Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

რიკარდ იოზვიაკი
რიკარდ იოზვიაკი

ევროკავშირის ელჩები 10 და 12 მაისს ბრიუსელში შეიკრიბნენ, რათა ფორმალურად განეხილათ ევროკომისიის მიერ შემოთავაზებული მორიგი სანქციები რუსეთის წინააღმდეგ. ჯერ უცნობია, თუ ზუსტად რა დრო დასჭირდებათ ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს ამ სანქციების მისაღებად, თუმცა ელიან, რომ ეს მაისის ბოლოსკენ მოხდება. ევროკავშირისათვის ეს საკმაოდ ჩქარ ტემპად მიიჩნევა.

ამ სისწრაფეს ორი მიზეზი აქვს. პირველი ისაა, რომ ელჩებმა სანქციების პაკეტის შესახებ ინფორმაცია ჯერ კიდევ აპრილში მიიღეს. სიურპრიზებს არავინ ელის და წევრი ქვეყნებიც მზად არიან მათ განსახილველად.

მეორე მიზეზი ისაა, რომ სანქციები მსუბუქია. იმავე ტენდენციას მიჰყვება, რასაც წინა ხუთი პაკეტი - მათი ძირითადი ფუნქცია „ხვრელების ამოქოლვაა“, ახალი აკრძალვები კი რუსეთის ეკონომიკას საგრძნობ ზიანს ვერ მიაყენებს. ევროკავშირს სამიზნეში არც რუსული გაზი ამოუღია და არც ატომური ენერგია.

ბრიუსელი უფრო მტკივნეულ ზომებს არ განიხილავს, რადგან ამას ეწინააღმდეგება უნგრეთი და კიდევ რამდენიმე ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყანა, მაგალითად, ბულგარეთი და სლოვაკეთი. მათი პოზიცია კი, ალბათ, არ შეიცვლება, ვიდრე ენერგომატარებლების ფასი მაღალია, წინ კი შემოდგომა და ზამთარია.

მიუხედავად ამისა, პაკეტში რამდენიმე პუნქტი რუსეთის ენერგეტიკას მაინც ეძღვნება. ელიან, რომ ბუდაპეშტი მათ არ შეეწინააღმდეგება, რადგან ისინი ვიწროა და მხოლოდ გერმანიასა და პოლონეთს შეეხება.

ახალი პაკეტით განსაზღვრული ყველაზე მნიშვნელოვანი ზომა შეეხება მესამე ქვეყნების დასჯას, თუ ისინი შეგნებულად დაარღვევენ ევროკავშირის სანქციებს. ამით ევროკავშირი ცდილობს ე.წ. მეორადი სანქციების დანერგვას, რომელსაც აშშ უკვე კარგა ხანია, რაც ეფექტიანად იყენებს.

ამ წუთას ევროკავშირი რომელიმე კონკრეტულ ქვეყანას არ უმიზნებს. ევროკავშირის ვაჭრობამ საგრძნობლად იმატა ცენტრალური აზიისა და სამხრეთ კავკასიის ქვეყნებში და ვარაუდობენ, რომ საქონლის ნაწილი რუსეთში ამ ქვეყნების გავლით ხვდება. თუმცა ჯერ კიდევ უცნობია, დააპირებს თუ არა ბრიუსელი რაიმე კონკრეტული ნაბიჯების გადადგმას ამის აღსაკვეთად. გერმანია და იტალია ამის წინააღმდეგნი არიან, რადგან ვარაუდობენ, რომ ეს ნაბიჯი ამ ქვეყნებს კიდევ უფრო დააახლოებს მოსკოვთან. სანქციების ახალი პაკეტის თავდაპირველ ვერსიაში, რომელიც რადიო თავისუფლებამ ნახა, ბრიუსელი მესამე ქვეყნების მიმართ ფრთხილ დამოკიდებულებას იჩენს.

ახალი პაკეტის ყველაზე საკამათო კომპონენტი რვა ჩინური სამხედრო კომპანიის შესაძლო სანქცირებაა - ეს ევროკავშირის მიერ ჩინეთის წინააღმდეგ მიღებული პირველი მსგავსი ზომა იქნება უკრაინის ომის კონტექსტში. პეკინმა უკვე გამოთქვა აღშფოთება ამასთან დაკავშირებით და ბლოკის წევრი ზოგი ქვეყანაც ყოყმანობს, რადგან ჩინეთთან დაპირისპირება არ სურთ.

ევროკავშირი სანქციების ამ პაკეტშიც შეიყვანს ახალ პირებსა და ორგანიზაციებს, რომელთაც ბლოკის ტერიტორიაზე შესვლა აეკრძალებათ და რომელთა ქონებაც გაიყინება. ამჯერად ამ სიას 72 პირი და 29 კომპანია დაემატება - პოლიტიკოსები, სამხედრო პირები, ჟურნალისტები და ის მედიაკომპანიები, რომლებსაც პროპაგანდის გავრცელება ედებათ ბრალად. საერთო ჯამში, სანქცირებულთა სიაში მოხვდება 1571 პირი და 241 კომპანია, თუმცა, როგორც კულუარებში ამბობენ, უნგრეთმა 72 პირიდან სამის ამოღება მოითხოვა.

