„აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში პოზიტიური დინამიკის შანსი არის ნული. რუსეთს ხელს არაფერი უშლის, რომ ეს ტერიტორიებიც შეინარჩუნოს და საქართველო კი, კარგად მოქცევისთვის, რამე სხვა ბონუსებით დაასაჩუქროს. მახსოვს, წავიკითხე ერთობ საგულისხმო განცხადება პრემიერ-მინისტრისგან, როდესაც მან თქვა: "ჩვენ არ შევალთ ნატოში, სანამ საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის საკითხი არ გადაწყდება. ამ საკითხის ერთადერთი გზა კი სამშვიდობო გზაა". ეს სწორედ ისაა, რისი მოსმენაც კრემლს სურს”, - ეუბნება რუსი დამოუკიდებელი ჟურნალისტი და ავტორი ილია ჟეგულევი რადიო თავისუფლებას. ჟეგულევი უკრაინელ მეუღლესთან ერთად რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ საქართველოში ცხოვრობს. ვაჟა თავბერიძე მას რუსეთთან პირდაპირი ფრენების და უვიზო რეჟიმის აღდგენის მიზეზებსა და შესაძლო შედეგებზე ესაუბრა.
რადიო თავისუფლება: პუტინის მიერ საქართველოსთვის სავიზო რეჟიმის გაუქმებით და ფრენების აღდგენის გადაწყვეტილებით დავიწყოთ - რას ფიქრობთ ამ ყველაფერზე, როგორ შეაფასებდით?
ილია ჟეგულევი: რთულია ცალსახა პოზიცია მქონდეს ამ თემაზე. ერთი მხრივ, ადამიანური გადმოსახედიდან, იმის გათვალისწინებით, რომ ნათესავები მყავს მოსკოვში, შემიძლია პოზიტივი დავინახო. მაგრამ ჩემი უკრაინელი მეუღლე ამბობს: „როდესაც ფრენები აღდგება, აქაურობას Z-პატრიოტები მოაწყდებიან, ჩვენ კი წასვლა მოგვიწევს“. მე ასე არ ვფიქრობ, არ მაქვს მოლოდინი, რომ თბილისს Z-პატრიოტების გიგანტური ტალღა დაატყდება თავს, რომლებიც ქუჩებში „იგულავებენ“. ეს არ მოხდება.
რადიო თავისუფლება: როგორ ახსნიდით კრემლის ამ ჟესტს? რა გააკეთა საქართველომ, რით დაიმსახურა ეს „წყალობა“?
ჟეგულევი: უფრო იმით, თუ რა არ გააკეთა საქართველომ, გულწრფელად რომ ვთქვა. სანქციებს არ შეუერთდა, ომს აქტიურად არ გმობს - უფრო სწორად, საქართველოს მოსახლეობა კი გმობს, მაგრამ მთავრობას უფრო პრაგმატული პოზიცია უჭირავს. და ბოლო ასპექტი, რომელიც ვფიქრობ, მოსკოვშიც შეამჩნიეს, არის ის, რომ საქართველოს მთავრობა აქტიურად აკრიტიკებს უკრაინის მთავრობას. სააკაშვილის საკითხზე მათ შორის საბოლოო განხეთქილება მოხდა და ახლა ერთმანეთს ერთობ კრიტიკული განცხადებებით ეპაექრებიან. ეს კი სულაც არ არის მოდური - დღეს ნამდვილად არაა მოდაში ზელენსკისა და კიევის მთავრობის კრიტიკა.
რადიო თავისუფლება: ანუ ეს ჯილდოა იმისთვის, რომ საქართველო „კარგად იქცევა“?
ჟეგულევი: დიახ, ეს მაგალითია, რომელსაც, კრემლის აზრით, სხვებმაც უნდა მიბაძონ. თუ კარგად მოიქცევით, „კანფეტებს“ მოგცემენ.
რადიო თავისუფლება: კიდევ რა „კანფეტებს“ უნდა ველოდოთ, თუ მთავრობა „კარგად მოქცევას” განაგრძობს ან კიდევ უფრო უკეთესად მოიქცევა?
ჟეგულევი: უფრო მეტ სავაჭრო ბრუნვას, ალბათ? რომელიც უკვე იზრდება. მე პირადად მოვკარი თვალი სარდინების კონსერვებს თბილისის მაღაზიებში, წარწერით: „ზა პაბედუ“ (გამარჯვებისთვის - რედ.). ანუ ეს უკვე ხდება. რაც შეეხება იმას, თუ რა შეიძლება მოხდეს კიდევ - არ გამოვრიცხავდი დიპლომატიური ურთიერთობების რაღაც დონეზე აღდგენას ორ ქვეყანას შორის. ეს ალბათ არ იქნება სრული აღდგენა, უფრო იაპონიის სცენარს ვვარაუდობ - ფორმალურად ეს ორი ქვეყანა ისევ ომშია, სამშვიდობო ხელშეკრულებისათვის ხელი არ მოუწერიათ დიპლომატიური დისპუტის გამო, მაგრამ ერთმანეთს ესაუბრებიან, დიპლომატიური ურთიერთობები აქვთ. რაღაც ასეთი მოსალოდნელია საქართველოსთან მიმართებითაც.
რადიო თავისუფლება: რანაირი ჯილდოა სავაჭრო ბრუნვის გაზრდა, მაშინ როდესაც ვიცით, რომ რუსეთს შეუძლია ეს მაშინვე დაბლოკოს, თუ მომავალში უცებ გადავწყვეტთ, რომ მთლად ასე კარგად მოქცევაც აღარ გვინდა?
ჟეგულევი: თავისთავად ცხადია, რომ ასე მოიქცევიან, წარსულშიც ბევრჯერ მოქცეულან ასე. ამ ბერკეტს ისინი იყენებენ როგორც თბილისის წინააღმდეგ, ასევე საქართველოს იმ ნაწილების წინააღმდეგ, რომლებიც თავს დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად მოიაზრებენ: მაგალითად, ხშირად გამოუყენებიათ აფხაზეთის წინააღმდეგ, როდესაც მათ არ სურდათ მოსკოვის მითითებას მიჰყოლოდნენ ამა თუ იმ საკითხში.
რადიო თავისუფლება: რაც შეეხება ტერიტორიულ დისპუტებს - საქართველოში არსებობს ბუნდოვანი იმედები, განსაკუთრებით სამთავრობო სეგმენტში, რომ რუსეთთან ურთიერთობის ე.წ. ნორმალიზებამ შეიძლება ამ ოკუპირებული ტერიტორიების უკან დაბრუნების შანსი გააჩინოს. ძალიან ბანალურად გკითხავთ - 1-დან 10-მდე შკალაზე რამდენია ამის შანსი, რამდენად უნდა ველოდოთ „პოზიტიურ დინამიკას“ აფხაზეთსა და სამაჩაბლოსთან მიმართებით?
ჟეგულევი: ნული. მეტი არა. რუსეთს ხელს არაფერი უშლის, რომ ეს ტერიტორიებიც შეინარჩუნოს და საქართველო კი, კარგად მოქცევისთვის, რამე სხვა ბონუსებით დაასაჩუქროს. ამ სცენარს მოსკოვში არავინ განიხილავს, მათთვის ეს უკვე წარსულია, მომხდარი ფაქტი და მოცემულობაა. ამ მატარებელმა ჩაიარა. ქართული მხარეც დიდად არ აწვება პედალს ამ თემაზე და, ამასთანავე, მახსოვს, წავიკითხე ერთობ საგულისხმო განცხადება პრემიერ-მინისტრისგან, როდესაც მან თქვა: „ჩვენ არ შევალთ ნატოში, სანამ საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის საკითხი არ გადაწყდება. ამ საკითხის ერთადერთი გზა კი სამშვიდობო გზაა“. ეს სწორედ ისაა, რისი მოსმენაც კრემლს სურს, რათა არაფერი შეცვალოს და ყველაფერი ისე დარჩეს, როგორც არის.
რადიო თავისუფლება: დაბოლოს - ვის დიპლომატიურ გამარჯვებად შეიძლება ჩაითვალოს ეს ამბავი, როგორ ფიქრობთ?
ჟეგულევი: არა მგონია, ეს დიპლომატიურ გამარჯვებად გამოდგებოდეს ერთი ან მეორე მხარისთვის. საქართველო ფაქტობრივად ხელშეკრულია, სხვა არჩევანი არც აქვს - ქვეყანა რუსეთის მძევლადაა ქცეული, ოკუპირებული ტერიტორიების გამო. რაც შეეხება რუსეთს - ცოტა ძნელია გამარჯვება დაარქვა ამას, როდესაც ვიღაცას მოიტაცებ, აშიმშილებ და შემდეგ საკვების ნაცვლად ათქმევინებ, რომ მზად არიან, შენთან იმეგობრონ, ამის შემდეგ კი თაფლაკვერს მიაჩეჩებ ხელში.
