Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

რიკარდ იოზვიაკი
რიკარდ იოზვიაკი

ყველაფერი მზადაა, რათა უკრაინამ და მოლდოვამ 25 ივნისს ლუქსემბურგში ევროკავშირთან გაწევრების მოლაპარაკებები ოფიციალურად გახსნან. ევროკავშირი მოწადინებულია, ამ მოვლენის აღსანიშნავად მთავრობათაშორისი კონფერენცია ჩაატაროს.

ევროკომისიამ, ევროკავშირის აღმასრულებელმა შტომ, ბრიუსელში 7 ივნისს წარუდგინა ევროკავშირის 27 წევრ სახელმწიფოს ზეპირი ანგარიში ორივე ქვეყნის შესახებ. ანგარიშის თანახმად, რომელიც მოგვიანებით წერილობითი ფორმით გავრცელდა ევროკავშირის დედაქალაქებში და რადიო თავისუფლებამაც მოიპოვა, ორივე ქვეყანას შეუსრულებია ყველა რეფორმა, რომლებიც საჭირო იყო, რაც დიდწილად კანონის უზენაესობის საკითხებს ეხებოდა.

მოლდოვის შემთხვევაში, 27 წევრი სახელმწიფო შეთანხმდა იმ შეფასებაზე, რომ ქვეყანამ შეასრულა რეფორმები. უკრაინის შემთხვევაში 26 სახელმწიფო შეთანხმდა - ერთის, უნგრეთის გამოკლებით.

ბუდაპეშტი კვლავ იმის მტკიცებას შეუდგა, რომ უკრაინას ჯერ კიდევ არ გაუკეთებია საკმარისი ქვეყანაში უნგრული ეთნიკური უმცირესობის უფლებების დასაცავად. ეროვნული უმცირესობების უფლებების დაცვა ერთ-ერთი იყო იმ ოთხი პირობიდან, რაც უკრაინას უნდა დაეკმაყოფილებინა.

რაღაც ხანი, ისეთი პირი უჩანდა, რომ თითქოს არც მოლდოვისა და უკრაინისთვის არ ჩაატარებდნენ მთავრობათაშორის კონფერენციას ამ თვის ბოლოს (ამ პროცესში მათი გზები გადაბმულია). ორივე კონფერენცია რომ ივნისში ჩატარდეს, ევროკავშირის წევრები ერთხმად უნდა შეთანხმდნენ უკრაინისა და მოლდოვის მოლაპარაკებების ჩარჩოზე, რომელიც გაფართოების სამომავლო გზას გაკვალავს. ევროკავშირის ელჩებს იმედი ჰქონდათ, რომ ამ ჩარჩოს 12 ივნისს მიიღებდნენ, მაგრამ უნგრეთმა დაიჟინა, რომ ხელმოსაწერად მზად არ იყვნენ. 14 ივნისს კი ბოლო მომენტში ყველამ ამოისუნთქა ბუდაპეშტის კომპრომისით, რომელსაც დანარჩენი ევროკავშირი და უკრაინა აიტანს.

პროცესის გასაგებად, უპრიანი იქნება იმით დავიწყოთ, თუ რა ითქვა ზეპირ ანგარიშში ეროვნული უმცირესობებზე უკრაინის პროგრესის შესახებ. პირველ ყოვლისა, დოკუმენტის წერილობითი ვერსია აღნიშნავს, თუ რა გააკეთა კიევმა 2024 წლის დასაწყისში, რათა ევროკომისიის მოთხოვნები დაეკმაყოფილებინა, ეროვნული უმცირესობების ენების გამოყენების მეთოდოლოგიის მიღების, უმცირესობების განათლების საგზაო რუკის მიღებისა და ეროვნული უმცირესობების სახელმწიფო ასოციაციების საბჭოს შექმნის ჩათვლით.

ანგარიშში ისიცაა აღნიშნული, რომ კიევმა ახლახან შეიმუშავა ფინანსური კომპენსაციის მექანიზმი უკრაინულიდან უმცირესობების ენებზე საარჩევნო მასალის გადასათარგმნად. დოკუმენტის თანახმად, უკრაინამ „შეიმუშავა რამდენიმე კანონი და მიიღო აღსრულებითი ზომა [ევროკომისიის] ვენეციის კომისიის 2023 წლის ივნისისა და ოქტომბრის რეკომენდაციების შესაბამისად, ეროვნული უმცირესობების კანონთან და სახელმწიფო ენის, მედიისა და განათლების კანონებთან დაკავშირებით.

შეჯამებად კი წერია, რომ „მართალია, ვენეციის კომისიას არ გამოუხატავს მოსაზრება გაცემული რეკომენდაციების შესახებ, კომისია მიიჩნევს, რომ უკრაინამ მიიღო ყველა საჭირო ზომა. ამდენად, ეს ამოცანა შესრულებულია“.

7 ივნისის შეხვედრის არაერთი მოწმის მონაყოლის თანახმად, ყველა ქვეყნის წარმომადგენელმა უკრაინის შესახებ კომისიის შეფასებას მკაფიოდ დაუჭირა მხარი და მოითხოვა ჩარჩოს სწრაფად მიღება, რათა 25 ივნისს კონფერენცია ჩატარდეს. მაგრამ უნგრეთი გაჯიუტდა და წამოჭრა 11 საკითხი, რომელიც, ბუდაპეშტის თქმით, უკრაინას არ გადაუწყვეტია.

ზოგადად თუ ვიმსჯელებთ, ეს საკითხები სამ ძირითად მიმართულებამდე შეგვიძლია დავიყვანოთ: ეროვნული უმცირესობების სკოლების სისტემის სტატუსის აღდგენა, სახელმწიფო ჩინოვნიკებთან უმცირესობების ენაზე საუბრის უფლების დაბრუნება და რეგიონულ და ეროვნულ დონეზე პოლიტიკური წარმომადგენლობის უფლების დაბრუნება.

ერთი სიტყვით, უნგრეთს უნდა, რომ უკრაინა დაუბრუნდეს კანონმდებლობას, რომელიც 2015 წლამდე ჰქონდა, სანამ კიევი ეროვნულ უმცირესობებსა და სახელმწიფო ენებზე კანონების შესწორებას დაიწყებდა. ამ შესწორების შედეგად, რომლებიც იმ სურვილით იყო ნაკარნახევი, რომ რუსულად ნაკლებად ელაპარაკათ, საჯარო ინსტიტუტებში, მაგალითად, სკოლებში, მოხშირდა უკრაინულის გამოყენება.

ამ თვალსაზრისით, ბუდაპეშტს ორი ჩასწორების დამატება სურდა მოლაპარაკებათა ჩარჩოსა და კონფერენციის გახსნით განცხადებაში. პირველ ყოვლისა, ბუდაპეშტს სურდა ორივე დოკუმენტში აღნიშნული ყოფილიყო, რომ უკრაინამ უნდა შეიმუშაოს ეროვნული უმცირესობების უფლებების დაცვის სამოქმედო გეგმა. მეორე - ბუდაპეშტმა მოლაპარაკებების ჩარჩოში 1991 წლის ორი დოკუმენტის წერილობითი დამოწმება მოითხოვა - კარგი სამეზობლო ურთიერთობებისა და თანამშრომლობის ფუძემდებლური ხელშეკრულების, რომელსაც უკრაინა და უნგრეთი აწერენ ხელს და უნგრეთსა და უკრაინას შორის თანამშრომლობის პრინციპების დეკლარაციის, რომელიც უზრუნველყოფს ეროვნული უმცირესობების უფლებებს.

კომპრომისულ ტექსტში, რომელზეც 14 ივნისს შეთანხმდნენ, გათვალისწინებულია უნგრეთის მიერ მოთხოვნილი სამოქმედო გეგმა, რომელსაც თან ერთვის განცხადება, რომ „დაცული უნდა იყოს ეროვნულ უმცირესობებს მიკუთვნებული ადამიანების უფლებები, უკრაინის კონსტიტუციის შესაბამისად. გარდა ამისა, უკრაინამ უნდა შეასრულოს ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებთან გაფორმებული შესაბამისი ორმხრივი ხელშეკრულებები“.

