ბლოგები

ამბავი, რომელსაც აქ ვიხსენებ, ინგლისთან არის დაკავშირებული. როცა იქ პირველად მოვხვდი, ჯერ ისევ საბჭოთა კავშირის მოქალაქე ვიყავი. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ მაშინ ინგლისი ბევრად შორს იყო საქართველოდან, ვიდრე დღეს არის. „კაპიტალისტური სამყაროს“ ქვეყნებში მოხვედრა ჩვენი სამშობლოდან ძალიან შეზღუდული იყო. საინტერესოა, რომ ამ შეზღუდვების ინიციატორი საბჭოთა სისტემა იყო, და არავითარ შემთხვევაში - საზღვარგარეთის ქვეყნების საელჩოები.

აქედან გამომდინარე, ჩვენი იქ ნამყოფი თანამემამულეების უშუალო შთაბეჭდილება, მათთვის, ვინც ჯერ კიდევ არ იყო იმ მხარეებში მოხვედრილი, გარკვეული ინტერესის საგანს წარმოადგენდა. დღეს შენი უცხოური შთაბეჭდილება, თუ ის ეგზოტიკასთან ან რაიმე განსაკუთრებულ მოვლენასთან არ არის დაკავშირებული, არავის აინტერესებს. მაშინ კი დასავლური ცხოვრების ყოველდღიურობა უკვე ეგზოტიკა იყო.

იქ ერთი თვე დავყავი. თანაც გაითვალისწინეთ, რომ ეს იყო ჩემი პირველი გასვლა საზღვარგარეთ. ანუ ევროპის სოციალისტური ქვეყნების “განსაწმენდელის” გავლის გარეშე, პირდაპირ კაპიტალისტურ “ჯოჯოხეთში” მოვხვდი, რასაც ემოციური შოკი უნდა გაეძლიერებინა.

შოკი, ცხადია არ ყოფილა, მაგრამ შთაბეჭდილებები ძალიან მდიდარი გამოდგა, რასაც აძლიერებდა ჩემი განსაკუთრებული დამოკიდებულება ინგლისისადმი. ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ინგლისი ხომ მსოფლიოში ყველაზე პოპულარული ოთხეულის და სპორტის ყველაზე პოპულარული სახეობის სამშობლოა?!

ჩემი ინტერესების გათვალისწინებით, აუცილებელი მონახულების რამდენიმე ადგილი მქონდა. ამათგან ყველაზე მნიშვნელოვანი მუსიკალური „მეგასტორები“ იყო. მიუხედავად იმისა, რომ მომზადებული ვიყავი, მათ მართლაც ძალიან დიდი შთაბეჭდილება მოახდინეს. თუმცა ეს მოსალოდნელი იყო, რადგან „მეგასტორები“ კი არა, ყველაზე პატარა და ყველაზე პროვინციული მუსიკალური მაღაზიაც ემოციების უშრეტ წყაროს წარმოადგენდა.

ამ მაღაზიებში ძალიან დიდ დროს ვატარებდი და მათ სრულიად შეცვალეს ჩემი დამოკიდებულება ჩანაწერების კოლექციონერობისადმი. ის, რაც საბჭოთა კავშირში კოლექციის ობიექტს წარმოადგენდა, ინგლისში ნებისმიერ მაღაზიაში იყიდებოდა. საბჭოთა კავშირში კი, ჯერ უნდა გეშოვნა ჩანაწერი და მერე ფული, მის შესაძენად. მაგრამ ინგლისში ჩემს მდგომარეობას ის ამძაფრებდა, რომ ფული არ მქონდა.

საქმე ისაა, რომ იმხანად საბჭოთა კავშირიდან კაპიტალისტურ ქვეყანაში წამსვლელებს მხოლოდ 150 მანეთის ეკვივალენტურ თანხას უხურდავებდნენ. ასევე საბჭოთა, გაუკუღმართებული ფინანსური პოლიტიკის გამო ერთი საბჭოთა მანეთი ერთი ინგლისური გირვანქა-სტერლინგის ტოლი იყო.

აქედან გამომდინარე, ერთი თვე ინგლისში 150 გირვანქის ამარა უნდა ვყოფილიყავი. ეს კი, დღეში 5 გირვანქაა, რაც, ფაქტობრივად, სასჯელია.

ასევე დიდ დროს ვატარებდი წიგნის მაღაზიებში. არჩევანის მრავალფეროვნებისგან შექმნილ შთაბეჭდილებას იქ პოლიგრაფიული ხარისხი აძლიერებდა.

შთაბეჭდილებებმა მოსალოდნელს გადააჭარბეს სტადიონზე, იმიტომ რომ ამ სტადიონს ერქვა „ჰაიბერი“ და მის მოედანზე ლიგის თასის მეოთხედფინალში ერთმანეთს ხვდებოდნენ „არსენალი“ და „ლივერპული“. ამ ამბავზე ამჯერად მეტს არაფერს ვიტყვი, გარდა იმისა, რომ ეს შეხვედრა ცალკე ბლოგს იმსახურებს.

ასევე არაფერს ვიტყვი ისტორიული, საინჟინრო და არქიტექტურული შედევრებით მიღებულ შთაბეჭდილებებზე. არც მატერიალური თუ კულტურული სიმდიდრის გამაოგნებელ მასშტაბზე შევჩერდები და არც უდიდეს კეთილგანწყობაზე სრულიად უცნობი ადამიანების მხრიდან... მაგრამ ერთ პატარა ამბავს აუცილებლად მოგიყვებით.

ეს ინგლისში ყოფნის უკანასკნელ დღეს მოხდა. შაბათ დილას ჩემს მასპინძელს თავისი მანქანით ჰითროუს აეროპორტში მივყავდი. რედინგის გარეუბანში, მთავარი ტრასიდან პატარა, მაგრამ საკმაოდ გრძელი გადასახვევი მიემართებოდა დიდი შენობისკენ. მთელი გადასახვევი სავსე იყო მანქანების მოწესრიგებული რიგით, რომელსაც კუდი უკვე ტრასაზე გადაეყო.

ჩემს კითხვაზე, რა ხდება-მეთქი, მასპინძელი ოდნავ ჩაფიქრდა და მიპასუხა: „გუშინ ამ კომპანიამ - და შენობაზე მიმითითა - ტელევიზიით და გაზეთებით გამოაცხადა, ხვალ მოსახლეობისგან მაკულატურას ვიბარებო.“ კი მაგრამ, ისეთს რას უხდიან, ამოდენა რიგი რომ დააყენეს-მეთქი - გავიკვირვე მე.

მაგრამ ჩემი გაკვირვება მაშინ უნდა გენახათ, როცა მიპასუხა, არაფერსო. მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე განვითარებული ქვეყნის მოქალაქეები, რომლებმაც არ იციან რა არის რიგი, დასვენების დღეს, დილას, დგებიან ძალიან დიდ რიგში, რათა სრულიად უსასყიდლოდ ჩააბარონ მაკულატურა!

ასე ძლიერ არასდროს შემშურებია ინგლისელების...

ძეგლის აღების შესახებ ჟურნალისტებისგან შევიტყე.

საინფორმაციო გამოშვებებიდან არა. ჟურნალისტები მირეკავდნენ და კომენტარს მთხოვდნენ. მე ბათუმში ვარ კონფერენციაზე და ამიტომ ბევრი ვერ მომწვდა.

მაგრამ იყვნენ გამონაკლისებიც.

ერთ-ერთმა გამონაკლისმა მიკროფონი დამიმიზნა.

„ხომ იცით, რაზე უნდა ილაპარაკოთ?“ (თვითონ არ იცოდა, პროდიუსერმა შეათანხმა ჩემთან.)

„სტალინის ძეგლის აღებაზე“ - იყო ჩემი პასუხი.

„საიდან აიღეს?“ - შეკითხვა.

„გორიდან“ - ვპასუხობ ოდნავ დაბნეული.

„არ უნდა აეღოთ, ხო?“ - სინანულით მეკითხება.

ამ დიალოგზე მეგობრებთან ერთად ბევრი ვიცინე, მაგრამ გულის სიღრმეში შიში დამრჩა. ამ ჟურნალისტის შემეშინდა და კიდევ მის მიერ მიწოდებული ინფორმაციის, რომლის საფუძველზეც შემდეგ მოსახლეობამ საკუთარი აზრი უნდა შეიქმნას.

ძეგლის აღების ამბავი, რასაკვირველია, ძალიან გამიხარდა.

ჯერ ერთი, წმინდა ეგოისტურად: აღარ დამჭირდება ყოველი ახალჩამოსული უცხოელი პროფესორისა თუ უცხოელ სტუდენტთა ყოველი - ასევე ახალჩამოსული - ჯგუფის წინ უხერხულად შმუშვნა გორის მთავარ მოედანზე, საქართველოს რთული უახლესი ისტორიის შესახებ მინი-ლექციის კითხვისას.

მეორეც, ბევრ სხვა ადამიანთან ერთად მეც ვმონაწილეობდი იმ კამპანიაში, რომელიც ძეგლის გადადგმას ითხოვდა. ესეც ოდნავ ეგოისტური სიამოვნებაა - რაღაც გამოვიდა.

მაგრამ მთავარი სხვაა.

სტალინის ძეგლის აღება დე-სოვიეტიზაციისკენ გადადგმული კიდევ ერთი ნაბიჯია. ეს არაა პირველი ნაბიჯი და არც უკანასკნელად უნდა დარჩეს.

რა არის სტალინის მემკვიდრეობა საქართველოში?

რთული სათქმელია, ძალიან რთული.

მოდით, სხვანაირად ჩამოვაყალიბოთ კითხვა - რატომ იყო ასე პოპულარული ჩვენს ქვეყანაში დიქტატორი, რომლის სინდისზეც მილიონობით ადამიანის სიცოცხლეა?

კომუნისტური იდეოლოგიის გამო? რასაკვირველია, არა. კომუნიზმის ნათელი იდეისა დღეს ჩვენში არავის სწამს.

აბა?

ერთი შეხედვით უცნაურად შეიძლება მოგეჩვენოთ, მაგრამ, ჩემი აზრით, ‘ეთნიციზმის’ გამო.

„წვეთი სისხლი არაა ჩემში არაქართული!“

სწორედ აქაა საქართველოში სტალინის პოპულარობის მიზეზი საძიებელი.

ეთნიციზმი გეუბნება: შეგიძლია წარმატებას მიაღწიო იმის გარეშე, რომ გქონდეს საკუთარი სახელმწიფო. მაინც ქართული გენის ხარ. აი, რამდენს მიაღწია იოსებ ჯუღაშვილმა.

სწორედ ქართული ეთნიციზმია, რაც თანხმობაში მოდის რუსულ იმპერიულ პროექტთან. იმპერიაში ეთნიკური კუთვნილების შენარჩუნება შეიძლება. რაც არ შეიძლება, ესაა საკუთარი სახელმწიფოს განვითარება.

სახელმწიფო ისაა, რაც ეთნოსს ნაციად გარდაქმნის. ნაციისათვის განმსაზღვრელი აღარაა სისხლი. ნაციისათვის განმსაზღვრელია მოქალაქეობა.

სტალინი არის სიმბოლური ფიგურა, რომელიც საქართველოში ნაციის ჩამოყალიბებას უშლის ხელს, ჭიპლარია, რომელიც რუსულ იმპერიულ პროექტს გვაკავშირებს.

სტალინი ცდუნებაა - მოდი, ვიყოთ ეთნოსი. რუსული მრავალეთნიკური იმპერიის ფარგლებში.

ამიტომაც ქართული გენის ყველაზე დიდი მადიდებლები ღიად თუ ლატენტურად აუცილებლად პრორუსული პოლიტიკის მომხრეები იქნებიან.

მხოლოდ ძეგლის მუზეუმში გადატანით ამ კავშირს, ცხადია, ვერ გავაუქმებთ.

მაგრამ ეს სერიოზული ნაბიჯია.

რატომ?

იმიტომ, რომ ადამიანისათვის მიძღვნილი ძეგლი საზოგადოებრივ ადგილას - ეს ნიმუშია. „აი, ასეთი უნდა იყო“ - გეუბნება ის. შენი საქმეა, დაუჯერებ თუ არა, მაგრამ პრეტენზია აქვს.

მუზეუმის ტერიტორიაზე ძეგლი სრულიად განსხვავებულ სიგნალს იძლევა - რაღაც მნიშვნელოვანია.

ამ შემთხვევაში იმიტომაცაა მნიშვნელოვანი, რომ ეს რაღაც ბოლომდე არ გადაგვილახავს.