„უცხოეთის აგენტის სტატუსი სულაც არ არის ფორმალობა“ - ინტერვიუ ეკატერინა კოტრიკაძესთან

რადიო თავისუფლება: საქართველოს ხელისუფლება უკვე მეორედ ცდილობს „უცხოელი აგენტების შესახებ“ კანონპროექტის მიღებას. მართველი პარტია გულმოდგინედ გვარწმუნებს, რომ კანონმდებლობა დემოკრატიას და გამჭვირვალობას ემსახურება, რომ ხალხმა უნდა იცოდეს, საიდან და როგორ ფინანსდება ესა თუ ის ორგანიზაცია. ყველაზე კარგად რისკებს მაინც რუსეთის გამოცდილება ასახავს. ის, თუ როგორ იმუშავა ამ კანონმა იქ. ამიტომ მინდა, გთხოვოთ, თქვენ, ვინც უკვე ორჯერ გახდით „უცხოეთის აგენტი“ - ჯერ როგორც ტელეარხ „დოჟდის“ ჟურნალისტი და მერე, როგორც ფიზიკური პირი ეკატერინა კოტრიკაძე, - მოგვიყვეთ, რა ხდებოდა და როგორ.

ეკატერინა კოტრიკაძე: როცა რუსეთის ხელისუფლება ის-ის იყო იწყებდა ამ კამპანიას - უცხოეთის აგენტებად აცხადებდა იურიდიულ თუ ფიზიკურ პირებს - ამას სწორედ ის სახე ჰქონდა, რა სახეც ახლა საქართველოში აქვს. „არ უნდა იდარდოთ, ეს არანაირად არ შეგიშლით ხელს მუშაობაში, უბრალოდ ანგარიშვალდებულები იქნებით, ეს უბრალო ფორმალობაა გამჭვირვალობის უზრუნველსაყოფად. ბოლოს და ბოლოს, ნახეთ, პირველად ვინ დაიწყო უცხოეთის აგენტების გამოვლენა. ვისი პრაქტიკაა ჩვენთვის მაგალითი, ამერიკის!“ - გვეუბნებოდა მარია ზახაროვა, რომელიც დღემდე მთელი სერიოზულობით უბრუნდება ამ თემას და ამბობს, რომ უცხოეთის აგენტის სტატუსი პირველად აშშ-მ აღიარა.

რამდენიმე თვის წინ ვლადიმირ პუტინმა თვალი არ დაახამხამა, ისე თქვა, რომ კანონმდებლობა უცხოეთის აგენტების შესახებ რუსეთში უფრო ლიბერალურია, ვიდრე ამერიკაში.

ეს, რა თქმა უნდა, გასაოცარია, რადგან აგენტის წოდება რუსეთში დამღაა, ეს შავი ნიშანია. თუ უცხოეთის აგენტი ხარ, არ შეგიძლია იმუშაო. ძალიან კონკრეტული შეზღუდვებია, მაგალითად, ლექციების წაკითხვა არ შეგიძლია.

ძალიან ბევრი ისეთი სფეროა, სადაც ვერ დაკავდები, რადგან უცხოეთის აგენტი ხარ. ეს გაწერილია. კიდევ არის ძალიან ბევრი სფერო, რომელშიც ვერ იმუშავებ, იმიტომ რომ უსიტყვო შეთანხმებაა, რუსეთში უცხოეთის აგენტები არ დაასაქმონ.

სრულიად დარწმუნებული ვარ, რომ აბსოლუტური უმრავლესობა იმ ხალხისა, რომლებიც ახლა უცხოეთის აგენტებად არიან აღიარებულები, რუსეთში რომ იყვნენ, ციხეში ისხდებოდნენ. მე ვიჯდებოდი, რომ არაფერი ვთქვათ, ტიხონ ძიადკოზე, რომელიც „დოჟდის“ მთავარი რედაქტორია, ჩემი ქმარი, და სხვებზეც.

სულ ახლახან მივიღე მეორე პროტოკოლი, ადმინისტრაციული საქმეა აღძრული, უკვე მეორედ ჩემ წინააღმდეგ, ტიხონის წინააღმდეგაც. ჩემი კოლეგების წინააღმდეგაც, ვიცი, რომ ადმინისტრაციული საქმეებია აღძრული, იმიტომ რომ მარკირებას არ ვაკეთებთ.

ორი ადმინისტრაციული საქმის შემდეგ უკვე შეიძლება სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა. ამას ველით შორიდან, დაუსწრებლად, მაგრამ ეს მოხდება.

მოკლედ, იმის თქმა მინდა, რომ უცხოეთის აგენტის სტატუსი სულაც არ არის ფორმალობა. მით უფრო, რომ ვხედავთ, რომ საქართველოს ხელისუფლება რუსეთის გზით მიდის და არა ამერიკის, სამწუხაროდ.

ეს არის პირველი ნაბიჯი, რეპრესიებისკენ მიმავალ ართუ გრძელ გზაზე. ეს არის პირველი ნაბიჯი, რომ რაღაც დროის მერე გადაიქცე სახელმწიფოდ, რომელშიც ჟურნალისტებს აზრის გამოთქმის საშუალება არ ექნებათ. არასამთავრობო ორგანიზაციებს საქმიანობის უფლება არ ექნებათ, სადაც უფლებებს არ დაიცავენ, ალტერნატიური ხედვა არ არსებობს... სადაც რეპრესიების მანქანა აქეთ-იქით აწყდება და ხალხს თავებს აძრობს. ძალიან არ მინდა, ეს საქართველოში მოხდეს, ძალიან.

რადიო თავისუფლება: ​მაინც მინდა გკითხოთ დასაწყისზე, 2021 წელზე, როდესაც „დოჟდი“ ის-ის იყო უცხოეთის აგენტად აღიარეს. ვნახე თქვენთან ინტერვიუები, არხის დამფუძნებელთან ნატალია სინდეევასთან ინტერვიუ და ისეთი შთაბეჭდილება დამრჩა, რომ მაშინ ჯერ კიდევ რაღაც იმედი არსებობდა, რომ ამ იარლიყითაც შეიძლება გადარჩენა. კი, უსიამოვნოა, კი, უნდა ამტკიცო, რომ აქლემი არ ხარ, კი, გიწევს მასალებზე მიუთითო, რომ აგენტი ხარ, მაგრამ ისე ჩანდა, რომ თითქოს, თუ ამ ფორმალობას დაიცავდი და კანონს არ დაარღვევდი, მუშაობას არ აგიკრძალავდნენ. მაშინ წარმოიდგენდით, რომ ყველაფერი აქამდე მივიდოდა?

ეკატერინა კოტრიკაძე: სწორი შთაბეჭდილება დაგრჩათ. იმ დღეს შევიკრიბეთ, როცა უცხოეთის აგენტად გამოგვაცხადეს, ნატაშა სინდეევასთან სახლში და დიდხანს ვბჭობდით.

გადავწყვიტეთ, სრულიად რაციონალურად, რომ კი, ყველაფერს მივუთითებთ, არ დავნებდებით, სანამ მუშაობის საშუალება გვექნება, ვიმუშავებთ. ბოლოს და ბოლოს, სპეცრაზმი არ შემოსულა და ეთერი არ გაუთიშიათ. რისი გაკეთებაც ამ პირობებში შეგვეძლება, გავაკეთებთ, როგორც ყოველთვის მუშაობდა „დოჟდი“ - მოცემულ პირობებში იბრძოდა გადარჩენისთვის.

მერე კი ომი დაიწყო და ამ დიდმა ომმა ყველაფერი გადახაზა. იმის ვარაუდი, რომ ყველაფერი ასე განვითარდებოდა, მაშინ, როცა უცხოეთის აგენტებად გამოგვაცხადეს, 2021 წელს, ძალიან რთული იყო.

მე უფრო იმას წარმოვიდგენდი, მე შფოთიანი ვარ, სამწუხაროდ, რომ რეპრესიები გაძლიერდებოდა, ყველაფერს დახურავდნენ, ეს ერთი სიუჟეტი იქნებოდა, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ სიუჟეტი რამდენიმეა. სიუჟეტური ხაზი ბევრია და ამ სიუჟეტურ ხაზებს შორის დამოუკიდებელ მედიასთან ბრძოლა მხოლოდ რაღაც დამხმარე მიმართულებაა, ძირითადი მიმართულება, რა თქმა უნდა, სრულმასშტაბიანი შეჭრაა მეზობელ სახელმწიფოში.

როდესაც ეს დიდი ომი დაიწყო, ვერც ვხვდებოდი საერთოდ, კიდევ ერთი კვირა ეთერში როგორ ვიყავით. დღემდე ვერ ვხვდები. შესაძლოა, ის ხალხი, რომლებიც მაშინ იღებდნენ გადაწყვეტილებას მოსკოვში და ახლაც იღებენ, სხვა რამით იყვნენ დაკავებულები - უკრაინელების ხოცვით. ჩვენთვის არ ეცალათ. რაღაც დროის შემდეგ, რა თქმა უნდა, დაგვხურეს.