კომპრომისულ დოკუმენტში ისიცაა აღნიშნული, რომ ევროკომისია კიევის მიერ უმცირესობათა უფლებების რეფორმის აღსრულებას მონიტორინგს გაუწევს და რეგულარულ ანგარიშს ჩააბარებს ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს.

შეიძლება მოგეჩვენოთ, რომ ეს ბევრი არაა, მაგრამ სხვა წევრი სახელმწიფოები უკმაყოფილონი არიან, რომ გაფართოების მოლაპარაკებების ასეთ ადრეულ სტადიაზე ორმხრივი საკითხები ჩაერთო. მათ ეშინიათ, არცთუ უსაფუძვლოდ, რომ ბუდაპეშტი ყოველ ეტაპზე ვეტოს უფლებას გამოიყენებს და დაიჟინებს, რომ კიევი არასათანადოდ იცავს უმცირესობათა უფლებებს.

წევრ სახელმწიფოსა და კანდიდატ ქვეყანას შორის ორმხრივი საკითხები ხშირად ანელებს ევროკავშირში შესვლის პროცესს. საკმარისია გავიხსენოთ ბულგარეთის უარი, მოაწეროს ხელი ჩრდილოეთ მაკედონიასთან გაწევრების მოლაპარაკებების გახსნას იმ მიზეზით, რომ სკოპიე უარს ამბობს ჩაასწოროს კონსტიტუცია და ბულგარელები დამფუძნებელ ხალხად ცნოს.

მეორე მხრივ, ბევრი დიპლომატი, ვისაც ვესაუბრე, როგორც მინიმუმ კმაყოფილია, რომ დოკუმენტში აღარაა ნახსენები კონკრეტული ორმხრივი ხელშეკრულებები უნგრეთსა და უკრაინას შორის. მათ ასევე აღნიშნეს, რომ ამ საკითხზე კომპრომისი მუდამ შესაძლებელი ჩანდა, განსაკუთრებით იმ ფონზე, როცა უნგრეთი 1 ივლისს გადაიბარებს ევროკავშირის ერთ-ერთი მთავარი გადაწყვეტილებების მიმღები ორგანოს, ევროკავშირის საბჭოს მონაცვლეობით პრეზიდენტობას. მოსალოდნელია, რომ მათ დღის წესრიგის სათავეში უკრაინა არ ეყოლებათ. ამდენად, არსებობდა წნეხი, რომ ივნისის ბოლომდე ყველაფერი მოთავებულიყო.

ახლა მხოლოდ ერთი პატარა დაბრკოლებაა გადასალახი, სანამ კონფერენცია ჩატარდება - 20 ივნისის დებატი და კენჭისყრა ჩარჩოს შესახებ ნიდერლანდის პარლამენტში. ნიდერლანდი ერთადერთი ქვეყანაა, რომელიც ასეთ რაღაცას იზამს. ნიდერლანდის პარლამენტის პროუკრაინული უმრავლესობის ფონზე ეს ფორმალობა უნდა იყოს, მაგრამ 2023 წლის ნოემბრის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, ნიდერლანდელი კანონმდებლები გაფართოებისადმი მეტად სკეპტიკურები გახდნენ.

ჩეხური შეიარაღების ლიმიტები

ბევრს გაიგონებთ დასავლეთის უუნარობაზე, მოამარაგოს უკრაინა საკმარისი რაოდენობის საარტილერიო ამუნიციით რუსეთთან მიმდინარე ომში. ბრიუსელში ბევრს თავზარი დაეცა, როცა ჩაფლავდა 2023 წლის დასაწყისში წარმოდგენილი ინიციატივა, რომ ევროკავშირს უკრაინისთვის 2023 წლის ბოლომდე 1 მილიონი 155-მილიმეტრიანი ჭურვი უნდა გადაეცა.

საბოლოოდ, თითქმის ნახევარი გადასცეს, იმ დათქმით, რომ ევროკავშირი უკრაინას დანარჩენ შეიარაღებას 2024 წლის ბოლომდე გადასცემდა.

უკრაინას ბრძოლის ველზე კვლავ არ ჰყოფნის შეიარაღება. გასული ზაფხულის შეტევისას, დღეში 7000 საარტილერიო ჭურვს ისროდნენ, რაც ამ წლის გაზაფხულზე საერთოდ 2000-ს ჩამოსცდა, მაშინ, როცა რუსები რაღაც ეტაპზე უკრაინელების პოზიციებს დღეში 10-დან 12 ათასამდე ჭურვს ესროდნენ.

სწორედ ასეთ კრიტიკულ მომენტში, ადრეულ გაზაფხულზე, პრესაში ახალ ინიციატივაზე ალაპარაკდნენ, რომლის უკანაც ჩეხეთის რესპუბლიკა იდგა. ქვეყნის პრეზიდენტმა, პეტრ პაველმა, 17 თებერვალს მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციაზე აუდიტორიას უთხრა, რომ ჩეხებმა მსოფლიოში 800 ათასი საარტილერიო ჭურვი მოიძიეს, რომლებიც უკრაინისთვის ძალიან მალე შეიძლებოდა გადაეცათ.

აქ რამდენიმე რამე საჭიროებს განმარტებას. პირველ ყოვლისა, ევროკავშირის არაწევრი სახელმწიფოსგან ამუნიციის შეძენა და უკრაინისთვის გაგზავნა სიახლე სულაც არაა. ეს მექანიზმი უკვე გამოიყენეს 2022 წლის თებერვალში უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრის შემდეგ. თუმცა, ამის შემდეგ, ამ ინიციატივამ მედიის ყურადღება მიიქცია.

მეორე - ეს მხოლოდ ჩეხების კი არა, სინამდვილეში, ჩეხების, დანიელებისა და ნიდერლანდელების ინიციატივაა. მესამე და ალბათ ყველაზე მნიშვნელოვანი კი ისაა, რომ პაველის მიერ ნახსენები რიცხვი 800 ათასი მხოლოდ სამიზნე მაჩვენებელია, როგორც ერთმა ჩეხმა მაღალჩინოსანმა მითხრა, რომელმაც ანონიმურად დარჩენა ამჯობინა. ეს ის რაოდენობა არ ყოფილა, რაც ჩეხეთმა და მისმა ორმა პარტნიორმა უკვე მოაგროვეს და უკრაინისთვის გადასაცემად მზად იყო.

რაც ომი დაიწყო, ჩეხებმა, დანიელებმა და ნიდერლანდელებმა უკრაინას 1.3 მილიონზე მეტი სხვადასხვა სახის ტყვია-წამალი გადასცეს. ამ თვეში, უკრაინას ამ ინიციატივის ფარგლებში ჭურვების პირველი პარტია გადაეგზავნება. მოსალოდნელია, რომ უკრაინა 50-100 ათას ჭურვს მიღებს, შეკვეთილია კიდევ 80 ათასი. ჩეხი მაღალჩინოსნები ამბობენ, რომ წლის ბოლომდე ამ რიცხვმა 500 ათასს უნდა მიაღწიოს, რაც 1.7 მილიარდი ევროს ღირებულების იქნება.

მაისის ბოლოსთვის, კანადასთან, გერმანიასა და პორტუგალიასთან ერთად, მხოლოდ ამ სამმა ქვეყანამ გაუგზავნა უკრაინას ფული იარაღის საყიდლად, პარალელურად კი კიდევ ათი ქვეყანა აპირებს იმავეს, მაგრამ ბიუროკრატიულ ხათაბალაშია გახვეული და პარლამენტის ან საბიუჯეტო კომიტეტის თანხმობას ელოდება.

