ბლოგები

1992-93 წლების ომის დროს აფხაზეთში რუსული პროპაგანდა ამტკიცებდა, რომ სოხუმს არა რუსეთის, არამედ საქართველოს მიერ გადაღებილი რუსული წარმოების თვითმფრინავები ბომბავდნენ. ამ სიცრუეს დიდი გასავალი ჰქონდა, რადგან საქართველო იმხანად წმინდად აგებდა საინფორმაციო ომს. მაგრამ რუსეთის მედიამ სიცრუის ტირაჟირება მაშინვე შეწყვიტა, როგორც კი რუსული გამანადგურებელი სოხუმის თავზე აფეთქდა. ეს მოხდა 1993 წლის მარტში. მსოფლიოს წამყვანმა ტელეარხებმა ოპერატიულად გაავრცელეს კადრები, რომელზეც აფეთქებული თვითმფრინავის ნარჩენები, საბორტე ნომერი, დაღუპული პილოტის, მაიორ შვიდკოს გვამი და პირადობის მოწმობის მონაცემები იყო გადაღებული.

2008 წლის საქართველო-რუსეთის ომის დროს რუსეთის პროპაგანდა კვლავ მთელი ძალით მუშაობდა - ნიაღვარივით მოედინებოდა ცრუ ინფორმაცია ცხინვალში დაღუპულ 2000 მშვიდობიან მოქალაქეზე, ათეულ ათასობით ლტოლვილზე, მიწასთან გასწორებულ ცხინვალზე, ბრძოლებში საქართველოს მხარეს ამერიკელი, ისრაელი თუ უკრაინელი მეომრების მონაწილეობაზე, თუმცა „გადაღებილი ქართული თვითმფრინავებით“ საკუთარი ქალაქებისა და დაბების დაბომბვაზე კრემლის დახელოვნებულ პროპაგანდისტებს ორი წლის წინ არაფერი უთქვამთ. არა იმიტომ, რომ მოსკოვს ეს არ უნდოდა: უბრალოდ, არახელსაყრელი ვითარება შეიქმნა. საქართველოს არმიის საჰაერო თავდაცვითმა ძალებმა ბრძოლის პირველივე დღეს ჩამოაგდეს ჯერ რუსეთის კუთვნილი სუ-24 ტიპის საფრონტო, მერე კი ტუ-22 მ3 ტიპის ბომბდამშენები, მათი პილოტები კი დაატყვევეს და მოგვიანებით ქართველ სამხედრო ტყვეებში გაცვალეს.

მაგრამ გავიდა დრო და რაც რუსეთის პროპაგანდისტულმა მანქანამ ვერ მოახერხა, ამას ძალიან წარმატებით აკეთებენ ქართველი პოლიტიკოსები.

ჯერ იყო და საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრმა ივანე მერაბიშვილმა გადაუშალა გული რუსულ გაზეთ „კომერსანტს“ და ისეთი რამ თქვა, რის გამოც თავის მართლება მერე არაერთხელ მოუხდა. „იცით, გივი თარგამაძემ 2008 წლის აგვისტოში რუს სამხედროებს 50 000 დოლარი შესთავაზა იმისათვის, რომ გორში სტალინის ძეგლი დაენგრიათ. მაშინ ხომ კონტაქტები არაოფიციალური იყო და ფულის მეშვეობით რუსებისგან ყველაფრის ყიდვა შეიძლებოდა და გადაწყდა, სტალინის ჩამოშორება ფულზე გადაცვლილიყო. მათ გორი დაბომბეს, მაგრამ სტალინის ძეგლს ხელი არ ახლეს.“

სწორედ ასეთ შემთხვევაში ამბობენ, „ენა ჩემი ჩემი მტერიაო“.

როგორც მოსალოდნელი იყო, ხელისუფლების ოპონენტებმა ისე გაიგეს, რომ სწორედ ამ შეთავაზების შემდეგ დაიბომბა გორი, რის გამოც დღემდე ითხოვენ პასუხისგებაში მიეცეს შინაგან საქმეთა მინისტრი.

გულწრფელად გითხრათ, დღემდე ვერ გავიგე, თუ რისი თქმა უნდოდა ამ ბუნდოვანი ფრაზით ვანო მერაბიშვილს, რომელსაც თანამდებობრივად მოეთხოვება, იყოს უფრო ფრთხილი და წინდახედული სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველ, „მგრძნობიარე“ თემებზე საუბრისას. საკითხს მორალის კუთხიდან თუ შევხედავთ, საქმე კიდევ უფრო რთულადაა, რადგან არავინ იცის, ვინ უფრო დიდი დამნაშავეა - რუსი გენერალი, რომელიც ფულის გამო ყველაფერს კადრულობს, თუ ქართველი მოხელე, ვინც მას ფულს სთავაზობს, თუნდაც დიქტატორის ძეგლის ასაფეთქებლად, რასაც აუცილებლად მოჰყვება ნგრევა და მსხვერპლი მშვიდობიან მოსახლეობაში.

მაგრამ პოლიტიკის მორალის თვალსაზრისით ასევე გაუგებარია იმ პოლიტიკოსების საქციელი, რომელთაც, ხელისუფლების სიძულვილით, დასაშვებად მიაჩნიათ ივარაუდონ, რომ გორი თავად საქართველოს ხელისუფლებამ დაბომბა. უფრო ადრე ოპოზიციის ზოგიერთი წევრი იმასაც ვარაუდობდა, თითქოს 2007 წლის 6 აგვისტოს თავად ქართულ ავიაციას შეეძლო ჩამოეყარა ბომბები სოფელ წითელუბანში.

საქართველოს ხელისუფლების საქმიანობა ხუთდღიანი ომის წინ, უშუალოდ ომის დროს და შემდეგაც სამხედრო-პოლიტიკური თვალსაზრისით შესაძლოა სერიოზულ შეფასებებს და მკაცრ დასკვნებს იმსახურებდეს, მაგრამ ყველაფერი უნდა გაკეთდეს მიუკერძოებლად და დიდი სიფრთხილით, რომ ხელისუფლებისთვის მოქნეული ხელი საქართველოს არ მოხვდეს.

უაპელაციო ვარუდები და იმის დაშვებაც კი, რომ გორი შესაძლოა თავად საქართველოს ხელისუფლებამ დაბომბა, დიდი საჩუქარია რუსეთის პროპაგანდისათვის, რომელიც კარგად შეფუთავს და საჭირო დროს საქართველოს სახელმწიფოს საწინააღმდეგოდ გამოიყენებს ქართველი პოლიტიკოსების - ერთმანეთის სიძულვილითა და გაუტანლობით განპირობებულ - მსგავს გამოთქმებს.

გრიგოლ ორბელიანი ნიკოლოზ ბარათაშვილს არ ეხმარებოდა – რომ დახმარებოდა, უფრო მეტ, უფრო მაგარ ლექსებს დაწერდაო, მალარიით არ მოკვდებოდაო... ასეთ რამეებს ხშირად გაიგონებთ – სუფრაზეც, ქუჩაშიც და ინტერნეტფორუმებზეც კი. დღეს ყველა დახმარებაზე ლაპარაკობს: ვიღაც იმიტომ გალოთდა, რომ არ ეხმარებოდნენო, ზუსტად იმავე მიზეზით ვიღაცამ რაღაც ორდენები დააბრუნაო, სხვებმა, საერთოდაც, მუშაობა დაიწყეს, დახმარებას რომ ვერ ეღირსნენო... დახმარების თემა განსაკუთრებით აქტუალური ხდება ხოლმე არჩევნების წინა პერიოდში. ყველა “ნორმალურ” ქვეყანაში მოიძებნება ადამიანი, ვისაც უნდა დაეხმარო, წამოაყენო, ფული ჩაუკუჭო – “ჩემს სახელზე ბავშვებს რამე უყიდე...”, “რამდენი გეყოფა?...”.

ამასთან დაკავშირებით ჰენრი დევიდ თორო მახსენდება, ამერიკელი მწერალი. მას არავის დახმარება არ სჭირდებოდა, მის ქოხში მელიები მონადირეებს ემალებოდნენ, თევზები ხელებში უცურდებოდნენ. რალფ ემერსონი ასე ახასიათებდა თავის მეგობარს: “არ იცოდა არც ერთი ხელობა, არ ჰყავდა ცოლ-შვილი, მარტოობა ყველაფერს ერჩივნა, არ დადიოდა ეკლესიაში, პრინციპულად არ მონაწილეობდა არჩევნებში და არ იხდიდა სახელმწიფო გადასახადს, არ ჭამდა ხორცს, ღვინოს პირს არ აკარებდა, თამბაქო არც კი გაუსინჯავს, და, მიუხედავად იმისა, რომ ნატურალისტი იყო, ბუნებაში ყოფნისას არც ხაფანგი დაჰქონდა თან და არც თოფი. უთუოდ ბრძნულად აირჩია, რომ მხოლოდ აზროვნებისა და ბუნების ამარა დარჩენილიყო. ქონების დაგროვების არავითარი უნარი არ ჰქონდა, მაგრამ ის კი იცოდა, როგორ ყოფილიყო ღარიბი ისე, რომ არც ჭუჭყში ეცხოვრა და არც გარეგნობაზე დასტყობოდა...” ჰოდა, ამ კაცს დახმარება არ ღირსებია და არც თავად ეხმარებოდა სახელმწიფოს, რის გამოც ციხეშიც კი ამოჰყო თავი. მის ნაწერებში ასეთ სიტყვებსაც იპოვით: “თუ სახელმწიფო გზაზე გადამიდგა და მეუბნება: ფული ან სიცოცხლეო, ვითომ ხელი მაშინვე ჯიბეზე უნდა გავიკრა? თუ გონება ამღვრევია და აღარ იცის, რა მოიმოქმედოს, მე მანდ ვერაფრით დავეხმარები. საკუთარ თავს თავად უნდა შველოდეს, ისე, როგორც მე ვიქცევი. საზოგადოებრივი მექანიზმის უხინჯო მუშაობაზე პასუხს მე არ ვაგებ; ინჟინრის შვილიც კი არ გახლავართ.”

ამ სიტყვებს რომ წერდა თორო, ბარათაშვილი უკვე 4 წლის გარდაცვლილი იყო. დაწერილი ჰქონდა “შემოღამება მთაწმინდაზედ”, “ფიქრნი მტკვრის პირას”, “მერანი”, “ბედი ქართლისა”. ასაკისა და დროის მიუხედავად, კარგი განათლებაც ჰქონდა მიღებული, მხოლოდ ერთხელ დაეხმარნენ, როცა სახელმწიფო ხარჯზე სწავლობდა გიმნაზიაში. იქ სოლომონ დოდაშვილიც მოძღვრავდა: “წადი და მამაშენს მოახსენე, თუ დღესვე წიგნი არა გქონია, კლასში არ შემოგიშვებ”. მანამდე დედამისმა, ეფემიამ ასწავლა წერა-კითხვა, შემდეგ კალოუბნის ეკლესიაში მესხიშვილებმა აზიარეს საღმრთო წერილს, აზნაურთა სკოლაშიც იყო. დახმარება არ მიუღია ბარათაშვილს, ნახჭევანში ან განჯაში რა დახმარებას მიიღებდა, პირიქით, ეხმარებოდა დამბლადაცემულ მამას, მაიკო ორბელიანისადმი წერილში ისიც კი წამოცდა: “სულ ყმაწვილობა არ იქნება...”

ბიძამისს, გრიგოლ ორბელიანს მისწერა ერთხელ, “შინაგანი ხმა მიწვევს საუკეთესოს ხვედრისაკენ, გული მეუბნება, რომ შენ არა ხარ ახლანდელის მდგომარეობისათვის დაბადებულიო! ნუ გძინავსო! მე არა მძინავს, მაგრამ კაცი მინდა, რომ ამ პატარა ღრე-კლდეს გამიყვანოს, და დავდგე გაშლილ ადგილს”. თუკი უთარგმნელად წავიკითხავთ ამ სიტყვებს, გაშლილი ადგილი პეტერბურგი აღმოჩნდება, ღრე-კლდე მაშინდელი ტფილისი, “ამბებით გატენილი”, ჭორებით სავსე, ტფილისი “მოკმაზული გოსტინებითა და ბუდუარებით”. არადა, მგონი სწორედ თარგმანი სჭირდება ამ სიტყვებს, კარგი კომენტარი. მანამდე კი ერთს ვიტყვი: დაჩივლების მიუხედავად, ნიკოლოზ ბარათაშვილი მაინც ვერ გამოდგებოდა მაღალი რანგის ჩინოვნიკად და არც ბიძამისის დახმარება გამოადგებოდა მაინცდამაინც. მერე რა, რომ იმ “კაცში” სწორედ ბიძამისს გულისხმობდა.