“დაკარგული სიმბოლო”, დენ ბრაუნი (2009)
ამჯერად უფრო მასობრივ ლიტერატურას შევეხები, რომანს, რომელიც ორი თვის წინ გამოჩნდა დახლებზე და უკვე გაყიდვების ყველანაირი რეკორდი მოხსნა. ეგ კი არა, ჰოლივუდმა ფილმის გადაღებაც გადაწყვიტა (ისევ რონ ჰაუარდი?) და us.imdb.com-ზე წინასწარი ინფორმაციაც დააგდეს. არა მგონია, ეს პროექტი 2011–2012 წლამდე განხორციელდეს, ამიტომ ჯობს ლიტერატურულ პირველწყაროს დავუბრუნდეთ, და მის ავტორს.
“და ვინჩის კოდი” 4-5 წლის წინ წავიკითხე, კომპიუტერის ეკრანზე. წიგნი ერთ-ერთ ონლაინ-ბიბლიოთეკაში აღმოვაჩინე, უფასოდ და პირატულად. იმ პერიოდშივე გავიგე, რომ დენ ბრაუნს “და ვინჩის კოდამდე” კიდევ ერთი რომანი ჰქონდა დაწერილი: “ანგელოზები და დემონები”. სადღაც წელიწადნახევარში ეს რომანიც ჩავიგდე ხელში, ამჯერად წიგნის მაღაზიიდან ვითხოვე 2-3 დღით და 5-6 დღის მერე უკან დავაბრუნე, ცოტათი შელახული. მოკლედ რომ ვთქვა, ორივე რომანის კითხვისას ძალიან გავერთე, ისე, რომ ამ გართობაში ფულიც არ გადამიხდია.
მრცხვენია, ამას რომ ვამბობ, მაგრამ ეს ბოლო წიგნიც უფასოდ ვიშოვე6: “დაკარგულ სიმბოლოს” გამოსვლიდან მეორე დღესვე გადავეყარე რომელიღაც ბლოგზე და მაშინვე ჩამოვტვირთე. არც შევმცდარვარ, რადგან წიგნი მეორე დღესვე გააქრეს ბლოგიდან, თუმცა სულ მალე ტორენტებზე გამოჩნდა რომანის არა მხოლოდ ტექსტი, არამედ აუდიოც.
“დაკარგულ სიმბოლოს” ექვსი წელი ელოდნენ თაყვანისმცემლები, ცხელი საკითხავის მოყვარულები, ცნობისმოყვარენი, ადამიანები, ვინაც მხოლოდ ფილმად იცნობდა დენ ბრაუნის ნაწარმოებებს და მტკიცედ გადაეწყვიტათ, ავტორის მორიგი წიგნი ფილმის გამოსვლამდე დაეძლიათ. თუმცა, დასაძლევი რომანში არც არაფერია, ეს ხომ საგანცხრომო ლიტერატურაა, რომანი-კვესტი, რომელიც კომპიუტერულ კვესტებზე გაცილებით მეტ სიამოვნებას გვანიჭებს.
აქაც, ისევე როგორც ბრაუნის წინა რომანებში, მოქმედება ელვის სისწრაფით ვითარდება და, რაც მთავარია, ძალიან მცირე დროის მანძილზე, სულ რაღაც 12 საათის განმავლობაში. რომანი იმით იწყება, რომ ჩვენთვის უკვე კარგად ნაცნობ ჰარვარდელ პროფესორს, რობერტ ლენგდონს მისი მეგობარი, მასონთა ორდენის წევრი, პიტერ სოლომონი ვაშინგტონში იწვევს ლექციის წასაკითხად, თუმცა მსმენელების ნაცვლად კონგრესის სკულპტურათა დარბაზში ვიღაც უცნობი დახვდება, რომელიც თავის თავს მალ’ახს (ძვ. ებრაულად, ანგელოზს ნიშნავს) უწოდებს და რომელსაც ტყვედ ჰყავს ჩაგდებული პიტერ სოლომონი და მისი მოკვლით იმუქრება, თუკი პროფესორი ლენგდონი 12 საათის განმავლობაში ვერ ახდის ფარდას ერთ საიდუმლოს, რომლის შესახებ მალ’ახს სოლომონმა აუწყა. იქვე, კაპიტოლიუმის გუმბათის ქვეშ პოულობს ლენგდონი მასონური ნიშნებით მოსვირინგებულ, პიტერ სოლომონის მოჭრილ ხელსაც, რომელიც გუმბათში, ჯორჯ ვაშინგტონის გამოსახულებაზე მიუთითებს, ფრესკაზე “ვაშინგტონის აპოთეოზი”. ლენგდონმა იცის, რომ ეს მინიშნებაა და იწყება მოქმედება, დევნა, რომლის დროსაც პერსონაჟები მთელს ვაშინგტონს შემოირბენენ.
როგორც სხვა რომანებში, ლენგდონს აქაც გამოუჩნდება ქალი “თანაშემწე”, ვინც ყველა მის თავგადასავალში მონაწილეობს და რომელთან თანამშრომლობაც სიყვარულით მთავრდება (ამჯერად, ეს ქალბატონი პიტერ სოლომონის უმცროსი დაა). როგორც “და ვინჩის კოდში” კრიპტექსი, აქაც უძველეს არტეფაქტზეა ბევრი რამ დამოკიდებული, აქაც ჩნდებიან მრისხანე ძალოვნები, ამჯერად CIA-ს ერთ-ერთი დეპარტამენტის უფროსი და მრავალი სხვა.
დენ ბრაუნის საგანმანათლებლო ინტენცია აშკარად ჩანდა წინა რომანებში, როცა მოვლენების უსწრაფეს განვითარებასთან ერთად ავტორი მცირე (ვიკიპედიურ) ექსკურსებსაც სთავაზობდა მკითხველს, უძველესი ცოდნით დაწყებული, რომისა და პარიზის “მეგზურებით” დასრულებული. ასეა “დაკარგულ სიმბოლოშიც”, პერსონაჟები ქალაქის ყველა ღირსშესანიშნაობას მოივლიან, კონგრესის ბიბლიოთეკას, ჯორჯ ვაშინგტონის მასონურ მემორიალს, სმითსონის მუზეუმს, თავისუფლების მოედანს, შეერთებული შტატების ბოტანიკურ ბაღს, ვაშინგტონის საკათედრო ტაძარს და დაძაბულ სიუჟეტს ავტორი აქაც აზავებს სხვადასხვა ინფორმაციით. ოღონდ ერთია, წინა რომანებისგან განსხვავებით, ეს წიგნი აბსოლუტურად ამერიკულია, ანუ, ბოდრიარის ენაზე რომ ვთქვათ, მთლიანად სიმულაკრებთანა გვაქვს საქმე, სიმბოლოთა რიგთან, რომელიც ცნობილმა სიმბოლოლოგმა, ჰარვარდის უნივერსიტეტის პროფესორმა უნდა ამოიკითხოს. ჩვენი გარემოც ხომ სავსეა უძველესი სიმბოლოებით! საკმარისია კომპიუტერში Word ან Character Map გახსნათ და იქ აუარება სიმბოლო აგიჭრელებთ თვალს: უძველესი სიმბოლოები, სავსე მრავალშრიანი შინაარსებით, რომელთა გაშიფვრა შორს წაგვიყვანდა. ლენგდონიც ასე შიფრავს მის თანამედროვე ამერიკას, სადაც მასონური მეხსიერება ყველაფერს მოიცავს, დოლარის “დიზაინიდან” დაწყებული - შენობების არქიტექტურით დამთავრებული.
დენ ბრაუნის რომანებმა, როგორც ამბობენ, განსაკუთრებული როლი შეასრულეს XXI საუკუნის დასაწყისის ამერიკისთვის. მილიონობით ამერიკელმა “და ვინჩის კოდის” გამოსვლის შემდეგ აღიარა, რომ სკოლის დამთავრებიდან მოყოლებული არც ერთი წიგნი არ წაუკითხავთ. ახლა ასეთებს უკვე მინიმუმ ორი წიგნი აქვთ წაკითხული, მესამეს კი ისინი აუცილებლად, სავალდებულო რეჟიმში წაიკითხავენ, როგორც ყველაზე ამერიკულ ნაწარმოებს. იმედია მოვა დრო, როცა ჩვენთანაც აღიარებს ბევრი, რომ სკოლის ან უნივესიტეტის დამთავრების შემდეგ არაფერი წაუკითხავთ. რომც არ აღიარონ, მაინც მივხვდებით, მთავარია მწერალი გამოჩნდეს, ვინც ჩაითრევს მკითხველს ჩახვეული სიუჟეტით, ცოტა ვიკიპედიითა და პროვოკაციული ქართული თემებით.
Dan Brown - The Lost Symbol (audio)
პირველი
მეორე
მესამე
ამჯერად უფრო მასობრივ ლიტერატურას შევეხები, რომანს, რომელიც ორი თვის წინ გამოჩნდა დახლებზე და უკვე გაყიდვების ყველანაირი რეკორდი მოხსნა. ეგ კი არა, ჰოლივუდმა ფილმის გადაღებაც გადაწყვიტა (ისევ რონ ჰაუარდი?) და us.imdb.com-ზე წინასწარი ინფორმაციაც დააგდეს. არა მგონია, ეს პროექტი 2011–2012 წლამდე განხორციელდეს, ამიტომ ჯობს ლიტერატურულ პირველწყაროს დავუბრუნდეთ, და მის ავტორს.
“და ვინჩის კოდი” 4-5 წლის წინ წავიკითხე, კომპიუტერის ეკრანზე. წიგნი ერთ-ერთ ონლაინ-ბიბლიოთეკაში აღმოვაჩინე, უფასოდ და პირატულად. იმ პერიოდშივე გავიგე, რომ დენ ბრაუნს “და ვინჩის კოდამდე” კიდევ ერთი რომანი ჰქონდა დაწერილი: “ანგელოზები და დემონები”. სადღაც წელიწადნახევარში ეს რომანიც ჩავიგდე ხელში, ამჯერად წიგნის მაღაზიიდან ვითხოვე 2-3 დღით და 5-6 დღის მერე უკან დავაბრუნე, ცოტათი შელახული. მოკლედ რომ ვთქვა, ორივე რომანის კითხვისას ძალიან გავერთე, ისე, რომ ამ გართობაში ფულიც არ გადამიხდია.
მრცხვენია, ამას რომ ვამბობ, მაგრამ ეს ბოლო წიგნიც უფასოდ ვიშოვე6: “დაკარგულ სიმბოლოს” გამოსვლიდან მეორე დღესვე გადავეყარე რომელიღაც ბლოგზე და მაშინვე ჩამოვტვირთე. არც შევმცდარვარ, რადგან წიგნი მეორე დღესვე გააქრეს ბლოგიდან, თუმცა სულ მალე ტორენტებზე გამოჩნდა რომანის არა მხოლოდ ტექსტი, არამედ აუდიოც.
“დაკარგულ სიმბოლოს” ექვსი წელი ელოდნენ თაყვანისმცემლები, ცხელი საკითხავის მოყვარულები, ცნობისმოყვარენი, ადამიანები, ვინაც მხოლოდ ფილმად იცნობდა დენ ბრაუნის ნაწარმოებებს და მტკიცედ გადაეწყვიტათ, ავტორის მორიგი წიგნი ფილმის გამოსვლამდე დაეძლიათ. თუმცა, დასაძლევი რომანში არც არაფერია, ეს ხომ საგანცხრომო ლიტერატურაა, რომანი-კვესტი, რომელიც კომპიუტერულ კვესტებზე გაცილებით მეტ სიამოვნებას გვანიჭებს.
აქაც, ისევე როგორც ბრაუნის წინა რომანებში, მოქმედება ელვის სისწრაფით ვითარდება და, რაც მთავარია, ძალიან მცირე დროის მანძილზე, სულ რაღაც 12 საათის განმავლობაში. რომანი იმით იწყება, რომ ჩვენთვის უკვე კარგად ნაცნობ ჰარვარდელ პროფესორს, რობერტ ლენგდონს მისი მეგობარი, მასონთა ორდენის წევრი, პიტერ სოლომონი ვაშინგტონში იწვევს ლექციის წასაკითხად, თუმცა მსმენელების ნაცვლად კონგრესის სკულპტურათა დარბაზში ვიღაც უცნობი დახვდება, რომელიც თავის თავს მალ’ახს (ძვ. ებრაულად, ანგელოზს ნიშნავს) უწოდებს და რომელსაც ტყვედ ჰყავს ჩაგდებული პიტერ სოლომონი და მისი მოკვლით იმუქრება, თუკი პროფესორი ლენგდონი 12 საათის განმავლობაში ვერ ახდის ფარდას ერთ საიდუმლოს, რომლის შესახებ მალ’ახს სოლომონმა აუწყა. იქვე, კაპიტოლიუმის გუმბათის ქვეშ პოულობს ლენგდონი მასონური ნიშნებით მოსვირინგებულ, პიტერ სოლომონის მოჭრილ ხელსაც, რომელიც გუმბათში, ჯორჯ ვაშინგტონის გამოსახულებაზე მიუთითებს, ფრესკაზე “ვაშინგტონის აპოთეოზი”. ლენგდონმა იცის, რომ ეს მინიშნებაა და იწყება მოქმედება, დევნა, რომლის დროსაც პერსონაჟები მთელს ვაშინგტონს შემოირბენენ.
დენ ბრაუნის საგანმანათლებლო ინტენცია აშკარად ჩანდა წინა რომანებში, როცა მოვლენების უსწრაფეს განვითარებასთან ერთად ავტორი მცირე (ვიკიპედიურ) ექსკურსებსაც სთავაზობდა მკითხველს, უძველესი ცოდნით დაწყებული, რომისა და პარიზის “მეგზურებით” დასრულებული. ასეა “დაკარგულ სიმბოლოშიც”, პერსონაჟები ქალაქის ყველა ღირსშესანიშნაობას მოივლიან, კონგრესის ბიბლიოთეკას, ჯორჯ ვაშინგტონის მასონურ მემორიალს, სმითსონის მუზეუმს, თავისუფლების მოედანს, შეერთებული შტატების ბოტანიკურ ბაღს, ვაშინგტონის საკათედრო ტაძარს და დაძაბულ სიუჟეტს ავტორი აქაც აზავებს სხვადასხვა ინფორმაციით. ოღონდ ერთია, წინა რომანებისგან განსხვავებით, ეს წიგნი აბსოლუტურად ამერიკულია, ანუ, ბოდრიარის ენაზე რომ ვთქვათ, მთლიანად სიმულაკრებთანა გვაქვს საქმე, სიმბოლოთა რიგთან, რომელიც ცნობილმა სიმბოლოლოგმა, ჰარვარდის უნივერსიტეტის პროფესორმა უნდა ამოიკითხოს. ჩვენი გარემოც ხომ სავსეა უძველესი სიმბოლოებით! საკმარისია კომპიუტერში Word ან Character Map გახსნათ და იქ აუარება სიმბოლო აგიჭრელებთ თვალს: უძველესი სიმბოლოები, სავსე მრავალშრიანი შინაარსებით, რომელთა გაშიფვრა შორს წაგვიყვანდა. ლენგდონიც ასე შიფრავს მის თანამედროვე ამერიკას, სადაც მასონური მეხსიერება ყველაფერს მოიცავს, დოლარის “დიზაინიდან” დაწყებული - შენობების არქიტექტურით დამთავრებული.
დენ ბრაუნის რომანებმა, როგორც ამბობენ, განსაკუთრებული როლი შეასრულეს XXI საუკუნის დასაწყისის ამერიკისთვის. მილიონობით ამერიკელმა “და ვინჩის კოდის” გამოსვლის შემდეგ აღიარა, რომ სკოლის დამთავრებიდან მოყოლებული არც ერთი წიგნი არ წაუკითხავთ. ახლა ასეთებს უკვე მინიმუმ ორი წიგნი აქვთ წაკითხული, მესამეს კი ისინი აუცილებლად, სავალდებულო რეჟიმში წაიკითხავენ, როგორც ყველაზე ამერიკულ ნაწარმოებს. იმედია მოვა დრო, როცა ჩვენთანაც აღიარებს ბევრი, რომ სკოლის ან უნივესიტეტის დამთავრების შემდეგ არაფერი წაუკითხავთ. რომც არ აღიარონ, მაინც მივხვდებით, მთავარია მწერალი გამოჩნდეს, ვინც ჩაითრევს მკითხველს ჩახვეული სიუჟეტით, ცოტა ვიკიპედიითა და პროვოკაციული ქართული თემებით.
Dan Brown - The Lost Symbol (audio)
პირველი
მეორე
მესამე