პრაღელი მაღალჩინოსნების შეფასებით, უკრაინას ახლა თვეში 200 ათასი ჭურვი მხოლოდ საიმისოდ სჭირდება, რომ რუსეთი შეაკავოს. ეს თვეში დაახლოებით შვიდიდან ათ მილიარდ ევრომდე დაჯდება. არსებობს შეიარაღების სხვა ინიციატივებიც, ერთი თავად უკრაინას ეკუთვნის, მეორის უკან კი აშშ დგას.

აბა, რატომღაა ასე ძნელი ტყვია-წამლით უკრაინის სისტემატური მომარაგება? რაც უნდა გასაკვირი ეყოს, პრობლემა წარმოების შესაძლებლობებში არაა, მიუხედავად იმისა, რომ ევროპაში ეს საკითხი მართლაც დგას. ტომას კოპეჩნის თქმით, ჩეხი დიპლომატის, რომელიც ინიციატივაშია ჩართული, „სულ რამდენიმე მილიონი ტყვიაა, რომლისთვისაც ყველა ერთმანეთს ეჯიბრება“. როცა ახლახან პრაღაში ჟურნალისტებს ესაუბრა, მათ შორის რადიო თავისუფლებასაც, მან თქვა, რომ პირველ ყოვლისა, საჭიროა კოორდინაცია მოკავშირეებს შორის, რათა ზედმეტი არ გადაიხადონ.

ყველაფერი ფულზე დადის - იმის უზრუნველყოფაზე, რომ ავანსებისთვის საკმარისი ფული იყოს და სახსრები რუსეთსა და მის პარტნიორებზე მალე იქნას მოძიებული. დიდწილად, ეს განსაზღვრავს, კონფლიქტის რომელ მხარეს აღმოჩნდება ჭურვები. ერთ სიტყვით, ტყვია-წამლის ბაზარი ზუსტად ისეთივეა, როგორიც ნებისმიერი სხვა - მწარმოებლები იმას მიჰყიდიან, ვინც მეტს გადაიხდის. ომი რაც დაიწყო, ჭურვების ფასი გაოთხმაგდა.

დიპლომატები სიტყვაძუნწობენ იმაზე საუბრისას, თუ საიდან მოდის ამუნიცია, გამყიდველები კი ამჯობინებენ, არ ჩანდნენ, ნაწილობრივ იმიტომ, რომ კონფლიქტის რომელიმე მხარემ წნეხი არ მოახდინოს, როგორც დიპლომატიური, ისე ეკონომიკური საშუალებებით.

თუმცა მხოლოდ ფულზე არაა, არამედ პოლიტიკურ ნებაზეც. საფრანგეთი ყოყმანობდა, ევროკავშირის ფულით ევროკავშირის გარედან ეყიდათ სამხედრო აღჭურვილობა და ამუნიცია, კვიპროსს კი საერთოდ არ უნდოდა თურქეთისგან რაიმეს შეძენა, ტყვია-წამლისა და სამხედრო აღჭურვილობის მნიშვნელოვანი მწარმოებლისგან.

საკმარისი ფულითა და პოლიტიკური ნებით დასავლეთს კვლავ შეუძლია უკრაინის დახმარება. ისტორიაში პირველად, ევროკავშირს არ უყოყმანია საერთო ვალის აღებაზე, როცა ბლოკმა ყველა წევრის ხარჯზე ფასიანი ქაღალდების გამოცემით კოლექტიურად მოაგროვა კოვიდით მიყენებულ ზიანთან გასამკლავებლად 800 მილიარდი ევრო. კოპეჩნის თქმით, ამ თანხის სულ მცირე ნაწილით, რაც უნდა ნიშნავდეს ათეულობით მილიარდ ევროს ან დოლარს, „ომის ლანდშაფტი მთლიანად შეიცვლებოდა უკრაინის სასარგებლოდ“.

რიკარდ იოზვიაკი
რიკარდ იოზვიაკი

უამრავი დაიწერა პოპულისტი მემარჯვენეების შესაძლო გამარჯვების შესახებ, თუმცა ევროპარლამენტის არჩევნების მთავარი შედეგი ისაა, რომ სამი უდიდესი საპარლამენტო პოლიტიკური ჯგუფი უცვლელი რჩება.

ევროკავშირის 27 წევრ ქვეყანაში 6-დან 9 ივნისს შორის ჩატარებულ კენჭისყრაზე პირველ ადგილზე გავიდა მემარჯვენე-ცენტრისტული ევროპის სახალხო პარტია (EPP) - ეს ასე ხდება 1999 წლიდან მოყოლებული, ყველა ევროპის საპარლამენტო არჩევნებში. პროგნოზირებენ, რომ 720-ადგილიან პარლამენტში მათ 184 დეპუტატი ეყოლებათ.

წინასწარი შედეგების მიხედვით, სოციალისტებისა და დემოკრატების პროგრესული ალიანსები (S&D) მეორე ადგილზე გავიდა 139 დეპუტატით, ხოლო მესამეადგილოსან ლიბერალურ-ცენტრისტულ Renew-ს 80 ევროპარლამენტარი ეყოლება.

ამ სამ წამყვან პარტიას ერთად, წესით, 403 ევროპარლამენტარი ეყოლება, რაც უმრავლესობაა. თუმცა, ეს უმრავლესობა წინა არჩევნებთან შედარებით მცირდება - წინა არჩევნების შემდეგ მათ 705-ადგილიან პარლამენტში 417 დეპუტატი ჰყავდათ. (პარლამენტი ახლა 15 ადგილით გაიზარდა - დაემატა ზოგიერთი, მაგრამ არა ყველა ადგილი, რომლებიც ბრექსიტის დროს, 2020 წელს გათავისუფლდა.)

EPP ერთადერთი ძირითადი პოლიტიკური ჯგუფი გახდა, რომლის პოპულარობაც გაიზარდა. ყველა დანარჩენმა 2019 წლის არჩევნებთან შედარებით მხარდაჭერა დაკარგა.

პოპულისტმა მემარჯვენეებმა წარმატებას მიაღწიეს. თუმცა, შეძლეს კი გამარჯვება?

პოპულისტმა მემარჯვენეებმა უდავოდ შეძლეს წინსვლა. ევროპელი კონსერვატორების და რეფორმისტების (ECR) ჯგუფს - სადაც გაერთიანებული არიან ჯორჯა მელონის „იტალიის ძმები“, პოლონური „კანონი და სამართლიანობა“ (PiS), შვედეთის დემოკრატები და ესპანური Vox - ახლა 73 მანდატი აქვთ.

კიდევ უფრო მარჯვნივ განლაგებული „იდენტობა და დემოკრატია“ (ID) - მარინ ლე პენისა და ავსტრიის თავისუფლების პარტის (FPO) პოლიტიკური ჯგუფი - ასევე გაიზრდებოდა, რომ არა ის ფაქტი, რომ მათ რამდენიმე კვირის წინ ჯგუფიდან გააძევეს „ალტერნატივა გერმანიისთვის“ (AFD), რადგან ამ ულტრამემარჯვენე გერმანული პარტიის ერთ-ერთმა წევრმა განაცხადა, ნაცისტების დროს SS-ის ყველა წევრი კრიმინალი არ იყოო.

ზოგიერთ წევრ ქვეყანაში პოპულისტებმა განსაკუთრებით კარგი შედეგი აჩვენეს. ლე პენის პარტიამ საფრანგეთში 15 პროცენტით აჯობა საფრანგეთის პრეზიდენტის ემანუელ მაკრონის ცენტრისტულ/ლიბერალური პარტიების კოალიციას. FPO-ც ავსტრიაში პირველ ადგილზე გავიდა.

თუმცა, საქმე აი, რაშია: ECR-ს და ID-ს ერთად 130-მდე პარლამენტარი ეყოლება, დაახლოებით იმდენი, რაც 2019 წელს ჰყავდათ. ყოველთვის არსებობს შესაძლებლობა, რომ ეს ორი ჯგუფი გაერთიანდეს და შექმნას პოპულისტური მემარჯვენე სუპერჯგუფი, რომელიც მეორე უდიდესი ჯგუფი გახდება და, შესაბამისად, უფრო მეტ მნიშვნელოვან თანამდებობას დაიკავებს საპარლამენტო კომიტეტებსა და სხვა ორგანოებში. ამაზე უკვე წლების განმავლობაში ლაპარაკობენ, კულისებშიც და ღიადაც, თუმცა ამ საქმიდან ჯერ არაფერი გამოვიდა.

როგორც ID ჯგუფიდან AFD-ის გაძევებამ აჩვენა, გაერთიანება იოლი არ იქნება. პოპულისტი მემარჯვენეები ერთ რამეზე თანხმდებიან - რომ ბრიუსელს მეტისმეტი ძალაუფლება აქვს, თუმცა მსგავსება აქ მთავრდება. მაგალითად, ECR ძალიან მკაცრია რუსეთის მიმართ, რასაც პოლონური PIS განაპირობებს, თუმცა მათ მოულოდნელად მელონიმაც აუბა მხარი. ვარაუდობენ, იტალიის პრემიერი კიდევ უფრო მარჯვნივ გადაიხრება და შეიძლება EPP-ში გაწევრიანება მოინდომოსო. ID ჯგუფი კი ღიად პრორუსულია და ევროპარლამენტში კომპრომისისკენ მიდრეკილი არ არის. (ECR ხშირად მთავარ ჯგუფებთან ერთად აძლევს ხმას, განსაკუთრებით საგარეო პოლიტიკის საკითხებზე.)

უცნობი სიმრავლე

მთავარი შეკითხვაა, თუ რას იზამს ევროპარლამენტის 100-მდე წევრი, რომლებიც ჯერ არცერთ პოლიტიკურ ჯგუფს არ ეკუთვნიან. ყველაზე დიდი ზრდა სწორედ „არააფილირებულ“ პარლამენტარებს შორის დაფიქსირდა, რომელთა რიცხვი 36-ით გაიზარდა და ახლა ისინი 98 მანდატს აკონტროლებენ. ბევრი მათგანი სიამოვნებით გაწევრიანდება რომელიმე ჯგუფში, რადგან ეს მნიშვნელოვნად გაზრდის მათ გავლენას.

საკითხავია, თუ რომელ ჯგუფს მოუნდება მათი მიღება. ან, იქნებ, მათ ახალი ჯგუფის შექმნაც კი შეძლონ (ოფიციალური საპარლამენტო ჯგუფის შესაქმნელად საჭიროა მინიმუმ 23 ევროპარლამენტარი ევროკავშირის მინიმუმ შვიდი ქვეყნიდან.).

წევრებს 16 ივლისამდე აქვთ დრო მოსალაპარაკებლად, როდესაც ახალი ევროპარლამენტი სტრასბურგში შეიკრიბება საინაუგურაციო საკანონმდებლო სესიაზე.

ბრიუსელს მიღმა

ემანუელ მაკრონს კარგი ღამე არ ჰქონია. ლე პენის გამარჯვების შემდეგ მან ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები მოიწვია, რომლის პირველი ტური, სავარაუდოდ, ივნისის ბოლოს ჩატარდება. საფრანგეთის პრეზიდენტმა დიდი სირცხვილი ჭამა - ულტრამემარჯვენეებმა ქვეყნის ყველა რეგიონში გაიმარჯვეს.

თუმცა, არსებობს რამდენიმე შემამსუბუქებელი ფაქტორიც. ჯერ ერთი, შედეგი გასაკვირი არც იყო. გამოკითხვები თვეების განმავლობაში პროგნოზირებდა ასეთ შედეგს. ხშირად ხდება, რომ ევროპარლამენტის არჩევნები, სადაც უფრო დაბალი აქტივობაა ხოლმე, ვიდრე ეროვნულ არჩევნებში, გამოიყენება ხელისუფლებაში მყოფთა დასასჯელად.

ზეწოლის ქვეშაა გერმანიის კანცლერი ოლაფ შოლციც. მთავარმა ოპოზიციურმა პარტიამ, გერმანიის ქრისტიანულ-დემოკრატიულმა კავშირმა/ბავარიის ქრისტიან-სოციალურმა კავშირმა, მიიღო ხმების 31 პროცენტი - ორჯერ მეტი, ვიდრე შოლცის სოციალ-დემოკრატიულმა პარტიამ (SPD). შოლცის პარტია AFD-სთან ერთად მეორე ადგილს იყოფს.

რა გავლენა ექნება ახალ პარლამენტს?

მარჯვნივ გადახრილი პარლამენტი ნაკლები ენთუზიაზმით მიუდგება კლიმატის ცვლილებას და მკაცრ პოზიციას დაიჭერს მიგრაციის საკითხებთან დაკავშირებით.

უნდა გვახსოვდეს, რომ ევროპარლამენტი ეროვნული პარლამენტებისგან განსხვავებულია. ევროპარლამენტარები თავად არ წარადგენენ კანონპროექტებს. ინიციატივის უფლება აღმასრულებელ შტოს, ევროკომისიას აქვს. სწორედ ის ქმნის და ამუშავებს თავდაპირველად კანონპროექტებს. ევროსაბჭო, რომელიც შედგება ევროკავშირის სახელმწიფოების ან მთავრობების მეთაურებისგან, ასევე მონაწილეობს შემოთავაზებულ კანონებში ცვლილებების შეტანაში.

ევროპარლამენტი ამ სამი ინსტიტუტიდან ყველაზე სუსტია და იშვიათად იღებს ყველაფერს ან თუნდაც უმეტესობას იმისა, რაც მას სურს. პარლამენტს, კომისიასა და საბჭოს შორის ე.წ. ტრიალოგებში კანონებზე პაექრობას შეიძლება დასჭირდეს თვეები ან წლებიც კი, სანამ რაიმეზე რეალურად შეთანხმდებიან და პროექტი კანონად იქცევა.

რაც შეეხება საგარეო პოლიტიკას, მოსალოდნელი არ არის, რომ ახლად არჩეული ევროპარლამენტი ბევრ რამეს შეცვლის. უკრაინისა და ევროკავშირის შემდგომი გაფართოების მხარდაჭერა კვლავ უმრავლესობის პოზიცია იქნება. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგი ევროპარლამენტარი პრორუსულ პოზიციებს დაიჭერს, ისინი ტრიბუნას უფრო კრემლის ნარატივების გასავრცელებლად გამოიყენებენ და არა კანონმდებლობის მისაღებად.

გარდა ამისა, ევროპარლამენტი არ განსაზღვრავს ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკას. ეს ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ექსკლუზიური პრეროგატივაა. ასე რომ, მიუხედავად იმისა, რომ ევროპარლამენტარები განიხილავენ და წერენ უამრავ საგარეო პოლიტიკის ანგარიშსა თუ რეზოლუციას, ეს ყველაფერი არასავალდებულოა.

ახლა რა მოხდება?

ერთ-ერთი სავარაუდო გამარჯვებული, ევროკომისიის პრეზიდენტი ურზულა ფონ დერ ლაიენია. როგორც EPP-ის, წამყვანი ჯგუფის ლიდერი კანდიდატი, ახლა მას, წესით, კიდევ ხუთი წლით ჩააბარებენ ევროკავშირის აღმასრულებელ ხელისუფლებას. თუმცა, მიუხედავად ტრიუმფალური შედეგისა, ფონ დერ ლაიენს ჯერ კიდევ სჭირდება ევროკავშირის 27 წევრი ქვეყნის ლიდერების თანხმობა და ევროპარლამენტის უბრალო უმრავლესობა მისი ნომინაციის უზრუნველსაყოფად.

წევრი ქვეყნების ლიდერები ბრიუსელში 17 ივნისს შეიკრიბებიან, რათა განიხილონ ევროკავშირის სამი მთავარი თანამდებობა: ევროკომისიის პრეზიდენტი, ევროსაბჭოს პრეზიდენტი და ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის უფროსი. შემდეგ ისინი კვლავ შეხვდებიან ერთმანეთს ბრიუსელში 27-28 ივნისს კანდიდატებზე საბოლოოდ შესათანხმებლად.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG