Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

ხუთშაბათი, 16 სექტემბერი 2010

ახალი სასწავლო წლის დაწყებასთან დაკავშირებით გთავაზობთ შესაბამის ეპიზოდს სერიალიდან “ქართველიშვილები”. გაუგებრობის თავიდან ასაცილებლად მოგახსენებთ, რომ აქ აღწერილი ამბები და გმირები გამოგონოლია და მათ საერთო არაფერი აქვთ სინამდვილესთან. ბუნებრივია, ეს ეხება ოჯახის გვარსაც, რომელიც აღებულია მხოლოდ მხატვრული მოსაზრებით. პერიოდულად შემოგთავაზებთ სერიალის სხვა ეპიზოდებსაც.

ჩემი სახელია გიორგი ქართველიშვილი. მე ვცხოვრობ თბილისში. თბილისი არის მზიური საქართველოს დედაქალაქი. ის მდებარეობს მდინარე მტკვრის ორივე ნაპირზე. მამაჩემი მესაფლავეა. ეს ძალიან სასარგებლო სამუშაოა, რადგან რამდენი ადამიანიც იბადება, ზუსტად იმდენივე კვდება. დედაჩემი ფოსტალიონია. ესეც ძალიან სასარგებლო სამუშაოა, რადგან ის ყოველდღე, კვირის გარდა, ურიგებს მოსახლეობას გაზეთებს (ამ გაზეთებს ჩვენი ოჯახი ტუალეტშიც იყენებს), წერილებს და სიხარულს. ჩემი და ხუთი წლის არის და ძალიან მიყვარს, განსაკუთრებით, როცა საწოლშია. ის ყოველდღე დადის კიროვის სახელობის საბავშვო ბაღში. მე ვსწავლობ 1372ა საშუალო სკოლის მეექვსე-მესამე კლასში. მე ყველა საგანში ფრიადი მაქვს ფიზკულტურის გარდა, იმიტომ რომ, ფორმის მაისურს ნახვრეტი აქვს. თუ ფრიადოსანი გავხდები, მამა ფერად რადიოს მიყიდის. მე ყველა პედაგოგი მიყვარს, განსაკუთრებით კი ინგლისურის მასწავლებელი დებორა კარლოვნა; იმიტომ რომ, მას ყველაზე მოკლე კაბა აცვია და არც ულვაშები აქვს. ოჯახში ჩვენი ყველაზე საყვარელი საჭმელია მარილიანი მოხარშული მაკარონი, ხოლო ჩემი საყვარელი ხილია კიტრი, იმიტომ რომ, როგორც დედაჩემი ამბობს, მასში ბევრი ვიტამინია და თანაც გარეგნულად ძალიან ჰგავს ბანანს. ჩვენ ცხრასართულიანი სახლის ბოლო სართულზე ვცხოვრობთ და როცა წყალი არ მოდის, სახურავიდან ვაგროვებთ ხოლმე. ჩვენ გვაქვს ერთნახევარი ოთახი და პატარა აივანი. აივანს ზამთრობით მაცივრად ვიყენებთ, ზაფხულობით – კურორტად. გასული კვირაც ისევე კარგად გავატარე, როგორც ყველა სხვა. დედა სახლში დარჩა და სადილისთვის მაკარონის ხარშვა დაიწყო, მამამ კი მე და ჩემი და ვაკის პარკში წაგვიყვანა. პარკის კიბეებზე შემხვდა სკოლის ამხანაგი (ალბათ ისიც ახლა ჩემსავით წერს თემას: ”როგორ გავატარე ეს კვირა”), რომელმაც პირიდან კევი გამოიღო და ნახევარი მიწილადა. ხუთი წუთის ღეჭვის შემდეგ კევის ნახევარი ჩემ საყვარელ დაიკოს გავუყავი. ატრაქციონებთან რომ მივედით, კარუსელის გამშვები აღმოჩნდა მამის კლასელი, რომელიც 23 წელი არ ჰყავდა ნანახი. მათ ისე გაუხარდათ ერთმანეთის ნახვა, რომ კარუსელის ძიამ სხვა ბავშვები გაყარა კარუსელიდან და მხოლოდ მე და ჩემ დას ჩაგვირთო; თვითონ კი არყის დასალევად პარკის კაფესკენ გაემართნენ. კარუსელზე ორნახევარი საათის ტრიალის შემდეგ ჩემ დას ღებინება დააწყებინა. ოთხი საათის შემდეგ მეც იგივე პროცესი დამეწყო. საბედნიეროდ ჩვენი ტანჯვის მეხუთე საათზე დენი გამოირთო. უკვე საკმაოდ ბნელოდა, მაგრამ ჩვენ მაინც მოვახერხეთ მამაჩემის და მისი ამხანაგის პოვნა. მათ ეძინათ ახლომდებარე ბუჩქებში საკუთარი ნარწყევის და არყის ბოთლების გარემოცვაში. ჩვენ გავაღვიძეთ მამა და სახლში წავედით. დედას ძალიან გაუხარდა ჩვენი დანახვა და ყველანი ძალიან ბედნიერები ვიყავით. სანამ ცივ მაკარონს მივირთმევდით, რადიოში ვუსმენდით მეორე დღის ტელე-პროგრამას. აი, ასე საინტერესოდ გავატარე ეს კვირა დღე.
ისინი იდგნენ.

იდგნენ ვაკეში, ჭავჭავაძეზე, უნივერსიტეტის მეხუთე კორპუსის წინ და გადმოღმა – მიწისქვეშა გადასასვლელთან, მაღაზიების წინ.

ბევრნი იდგნენ პირველ კორპუსთან – გაღმაც, გამოღმაც და მიწისქვეშაშიც, ორ ადგილას.

იდგნენ დელისის მეტროს წინ, მეორე, უკაცურ ამოსასვლელთან.

ისევ დელისთან, ვაკე საბურთალოსკენ რომ ჩაუხვევდი, ორნი ჰყიდდნენ წიგნებს, ცალკ-ცალკე იდგნენ. ერთი 4 ნომრის გაჩერებასთან, მეორე ქვემოთ, გადასასვლელთან. ერთი მეიაფე, მეორე მეძვირე.

ასევე ქვემოთ, ვაჟას ჩაყოლებაზე იდგნენ, სამედიცინოს მეტროსთან. წიგნები ზედ მიწისქვეშა გადასასვლელის გრანიტის ფილებზე ჰქონდათ გაშლილი. აქაც ორნი იყვნენ – ქართველი და რუსი.

წიგნები იყო პეკინის დასაწყისშიც.

ერთი სტელაჟი დოლიძის ქუჩის დასაწყისთან ახლოსაც იდგა.

ტექნიკური უნივერსიტეტის წინ დაღმართზეც იდგნენ, ტელევიზიასთან, იქ, სადაც მიწისქვეშა გადასასვლელს ერთი მხრიდან უზარმაზარი “სტუდენტური სახინკლე” დაჰყურებს, მეორე მხრიდან კი “გეპეის” სტალინური კორპუსი.

ისინი იდგნენ თავისუფლების მოედნის ქვეშ, დაბალჭერიან გადასასვლელში, ძლივს ეტეოდნენ, აქ ხანდახან 10-მდე წიგნით მოვაჭრეც კი გროვდებოდა ხოლმე.

ამოვიდეთ მიწის ზედაპირზე. აქაც ბუკინისტები იდგნენ, ყველაზე მეტი კი ბანკთან, პუშკინის ქუჩის დასაწყისში.
იდგნენ კოლმეურნეობის მოედანთან, გაფანტულად.

ქაშუეთის წინ მიწისქვეშა გადასასვლელში ქალი იდგა, ძალიან კარგად შენახულ ძველ წიგნებს ყიდდა. ყოველ მეორე წიგნს რაიმე დამაინტრიგებელი ფაქსიმილე ამკობდა. მეძვირე იყო, მაგრამ აკლებდა ხოლმე.

იდგნენ პირველ საშუალო სკოლასთან.

თბილისი ”მერიოტის” მოპირდაპირე მხარესაც იდგნენ.

ოპერის წინ, გადაღმა და მიწისქვეშაშიც იდგნენ.

ზემელზეც ყველგან იდგნენ, მიწისქვეშაც, და მიწის ზემოთაც. ხანდახან სრულიად უცნობი გამყიდველები გამოჩნდებოდნენ და შემდეგ ისევ ქრებოდნენ.

გამომცემლობა “სამშობლოს” წინ. აქ წიგნების ყველაზე დიდი არჩევანი იყო მთელს ქალაქში. აქ იდგნენ თუ იდგნენ.
ვერაზეც იდგნენ რამდენიმე ადგილას.

მარჯანიშვილის მეტროს ამოსასვლელთან, რამდენიმეგან.

ასევე მარჯანიშვილზე – მაკდონალდსის გასწვრივ იდგნენ.

გლდანში, ახმეტელის მეტროს წინ 3 დიდი დაფა იდგა განცალკევებით.
დინამოს სტადიონის წინ.

ვაგზალზე.

ოკრიბის ავტოსადგურზე...

ვინმე შეიძლება შემომედავოს - “იდგნენ კი არა, ისხდნენ”-ო, რაზეც ვუპასუხებ: არა, ისინი იდგნენ, როცა მიხვიდოდი – დგებოდნენ, ყოველთვის ფეხზე გხვდებოდნენ. იდგნენ რაღაცის სადარაჯოზე, ირჩენდნენ თავს, არჩენდნენ პატარა ოჯახებს, იდგნენ სხვების განათლების სადარაჯოზეც, თავიანთი განათლებისთვის ვერ იცლიდნენ. მხოლოდ ერთეულები იცლიდნენ წასაკითხად. ხანდახან ჩამოჯდებოდნენ თავიანთ პატარა ჯორკოებზე, მეთევზის გასაშლელ სკამებზე. ზოგს საერთოდ არც ჰქონდა სკამი, ცივ გრანიტზე იჯდა, ან აგურებზე, აყრილ ქვაფენილზე, წიგნებზე...

ზოგიერთი მათგანი დღეს ალბათ ცდილობს, სხვა საქმეს მოეკიდოს. ზოგი ყოველ დილას უბრუნდება ძველ ადგილს, უბრუნდება წიგნების გარეშე. წიგნების გარეშე მას ვერავინ ცნობს - სახე დაკარგა წიგნების გარეშე. თავის შვილთან ერთად შეჭედილი სტელაჟის წინ ის პიროვნება იყო, ახლა ის აღარავინაა, უჩინმაჩინია. ამათგან ზოგიერთი შესაძლოა ტელეფონზეა ჩამოკიდებული, ვიღაცამ კარდაკარ დაიწყო სიარული, ბევრი, ალბათ, სახლში ზის, მიშტერებია წიგნების სვეტებს, წიგნებითვე გამოტენილ გიგანტურ ჩანთებს, კარებთან დატოვებულ შეკვრებს.

ზოგი, ალბათ, ისევ იქ ინახავს წიგნებს, სადაც ინახავდა. იცით ალბათ, რომ წიგნით მოვაჭრეს თავისი საქონელი სახლში არ დააქვს, არამედ მეზობლად ქირაობს მცირე “საწყობს”...

უკვე კვირაზე მეტია ქალაქი წიგნებისგან დაცარიელდა. თბილისის მერიის ზედამხედველობის სამსახურმა წიგნებისგან გაასუფთავა ქალაქი. დღეს თბილისში უკვე აღარაფერი გაგახსენებთ წიგნებს. აღარც არტურაა, აღარც გია, აღარც ავთო, ვაგანა, ალიკა, როინი და ალექსანდრე. არ ჩანან ქალბატონებიც. ორი დღის წინ ზოგიერთი მათგანი საკრებულოს საიტზე ”გამოჭიმეს”, როგორც გარემოვაჭრეები. უბრალოდ, გარემოვაჭრეებს შეხვდნენ და ესაუბრნენ. ფოტოზე ყველა ვიცანი, აბსოლუტურად ყველა, ზოგის სახელი გავიხსენე, ზოგის ვერა. ფოტოებზე ხანდახან იღიმიან, ხანდახან იმედი აქვთ. არ უნდათ ნესტიან და ყველასგან დავიწყებულ ადგილას გადასვლა. იციან, იქ არავინ მოვა, იქ მათ ვეღარავინ იცნობს, იქ შეიცვლებიან, იქ ძველი ნაცნობები ვეღარ მიაგნებენ, ყველაზე ერთგული მყიდველი დაიკარგება იმ ადგილამდე სანამ მივა. მათ ქალაქში უნდათ ყოფნა, ხალხთან, ისინი ქალაქის მარილი არიან, ზოგი მეძვირე, ზოგიც მეიაფე.

ქალაქში დარჩა მხოლოდ წიგნის მაღაზიები, საიდანაც ძვირიანი ალბომები იწონებენ თავს მანეკენებივით. ძვირიანი კალენდრები, პლაკატები, კალმები, ფლომასტერები, ჭრელი მარკერები. და რაც მთავარია - ნამცხვრები, ნამცხვრები, ნამცხვრები! სხვანაირად ვერ იტყუებენ იქ ადამიანებს.

ქუჩის ბუკინისტებთან კი წიგნებისთვის მიდიოდა ხალხი და არა გასაგრილებლად და კალორიების მისაღებად. ქუჩის ბუკინისტებთან წიგნის მოყვარული ნევროზს მკურნალობდა, მკურნალობდა წიგნებით და არა უზომო რაოდენობის ტკბილეულით. დღეს ასეთი ბიბლიონევროზით დაავადებულნი საკვების გარეშე დარჩნენ. 3-4 მაღაზია ეყოფათ მათ? თანაც ძვირია წიგნები ამ მაღაზიებში და ლამის 50%-მდე ავიდეს მაღაზიის ფასნამატი.

წიგნებით მოვაჭრე ძველ თბილისში
ახლა კი საქმეზე.

არა მგონია დედაენის ძეგლთან ბუკინისტების გადაყვანა მოხერხდეს. ამას არავინ დათანხმდება. პირველ რიგში ჩვენ, მკითხველები არ დავთანმხმდებით, ადამიანები, რომლებიც შეიძლება პირადად არ ვიცნობთ ერთმანეთს, მაგრამ სახეზე კი ვცნობთ ერთმანეთს, რადგან არტურასთან გვინახავს ერთმანეთი, გიასთან გვინახავს ერთმანეთი, ავთოსთან, ვაგანასთან და სხვებთან, მეძვირეებთან თუ მეიაფეებთან. ჩვენ არა ვართ თანახმა. ეგრე არ გამოვა. თუ მაინცდამაინც ერთად გინდათ მოაყუჩოთ ქუჩის ბუკინისტები, რატომ ტაბიძის ქუჩას არ დაუთმობთ, ზედგამოჭრილი როა წიგნებისთვის! გალაკტიონ ტაბიძის ქუჩას, აი იმას, თავისუფლების მოედნიდან რომ აუდის საკრებულოს შენობას. დაუთმეთ ის ახალი, გარემონტებული მონაკვეთი წიგნებს, მათ შორის იმ ნამცხრებიან წიგნების მაღაზიებსაც. დავარქვათ იმ ადგილს “წიგნის უბანი”, ანდა რაც გინდათ ის დავარქვათ, უბრალოდ ნუ გადახვეტავთ ქალაქის ქუჩებიდან წიგნებს! ნუთუ ტყუილად იდგნენ ისინი ამდენი წელი?! ნუთუ არ არიან ღირსები უფრო ამაყად დადგნენ, ახალ დახლებთან, ისევ ქალაქში, ისევ ყველას თვალწინ, ისევ ნაცნობებთან, ძველ მუშტართან ერთად, ან სრულიად უცნობ ყმაწვილებთან ერთად, მორცხვად რომ იქექებიან მტვრიან წიგნებში, შინაურდებიან.

ხომ დგას პრესის ჯიხურები?

ხომ დგას საშაურმეები? სადაც ათწლეულების წინ განაყინი ხორცის წვით ამყრალებენ ქალაქს.

რატომ არ შეიძლება წიგნებსაც ჰქონდეს ამ ქალაქში თავისი ადგილები, ან ერთი დიდი კარგი ადგილი.

ნუთუ არ გინახავთ წიგნის ქუჩები, წიგნის უბნები ლონდონში, პარიზში, ბუენოს-აირესში, რომში... არ გსმენიათ მაინც ამ უბნებზე, სადაც იდგნენ და ახლაც დგანან წიგნით მოვაჭრენი, ბრიტანელები, ინდოელები, არაბები, არგენტინელები, იტალიელები, განსხვავებული გაგების, განსხვავებული პრინციპების ადამიანები, რომლებსაც ხშირად წიგნის წაკითხვის დროც კი არ რჩებათ მკითხველის გადამკიდე.

ჩვენებმა რაღა დააშავეს, ჩვენმა წიგნით მოვაჭრეებმა, რომლებიც ამდენი წლის მანძილზე იდგნენ! ჩვენ კი მათი წიგნებით გვედგა სული!

ისინი იდგნენ.

იდგნენ გაღმა და გამოღმა, გასწვრივ და ჩაყოლებაზე, ერთად და ცალკ-ცალკე.

ახლა ჩვენი ჯერია, ახლა ჩვენ დავდგებით!

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG