაითვალოს...“

ყველა ხედავს და უკრაინის ჯარის წარმატებული კონტრშეტევაც ამას ადასტურებს, რომ შედარებით პატარა უკრაინა ძლიერია უზარმაზარ რუსეთზე, რაც, პირველ რიგში, უკრაინაში მომხდარი „ერთსულოვნების რევოლუციისა“ და მისი სულისჩამდგმელის, პრეზიდენტ ზელენსკის დამსახურება უნდა იყოს და მხოლოდ შემდეგ - კოლექტიური დასავლეთის მხარდაჭერისა და რუსეთის გახრწნილობისა.

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.