რადიო თავისუფლება: ​დარწმუნებული ვარ, თვალს ადევნებთ, რაც საქართველოში ხდება და შეგიძლიათ რუსეთში რაც ხდებოდა, იმას შეადაროთ. ამ პროცესებს შორის რა მსგავსება და სხვაობაა. თუ შეგიძლიათ, გვითხრათ?

ეკატერინა კოტრიკაძე: განსხვავება საქართველოს შემთხვევაში ისაა, რომ ასეთი აბსურდული არგუმენტები მარია ზახაროვასგანაც კი არ მსმენია თავის დროზე. არგუმენტი იმის შესახებ, რომ ეს ფული, გაუმჭვირვალე, დასავლეთიდან, ხელს უწყობს მეორე ფრონტის გახსნას საქართველოში... ეს არგუმენტი სამჯერ წავიკითხე, როცა ვნახე, თვალებს არ ვუჯერებდი. ეს იმდენად საოცარი რამაა, დაუდასტურებელი და ცრუ.

ფიგურანტებიდან თითოეული, იმ შემთხვევაში რუსეთის ხელისუფლებიდან, ამ შემთხვევაში საქართველოს მთავრობიდან, ეძებს ფართო საზოგადოებისთვის აქტუალურ არგუმენტებს. ახლა საქართველოში აქტუალური არგუმენტი ომის შიშია, მეორე ომის შიში, ამ მოკლე პერიოდში.

და გასაგებია, საქართველოს ხელისუფლება რატომ ამუშავებს ამ არგუმენტს.

2008 წელს საშინელი აგრესია გადავიტანეთ რუსეთისგან. ბევრს ეს მშვენივრად ახსოვს. იქ ვიყავი თბილისში. მშვენივრად მახსოვს, ეს რაც არის. მესმის იმ ხალხის, ვისაც ომის ეშინია.

და მესმის, რომ ადამიანის ფსიქიკა ისეა მოწყობილი, გინდა მარტივი პასუხები იპოვო რთულ კითხვებზე. „ქართული ოცნება“ კი მარტივ პასუხებს გვთავაზობს. აი, ნახეთ, რუსეთი არ შემოიჭრება, თუ დამოუკიდებელი მედიის ფინანსირების წყაროებს გავასაჯაროებთ.

მშვიდად რომ ეძინოთ, ხალხიც ფიქრობს, კარგი, მოდი, გავასაჯაროოთ და რუსეთი თავს აღარ დაგვესხმება. მაგრამ ეს ხომ ტყუილია. მაინც დაგესხმება თავს, როცა მოუნდება. არანაირი მნიშვნელობა არა აქვს, გავასაჯაროებთ დამოუკიდებელი მედიის ფინანანსებს თუ არ გავასაჯაროებთ. და მით უფრო, რომ ისედაც საჯაროა, რამდენადაც ვიცი.

ყველამ ყველაფერი იცის, ბოლო კაპიკამდე, რა არის გრანტი, რა არ არის, რა პროგრამებია და რაზე იხარჯება. მაგრამ ამ დროს ხომ კრიტიკულად უნდა იაზროვნო? ხალხს არ უნდა კრიტიკულად აზროვნება. ყველაგან ასე ხდება, გესმით. ასე ხდებოდა რუსეთში, ასე ხდება რუსეთში დღემდე.

საერთო ჯამში, განსხვავება არაა, რაც ახლა ხდება [საქართველოში] და რაც მაშინ რუსეთში ხდებოდა იმას შორის. რიტორიკისა და აბსურდულობის მხრივ იქაც და აქაც ერთია.

კიდევ მნიშვნელოვანი მგონია ის, რომ როდესაც რუსეთის სახელმწიფოს შემოჰქონდა ეს შეზღუდვები, უცხოეთის აგენტებად აღიარების ტალღა რომ დაიწყო, მაინც უფლებები და თავისუფლება თითქმის აღარ იყო. იმ მომენტისთვის რუსეთში უკვე ძალიან ცუდი სიტუაცია იყო. პუტინი ქვეყანას უკვე 20 წელი მართავდა. საქართველოში ეს არ არის. საქართველოში არის საშუალება, ქუჩაში გამოხვიდე და წყლის ჭავლს დაუხვდე. ეს უზარმაზარი სხვაობაა. და, რა თქმა უნდა, ქართულ საზოგადოებას აქვს საშუალება გამოხატოს აზრი, პროტესტი გამოთქვას.

