Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

Sorry! No content for 11 სექტემბერი. See content from before

შაბათი, 4 სექტემბერი 2010

კომედიით დაიწყო ყველაფერი: რამდენიმე კაცს მოეჩვენა, რომ სექსუალური უმცირესობები აღლუმის ჩატარებას აპირებდნენ თბილისში. არა, მოდით, სიტყვა „მოეჩვენა“ სხვა სიტყვით შევცვალოთ.

მოკლედ, რამდენიმე კაცმა გაიაზრა, რომ სექსუალური უმცირესობები აღლუმის ჩატარებას აპირებდნენ საქართველოში. „გაიაზრა“ მას შემდეგ, რაც, მაგალითად, ქართულმა ტელევიზიებმა გადასცეს ევროპის ქალაქებში მოწყობილი აღლუმის კადრები. სხვათა შორის, ეს კადრები „კურიერ პოსტსკრიპტუმშიც“ მოხვდა ჟურნალ „მეს“ გამოსვლასთან დაკავშირებით. ჟურნალისტმა ერთი წუთი დაუთმო ახალი ჟურნალის გამოსვლის ფაქტს, სიუჟეტის დარჩენილი ნაწილი კი „აღლუმის“ სრულიად ეგზოტიკური კადრებით შეავსო. ინტერვიუც ჩართო თეო ხატიაშვილთან, რომელიც ასე გაგვაცნო: „თეო ხატიაშვილი ჰეტეროსექსუალია, მაგრამ თანაუგრძნობს უმცირესობებს“.

ამ იდიოტური და, მე თუ მკითხავ, მავნებლური სიუჟეტის ნახვის შემდეგ, მაყურებელს ჟურნალ „მე“-ზე წარმოდგენა ნამდვილად არ შეექმნებოდა. მაგრამ რაღაც გაიაზრა ეჭვიანმა ქართველმა კაცმა, რომელსაც, ვინ იცის, რამდენი წელია ატყუებს ხელისუფლება და მისი ტელევიზიები; რომელსაც გარდამავალ ასაკში – როცა სხეულში სისხლი ახლებურად იწყებს ჩუხჩუხს – მშობლები არ უხსნიან ჩუხჩუხის მიზეზებს; და ბოლოს, რომელმაც იცის: თუ ამ ქვეყანაში მორალზე ბევრს ილაპარაკებ, ხალხსაც „მორალურად მდგრადი“ ეგონები – ქუჩაში გაგაჩერებენ, კარგი კაცი ხარო, გეტყვიან, სუფრაზე ჯიგრულად გადღეგრძელებენ და არც მოძღვართან გექნება პრობლემები...

მოძღვარი! ჰო, მედიასაც ჰყავს თავისი მოძღვრები. ამიტომ ჟურნალი „მეს“ ანონსში ჟურნალისტი, კარგადაც რომ სცოდნოდა ეს ყველაფერი, ვერ დაიწყებდა იმის ახსნას, რომ ჰომოსექსუალიზმი (იქ, სადაც მეცნიერება კარგადაა განვითარებული), დიდი ხანია არ ითვლება არც ავადმყოფობად, არც ცოდვად, არც კანონის დარღვევად.. და, სხვათა შორის, არც „არჩევანია“, როგორც ამტკიცებენ ხოლმე ის ქართველი ლიბერალები, რომელთაც, როგორც ჩანს, ასევე რაღაც დააკლდათ მშობლებისგან „სისხლის ჩუხჩუხის“ პერიოდში.

მოკლედ, გავაერთიანოთ ეს ყველაფერი – მოწყენილობა, უსაქმურობა, საშუალო განათლების კატასტროფული დონე საქართველოში, პოლიტიკოსები, რომლებიც მუდამ იტყუებიან, მოძღვრები... შიშსა და მარტოობაში ჩავლილი „სისხლის ჩუხჩუხის“ პერიოდი და მივიღებთ ყველაფერსა და ყველაზე გაბოროტებულ კაცს, რომელმაც ტელევიზორში ნახა დასავლეთში მოწყობილი „გეი-პრაიდის“ კადრები და მოეჩვენა, რომ ეს ყველაფერი საქართველოშიც მზადდებოდა.

კომედია სწორედ ამის მერე დაიწყო. სადღაც ითქვა, აპირებენო, და ატყდა ერთი ამბავი: მედიამ, რომელსაც, როგორც უკვე შევთანხმდით, ჰყავს თავისი მოძღვრები, ერთი თვე უტრიალა ამ თემას; „დანიშნა“ გეი-აღლუმის თარიღი, ჯერ თბილისში, მერე – ბათუმში და 26 აგვისტოს მაინც მოაწყობინა აღლუმი – „სიძულვილის აღლუმი“, რომელიც უკვე ნამდვილად აღარ იყო სასაცილო.

რა გამოდის? თუ ეს კვაზიგამონათებები, კვაზიხილვები ნორმალურია საზოგადოებაში, რომლის წევრებს საკუთარი ცხოვრებით არასდროს უცხოვრიათ, მაშინ „სიძულვილის აღლუმიც“ ნორმალური და ბუნებრივი ყოფილა?

არა, ბატონო! არც ამდენი „გავუგოთ“ ივარგებს.

იმას კიდევ გავუგებთ, სხეულის ჰიგიენის ნაცვლად, პატრიოტულ ლირიკას რომ ასწავლიდნენ „სისხლის ჩუხჩუხის“ ასაკში. მაგრამ არ მოვთხოვოთ პასუხი ამ ინსტიტუტებს, ფული და ძალაუფლება რომ აქვთ და „სიძულვილის აღლუმის“ პროვოცირებას რომ უწყობენ ხელს? თუნდაც საპატრიარქოს, რომელმაც ბათუმის აქციამდე რამდენიმე დღით ადრე, თავად შეუწყო ხელი ჭორის გავრცელებას და რამდენიმე კაცის ხილვაზე მთელი „კონცეფცია“ ააგო; ხელისუფლებას მოუწოდა, მიეღო ზომები! არც ხელისუფლება ჩამორჩა: 26 აგვისტოს აქციაზე ბათუმელმა ჩინოვნიკებმა სახალხოდ დაიფიცეს, რომ მათ ქალაქში არ დაუშვებდნენ ასეთ აღლუმებს.

სამაგიეროდ, „სიძულვილის აღლუმი“ დაუშვეს – მუქარით, წყევლით (თანაც, სხვათა შორის, მარხვის დღეებში). არ ვიცი, რას იტყოდნენ მერე ამ ორი ძლევამოსილი ინსტიტუტის წარმომადგენლები, გაბოროტებულ მასას შემთხვევით რომელიმე ცნობილი ბათუმელი ჰომოსექსუალი რომ შეენიშნა ქუჩაში და ჩაექოლა. ან იმას რომ ჩაევლო შემთხვევით, და ამ ხალხის დანახვაზე გული გასკდომოდა...

რას იტყვიან ეს ინსტიტუტები, თუ გაირკვევა, რომ "ნეტგაზეთის" მიერ გავრცელებული ამ კადრების დანახვაზე უამრავ ჩვენს თანამემამულეს მნიშვნელოვნად შეერყა ჯანმრთელობა – სიძულვილის ხილვამ დააავადა! ვინ არის პასუხისმგებელი საქართველოში უმეცრების, სიბნელისა და ზიზღის მასშტაბების კატასტროფული ზრდისთვის, თუ არა ის ინსტიტუტები, რომელთა ხელშია ძალაუფლება: ხელისუფლება, პოლიცია, ეკლესია, მედია?!

უკვე მთლად ვირტუალური, გამოგონილი რეალობის მართვა რომ გიხდებათ, ვერა გრძნობთ? მართლა „მოდელირებული“ რომ გახდა ეს ქვეყანა, ამას ვერ ხედავთ? და თქვენ თუ არა, სხვებს რატომ უნდა რცხვენოდეს ცხოვრება ქვეყანაში, რომელიც უყვარს? რატომ უნდა რცხვენოდეს, რომ უყვარს „მოდელირებული ქვეყანა“ – მთელი თავისი ინსტიტუტებით და ადამიანებით, რომელთაც უკვე მაშინ, როცა სისხლი უჩქეფთ, როცა სიყვარული და სიცოცხლე ყველაზე მეტად უნდათ, „სხეულის ჰიგიენის“ ნაცვლად, ცოცხალ არსებათა სიძულვილს ასწავლიან?..
წლევანდელ ზაფხულში მხოლოდ 2-3 დღე გამოერია ისეთი, როცა კაცი სიამოვნებისგან იტყოდი: “დავისვენე რა!”. წლევანდელმა ზაფხულმა ნებივრობის გარეშე ჩაიარა, დასვენებამ და სიმშვიდემ წელსაც მიმატოვა (ბოლო წლებში სულ დავავიწყდი). წლევანდელი ზაფხულიც, ისევე, როგორც წლის ყველაზე დატვირთული თვეები (ჩემთვის ესენია - მაისი, სექტემბერ-ოქტომბერი და დეკემბერი) ფიქრებში, გადარბენებში და ფაცხა-ფუცხში გავატარე, საქმეების ბოლომდე მიყვანის წყურვილი, ახალი საქმეების დაგეგმვა და მასთან დაკავშირებული ფორიაქი, უძილო ღამეები... მგონია, რომ ადამიანმა პირველ რიგში უნდა მოისვენო, რომ დასვენება შეძლო. თუ არ მოისვენე, ვერ დაისვენებ! დედაჩემის (და მრავალი სხვა დედის) ჯადოსნური სიტყვა “მოისვენე!” ახლა სულ სხვანაირად ჩამესმის. ეს აღარაა იმპერატივი, მკაცრად ნათქვამი ბრძანება, არამედ უფრო მეგობრული რჩევაა.

სიჩქარე და 2 დღეში ორკვირიანი ხარვეზის ამოვსება ყოველთვის ძალიან მაზარალებდა ხოლმე. სწორედ ამიტომაა, რომ ბევრი რაღაცა ბოლომდე დამრჩა მისაყვანი: დაუმთავრებელი წიგნები - ერთის დამთავრებას 2 თავის დაწერაღა აკლია, მეორეს მხოლოდ შესავალი და ბოლო სამი თავი აქვს, მესამე თითქოს მსუქნად გამოიყურება, შესაბამისად ამოსაყრელია რაღაცეები.

იგივე შეიძლება ითქვას შუა გზაში მიტოვებულ ენებზეც, რომელსაც სწორედ სიდინჯე დავაკელი, თანმიმდევრულობა და მოთმინება. მე რომ სიამოვნებებს არ გადავყოლოდი, კითხვით დაწყებული და ენო-გასტრონომიული ჰედონიზმით დამთავრებული, ახლა 2-ით მეტი ენა მეცოდინებოდა, თან ხომ იცით, როგორი ძნელია უცხო ენის წიაღში არსებული გამოცდილების გაზიარება ამ ენის სამფლობელოსგან მოშორებით. თბილისელი რეპეტიტორების წყალობით, ანდა პარალელური ტექსტების კითხვითა და შტუდირებით დაგროვილი ლექსიკური მარაგი არაა საკმარისი უცხოელთან ურთიერთობისთვის და ხშირად შევთხოვთ ხოლმე იმ უცხოელს, ცოტა შეანელოს ტემპი და გვაცალოს ნათქვამის ბოლომდე გააზრება. ანუ აქაც შენელებაა საჭირო, და სიდინჯე და მოთმინება სხვებსაც შეგვიძლია მოვთხოვოთ.

მართლაც, საკმარისია ვუთხრათ რომელიმე გერმანელს - "შპრეხენ ზი ბიტე ლანგზამ” - და ისიც მაშინვე გამოერკვევა, ჯერ თავაზიანად მოგვიბოდიშებს, შემდეგ კი მშობლიური ენის "საოცრად გამჭვირვალე”, მდორე ნაკადში ჩაგვითრევს. ნაკადში, სადაც ჰუმანიტარული დახმარებასავით მოედინება გერმანული კონცეპტების მთელი მარაგი.

ევროპელთა ასეთი თავაზიანობა ერთად-ერთი ხსნაა ახალ სამყაროში ჩვენი უკეთ ორიენტაციისთვის, დინჯი მეტყველების გარეშე ხომ შეუძლებელია ნათქვამის გაანალიზება, უცხო მნიშვნელობათა გაგება. სხვა კულტურათა სივრცეებში მხოლოდ აუჩქარებლად, ნელი ნაბიჯით შევაღწევთ და ამიტომ ნურავის ჰგონია, რომ სინათლის სიჩქარით მსრბოლავ მერანზე ამხედრებულები შევგრიალდებით იქ. ასეთი სისწრაფის მოყვარულთ ვურჩევ, ინტერნეტში იჯირითონ - მაუსზე ხელის ერთი დატკაცუნება საკმარისია, რათა ბედის სამზღვართან მიახლოების ექსტაზი იგრძნო.

ტოტალური და მყისიერი შემეცნების ეს ტიპი თანამედროვე მსოფლიოში უკვე ნორმად იქცა. დღეს ნებისმიერ რაღაცაზე წამიერად შეგვიძლია მივიღოთ პასუხი. სხვა საქმეა დროის და სივრცის ამბავი. მატარებლების, თვითმფრინავებისა და სხვა საკომუნიკაციო საშუალებების ფარდობით სიჩქარეს, დღეს სინათლის აბსოლუტური სიჩქარე დაუპირისპირდა, რეალურ სივრცეს - რეალური დრო ჩაენაცვლა, მოხდა დროის და არა სივრცის მოხმარების ორგანიზაცია, დროში სიახლოვემ სივრცობრივი მიმდებარეობა გააუფასურა, დაშორებული მეზობელზე, გვერდითმყოფზე უფრო "დაგვიახლოვა”, მომიჯნავე კი საერთოდ დაგვავიწყა "ცხრამთასიქითასთან” ასეთმა "ტელემიმდებარეობამ”.

მითიური კატეგორიისა (ცხრამთასიქითა) და ხელოვნურად შექმნილი ტექნიკური ტერმინის (ტელემიმდებარეობა) ეს უცნაური მეზობლობა არც ისე უცნაურად მოგვეჩვენება, თუ გავითვალისწინებთ, რომ თანამედროვე მეცნიერებისა და ფილოსოფიის მთავარი პერსონაჟი, სიჩქარე, არსებითად სწორედ ასეთ მითიურ-ექსტატიურ ფორმებთან ამჟღავნებს ნათესაობას. ანალიზის ახალი სფეროს, დრომოლოგიის (მეცნიერება სიჩქარის შესახებ) მამა, პოლ ვირილიო აგერ უკვე ოცდაათი წელია, კონფერენციიდან კონფერენციაზე მიმოქრის (ისევ სიჩქარე) და აუწყებს მსოფლიოს ამგვარი სიამოვნების შესაძლო სახიფათოობას. არადა, თავად კონფერენციის პრაქტიკაც, როგორც დედამიწის სხვადასხვა კუთხიდან ჩამოსული ადამიანების თავყრილობისა, ნელ-ნელა თმობს პოზიციებს, კარგავს თავის მნიშვნელობას - მაგრამ აბა წარმოიდგინეთ, კონფერენცია ინტერნეტით: მეცნიერები თვალის ერთ დახამხამებაში იყრიან თავს, ასევე სწრაფად გადიან რეგისტრაციას (თუკი, რა თქმა უნდა, ვინმე ჩვენებურმა არ გააჯანჯლა საქმე) და იწყება ურთიერთობა, სადაც არც სივრცე არსებობს, არც სხეული და არც ჟესტი, ვერც შადრევნიან ეზოში გაისეირნებ სხდომის დამთავრების შემდეგ და ვერც ჩოგბურთს ითამაშებ. ქალებზე ხომ ლაპარაკიც ზედმეტია. თუმცა არა, ვცდები, "ტელემიმდებარეობამ” ეს პრობლემაც მოხსნა: ერთი უცნაური ჩაფხუტია, თავზე ჩამოიცვამ, ხელთათმანს გაიკეთებ და მიდი, ეფერე რამდენიც გინდა შორეულ სატრფოს, “გულისა სიცხე განიგრილე” მის საყურეთა ჩრდილქვეშ.

სწორედ ამ თემებზე ვარიაციებით იწყება მილან კუნდერას 1995 წელს გამოქვეყნებული რომანი სახელწოდებით "სიდინჯე” (და არა "აუჩქარებლობა”, როგორც ზოგი თარგმნის ამ სათაურს, ძირითადად რუსულ неспешность-ის წაბაძვით ) - მწერლის მიერ ფრანგულ ენაზე შექმნილი პირველი დიდი ნაწარმოები.

რომანის მნიშვნელოვანი ნაწილი, არსებითად, ანალიზს ეთმობა. იქნება ეს XVIII საუკუნის ფრანგული კულტურისთვის ნიშანდობლივი სიდინჯისა და აუჩქარებლობის იდეალი, თუ ჩვენი, თანამედროვე ცივილიზაციისთვის დამახასიათებელი უგულისყურობა და სიბრიყვე. ამ უკანასკნელის ფონზე, XVIII საუკუნე ავტორს ნამდვილ სამოთხედ წარმოუდგება: "რატომ გაქრა სიდინჯით, სიზანტით ტკბობის ხელოვნება? სადღა არიან ახლა გარდასულ დროთა უქმად მოხეტიალე რაინდები?” - სვამს კითხვას ავტორი და იხსენებს ჩეხურ გამოთქმას, რომელიც ასეთ მცონარე ნეტარებაში მყოფ ადამიანებს ძალზე საინტერესო მეტაფორით ახასიათებდა: "ისინი უფლის სარკმლებს მისჩერებიან”.

მისჩერებიან და არ ადარდებთ სხვათა მზერა, მათკენ მომართული.

ამ დინჯი ჯეელების გაუჩინარებასთან ერთად სივრცის ადამიანური, ტრადიციული გაგებაც გაქრა. თავის რომანში, "უკვდავება” (1990) კუნდერა მთელ პასაჟს უძღვნის ამ თემას და შემდეგ დეფინიციას გვთავაზობს: გზა - სივრცისადმი მიძღვნილი ჰიმნია, გზატკეცილი კი სივრცის გაუფასურებას მოასწავებსო.

თანამედროვე ცივილიზაცია, კუნდერას აზრით, გზატკეცილების ცივილიზაციაა, გზები აღარ არსებობს, რადგანაც მანამ, სანამ ლანდშაფტებიდან გაქრებოდა, გზები ადამიანის სულიდან გაქრა. ადამიანები აღარ ოცნებობენ გასეირნებაზე, უქმად ყიალს გადაეჩვივნენ, ფეხით გავლაც აღარ ანიჭებთ ისეთ სიამოვნებას და ამიტომ მათი ცხოვრება ერთი წერტილიდან მეორე წერტილისკენ მიემართება მხოლოდ, კაპიტნის ჩინიდან - გენერლობამდე, დამწყები მწერლიდან – კლასიკოსობამდე, ბავშვურობიდან - ხეპრეობამდე და ა.შ.. ცხოვრების დრო მათთვის ერთიან წინაღობად იქცევა, რომელიც სულ უფრო დიდი სიჩქარეებით უნდა დაძლიო.

გზა და გზატკეცილი მშვენიერების ორი სხვადასხვა გაგებაა - გზის მშვენიერება აუცილებლად გაჩერებას, შეყოვნებას, ჩამოხდომას გულისხმობს. გავიხსენოთ ბარათაშვილი: "ქართველსა გულმან როგორ გაუძლოს,/ ოდეს შვენება შენი იხილოს,/ რომ თქვენს ბუჩქებში არა ჩამოხდეს,/ რაც უნდა გზასაც ეშურებოდეს,/ როგორ იქნება არ განისვენოს”, გზატკეცილების სამყაროში კი პეიზაჟი ნიშნავს მშვენიერების კუნძულს, რომელიც გრძელი, უსასრულო ხაზითაა შეერთებული მეორე ასეთივე კუნძულთან. ერთხელ მახსოვს, საფრანგეთში მძღოლს მანქანის გაჩერება ვთხოვე, გარშემო ვენახები იყო, ძალიან მომინდა გადასვლა, “ჩამოხდომა”... მძღოლს ძალიან გაუკვირდა. მერე მითხრა, ჯანდაბას, ადგილს ვიპოვი და ცოტა ხანში გავაჩერებო. 20-25 წუთი კიდევ ვიარეთ, იქ სადაც მანქანა გაჩერდა, ვენახები აღარ იყო, მხოლოდ საზ. ტუალეტი და მოწყენილობა. არანაირი მშვენიერების კუნძული.

ვიცი, იტყვით, მცონარობა და არხეინობა ქართველებს ნამდვილად არ გვაკლიაო, მაგრამ რა ვქნა, ძალიან რომ მომენატრა უდარდელი დღეები და დასვენება. ნუ დაგავიწყდებათ, რომ სიმშვიდემ წელსაც მიმატოვა (ბოლო წლებში ხომ საერთოდ დავავიწყდი).

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG