Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

ოთხშაბათი, 29 დეკემბერი 2021

როცა მიხეილ სააკაშვილის დაპატიმრების კადრები გავრცელდა, ძნელი იყო იმის ზუსტად განსაზღვრა, ოპოზიციის პინას შემატებდა ეს გარემოება დამატებით სიმძიმეს თუ ხელისუფლებისას; ვინ უფრო მეტად იხეირებდა მიშას ჩამოსვლითა და ციხეში ჩაჯდომით - მმართველი პარტია, „ნაციონალური მოძრაობა“ თუ სხვა ოპოზიციური პარტიები?

„ქართული ოცნება“ შიშობდა, „ნაციონალური მოძრაობა“ კი იმედოვნებდა, რომ მიშას თავგანწირვა ჯერ არჩევნებზე მიიყვანდა ოპოზიციის ბევრ მხარდამჭერს, შემდეგ კი არჩევნების შედეგების დასაცავ/გასაპროტესტებლად გამოიყვანდა ქუჩაში ხალხის კრიტიკულად დიდ მასას, რაც, საბოლოო ჯამში, აიძულებდა ხელისუფლებას არჩევნებში დამარცხების აღიარებას და ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების დანიშვნას.

საქართველოში რომ დემოკრატიის და კანონის უზენაესობის საშუალო ევროპული სტანდარტი იყოს, ოპოზიციური ელექტორატის საარჩევნო უბნებში აქტიურობა და საქართველოს მსხვილი ქალაქების ცენტრალურ მოედნებზე გამართული საპროტესტო გამოსვლები, ალბათ, ოპოზიციის სასარგებლოდ გადაწყვეტდა არჩევნების ბედს, მაგრამ საქართველოს სწორედაც რომ დემოკრატიისა და კანონის უზენაესობის დაბალი სტანდარტის გამო აკრიტიკებენ პარტნიორი ქვეყნების, მათ შორის, ევროკავშირისა და აშშ-ის წარმომადგენლები.

თუ გავამარტივებთ სურათს, დავინახავთ, რომ საბოლოო ჯამში ისე გამოვიდა, რომ არც „ქართული ოცნების“ შიშები გამართლდა და არც „ნაციონალური მოძრაობის“ იმედები.

მიშას პატიმრობიდან დახსნა ნამდვილად იყო არჩევნებში გამარჯვების მოტივაციის დამატებითი ფაქტორი, რასაც ერთი-ორად აძლიერებდა დაპატიმრებისთანავე დაწყებული საპროტესტო შიმშილობა, მაგრამ არჩევნებმა ჩაიარა, მუხტი მინელდა, მიშა კი ისევ ციხიდან არის გამოსაყვანი.

ფაქტობრივად ასეთი შედეგით დასრულდა პოლიტიკურად უკიდურესად დაძაბული 2021 წელი, რომლის მთავარი მოვლენა - სააკაშვილის დაბრუნება სამშობლოში და მისი პატიმრობა დიდწილად განსაზღვრავს მომავალი წლის პოლიტიკური ცხოვრების დღის წესრიგსაც, თუმცა, ბუნებრივია, ხელისუფლებაც და ოპოზიციაც შეეცდებიან გადამწყვეტი უპირატესობის მოპოვებას, განსაკუთრებული ძალისხმევა მართებთ მიხეილ სააკაშვილსა და მის მხარდამჭერ ოპოზიციას, რომლებსაც არანაირად არ აწყობთ არსებული status quo-ს შენარჩუნება.

როგორ შეძლებენ ამას?