ამის გამო „ქართულ ოცნებას“ უწევს, იეშმაკოს, დროდადრო გაიწვიოს კანონი უკან, მერე დააბრუნოს. რუსეთში ასე არ იყო, იქ ხალხი ფაქტის წინაშე დააყენეს. აჰა, აი, თქვენი უცხოეთის აგენტი. ვინღა არ არის დღეს უცხოეთის აგენტი. მერე კი თქვეს, აი, შეხედეთ, ბორის აკუნინი ტერორისტი და ექსტრემისტია. და არაფერი. რა უნდა ქნა?

უკვე ისეთი მდგომარეობაა, უკვე ისე გვაქვს ხელ-ფეხი შეკრული... ქვეყნის ნახევარი, ვინც აქტიური და მოაზროვნე იყო, ინტელექტუალი, იძულებული გახდა წასულიყო. არ ვიცი, ზუსტად რა პროცენტია, მაგრამ მილიონამდე ადამიანი იძულებით წავიდა. მეც ახლა იმიტომ გელაპარაკებით, რომ ნიდერლანდებში ვარ. გესმით? ეს უზარმაზარი ტრაგედიაა რუსეთის. ნაწილობრივ ეს იმის გამოც მოხდა, რომ იმ დროს, როცა შეიძლებოდა გამოსვლა და წინააღმდეგობის გაწევა, გადაწყვიტეს, რომ... იქნებ, სხვა დროსო.

რადიო თავისუფლება: ​აკუნინი ახსენეთ, „ტერორისტი“ რომ გახდა. ეს ერთ-ერთია იმ სიურრეალისტური ისტორიებიდან, რაც შეიძლება თავში მომსვლოდა, რომ აკუნინს ტერორისტად გამოაცხადებდნენ, წიგნებს კი ქაღალდში შეფუთავდნენ ან გაყიდვიდან ამოიღებდნენ.

ეკატერინა კოტრიკაძე: იღებენ კიდეც, აი, თალიბანი კი ახლა მოსკოვში უმაღლეს დონეზეა მიღებული. ეს ხომ სიგიჟეა, ეს უბრალოდ რაღაც სიგიჟეა.

რადიო თავისუფლება: ​თქვენთვის ყველაზე დაუჯერებელი ამბავი რომელია?

ეკატერინა კოტრიკაძე: არც კი ვიცი... მახსოვს, მარია ზახაროვამ, რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, ერთხელ, ეს ჯერ კიდევ ომამდე ხდება, სრულიად სერიოზულად, დაწერა, რომ ტელეარხი „დოჟდი“ ინგლისის დედოფალზე მუშაობს, რადგან როდესღაც ქვის ხანაში „დოჟდი“ „ბიბისისთან“ თანამშრომლობდა.

ამას რომ კითხულობ, ჯერ ხარხარებ, მაგრამ შემდეგ ეს უაზრობა რეალობა ხდება.

ახლახან ვლადიმირ სოლოვიოვმა, რუსეთის პროპაგანდის მთავარმა სახემ, წინადადება წამოაყენა - „დოჟდის“ ხელმძღვანელობას, მათ შორის მეც, რადგან იქ ჩემი გმირი იყო ნახსენები, რომელიც მე ჩავწერე - ნატოს ადმირალი ბაუერი, ფრაგმენტებს აჩვენებდა და თქვა, აქამდე რატომ არ ჩამოართვეს მოქალაქეობა?! სახელმწიფოს ღალატი რატომ არ ფიგურირებს აქამდე?! ეს ბრალი რატომ არ წარედგინათ ამ ადამიანებს ამ არხიდან?! ეს ორუელისეული, კაფკასებრი სიუჟეტია.

ამის პარალელურად ვხედავთ, თუ როგორ აპატიმრებენ ჟურნალისტს, მხოლოდ იმის გამო, რომ ნავალნის საქმეს აშუქებდა. ამის პარალელურად ვხედავთ, როგორ კლავენ ალექსეი ნავალნის. ვხედავთ, რომ იულია ჩანიშევას მხოლოდ იმის გამო, რომ ოდესღაც ნავალნისთან მუშაობდა, ორი წლით უხანგრძლივებენ ისედაც უსაშველო ვადას. და ეს ხდება ყოველდღე.

და თქვენ მეკითხებით, ყველაზე მეტად რამ იმოქმედა თქვენზეო, ყოველდღე ეს უაზრო წყვდიადია, ყოველდღე ისეთი რაღაც ხდება, ვეღარ სუნთქავ.

