ის შიშობს, რომ თუ, საბოლოოდ, უკრაინის ომის ბედი მოსკოვსა და ვაშინგტონს შორის, ე.წ. დიდ ძალებს შორის გარიგებით გადაწყდება, ამას შესაძლოა, უკრაინის ტერიტორიული მთლიანობა შეეწიროს და უკრაინა უბრალოდ „გაიყიდოს”. ვაჟა თავბერიძესთან ვრცელ ინტერვიუში კოჰლინი საუბრობს უკრაინული კონტრიერიშის სავარაუდო სცენარებზეც და ამბობს, რომ „დიდ სტრატეგიულ წარმატებებს" - თუ უკრაინა საერთოდ შეძლებს ამის მიღწევას - მიმდინარე წლის ნოემბრამდე უნდა ველოდოთ.
საეჭვოა, F-16 ები წელსვე გამოჩნდნენ ბრძოლის ველზე.
რადიო თავისუფლება: უკრაინა, როგორც იქნა, მიიღებს ნანატრ F-16-ებს, მაგრამ ღიად რჩება კითხვა, მოახდენს თუ არა ეს გავლენას მიმდინარე კონტრიერიშზე, იმის გათვალისწინებით, რომ ყველაზე ადრე ამერიკული საბრძოლო თვითმფრინავები უკრაინაში 2024 წელს გამოჩნდებიან.
კონ კოჰლინი: დიახ, სწორედ ესაა მთავარი კითხვა აქ. რაც უნდა დასანანი იყოს, მეეჭვება, რომ F-16-ებმა გავლენა იქონიონ მიმდინარე კონტრშეტევაზე, რადგან მათ უკრაინულ საჰაერო სისტემაში სრულფასოვნად ინტეგრირებას საკმაოდ დიდი დრო დასჭირდება, ამის გარეშე კი უკრაინელები რისკზე არ წავლენ და ამ ერთობ „ძვირფასი სათამაშოებით“ ექსპერიმენტების ჩატარებას არ დაიწყებენ. სწორედ ასეთი იყო მათი მიდგომაც დასავლური წარმოების ტანკებთან - მათ ბრძოლის ველზე ვერ ვხედავდით მანამ, სანამ უკრაინელებმა არ ჩათვალეს, რომ მათი სრულფასოვნად გამოყენება შეეძლოთ. ასე რომ, საეჭვოა, F-16-ები წელსვე გამოჩნდნენ ბრძოლის ველზე. გამორიცხული, ცხადია, არ არის, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა.
რადიო თავისუფლება: დასავლეთში უკვე ერთგვარი კონსენსუსი ჩამოყალიბდა და ის ასე ჟღერს: უკრაინის კონტრიერიში მიმდინარეობს უფრო ნელი ტემპით, ვიდრე ვიმედოვნებდით და მონაპოვარიც იმაზე მოკრძალებულია, ვიდრე ველოდით. სად უნდა ვეძიოთ ამ ნელი და მოკრძალებული პროგრესის მიზეზები?
კონ კოჰლინი: პირველ რიგში, ხაზს გავუსვამ, რომ ბევრი რამ არ ვიცით და, შესაბამისად, ძნელია იმის გადაჭრით თქმა, ნელია თუ არა პროგრესი, ან შეიძლებოდა თუ არა მეტის მიღწევა. მაგრამ მთავარ პრობლემად რჩება ის, რომ მათ ე.წ. საჰაერო ფარი არ აქვთ. და ასეთი ტიპის სამხედრო ოპერაციებისას საჰაერო ფარი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. პირდაპირი და გადატანითი მნიშვნელობით, მის გარეშე უკრაინის ქვეითი ძალები, რომლებიც ასე მამაცურად იბრძვიან საკუთარი სამშობლოს დასაცავად - ღია სამიზნედ იქცევიან რუსებისთვის. და, რა თქმა უნდა, ეს კონტრიერიშის წინსვლას აფერხებს. ამავდროულად, ისიც უნდა ითქვას, რომ რუსებიც არ არიან კარგ დღეში - სამხედრო აღჭურვილობის დაახლოებით ნახევარი გახარჯეს და მათი მორალი ძალიან დაბალია. ამიტომ, ჯერ კიდევ რჩება შესაძლებლობა, რომ მათი ფრონტი ჩამოიშლება, როდესაც, და თუ, უკრაინელები რუსების თავდაცვის ხაზს გაარღვევენ.
რადიო თავისუფლება: და რამდენად დიდია ამის ალბათობა?
კონ კოჰლინი: ძნელი სათქმელია, მაგრამ ასეთი ალბათობა არსებობს. ბოლო წლის მანძილზე 10-ზე მეტი ახალი საბრძოლო ბრიგადა ჩამოყალიბდა - საუბარია ნატოს წვრთნებსა და აღჭურვილობაზე - ეს ეფექტური ძალაა, თუ სწორად გამოიყენებ. ამ ბრიგადების დიდი ნაწილი ჯერ ბრძოლაში არ ჩართულა, რადგან მთელი ზაფხული უკრაინელები მეტწილად დაკავებული იყვნენ იმით, რომ ცდილობდნენ რუსების თავდაცვის ხაზი „მოესინჯათ“, მასში სუსტი წერტილები ეპოვათ. თუ ამ სუსტ წერტილებს იპოვიან და სათანადოდ მოაშიშვლებენ, შემდეგ ყველაფერი ელვისებური სისწრაფით შეიძლება განვითარდეს, მაგრამ ეს ძალიან დიდი თუ-ა ამ მომენტისთვის.
რადიო თავისუფლება: და რა დრო რჩებათ ამ სუსტი წერტილების საპოვნელად? ზაფხული უკვე გავიდა...
კონ კოჰლინი: თუ გახსოვთ, გასულ წელს, უკრაინელთა მთავარი წარმატებები ხერსონსა და ხარკოვში შემოდგომაზე ვიხილეთ, სექტემბერ-ოქტომბრის პერიოდში. ასე რომ, სანამ ზამთარი შემოაბიჯებს, გვიან ნოემბრამდე, მათ ჯერ კიდევ აქვთ დრო წინ წავიდნენ და ფართომასშტაბიანი კომბინირებული საბრძოლო მანევრი წამოიწყონ, რომელშიც სახმელეთო ძალებთან ერთად საზღვაო და საჰაერო კომპონენტიც იქნება ჩართული. თუ დიდ სტრატეგიულ მონაპოვრებს ველოდებით, მათ ამ დროისათვის უნდა ველოდოთ - ნოემბრამდე.
ვაშინგტონში არის ხალხი, ხალხი ბაიდენის ადმინისტრაციაში, რომელთაც, ჩემი აზრით, არ სურთ უკრაინამ გაიმარჯვოს, მათ ურჩევნიათ წლის ბოლომდე რამე გარიგება გაჩარხონ რუსებთან.
რადიო თავისუფლება: რაც შეეხება სტრატეგიულ მონაპოვრებს - „ვაშინგტონ პოსტის” თანახმად, ამერიკის დაზვერვაში იმედი არ აქვთ, რომ უკრაინა მოახერხებს მელიტოპოლის ან სხვა რომელიმე სტრატეგიული მნიშვნელობის ობიექტის გათავისუფლებას, რომელიც ყირიმთან დამაკავშირებელ ე.წ. სახმელეთო ხიდს შუაზე გაკვეთდა. თუ მართლაც ასე მოხდა... მაშინ რა მოცემულობას მივიღებთ?
კონ კოჰლინი: თუ ასე მოხდა, მივიღებთ კონფლიქტს, რომელშიც არც ერთ მხარეს არ ძალუძს გამარჯვება. რუსები გამარჯვებას ვერ შეძლებენ - განსაკუთრებით „ვაგნერის“ ფიასკოს შემდეგ... და თუ, როგორც ამერიკული დაზვერვა ვარაუდობს, უკრაინელებიც ვერ შეძლებენ წინსვლას, მაშინ გამოდის, რომ კონფლიქტი, ასე ვთქვათ, ჩიხში შევიდა. მაგრამ არის კიდევ ერთი ასპექტი - ვაშინგტონში არის ხალხი, ხალხი ბაიდენის ადმინისტრაციაში, რომელთაც, ჩემი აზრით, არ სურთ უკრაინამ გაიმარჯვოს, მათ ურჩევნიათ, წლის ბოლომდე რამე გარიგება გაჩარხონ რუსებთან, მომავალი წლის საპრეზიდენტო არჩევნებამდე. ამიტომ არ სურთ, უკრაინამ სამხედრო წარმატებებს მიაღწიოს ბრძოლის ველზე, რადგან ეს მსგავსი გარიგების შანსებს მნიშვნელოვნად შეამცირებდა. ასე რომ, როდესაც ასეთი ინფორმაცია ვრცელდება, ვფიქრობ, სამართლიანია ვიკითხოთ - რასთან გვაქვს საქმე - უკრაინის წინააღმდეგ მიმართულ ნეგატიურ პროპაგანდასთან ამერიკული ისტებლიშმენტის იმ ნაწილისგან, რომელსაც უკრაინის გამარჯვება არ სურს და რუსეთთან დიპლომატიური კონტაქტის შენარჩუნებას ამჯობინებს, თუ რეალურ სადაზვერვო ანგარიშთან? ფაქტია, რომ ზედმეტად ბევრი პოლიტიკაა გარეული ამ ყველაფერში.
რადიო თავისუფლება: რატომ შეიძლება სურდეთ, რომ უკრაინამ არ გაიმარჯვოს, რა არის ამის მიზეზი? „მოვრჩეთ ომს წლის ბოლომდე, რუსებთან გარიგება მშვიდობის გამარჯვებად“ შევფუთოთ და ამომრჩეველს მივყიდოთ“? იყიდიან კი?
კონ კოჰლინი: ვფიქრობ, სწორედ ამას ეცდებიან. ეს იქნებოდა უკრაინის ღალატი და იმ ღირებულებების ღალატი, რისთვისაც უკრაინა იბრძვის - უკრაინის ტერიტორიული მთლიანობით ვაჭრობა იქნებოდა უკიდურესად მძიმე შედეგების მომტანი გლობალური უსაფრთხოების სისტემისთვის. ამიტომ მგონია, რომ ეს ერთობ ცუდი იდეაა, ცუდი და სახიფათოც. ამავდროულად, უკვე ნატოს მაღალჩინოსნისგანაც მოვისმინეთ, რომ უკრაინა გამარჯვებას ვერ შეძლებს და შესაძლოა, ტერიტორიის დათმობა მოუწიოს. ნატოში ბლომად მოიძებნება ხალხი - ვაშინგტონშიც და ევროპაშიც - ვინც სწორედ ასე ფიქრობს, ვისაც ურჩევნია რუსებთან მოლაპარაკება და ამის სანაცვლოდ, თუ ამ მიზნის მიღწევის ფასი უკრაინული მიწაა - ისინი მზად არიან ამ ფასის გადასახდელად.
თუ საბოლოოდ ეს ყველაფერი მოსკოვსა და ვაშინგტონს შორის, ე.წ. დიდ ძალებს შორის გარიგებით გადაწყდება, დიდია შანსი, რომ ეს უკრაინის ინტერესების ხარჯზე მოხდება.
რადიო თავისუფლება: ვფიქრობ, სტიან იენსენის, ნატოს გენერალური მდივნის აპარატის უფროსის განცხადებას გულისხმობდით, რომელიც შემდეგ ნატომ, მათ შორის იენსენის ბოსმა - იენს სტოლტენბერგმაც უარყო. მაგრამ პასუხგაუცემელი რჩება, თუ რა იყო ამ მოსაზრების გაჟღერების მიზანი - იენსენი გულახდილია და პირდაპირ ამბობს, რასაც ფიქრობს? უბრალოდ წამოცდა, რასაც ფიქრობდა? თუ, ასე ვთქვათ, ნიადაგი მოსინჯეს?
კონ კოჰლინი: ვფიქრობ, ეს უფრო ნიადაგის მოსინჯვის მცდელობა იყო. გავიხსენოთ ნატოს სამიტი ვილნიუსში - უკრაინა ითხოვდა გარანტიებს, ნატოს წევრობისკენ მიმავალი გზის ცხადად ჩვენებას. მას უარი უთხრეს, რადგან ეს იმის ტოლფასი იქნებოდა, რომ ნატოს მოუწევდა, თავის თავზე აეღო უკრაინის ტერიტორიული მთლიანობის დაცვა. ვფიქრობ, ნატოს ლიდერების უარი განპირობებული იყო იმით, რომ მათ არ სურთ ასეთი ვალდებულება იტვირთონ. არ სურთ უკრაინის ტერიტორიული მთლიანობა მათ სადარდებლად იქცეს. და რამდენიმე კვირის შემდეგ, უკვე საჯაროდ გვესმის ნატოს მაღალჩინოსნისგან ის, რაზეც უკვე ყველა ვეჭვობდით, რომ ფარდებს მიღმა ისედაც საუბრობდნენ... კი, ზელენსკი გამოვიდა და დაგმო ეს ბრიყვული შეთავაზება, მაგრამ თუ საბოლოოდ ეს ყველაფერი მოსკოვსა და ვაშინგტონს შორის, ე.წ. დიდ ძალებს შორის გარიგებით გადაწყდება, დიდია შანსი, რომ ეს უკრაინის ინტერესების ხარჯზე მოხდება. ყველა ასე არ ფიქრობს, რა თქმა უნდა - პოლონეთში, სკანდინავიისა და ბალტიის ქვეყნებში მშვენივრად ესმით, რომ თუ უკრაინა ამ კონფლიქტში ვერ გაიმარჯვებს, შემდეგ უკვე მათივე გრძელვადიანი უსაფრთხოება და, ზოგადად, ევროპის უსაფრთხოება დადგება კითხვის ქვეშ, მაგრამ ის ხალხიც ბლომადაა, ვისაც არ სურს უკრაინის წარმატებების ხილვა ბრძოლის ველზე, ვინც ხელებს იფშვნეტს გარიგების მოლოდინში, ვინც მზადაა უკრაინის „გასაყიდად“.
8:1 - ეს სიმახინჯეა, ამაზრზენი რამეა, მაგრამ ესაა შეფარდება, რომელიც უკრაინელებს სჭირდებათ რუსეთის ჯარების გამანადგურებელი დამარცხებისთვის...
რადიო თავისუფლება: ბრძოლის ველზე წარმატების მისაღწევად კი, როგორც თქვენ თვითონვე წერთ - უკრაინელებს დასჭირდებათ მოკლულთა კოეფიციენტი რვა ერთთან იყოს – ანუ 8 მკვდარი რუსი თითოეული უკრაინელის სანაცვლოდ. რამდენად შორს ვართ დღეს ამ შეფარდებისგან და რა არის საჭირო მასთან დასაახლოებლად?
კონ კოჰლინი: ბოლოდროინდელი მონაცემებით, 3:1-ზე იყო შეფარდება უკრაინელების სასარგებლოდ. მაგრამ ეს არ არის საკმარისი რუსეთის გასატეხად და ძალთა შორის არათანაბარი შეფარდების აღმოსაფხვრელად. ამასთან, ისიც ვიცით, რომ ისტორიულად რუს სარდლობას არ ადარდებს რუსი ჯარისკაცის სიცოცხლე, არ ადარდებთ მსხვერპლი საკუთარ რიგებში, თუ ამის ხარჯზე მიზნის მიღწევას შეძლებენ. ამიტომაც იყენებენ ე.წ. ხორცსაკეპის ტაქტიკას - ეს წარსულის რელიქტია, როდესაც მთელ ბატალიონებს უშვებ მოწინააღმდეგის ცეცხლზე და არ გადარდებს რამდენს ამოწყვეტენ, ოღონდ კი მტერი „გამოხშირონ“. ამას დასავლეთში არ ვაკეთებთ. არც უკრაინა აკეთებს ამას - თუ გააკეთებს, დასავლეთი სამხედრო დახმარების ონკანს გადაკეტავს. ეს ყველაფერი, ხორცსაკეპი, კოეფიციენტი 8:1 - სიმახინჯეა, ამაზრზენი რამეა, მაგრამ ასეთია ომი - ომი მახინჯი, ამაზრზენი საქმიანობაა. მაგრამ ესაა შეფარდება, რომელიც უკრაინელებს სჭირდებათ რუსეთის ჯარების გამანადგურებელი დამარცხებისთვის და იმის შემხედვარე, თუ როგორ მართავს პუტინი საკუთარ ქვეყანას, ვფიქრობ, ყველას ინტერესშია ის, რომ ეს დესპოტური რეჟიმი რუსეთში ადეკვატურმა, სტაბილურმა და პასუხისმგებლობის გრძნობის მქონე რეჟიმმა შეცვალოს. ამიტომ საჭიროა უკრაინელებს მეტი, უფრო ეფექტური და უფრო მრავალფეროვანი „არჩევანი“ ჰქონდეთ რუსების ბრძოლის ველზე გასანადგურებლად. დასავლეთის მიერ უკრაინისთვის გაწეული სამხედრო დახმარება ჭეშმარიტად გულუხვია, სხვანაირად ვერ იტყვი. მაგრამ, რჩება მწვავე პრობლემებიც - და ეს ძირითადად მიწოდების ფორმას და ტემპებს ეხება. ჯერ შორი მანძილის რაკეტებზე ვიმტვრიეთ ხელები, შემდეგ საბრძოლო ტანკებზე, ბოლოს ავიაგამანადგურებლებზე - ეს გაჭიანურება და ფეხის თრევა უკრაინას ძვირად დაუჯდა - მათ უძვირფასესი დრო დაკარგეს. თავის დროზე რომ მიგვეცა, რასაც გვთხოვდნენ, საგრძნობლად სხვა სიტუაცია გვექნებოდა დღეს ბრძოლის ველზე...
ამერიკელ გენერლებს ყველაზე საშინელ კოშმარშიც კი ვერ წარმოუდგენიათ სცენარი, სადაც საკუთარ დანაყოფებს მსგავს ოპერაციებზე საჰაერო ფარისა და თავდაცვის გარეშე გააგზავნიდნენ. უკრაინას კი, გამოდის, სწორედ ამას ვთხოვთ?
რადიო თავისუფლება: უკრაინას აკრიტიკებენ იმის გამოც, რომ მან თითქოსდა ვერ შეძლო დასავლური სამხედრო მანტრის ათვისება - საუბარია კომბინირებულ სამხედრო მანევრებზე. მისცეს კი უკრაინას საკმარისი აღჭურვილობა მსგავსი ოპერაციებისა და მანევრების საწარმოებლად?
კონ კოჰლინი: მე ვესაუბრე დასავლელ გენერლებს, რომლებსაც ევალებოდათ უკრაინული საჯარისო ნაწილების კომბინირებული სამხედრო მანევრებისთვის მომზადება და ისინი თვლიან, რომ უკრაინელებს აქვთ საკმარისი აღჭურვილობა და საკმარისი კომპეტენციაც მსგავსი ოპერაციებისათვის. მაგრამ ეს ეხება სახმელეთო ოპერაციებს. ამერიკელ გენერლებს, მაგალითად, ყველაზე საშინელ კოშმარშიც კი ვერ წარმოუდგენიათ სცენარი, სადაც საკუთარ დანაყოფებს მსგავს ოპერაციებზე საჰაერო ფარისა და თავდაცვის გარეშე გააგზავნიდნენ. უკრაინას კი, გამოდის, სწორედ ამას ვთხოვთ? სწორედ ესაა აქილევსის ქუსლი. მათ აქვთ აღჭურვილობა, აქვთ რესურსები, აქვთ წვრთნა და ტაქტიკური უნარ-ჩვევები, მაგრამ ის, რისი მიღწევაც საჰაერო ძალის გარეშეა შესაძლებელი, ფრიად შეზღუდულია.
რადიო თავისუფლება: და ეს ისევ F-16-ებთან გვაბრუნებს. „დეილი ტელეგრაფში“ თქვენი ბოლო ორი სტატია უკრაინის ომზე გამოირჩეოდა, ასე ვთქვათ, მეტყველი სათაურებით: „დასავლეთის გახლეჩის პუტინისეული გეგმა შესაძლოა წარმატებული გადმოდგეს“ და „დასავლეთს არ სურს, უკრაინამ რუსეთი დაამარცხოს“. ალბათ დამეთანხმებით, პესიმისტური ან რეალისტური ხედვაა, მკითხველის პერსპექტივისდა მიხედვით – F-16-ის შესახებ გადაწყვეტილებამ თქვენი ეჭვები ცოტათი მაინც არ შეამსუბუქა?
კონ კოჰლინი: ვიტყოდი, რომ ეს სწორი მიმართულებით გადადგმული ნაბიჯია. ახლა მოგვიწევს თავის ტეხვა იმაზე, თუ მაინც როდის ჩააღწევენ ეს F-16-ები უკრაინაში და ჩაღწევის შემდეგ რამდენ ხანში მოახერხებენ უკრაინელები მათ გამოყენებას ომში. ეს რთული სისტემებია, რომელიც სრულად უნდა ინტეგრირდეს უკრაინულ ძალებში, სანამ ბრძოლის ველზე ვიხილავთ მათ ეფექტიანობას და მედეგობას რუსული კონტრზომების მიმართ. ასე რომ, ეს დიდი ნაბიჯია... ეს გადაწყვეტილება რომ გასულ წელს მიგვეღო, როდესაც უკრაინელებმა გვთხოვეს, ახლა ალბათ ისინი უკვე სამხედრო ოპერაციებში მიიღებდნენ მონაწილეობას და შესაძლოა, გარდამტეხი მნიშვნელობაც კი ჰქონოდათ კონტრიერიშისას... მაგრამ ასე არ მოხდა. და ამიტომაცაა, რომ მიწევს ვწერო სტატიები ასეთი სათაურებით...
რადიო თავისუფლება: როგორი იქნება შემდეგი სათაური, თუ ყველაფერი ისე წავიდა, როგორც დღეს მიდის?
კონ კოჰლინი: რა გითხრათ... ძალიან ბედნიერი ვიქნებოდი, თუ მომიწევდა ასეთი სათაურის დაწერა: „უკრაინა გამარჯვებას ზეიმობს, რუსეთმა კი ბრძოლის ველზე კატასტროფული მარცხი იწვნია“. მაგრამ მეეჭვება, უახლოეს მომავალში მსგავსი სათაურის დაწერა მომიწიოს.