რიკარდ იოზვიაკი
რიკარდ იოზვიაკი

ბრიუსელში ახლა ყველაზე ხშირად ერთ შეკითხვას სვამენ: რამდენად ეფექტიანია რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციები? ევროკავშირმა რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის შემდეგ სანქციების 10 რაუნდი მიიღო, თუმცა ამ ზომებს კრემლის საომარ განწყობაზე გავლენა არ მოუხდენია. შარშან რუსეთის ეკონომიკა მხოლოდ 2 პროცენტით შემცირდა, 2023 წელს კი ის ოდნავ გაიზრდება კიდეც - საერთაშორისო სავალუტო ფონდის პროგნოზით.

ბრიუსელში რამდენიმე ოფიციალურ პირს ველაპარაკე, რომლებმაც მითხრეს, რომ სანქციები ეფექტიანად ვერ მუშაობს, რადგან დიდი შვიდეულის გარდა რუსეთის წინააღმდეგ მტკივნეული სანქციები მაინცდამაინც არც არავის დაუწესებია. თუმცა, მათ ასევე იმედი გამოთქვეს, რომ ევროკავშირის სანქციებში კორექტივების შეტანის შემდეგ ისინი გაცილებით უფრო საგრძნობი გახდება.

სანქციების ეფექტიანობაზე დებატები ძირითადად კონცენტრირებულია იმაზე, თუ რამდენად იოლად არის შესაძლებელი მათთვის გვერდის ავლა და რა არის გასაკეთებელი, რომ მესამე ქვეყნებმა მათ ხელი არ შეუშალონ. ამრიგად, გასაკვირი არაა, რომ როდესაც ევროკავშირი რუსეთის წინააღმდეგ მორიგ ზომებს მიიღებს (რომლებსაც ამ კვირის ამბასადორიალზე წარადგენენ), ლაპარაკი იქნება სისტემის უკეთ გამართვაზე, „ხვრელების“ ამოვსებასა და აღსრულების ნაწილის გაძლიერებაზე.

მესამე ქვეყნებთან დაკავშირებით ევროკავშირი ასეთი სისტემის მიღებას გეგმავს - შეიქმნება ორსაფეხურიანი მექანიზმი, რომლის თანახმადაც, სანქციების გვერდის არიდებაში მხილებული ქვეყნები ჯერ გაფრთხილებას მიიღებენ, განმეორებითი დარღვევის შემთხვევაში კი ბრიუსელი ამ ქვეყნის კომპანიებსა და ინდივიდებზე სანქციებს დააწესებს.

მიიღებს თუ არა ევროკავშირი ამ ინიციატივას, ჯერ უცნობია, თუმცა დევიდ ო’სალივანი, ევროკავშირის ელჩი სანქციების იმპლემენტაციის დარგში, ბოლო რამდენიმე თვის განმავლობაში აქტიურად მოგზაურობს სხვადასხვა ქვეყანაში, პირველ რიგში ცენტრალური აზიის რესპუბლიკებში. ის ხშირად აღნიშნავს, რომ რუსეთის მიერ უკრაინის წინააღმდეგ გამოყენებულ სამხედრო აღჭურვილობასა და იარაღში აღმოჩენილია ევროკავშირში წარმოებული 770-მდე ნაწილი.

ესტონეთი, ლატვია, ლიეტუვა და პოლონეთი აღნიშნავენ, რომ 2022 წელს მნიშვნელოვნად გაიზარდა ყაზახეთში, ყირგიზეთსა და უზბეკეთში იმგვარი საქონლის იმპორტი, რომლებსაც ორმაგი გამოყენება აქვთ - სამოქალაქოც და სამხედროც. ეს საქონელი, როგორც წესი, გერმანული ან ჰოლანდიურია და ცენტრალური აზიის ქვეყნებში ბალტიის ქვეყნებისა და პოლონეთის გავლით ხვდება.

ცენტრალური აზიის ქვეყნები რუსეთთან ერთად ევრაზიის ეკონომიკური კავშირის წევრები არიან, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათ შორის ნაკლებია სასაზღვრო კონტროლი.

სავარაუდოა, რომ ბრიუსელი სანქცირებული პროდუქტების სიას კიდევ უფრო გაზრდის და მასში ისეთ საქონელს შეიყვანს, რომელიც თითქოს სამხედრო წარმოებასთან არ არის დაკავშირებული. ლოგიკა ასეთია, რომ მაცივრებიდან, მიკროტალღური ღუმლებიდან და სხვა სამზარეულო ტექნიკიდან ამოღებული მიკროჩიპები რუსეთმა შესაძლოა იარაღში გამოიყენოს.

კიდევ ერთი პრობლემაა ბრიუსელსა და ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს შორის კომუნიკაციის საკითხი. ევროკავშირის სანქციების აღსრულება შეეხებათ არა ევროკავშირის ინსტიტუტებს, არამედ ეროვნულ აღმასრულებლებს. ასე რომ, რა არის დაშვებული და - არა, ხშირად გაურკვეველია, რადგან თავად ქვეყნები შემდეგ ამ ამოცანებს სხვადასხვა ინსტიტუტს შორის ანაწილებენ. მაგალითად - შინაგან საქმეთა, საგარეო საქმეთა და იუსტიციის სამინისტროებს შორის.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG