ელისონი ცივი ომის დასრულების შემდეგ პენტაგონში საბჭოთა კავშირის დაშლის შედეგად გათავისუფლებული ქვეყნების მიმართ ამერიკის პოლიტიკის დაგეგმვის დეპარტამენტს ხელმძღვანელობდა. ვაჟა თავბერიძე დაინტერესდა, რატომ ფიქრობს 82 წლის პროფესორი, რომ მსოფლიო დემონთან გარიგებაზე უნდა წავიდეს.
„თუ პუტინი დადგება არჩევანის წინაშე: ერთი მხრივ, დამამცირებელი დამარცხება და მეორე მხრივ, [უკრაინის] განადგურების ახალი, დიდი მასშტაბები, მაშინ ყველანაირი საფუძველი გვაქვს ვივარაუდოთ, რომ ის ამ უკანასკნელს აირჩევს“
რადიო თავისუფლება: ჩინეთისა და აშშ-ის ურთიერთობის აღსაწერად საინტერესო ტერმინი შემოიღეთ - “თუკიდიდეს (ათენელი ისტორიკოსი - რ.თ.) ხაფანგი” - სიტუაცია, როდესაც აღზევების გზაზე მდგარი ძალა უპირისპირდება უკვე შემდგარ ჰეგემონს. მინდა გკითხოთ, რუსეთ-ამერიკის ურთიერთობისთვისაც თუ მოგეძევებათ რაიმე მსგავსი ტერმინი - როდესაც ერთხელ უკვე დამხობილი ძალა ცდილობს, ფეხზე წამოდგეს, თავი ისევ დაიმკვიდროს და ამისთვის უპირისპირდება ჰეგემონს?
გრემ ელისონი: კარგი კითხვაა. თუ იაპონიას გავიხსენებთ, 1941 წელს, ის აღზევების ეტაპზე იყო, მაგრამ ამერიკამ ამას დაუპირისპირა „მხუთავი ტაქტიკა“ - მის მიერ იაპონიისთვის თავსმოხვეულ პირობებში ეს უკანასკნელი თავს დაუცველად, საფრთხის ქვეშ გრძნობდა. ამას მოჰყვა იაპონიის თავდასხმა პერლ ჰარბორზე. ვფიქრობ, გარკვეული პარალელის გავლენა შეიძლება იმასთან, რის წინაშეც აღმოჩნდა პუტინი, მას შემდეგ რაც ნატო „აღმოცენდა“ მის გარშემო, მის თვალსაწიერში - მათ შორის უკრაინაში, რომელსაც პუტინისთვის საკრალური მნიშვნელობა აქვს - უკრაინა მისთვის რუსეთის ნაწილია.
რადიო თავისუფლება: თვის დასაწყისში, პუტინმა ე.წ. რეფერენდუმების ჩატარებით აღნიშნა საკუთარი იუბილე, უკრაინელებმაც არ დაახანეს და ყირიმის ხიდის აფეთქებით მიულოცეს, პასუხად პუტინმა მთელი უკრაინა დაბომბა. სად მივყავართ ამ „შეჯიბრს“? პუტინი, როგორც ჩანს, არათუ უფრთხის, არამედ აქტიურად მიისწრაფვის ესკალაციისკენ - რა იქნება მისი შემდეგი ნაბიჯი ამ გზაზე?
გრემ ელისონი: მარტივი ანალიტიკური ამოსავალი წერტილი ვიპოვოთ. ეს წერტილი გვკარნახობს - თუ პუტინი დადგება არჩევანის წინაშე: ერთი მხრივ, დამამცირებელი დამარცხება და მეორე მხრივ, [უკრაინის] განადგურების ახალი, დიდი მასშტაბები, მაშინ ყველანაირი საფუძველი გვაქვს ვივარაუდოთ, რომ ის ამ უკანასკნელს აირჩევს. და ამ განადგურების აღმავალ კიბეზე პირველი საფეხური ინფრასტრუქტურის დაბომბვაა. სწორედ ამას აკეთებს ახლა, მიუხედავად იმისა, რომ იმდენი ჭკვიანი ბომბი აღარ შემორჩა, რამდენიც თვითონ ენდომებოდა, ასე რომ მიზანში არც თუ ისე ზუსტად არტყამს. შემდეგი საფეხური არის ხალხის განადგურება, მოსახლეობის ამოწყვეტა. დასავლური ნარატივი, და განსაკუთრებით ზელენსკისა, გვეუბნება, რომ პუტინი დიდი რაოდენობით მშვიდობიან მოსახლეობას ხოცავს. მე ვიტყოდი, რომ ასე არაა, არც თუ ისე დიდია მსხვერპლი, თუ ისტორიის გადმოსახედიდან დავაკვირდებით. ბავშვების დახოცვა რომ უნდოდეს, ათასობით ადამიანის გაჟლეტა, კიევს დაბომბავდა - არაფერი უშლის ხელს, რომ გაგზავნოს ბომბდამშენი ან ასობით რაკეტა დაუშინოს კიევს. ამიტომ ვფიქრობ, რომ ჯერ აქამდე არ მისულა, ჯერ ისევ პირველ საფეხურზე ვართ - ჯერ ინფრასტრუქტურას ანადგურებს, სურს, უკრაინაში სიბნელემ დაისადგუროს და ა.შ. მაგრამ რა მოდის ამის შემდეგ? რა არის შემდეგი სამიზნე? ხალხი, [უფრო მეტი] ხალხის ამოხოცვა. შემდეგ? შემდეგ ქიმიური იარაღის გამოყენება და უკვე ამის შემდეგ კი ბირთვული დარტყმა.
რადიო თავისუფლება: მაინცდამაინც დამაიმედებელი სურათი ვერ დახატეთ.
გრემ ელისონი: ეს საშინელი სურათია. თავზარდამცემი სურათია. მიუხედავად იმისა, რომ დამამცირებელი დამარცხება, როგორც ასეთი, რუსეთისთვის ეგზისტენციალურ საფრთხეს არ წარმოადგენს - რუსეთი უკრაინის გარეშეც მოახერხებს არსებობას - აი, პუტინისთვის კი ამ ომში დამარცხება ეგზისტენციალურ საფრთხეს უდრის და ამიტომ, ვფიქრობ, ის ყოველ ღონეს იხმარს, რათა ეს სცენარი თავიდან აირიდოს.
რადიო თავისუფლება: ახლოს ვართ ამ მომენტთან? კუთხეში მიმწყვდეულ პუტინთან, რომელსაც სხვა გამოსავალი აღარ დარჩა?
გრემ ელისონი: ვფიქრობ, კი. როგორც პრეზიდენტმა ბაიდენმა თქვა, პირად საუბარში, რომელიც შემდეგ გასაჯაროვდა - მგონი, რომ ამისკენ მივიწევთ, ბორძიკით.
„[პუტინს] ბავშვების დახოცვა რომ უნდოდეს, ათასობით ადამიანის გაჟლეტა, კიევს დაბომბავდა. დღეს არაფერი უშლის ხელს, რომ გაგზავნოს ბომბდამშენი ან 100 რაკეტა დაუშინოს კიევს.
რადიო თავისუფლება: თუ მართლაც წავიდა ბირთვულ დარტყმაზე, მაგალითად, ძალის დემონსტრირების მიზნით, რას მოასწავებს ეს არა მხოლოდ უკრაინისთვის, არამედ რუსეთისთვისაც, დანარჩენი მსოფლიოსთვის, თქვენთვის, ჩემთვის?
გრემ ელისონი: ვფიქრობ, ეს აბსოლუტურად მართებული კითხვაა, რომელსაც დღეს საკუთარ თავს უსვამს ყველა, ვისაც ვაშინგტონში ჭკუა მოეკითხება და პირველ რიგში, რა თქმა უნდა, აშშ-ის პრეზიდენტი. ვფიქრობ, ამ კითხვაზე პასუხს ეძებს ეროვნული უსაფრთხოების გუნდი, ამ კითხვაზე თავს იმტვრევენ ევროპელებიც და სავსებით სამართლიანადაც. როგორია დიდი სურათი? 70 წელიწადია, ომში ბირთვული იარაღი არ გამოყენებულა. ეს ექსტრაორდინარული რამეა, ეს არაა ბუნებრივი მოვლენა, ეს მიღწევაა, ძალისხმევის შედეგია. ბირთვული ტაბუ ნელა, მაგრამ ჩამოყალიბდა და სახელმწიფოები თავს იკავებენ ბირთვული შესაძლებლობების გამოყენებისგან. მაგრამ საქმეც ისაა, რომ ეს მხოლოდ და მხოლოდ ტაბუა - და პუტინს ნამდვილად აქვს შესაძლებლობა განახორციელოს ბირთვული დარტყმა. მისი გადმოსახედიდან, ეს გამართლებული იქნება, თუ დაინახავს, რომ ამას შეუძლია, გამარჯვება მოუტანოს დამარცხების ნაცვლად - ის თავის თავს „ლუზერად“ არ მიიჩნევს და ყოველ ღონეს იხმარს იმისთვის, რომ თუ კუთხეში მიიმწყვდევენ, იქიდან თავაწეული გამოვიდეს. და თუ მართლაც იზამს ამას [გამოიყენებს ბირთვულ იარაღს], მაშინ... მაშინ ყველანი ახალ სამყაროში ვიცხოვრებთ.
რადიო თავისუფლება: და როგორ უპასუხებენ ამას ამერიკა და დასავლელი მოკავშირეები?
გრემ ელისონი: ბევრი რამ იქნება დამოკიდებული იმაზე, თუ კონკრეტულად რა ტიპის ბირთვულ დარტყმასთან გვექნება საქმე, რა იქნება სამიზნე. „დემონსტრაციული ბომბის“ სცენარში მან შეიძლება რამე ააფეთქოს სადმე ტყეში ან კიდევ შავ ზღვაში. შეიძლება სამხედრო ინფრასტრუქტურა ამოიღოს მიზანში, შეიძლება ქალაქი. თუ მოუსმინეთ, რა თქვა ამას წინათ? - მისი თქმით, მისთვის ტრუმენის მიერ ჰიროსიმისა და ნაგასაკის დაბომბვა პრეცედენტი იყო. რას ნიშნავს ეს? ჰიროსიმაში ამერიკელების მიერ ჩამოგდებულ ბომბს 140 000 ადამიანი ემსხვერპლა. ბირთვული დარტყმა კიევზე, ტაქტიკური ატომური იარაღით, რომელსაც ჰიროსიმის მსგავსი აფეთქება შეიძლება მოჰყვეს. ჰიროსიმის ბომბი 15 კილოტინა იყო და ამას ძალიან ბევრი ადამიანის განადგურება შეუძლია და შენც ფიქრობ, ღმერთო ჩემო, რა უნდა ვუპასუხოთ ამას? რა იქნებოდა ჯეროვანი პასუხი? ვფიქრობ, ვაშინგტონი შესაძლო პასუხების მთელ მენიუზე მუშაობს.
„[საპასუხო ბირთვული დარტყმა რუსეთზე] უგუნურება იქნებოდა. რადგან ამას მივყავართ შემდეგ დილემამდე - ამ საპასუხო დარტყმას როგორღა უპასუხებს პუტინი?“
რადიო თავისუფლება: საპასუხო ბირთვული დარტყმა ფიგურირებს ამ მენიუში?
გრემ ელისონი: ვაშინგტონში გეტყოდნენ, რომ დიახ, მენიუში ყველაფერი შედის. მაგრამ მე ეს ძნელად წარმომიდგენია. და ვფიქრობ, ეს უგუნურება იქნებოდა. რადგან ამას მივყავართ შემდეგ დილემამდე - ამ საპასუხო დარტყმას როგორღა უპასუხებს პუტინი? ასე შევდივართ ჩიხში, სადაც მხოლოდ ცუდსა და უარესს შორის შეგვიძლია ავირჩიოთ, კარგი ვარიანტი არ არსებობს. სწორედ ამიტომ მიდის ახლა გაცხარებული მსჯელობას იმის შესახებ, თუ როგორ შევაგნებინოთ პუტინს, რომ ეს ძალიან ცუდი იდეაა, ცუდი ყველასთვის, მათ შორის თავად პუტინისთვის და მისი ქვეყნისთვის. იმედია, გაიაზრებს ამას, გაიაზრებს, რა იქნება პასუხი ამ ქმედებაზე და იმათ მაინც მოუსმენს, ვისაც უფრო ენდობა - მაგალითად, ჩინეთს.
რადიო თავისუფლება: რამდენიმე თვის წინ, Der Spiegel-თან ინტერვიუში თქვით „პუტინი დემონია და დემონთან მოგვიწევს ომის დამთავრებაზე მოლაპარაკება“. მოიყვანეთ ისტორიული პარალელებიც - თუ როგორ დასხდნენ რუზველტი და ჩერჩილი სტალინთან მოლაპარაკების მაგიდასთან, მიუხედავად იმისა, რომ ამ უკანასკნელს მილიონობით ადამიანის სიკვდილში ერია ხელი, ასევე, ნიქსონის მოლაპარაკება მაოსთან, რომელიც ასევე „შესაშურ“ ეფექტიანობას იჩენდა, როდესაც საქმე ხალხის ამოხოცვას შეეხებოდა. როგორი იქნებოდა მსგავსი „ეშმაკთან დადებული გარიგება“, როცა საქმე პუტინს ეხება? რას ვთმობთ, რას ვებღაუჭებით?
გრემ ელისონი: მე ბევრისგან განსხვავებული მოსაზრება მაქვს ამაზე. პრეზიდენტ ბაიდენს თუ მოუსმენთ, ის აშკარად ფიქრობს პუტინისთვის არჩეული გზიდან გადახვევის საშუალებების off-ramps მიცემის სცენარზე - ასეთია ვაშინგტონის ხედვა. მე მაქვს ორი სცენარი, ერთი ოპტიმისტური და ნაკლებ სავარაუდო, მეორე პესიმისტური და, ვშიშობ, უფრო რეალური. ოპტიმისტური სცენარი გამოიყურება ასე: შემდეგი ორი თვის განმავლობაში, ომი შევა ჩიხში. ეს ალბათ მოხდება სადღაც დღევანდელ კონტროლის ხაზთან, უკრაინა გააკონტროლებს, რაც დნეპრის დასავლეთითაა + ხერსონის ნაწილს, რუსეთი კი მეორე ნაწილს. ბრძოლების ინტენსივობა შემცირდება. და დაემსგავსება იმას, რასაც ვხედავდით 2016-2020 წლებში ე.წ. დონეცკისა და ლუგანსკის რესპუბლიკებში. და ამ ეტაპზე, ვფიქრობ, პუტინი ჩათვლის, რომ მისი მონაპოვარი საკმარისია იმისთვის, რომ თავი გამარჯვებულად გამოაცხადოს - ყირიმთან სახმელეთო ხიდი გაჭრა, ახალი ტერიტორიები მოიხვეჭა... ასე რომ, იტყვის, ეს წარმატებაა. ჩვენც ვიტყვით, რომ წარმატებას მივაღწიეთ, რადგან უკრაინა ვერ დაიპყრო, რადგან უკრაინა გადარჩა როგორც თავისუფალი და დამოუკიდებელი ქვეყანა. უკრაინა იტყვის, რომ ტერიტორიებს არ თმობს, რომ მათ დაიბრუნებს, როცა იქნება, მაგრამ არა დღეს. და შეუდგება წარმატებული ქვეყნის მშენებლობას, რაც ურთულესი რამ იქნება, მაგრამ მათ ექნებათ მორალური ბერკეტი და უფლება, დასავლეთს ფინანსური დახმარება სთხოვონ ამ საქმეში. ესაა ჩემი ოპტიმისტური სცენარი, რომელიც გრძელდება ერთი, ორი ან ხუთი წელიწადი. გავიხსენოთ გერმანიის პრეცედენტი - დასავლეთ გერმანიას არასოდეს დაუთმია აღმოსავლეთ გერმანიაზე საკუთარი უფლებები. მათ უბრალოდ აჩვენეს, რისი მიღწევა შეეძლო თავისუფალ საზოგადოებას კრემლის მიერ მართულ ავტორიტარულ წყობასთან შედარებით. გავიხსენოთ ჩრდილო და სამხრეთ კორეის მაგალითი, ან კიდევ, ბევრად უფრო ახლო მაგალითი უკრაინისთვის - ბალტიის ქვეყნები. პუტინის „სახელმძღვანელო“ უკრაინაში, ეს სხვა არაფერია, თუ არა კომუნისტების სახელმძღვანელო, პირდაპირ გადმოიწერა. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ საბჭოეთმა ბალტიის ქვეყნების ანექსია მოახდინა, ჩაატარეს ფსევდო-რეფერენდუმები და მათ საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკები უწოდეს. მაგრამ დასავლეთს არასდროს უღიარებია ისინი საბჭოთა კავშირის ნაწილად, არც თვითონ თვლიდნენ ასე და დროთა განმავლობაში თავისუფალ ქვეყნებად იქცნენ. დიახ, ამას უკრაინაშიც შეიძლება დიდი დრო დასჭირდეს. ეს ცუდია, მაგრამ რა გაეწყობა? ალტერნატივა ბევრად უარესია, სწორედ ამიტომ მივიჩნევ ამას ოპტიმისტურ სცენარად.
“პუტინი იტყვის, რომ გაიმარჯვა. ჩვენც ვიტყვით, რომ გავიმარჯვეთ, რადგან უკრაინა ვერ დაიპყრო, რადგან უკრაინა გადარჩა როგორც თავისუფალი და დამოუკიდებელი ქვეყანა. უკრაინა იტყვის, რომ ტერიტორიებს არ თმობს, რომ მათ დაიბრუნებს, როცა იქნება, მაგრამ არა დღეს.“
რადიო თავისუფლება: სანამ ნეგატიურ სცენარზე გადახვალთ, ნება მიბოძეთ, შეგეკამათოთ. უკრაინას შეუძლია უფრო ჩრდილოეთითაც აიხედოს და დაინახავს ფინეთს, რომელიც ალბათ ვეღარ დაიბრუნებს კარელიას. ან თუნდაც თქვენ მიერვე დასახელებული კორეის მაგალითი ავიღოთ - მიუხედავად იმისა, თუ რამდენად განვითარებული და წინწასულია ერთი, მეორე მაინც უარს ამბობს შეერთებაზე. როგორ აპირებს დასავლეთი ამ სცენარის უკრაინისთვის „მიყიდვას“? ზეწოლით? საჩუქრებით?
გრემ ელისონი: ვფიქრობ, საბოლოოდ, ზელენსკიმ და მისმა კოლეგებმა უნდა გადაწყვიტონ, სად იქნება ყველაზე მომგებიანი გაჩერება რეალური სცენარების ფარგლებში. როდის გადაწყვეტენ ამას, დიდწილად დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა მოხდება ბრძოლის ველზე და თუ პუტინი გაივლის ჩვენ მიერ ჩამოთვლილ საფეხურებს - ინფრასტრუქტურას, მოსახლეობის ხოცვას და ქიმიურ იარაღს - და საქმე მიდგება ბირთვულ დარტყმაზე, ვფიქრობ, ეს პოზიტიური სცენარი ისარგებლებს ევროპის დიდი ნაწილის მხარდაჭერით. ყოველ შემთხვევაში მაკრონისა და ბერლინის მხარდაჭერით, იტალიისაც, აი, ბალტიელებს და პოლონელებს არ მოეწონებათ. მე აქ ცუდ ვითარებაში მცირე გამონათებას ვეძებ, იმიტომ რომ, ჩემი აზრით, უფრო სავარაუდოა, რომ „ხეტიალს“ განვაგრძობთ იმ ბილიკზე, რომელიც კატასტროფამდე მიგვიყვანს - თუ პუტინი მართლაც წავა ბირთვულ დარტყმაზე, განსაკუთრებით თუ დაინახა, რომ ეს წარმატებას მოუტანს სამხედრო კუთხით, მაშინ რა შეუშლის მას ხელს, რომ ერთხელ კი არა, რამდენჯერმე გააკეთოს ეს? მეორედ ქნას, მესამედ, მეოთხედ - 1900 ტაქტიკური ბირთვული ჭურვი აქვს, ბოლოს და ბოლოს. როცა ერთხელ გააკეთებს ამას, დანარჩენი უკვე სტატისტიკაა, თუკი გლობალურად არ ვიპოვით გზას, რომ ისე ვუპასუხოთ, მიხვდეს, რომ ვაი, ეს შეცდომა იყოო. მაგრამ ისიცაა, რომ მას შეცდომების აღიარება არ სჩვევია.
რადიო თავისუფლება: და ამ ყველაფრის ფონზე, დასავლეთში არ წყდება იმაზე საუბარი, რომ აუცილებელია, პუტინმა სტრატეგიული მარცხი იგემოს. ვთქვათ, „გაგვიმართლა“ და იმ ოპტიმისტური სცენარის მიხედვით განვითარდა ყველაფერი, როგორც თქვენ აღწერთ. სად არის აქ პუტინის სტრატეგიული მარცხი? რატომ უნდა მიიჩნიოს თავი დამარცხებულად?
გრემ ელისონი: მე არ ვფიქრობ, რომ პუტინი ირაციონალური ადამიანია. პირიქით, რაციონალურია და სერიოზულადაა განწყობილი. მაგრამ აქვს რიგი აკვიატებული იდეებისა, რომლებიც, ჩემი აზრით, არარეალისტურია. ერთ-ერთი მათგანია ის, რომ თურმე უკრაინა არ არსებობს, როგორც ქვეყანა. როგორც ვნახეთ, ძალიან კარგადაც არსებობს და ეს არის ხალხი, რომელიც მზადაა ამ თავის ქვეყნის დასაცავად იბრძოლოს. ამით ალბათ სახტადაა დარჩენილი. ვფიქრობ, თავს ჩააგონებს, რომ ამ ყველაფრიდან საკმარისი „ნადავლი“ იშოვა თავის გადასარჩენად. მაგრამ ვფიქრობ ნებისმიერი ჭკუათამყოფელი ადამიანი, იქნება ეს რუსეთში თუ მის ფარგლებს გარეთ, და უნდა აღვნიშნო, რომ რუსეთში ასეთების დეფიციტი არ არის, იტყვის - ოკეი, გადარჩი, ცოტაოდენი ტერიტორიაც აწაპნე, მაგრამ რის ფასად? ეს უზარმაზარი სტრატეგიული შეცდომა იყო. თუ ამ ყველაფერს შევხედავთ, როგორც დიდ ჭადრაკის დაფას, ეს იგივეა, პარტია პაიკის გულისთვის დათმო. რაც მან რუსეთს დამართა, რუსეთის ადგილს სამყაროში, მის ეკონომიკას გრძელვადიან პერსპექტივაში, რუსეთის ცნებას, როგორც ევროპული სამყაროს ქვეყნისას - ეს უზარმაზარი მარცხია. ასე რომ, ყველა სტრატეგიულად მოაზროვნე რუსი და საერთოდ ნებისმიერი ადამიანი, ვისაც სიტუაციის რეალურად აღქმა ძალუძს, იტყოდა - შენ თუ ამას გამარჯვებას ეძახი, იმედია, მეტი ასეთი გამარჯვებები აღარ იქნება...
რადიო თავისუფლება: მეფე პიროსის გამარჯვებები.
გრემ ელისონი: დიახ, ასეა. ბრიტანელებმა, როდესაც ამერიკის რევოლუციის ჩახშობას ცდილობდნენ, ერთ-ერთ ბრძოლაში, რომელსაც ბანკერ ჰილის ბრძოლა ჰქვია, 1000 კაცი დაკარგეს და ტერიტორიის მცირე ნაგლეჯი მოიპოვეს. და მათ მერე თქვეს, რომ ასეთ გამარჯვებას ფასი არ ჰქონდა და მეტი ასეთი გამარჯვება აღარ სჭირდებოდათ.
ოკეი, გადარჩი, ცოტაოდენი ტერიტორიაც აწაპნე, მაგრამ რის ფასად? ეს უზარმაზარი სტრატეგიული შეცდომა იყო. თუ ამ ყველაფერს შევხედავთ როგორც დიდ ჭადრაკის დაფას, ეს იგივეა, პარტია პაიკის გულისთვის დათმო.“
რადიო თავისუფლება: და ბოლო კითხვაც - ის მორალური უფლება, თუ პრეტენზია, ზემოთ რომ ახსენეთ - რომელიც უკრაინას ექნება დანარჩენ დასავლეთთან მიმართებაში - ეს კიევის ნატოში გაწევრების მისწრაფებებსაც მოიცავს?
გრემ ელისონი: ვფიქრობ, პასუხი უარყოფითია. იმიტომ რომ ნატოს მიერ ჩამოყალიბებულ კრიტერიუმებს უკრაინა ვერ აკმაყოფილებს და კიდევ წლები ვერ დააკმაყოფილებს. და თუ იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ ამ ნაბიჯს ნატოს წევრი ქვეყნების ერთსულოვანი გადაწყვეტილება სჭირდება, ვფიქრობ, ძალიან დაბალია იმის ალბათობა, რომ მათ განაცხადს ყველა მხარს დაუჭერს. ვიტყოდი, რომ ამ ეტაპზე ეს რეალობისგან შორს დგას. ნაწილობრივ მიმდინარე კონფლიქტის გამო და ნაწილობრივ იმის გამოც, რომ ფუნქციონირებადი მთავრობა არ ჰყავთ - რაც ჰყავთ, ის ფუნქციონირებს მხოლოდ როგორც ომის პერიოდის მთავრობა. ასე რომ, მათ მოუწევთ ისეთი მთავრობის შექმნა, რომელსაც საზოგადოების და ეკონომიკის მართვა ძალუძს, რაც მათ აქამდე არ გამოსდიოდათ. სანამ პუტინი შეიჭრებოდა უკრაინაში, უკრაინა დიდი წარმატებებით ვერ დაიკვეხნიდა - ერთადერთი პოსტსაბჭოთა ქვეყანა იყო, რომლის მშპ ერთ სულ მოსახლეზე საბჭოთა მინიმუმზე დაბალი რჩებოდა. ჰქონდათ უამრავი შიდა პრობლემა, რომელიც არსად გამქრალა, უბრალოდ უკანა ფონზე გადაიწია ომის დროს. ასე რომ, წინ დიდი სამუშაო აქვთ. მაგრამ თუ ქვეყნის მშენებლობას იმავე კი არა, იმის ნახევარი ეფექტიანობით მაინც გაართმევენ თავს, როგორითაც პუტინს უფლება არ მისცეს, უკრაინა მსოფლიო რუკიდან წაეშალა, მაშინ... მე მინდა, მათი მწამდეს. ვფიქრობ, წარმატების მეტი შანსები ექნებათ ევროკავშირში გაწევრების კუთხით..