შემდეგ აგრძელებ ამ პირობებში ცხოვრებას, რადგან ჩვენც თუ გავჩუმდით, მაშინ უკვე აღარ ვიცი. ბნელი, შავი, პუტინისეული განუკითხაობაა და ამას სრული საინფორმაციო ვაკუუმიც დაერთვება.

ამიტომაც ყოველ ჯერზე შოკში ვართ, გულწრფელად, ყოველი გადაწყვეტილების, ყოველი დაპატიმრების, ყოველი მკვლელობის შემდეგ… ახალი საშინელება, ახალი საშინელება... მაგრამ ამის შესახებ სულ უნდა ჰყვებოდე, რადგან მაინც არის იმედი, რომ სინათლე ბნელს სძლევს. მაპატიეთ ეს ბანალურობა, მაგრამ ეს ერთადერთია, რაც იმ ხალხს აიმედებს, ვინც „დოჟდისთვის“ მუშაობს და რომელიც რუსეთიდან წავიდა. რა თქმა უნდა, მხოლოდ „დოჟდი“ არ არის, ბევრნი ვართ.

რადიო თავისუფლება: ​ყველა იმ ანალოგიის გათვალისწინებით, რაც დღეს საქართველოში ხდება და რაც რუსეთში ხდებოდა - „უცხოეთის აგენტების შესახებ“ ხელმეორედ შემოტანილი კანონი, მასთან ერთად, კანონი „ლგბტ პროპაგანდის აკრძალვის შესახებ“, ეს ერთად, ზვავის ეფექტს რომ ქმნის... რამდენად რეალურია, რომ ის, რაც რუსეთში მოხდა, საქართველოში განმეორდება?

ეკატერინა კოტრიკაძე: ამის პროგნოზირება არ შემიძლია, არ შემიძლია ვთქვა, რომ საქართველო იმავე გზას გაივლის. მხოლოდ იმის თქმა შემიძლია, რომ პარალელები აშკარაა. შეუძლებელია, უბრალოდ შეუძლებელია ვერ დავინახოთ, რომ ეს ხალხი, ხელისუფლება, სამწუხაროდ, ნაბიჯ-ნაბიჯ იმეორებს იმ გადაწყვეტილებებს და იმ ნარატივებს, რომლებიც რუსეთში გვესმოდა და ვხედავდით.

მაგალითად, ამბავი ქალების უფლებების შეზღუდვაზე. ლგბტ საზოგადოების კანონგარეშე დატოვება. ეს რა არის? განსაკუთრებით შთამბეჭდავი ამბავი სწორედ ის არის, რომ როგორც უცხოელი აგენტების შემთხვევაში, აქაც რაღაც ტრადიციულ ღირებულებებზე ლაპარაკობენ, რომლებსაც ისინი იცავენ.

მინდა ისეთ ტრადიციულ „ღირებულებაზე“ ვკითხო, როგორიც გოგოების მოტაცებაა საქართველოში, რაც დღემდე ხდება ზოგ რაიონში. იქნებ, ეს არ ვიცით. 16 წლის რომ ვიყავი, კინაღამ მომიტაცა ერთმა ბიჭმა. ჩამოვიდა ფოთიდან, მამამისს 200 დოლარი გამოართვა და თავისთან, ფოთში წაყვანას მიპირებდა. მაშინ სასწაულად გადავრჩი. ახლა სასაცილოა, მაგრამ საერთოდ არ იქნებოდა სასაცილო, ეს მართლაც რომ მომხდარიყო. რატომ არ იცავენ ქალების და გოგოების უფლებებს? რატომაა, კაცი ცოლს თუ სცემს, ითვლება, რომ მაგარია. ხდება ხოლმე, ალბათ ცუდად იქცეოდა, ალბათ მოკლე კაბა ეცვაო. ღირებულებების აზრი ისაა, რომ ყოველი ადამიანის უფლება უნდა იყოს დაცული.

რაც შეეხება ტრადიციულ ღირებულებებს, ამიხსნან „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლებმა, ეს რას ნიშნავს. ნიდერლანდებში ვცხოვრობ, აქ თითქმის ყველაფერი დაშვებულია და ვხედავ, აქ როგორი ბედნიერი ოჯახებია. აქ უამრავი ოჯახია ბავშვებით, ბავშვთა მოედნებზე ტევა არ არის. ყველას ყველა უყვარს. ყველა ყველას პატივს სცემს და რაღაც ტრანსგენდერების შემოსევასაც ვერ ვხედავ.

რა თქმა უნდა, ისინი არიან, მაგრამ ეს სამედიცინო ჩვენებაა. ადამიანებს აქვთ უფლება იყვნენ ისეთები, როგორებიც არიან. ეს მათი უფლებაა. [და მათი] დევნა ისეთი წყვდიადია. ეს ერთი-ერთზე ისე ხდება, როგორც რუსეთში, ერთი-ერთზე.

და პატრიარქი კირილი. პატრიარქი კირილი ობსკურანტიზმის ერთ-ერთი მეთაურია. ადამიანი, რომელიც მთელი ძალებით ემხრობა უკრაინელების ხოცვას, საშინელ სისხლისღვრას მეზობელ სახელმწიფოში, უკრაინაში. პატრიარქი კირილი ის ადამიანია, რომელმაც რუსეთის მართლმადიდებელ ეკლესიაში სავალდებულო ლოცვები დააწესა წმინდა რუსეთისთვის, სინამდვილეში კი - უკრაინის წინააღმდეგ. თუ მღვდელი ამ ლოცვებს არ აღავლენს, განკვეთავენ.

ეს არ არის ჩემი ტრადიციული ღირებულებები. ეს ის არ არის, რაც მინდა ვნახო იმ ორ სახელმწიფოში, რომელთა მოქალაქეობაც მაქვს. ეს, რა თქმა უნდა, საშინელებაა. და კიდევ, მანიპულირება ამ ტრადიციული ღირებულებებით... ეს ისეთი პრიმიტიული სვლაა… თუმცა, მუშა და ეფექტიანი, საქართველოშიც და რუსეთშიც. და ეს შემზარავია.

რადიო თავისუფლება: ​შეგიძლიათ რამე ურჩიოთ ქართველ ჟურნალისტებსა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს? არა მხოლოდ თქვენი გამოცდილებიდან გამომდინარე, არამედ ყველაფერ იმის გათვალისწინებითაც, რაც თქვენ გარშემო ხდებოდა რუსეთში? რას ურჩევდით?

ეკატერინა კოტრიკაძე: არა. მეუხერხულება კიდეც, ვინმეს რჩევები მივცე. შეხედეთ, სად ვარ ახლა და რა „წარმატებითაც“ ვებრძოლე რეჟიმს.

რადიო თავისუფლება: ​უარყოფითი გამოცდილებაც გამოცდილებაა…

ეკატერინა კოტრიკაძე: არა, უფრო ჭკვიანურს და ღირებულს ვერაფერს ვიტყვი, ვიდრე იმას, რომ უნდა იბრძოდე და არ შეჩერდე, ილაპარაკო, იყვირო, როცა საჭიროა. მგონია, ქართულ საზოგადოებას აქვს უნარი იბრძოლოს და საქმე, რომელიც მნიშვნელოვნად მიაჩნია, ბოლომდე მიიყვანოს.

უბრალოდ, ვფიქრობ, ძალიან მნიშვნელოვანია, არ გაჩუმდე მაშინაც კი, როცა ფიქრობ, რომ ეს წვრილმანია, უმნიშვნელო ცვლილებაა კანონმდებლობაში. აი, ვიღაც მღვდელი სკამით დარბის, დარბის და რა მოხდა მერე. არა, უნდა იყვირო ამის შესახებ.

შემოდის კანონი უცხოური დაფინანსების გამჭვირვალობაზე. თითქოს, რა მოხდა, ჩავაბარებთ ანგარიშს. არა! ეს მხოლოდ ანგარიში არაა, ეს ფორმალობა არაა. ეს არის მცდელობა, საქართველო პროდასავლური კურსიდან პრორუსულზე გადაიყვანონ. ამის მილიონი მტკიცებულებაა. არ შეიძლება ამაზე გაჩუმება. არ შეიძლება ამაზე არ ილაპარაკო. ყველას მობეზრდა? არა უშავს. კიდევ თხუთმეტჯერ გავიმეორებთ, ათასჯერ, მილიონჯერ, ყველგან ამას ვილაპარაკებთ. ყველა უთოდან. ყველა შესაძლებლობა უნდა გამოიყენოთ ამისთვის. ეს საერთო აზრი უნდა გახდეს, რომ ეს დემოკრატიული სახელმწიფოსთვის მიუღებელია და, რომ საქართველო რუსეთი არაა. და არ უნდა გახდეს რუსეთი.