ცხადია, საქართველოში საკმაოდ ბევრი ადამიანია დარწმუნებული იმაში, რომ მიხეილ სააკაშვილი შერჩევითი, პოლიტიკური მართლმსაჯულების მსხვერპლია, შესაბამისად ბევრი ისურვებდა მის გათავისუფლებას, მაგრამ ეს გარემოება, რატომღაც, სულ უფრო და უფრო ნაკლებად აისახება საზოგადოების ქმედებაზე, რის გამოც „ქართული ოცნების“ ძალისხმევას („ბოლომდე მოიხადოს მიშამ სასჯელი“), ვერაფერს აკლებს ვერც ყველაზე მსხვილი ოპოზიციური პარტიისა და ვერც შედარებით პატარა ოპოზიციური პარტიებისა და მათი ელექტორატის ძალისხმევათა ჯამი.

რა უნდა შეიცვალოს?

ჩავთვალოთ, რომ ბერძნულ პოლისში ვცხოვრობთ და ყველა idiotes-ი ანუ ჩვენებურად „შუაშისტი“ გაძევებულია და ყოველი მოქალაქე ან „ქართული ოცნების“, ან ოპოზიციის მხარდამჭერია.

„ქართული ოცნების“ ამომრჩევლებისთვის, რომლებიც არჩევნებზე მისულ მოქალაქეთა, სულ მცირე, 43 პროცენტზე მეტნი არიან, ყველაფერი უკიდურესად ცხადია: სააკაშვილი მათთვის ერთგვარი ტრიქსტერია - დამნაშავე, მოღალატე, მატყუარა, მოძალადე, პრობლემების შემქმნელი და ა.შ., რომელიც „სამართლიანად ზის ციხეში და თუ ჭკვიანად არ მოიქცევა, კიდევ დაუმატებენ“.

ოპოზიციური ელექტორატი, თავისი სიჭრელიდან გამომდინარე, ბევრად რთულ სურათს ხედავს: ერთისთვის მიხეილ სააკაშვილი შეიძლება გმირი და ახალი ქართული სახელმწიფოს დამფუძნებელი იყოს, მეორისთვის კი - მხოლოდ შექმნილი გარემოებით გამოწვეული, დროებითი მოკავშირე და ა.შ.

სააკაშვილის „როლების“ თუ „იმიჯების“ სიმრავლე მისივე პარტიის მხარდამჭერებისათვისაც დამაბნეველია, რაც, თავის მხრივ, ნეგატიურად აისახება მხარდამჭერთა ჯამურ ძალისხმევაზე: ვიღაცისთვის მიშა უანგარო გმირია, რომელიც თანამდებობისთვის არ იბრძვის; ვიღაცისთვის მიშა საქართველოს ერთადერთი მხსნელია, რომელმაც უნდა გააგრძელოს „ქართული ოცნების“ მიერ შეწყვეტილი აღმშენებლობა და დასავლეთისკენ სვლა (“ისედაც ბევრი დრო დაიკარგა“); ვიღაცისთვის მიშა შიმშილობისა და არაადამიანური მოპყრობის შედეგად ჯანმრთელობა მოშლილი ავადმყოფია, რომელიც ან საზღვარგარეთ უნდა გადაიყვანონ სამკურნალოდ, ან უკრაინაში დააბრუნონ; ვიღაცისთვის კი მიშა საქართველოდან ფეხის მომცვლელი არ არის; ვიღაცისთვის უკომპრომისოა; ვიღაცისთვის კი უპატიებელი კომპრომისია „ქართული ოცნების“ ყოფილ წევრებთან და მმართველი პარტიის მიერ მოძულებულ ქსენოფობებთან და შედარებით პატარა ოლიგარქებთან თანამშრომლობა და ა.შ.

სააკაშვილის ეს ერთმანეთისგან გამომრიცხავი ამბივალენტური „იმიჯები“ აბნევს ამომრჩეველს და ამცირებს ოპოზიციის მხარდამჭერთა მოქმედების ჯამურ ენერგიას. ცხადი იმიჯი და მომავლის მკაფიო ხედვა ბევრად ეფექტიანი იქნება, ვიდრე არაბუნებრივი მრავალსახეობა და იმიჯური სიჭრელე. პოეტ მიხელ ქვლივიძეს მიეწერება ასეთი გამონათქვამი:

„ადამიანს მარტო ერთი გვირგვინი შეიძლება ეხუროს თავზე: ოქროსი, ეკლისა ან დაფნისა“.

სამივე გვირგვინის ერთდროულად ტარება შეუძლებელიაო და, ალბათ, ვერც მიხეილ სააკაშვილი შეძლებს. შესაბამისად, უმჯობესი იქნება თუკი ერთ იმიჯს, ერთ ისტორიულ როლს აირჩევს და, იმედია, ეს არ იქნება ეკლის გვირგვინი, თუმცა ისიც უნდა ვთქვათ, რომ ვერაფერში ვიქნებით ბოლომდე დარწმუნებული, როცა საქმეში „ქართული ოცნება“ და სოლოლაკიდან არაფორმალურად მართული მისი ლიდერები მონაწილეობენ...

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.

პოლიტიკური კრიზისის, კოვიდ-19 პანდემიისა და მძიმე სოციალურ-ეკონომიკური ეროვნული გამოწვევების ფონზე, ძნელია პოლიტიკურ დღის წესრიგში შემოიტანო და შეინარჩუნო ისეთი საკითხები, როგორებიცაა არადომინანტური ეთნიკური და რელიგიური ჯგუფების ჩაგვრა, გარიყვა და დისკრიმინაცია. მით უფრო, რომ ნეგატიური და პრობლემური საკითხების იმგვარად წარმოჩენა, რომ ისედაც უკიდურესად დაძაბული ყოფით გადაღლილი და გაღარიბებული მოსახლეობის კეთილგანწყობა და მხარდაჭერა მოიპოვო, შეუძლებელ მისიას ჰგავს. თუმცა, როცა სხვა გზა არ გაქვს, იძულებული ხარ, მაინც ისაუბრო.

რამდენიმე დღის წინ, ერთ-ერთი ფერადკანიანი ამერიკელი საზოგადო მოღვაწის, W.E.B. Du Bois-ის ბიოგრაფიის კითხვისას, საინტერესო ფაქტს გადავაწყდი. უილიამ ედვარდ ბარგჰარდტ დუ ბოისი პირველი ფერადკანიანი ამერიკელი იყო, რომელმაც ჰარვარდის უნივერსიტეტში დოქტორის ხარისხი მიიღო. დაჯილდოების ცერემონიალზე მან დამსწრე საზოგადოებას ასე მიმართა: „პატივი, გარწმუნებთ, რომ ჰარვადისაა.“

შესაძლოა გაიფიქროთ, რომ დუ ბოისის სიტყვები მის ამპარტავნობაზე და ზედმეტ თავმოყვარეობაზე მიუთითებს, სინამდვილეში კი, მისი ეს სიტყვები ამერიკის მაშინდელ განათლების სფეროში არსებული სეგრეგაციის, სტრუქტურული რასიზმის და სისტემური დისკრიმინაციის გაშიშვლება და მეინსტრიმული ნარატივების თავდაყირა დაყენებაა. „პატივი ჰარვარდისაა“ ნიშნავს, რომ აქამდე ფერადკანიანებს შორის დოქტორის ხარისხის მქონე პირების არარსებობა, პირველ რიგში, სწორედ ჰარვარდისა და ჰარვარდის მსგავსი უნივერსიტეტების ბრალია და არა ფერადკანიანი ამერიკელების ჩამორჩენილობის ან/და გაუნათლებლობის.

ჩვენს კონტექსტს რომ დავუბრუნდეთ, საქართველოში ყოველწლიურად 1000-მდე სხვადასხვა არადომინანტური ეთნიკური ჯგუფის წარმომადგენელი ახალგაზრდა სტუდენტი ხდება და მათი რაოდენობა ყოველწლიურად იზრდება. ამ ახალგაზრდების აბსოლუტური უმრავლესობა ქართულ უმაღლეს განათლებაში 1+4 პროგრამის საშუალებით ხვდება. ეს პროგრამა არადომინანტური ეთნიკური ჯგუფებისთვის საშეღავათო პოლიტიკას ითვალისწინებს: ეროვნულ გამოცდაზე მშობლიურ ენაზე ჩაბარებული უნარების შემდეგ, ერთი წლის (1+4 პროგრამის პირველი წელი) განმავლობაში სტუდენტები ემზადებიან მხოლოდ ქართულ ენაში. ხოლო ქართული ენის გამოცდის წარმატებით ჩაბარების შემდეგ, 4-წლიან საბაკალავრო პროგრამას იწყებენ. მოსამზადებელ კურსზე ქართულის ენის სწავლა ფასიანია: ახალგაზრდები ქართულ ენაში მომზადებისთვის 2250 ლარს იხდიან, იმავე თანხას, რასაც ბაკალავრის სტუდენტები.

დღეს საქართველოს ხელისუფლების პოზიცია ამ პროგრამასთან დაკავშირებით პრობლემურია. ჩვენი მთავრობის, შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის და განათლების სამინისტროს აზრით, არადომინანტური ეთნიკური ჯგუფების წარმომადგენლებმა მადლობა უნდა გადაუხადონ სისტემას, რომ 1+4 პროგრამა არსებობს და მათ უმაღლესი განათლების შესაძლებლობა აქვთ.

მთავრობის დეკლარირებული პოზიციის მიხედვით, არადომინანტური ეთნიკური ჯგუფებისთვის ქართული ენის სწავლა ქვეყნის პრიორიტეტია. და მაინც, ქართული ენის სწავლაში ამ ახალგაზრდებმა 2250 ლარი უნდა გადაიხადონ.

1+4 პროგრამის არსებობას მრავალი სტრუქტურული და ფუნდამენტური მიზეზი აქვს. ქვეყნის მასშტაბით, სკოლამდელ განათლებაზე ხელმისაწვდომობა 70%-ია მაშინ, როდესაც ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ რეგიონებში სკოლამდელ განათლებაზე ხელმისაწვდომობა მხოლოდ 25.5%. არადომინანტური ეთნიკური ჯგუფებით დასახლებულ რეგიონებში სკოლების უმრავლესობა მძიმე მდგომარეობაშია, არსებობს კვალიფიციური მასწავლებლების, ბაზისური ინფრასტრუქტურის და ამორტიზებული შენობების პრობლემაც კი. 30-წლიანი დამოუკიდებლობის მიუხედავად, სახელმწიფო ვერ ავსებს იმ უფსკრულს, რომელიც ზოგად განათლებაში არადომინანტურ ეთნიკურ ჯგუფებსა და დომინანტ ჯგუფს შორის არსებობს. PISA-ს ბოლო შედეგების მიხედვით, საქართველოში 100 ქულით ჩამოუვარდება ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელი მოსწავლეების შედეგები დანარჩენებს. ხშირად ამ ყველაფრის შესახებ ინფორმაციას ეთნიკური ქართველების დიდი ნაწილი არ ფლობს, ხოლო ქართული ენის არცოდნის საკითხს თავად უმცირესობებს აბრალებენ.

ასეთ რეალობაში Du Bois-ის პერსპექტივას თუ დავესესხებით, მადლობა სისტემამ, მთავრობამ და საზოგადოებამ უნდა გადავუხადოთ იმ ახალგაზრდებს, რომლებიც ასეთ ჩაგრულ და უთანასწორო პირობებში, ირჩევენ ქართულ უმაღლეს სასწავლებელში სწავლის გაგრძელებას. ნამდვილად, ამ ახალგაზრდების წინაშე ბოდიში და მადლობა ჩვენ გვეკუთვნის.

უფრო მეტიც, ქართული ენის სწავლისთვის შენი მოქალაქისთვის 2250 ლარის გადახდის დავალდებულება სირცხვილია.

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG