ბლოგები

საფრანგეთის პრეზიდენტის, ემანუელ მაკრონის 7 თებერვლის გვიან ღამით მოსკოვში ვიზიტის შემდეგ უნდა ვიკითხოთ: რატომ ხდება, რომ ევროკავშირის პოლიტიკოსები რუსეთის დედაქალაქში ვიზიტის შემდეგ შინ კუდამოძუებულები და მასპინძლის მიერ დამცირებულები ბრუნდებიან?

უნდა მივაწეროთ თუ არა ეს კრემლის დიდ დიპლომატიურ გამოცდილებას, თუ ეს მათი ევროპელი კოლეგების უნიათობის ბრალია?

შეიძლება მიზეზი ამ ორი ფაქტორის კომბინაციაა, თუმცა მინდა, კიდევ ერთი ცვლადი შემოგთავაზოთ - „პოსტპოლიტიკური“ ევროკავშირი და მისი თანდაყოლილი უუნარობა გაუმკლავდეს ანტაგონიზმს, გინდა ალიანსის შიგნიდან და გინდა - გარედან.

რთულია, რომ პარალელები არ დაინახო მაკრონის მოსკოვურ გამოცდილებასა და ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის მესვეურის, ჟოზეპ ბორელის ლავროვთან შარშანდელ შეხვედრას შორის. მაშინ ხმამაღლა ისმოდა მოწოდებები ესპანელის მისამართით, გადამდგარიყო - ამ მოწოდებებით ევროპარლამენტის არაერთი წევრიც გამოვიდა, რომლებმაც პლენარულ სესიაზე მას ახსნა-განმარტებებიც მოსთხოვეს.

მაკრონი პრესკონფერენციაზე ბორელივით დაბნეული არ ჩანდა, მაგრამ ცხადი იყო, რომ ხელმოსაჭიდს ვერაფერს მიაღწია. პუტინის აგრესიულ რიტორიკასა და პროვოკაციულ განცხადებებს მან მხოლოდ იმით უპასუხა, რომ მნიშვნელოვანია დიალოგის გაგრძელება და რუსეთის ინტერესების მიმართ სიმპათიაც კი გამოხატა.

ცხადია, საფრთხილოა ბორელისა და მაკრონის შედარება - ერთი ევროკავშირის დიპლომატიური კორპუსის ხელმძღვანელი ბიუროკრატია, რომელიც თანამდებობაზე არავის აურჩევია. მეორე კი - ევროკავშირის სიდიდით მეორე და, გეოპოლიტიკურად, ვინძლო ყველაზე მნიშვნელოვანი სახელმწიფოს ძლიერი ლიდერი, რომელსაც თანამოქალაქეების დიდმა უმრავლესობამ მისცა ხმა.

მაგრამ მაინც, თუ გავითვალისწინებთ, რომ საფრანგეთი ევროკავშირის უმნიშვნელოვანესი საბჭოს დროებითი თავმჯდომარეცაა - მაკრონი რუსეთში მხოლოდ საფრანგეთს კი არა, ევროკავშირსაც წარმოადგენდა.

და, ბორელისა არ იყოს, მისთვისაც ეს ამოცანა შეუძლებელი აღმოჩნდა, რადგან მას თან შესათავაზებელი არაფერი ჩაუტანია, გარდა რამდენიმე საკითხზე დიალოგის გაგრძელებისა. დღეს ევროკავშირს შესათავაზებელი სხვა არაფერი გააჩნია.

ეს კი ბრიუსელის დიდი ხათაბალაა. რასაც არ უნდა წარმოადგენდე, თუნდაც მაკრონივით ძლევამოსილ ფიგურას, გადაწყვეტილებებს მარტო ვერ მიიღებ. შენ ერთ-ერთი ხარ რამდენიმე მოთამაშეს შორის და არც ერთი გადაწყვეტილების მიღება მარტივი არაა. ავტორიტარულ ლიდერებს, როგორებიც არიან პუტინი ან თურქეთის რეჯეპ ტაიპ ერდოანი, ეს კარგად ესმით. ეს იციან კლუბის წევრმა ლიდერებმაც, მაგალითად, უნგრეთის ვიქტორ ორბანმა. საფრანგეთი დიპლომატიური მძიმეწონოსანია, მაგრამ მას, როგორც ევროკავშირის წევრს, არ შეუძლია მარტომ დაუწესოს რუსეთს შინაარსიანი სანქციები, როგორიცაა მისი SWIFT-იდან გათიშვა, Nordstream 2-ის გაუქმება ან, თუნდაც, ოლიგარქების ან მათი ოჯახის წევრების შავ სიაში შეყვანა. მას თან ციცქნა ჯოხი და უგემური თაფლაკვერი დააქვს.

ნატოში - კიდევ ერთ ინსტიტუციაში, რომელიც კონსენსუსის გზით იმართება - იგივე სურათია. მართალია, ამ კლუბში აშშ-ს არაპროპორციულად დიდი ძალა აქვს და, გარკვეულწილად, ძალუძს მოკავშირეების თავის ნებაზე დაყოლიება, მაგრამ მან დღემდე ვერ შეძლო უკრაინისა და საქართველოსათვის MAP-ის უზრუნველყოფა ან თუნდაც ყველას დარწმუნება, რომ ლიდერები კიევიდან და თბილისიდან ივნისში მადრიდში გასამართ ნატოს სამიტს დაესწრონ.

ან, თუნდაც ბრიტანეთს შევხედოთ. ბრექსიტმა შეიძლება ქვეყანა გააღარიბა, მაგრამ მან ასევე მოქნილობაც შემატა - კორონავირუსის ვაქცინები ევროკავშირზე სწრაფად მიიღეს, სანქციები თავად შეიმუშავეს და დანერგეს. თუმცა, ცხადია, ერთი ქვეყნის სანქციებს იგივე ძალა ვერ ექნება, რაც 27 სახელმწიფოს ერთად მიღებულ გადაწყვეტილებას.

მოვუბრუნდეთ ევროკავშირს და მის უუნარობას, რაიმე სახის გეოპოლიტიკურობა გამოავლინოს. ერთმა გამოცდილმა დიპლომატმა ასეთი რამ მითხრა: „ეს სპეციალურადაა ასე. ევროკავშირი მშვიდობის ერთი ვეებერთელა პროექტია. ომები მას არ გამოსდის. მაგას საუკუნეების განმავლობაში ვაკეთებდით, ახლა კი უბრალოდ ერთმანეთს ვხვდებით და ლაპარაკით ვხოცავთ ერთმანეთს“.

ამან ევროკავშირის დიდი სამიტები გამახსენა, აქ, ხშირად, ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტია არა სესია, სადაც ერთ ოთახში თავმოყრილი 27 ქვეყნის ლიდერები კითხულობენ განცხადებებს, არამედ ე.წ. აღსარებები. ეს ძალიან პრივატული მოლაპარაკებებია ერთი ან რამდენიმე პრემიერსა და საბჭოს პრეზიდენტს შორის. ეკლესიური აღსარების მსგავსად, სწორედ აქ არიან ლიდერები ყველაზე გულწრფელნი იმაზე ლაპარაკისას, თუ რა აწუხებთ ყველაზე მეტად თავიანთ სამშობლოში ან სადმე სხვაგან.

დღეისათვის ეკლესიაში ისე ხშირად აღარ დადიან - ყოველ შემთხვევაში, ევროპის დიდ ნაწილში ასეა. თუმცა, როდესაც ევროკავშირის პოლიტიკას შევისწავლიდი, ერთმა პროფესორმა კლუბის უფრო თანამედროვე აღწერა შემომაშველა: ისე შეხედე, თითქოს ფსიქოლოგის დივანი იყოსო!

შედიხარ შენი შფოთებითა და პრობლემებით. ფსიქოთერაპევტიც ვერაფერს გიბრძანებს - უბრალოდ შეკითხვებს გისვამს და შემდეგ ზრდილობიანად მიგითითებს, თუ რა უნდა გააუმჯობესო და როგორ. მაგრამ, ეს პროცესი მხოლოდ მაშინ მუშაობს, თუ უსმენ და ცვლილება გსურს.

ასე, რომ ევროკავშირისთვის ჩვეულებრივი ამბავი იყო იმის ქადაგება, თუ როგორ შეძლო საფრანგეთისა და გერმანიის საბოლოოდ შერიგება; როგორ მოიშორეს ესპანეთმა, პორტუგალიამ და საბერძნეთმა დიქტატურა და ახლა დემოკრატიის ნავსაყუდელში დგანან; რამდენ სარგებელს იღებენ ალიანსის აღმოსავლელი წევრები ათწლეულობის ტყვეობის შემდეგ. ეს ყველაფერი კი წლობით ნაშენები კომპრომისისა და დიალოგის შედეგია.

ეს ყველაფერი კარგად მუშაობდა, როდესაც ევროკავშირი ეკონომიკურად და პოლიტიკურად წინ მიდიოდა, დღის წესრიგს კი ლიბერალური დემოკრატია განსაზღვრავდა. თუმცა ახლა ისტორია შემობრუნდა და წინა პლანზე „ადამიანი ადამიანისთვის მგელია“-ს სტილის გეოპოლიტიკა წამოვიდა - პუტინის რუსეთისა და ჩინეთის მეთაურობით. ამაზე პასუხი კი რთული გასაცემია, როდესაც ალიანსს დღესაც მართავს რაციონალური დიალოგისა და კომპრომისის პოლიტიკური კულტურა. და ეს შეეხება ისეთ მჭევრმეტყველ და ენერგიულ ფრანგსაც, რომლის პოლიტიკურმა აღზევებამაც ერთ დროს ზოგს პარალელები გაავლებინა რომაელების ღმერთ იუპიტერთან.

8 თებერვალი, როგორც პირველი ქართული უნივერსიტეტის გახსნის დღე, წარმოუდგენელია უნივერსიტეტის დამფუძნებელი მამების - ივანე ჯავახიშვილის, პეტრე მელიქიშვილის, ექვთიმე თაყაიშვილის, იოსებ ყიფშიძისა და სხვათა ხსენების გარეშე; წარმოუდგენელია უნივერსიტეტის იდეის მთავარი მატარებლის, ილია ჭავჭავაძისა და უნივერსიტეტის ფიზიკური სხეულის შემქმნელების, ნიკო ცხვედაძისა და სვიმონ კლდიაშვილის გახსენების გარეშე, თუმცა საქართველოში იყო დრო, როცა უნივერსიტეტის დაარსების მრგვალი, საიუბილეო თარიღების აღმნიშვნელ ღონისძიებებსა და წერილებშიც კი მხოლოდ საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწეების თითიდან გამოწოვილი ღვაწლი აღინიშნებოდა. როგორც წესი, ახსენებდნენ ლენინს, სტალინს, ბერიას და მოლოტოვსაც კი და იქმნებოდა ისეთი შთაბეჭდილება, თითქოს თბილისის ქართული უნივერსიტეტის გახსნა რაღაც ფორმით ბოლშევიკებისა და ამხანაგ სტალინის ძალისხმევის შედეგი იყო. ცხადია, შემთხვევით არ ეწოდა თბილისის უნივერსიტეტს სტალინის სახელი და არც უნივერსიტეტის გაზეთს დაერქვა შემთხვევით ჯერ „პროლეტარ სტუდენტთა ხმა“, შემდეგ კი „საბჭოთა უნივერსიტეტის ხმა“, „ბოლშევიკური კადრებისათვის“ და „ახალგაზრდა სტალინელი“.

ისტორიისა და წარსულის ფალსიფიკაციამ, რასაც რუსეთის ფედერაციის დღევანდელი ხელისუფლება იურიდიული და ადმინისტრაციული მეთოდებით ებრძვის, სინამდვილეში არნახულ, დაუჯერებელ მასშტაბებს მიაღწია მისი წინამორბედი ხელისუფლებების დროს, თუმცა დღეს რუსეთის პოლიტიკური ელიტა ფიქრობს, რომ „სტალინის გადაჭარბებული დემონიზაცია“ სხვა არაფერია, თუ არა საბჭოთა კავშირსა და რუსეთზე თავდასხმის ერთ-ერთი გზა. არადა, სინამდვილეში, საუბარია სწორედ საბჭოთა პერიოდში ფალსიფიცირებული ისტორიის გასწორებასა და სიმართლის დადგენაზე...

საქართველოს ისტორიის საბჭოური ფალსიფიკაციის საუკეთესო ნიმუშად გამოდგება 1938 წლის თებერვალი, როცა ქვეყანა აღნიშნავდა თბილისის უნივერსიტეტის 20 წლის იუბილესა და საქართველოს გასაბჭოების მორიგ წლისთავს.

უცნაურია, მაგრამ ქართველ მწერალთა მთავარ ორგანოს, „ლიტერატურულ გაზეთს“, საერთოდ არ „გახსენებია“ უნივერსიტეტის დღეობა, სამაგიეროდ, არაერთი პუბლიკაცია მიუძღვნა წითელი არმიის 20 წლისთავსა და საქართველოში „მენშეკიკების წინააღმდეგ მომხდარი სახალხო აჯანყების“ მე-17 წლისთავს.

„ქართველი ხალხის გამყიდველმა მენშევიკებმა უცხოეთის კაპიტალისტების, ინტერვენტების ხიშტების დახმარებით მოინდომეს მუშათა და გლეხთა აჯანყების სისხლში ჩახშობა... მაგრამ კომუნისტური პარტიის ხელმძღვანელობით მებრძოლი ხალხი ჰქმნის შეიარაღებულ ძალებს, აწყობს წითელ პარტიზანულ რაზმებს, რომელნიც თავგამოდებით იბრძვიან მენშევიკებისა და უცხოელი ინტერვენტების ბატონობის დასამხობად“, - „ლიტერატურული საქართველო“ ისტორიის ბანალურ, პროზაულ ფალსიფიკაციას არ სჯერდება და თავდაყირად წარმოჩენილ ფაქტებს „ხალხური პოეზიის“ ნიმუშებით ამყარებს:

ვხოცეთ და ვხოცეთ გვარდია
დაეხსომებათ მარადა!
ისე ვიბრძოდით გლეხშვილნი,
თავი გვეგონა ლომადა,
გვარდიელები დამფრთხალნი
გარბოდნენ ცალი-ცალადა“.

არადა, არანაირი აჯანყება და გვარდიის წინააღმდეგ გლეხების ბრძოლა არ ყოფილა 1921 წლის თებერვალში. საქართველოს ოკუპაცია რუსეთის კომპარტიისა და წითელი არმიის ერთობლივი მოქმედების შედეგი იყო.

კიდევ უფრო „უცნაურად“ არის აღწერილი უნივერსიტეტის ისტორია 1938 წლის ჟურნალ „საბჭოთა ხელოვნების“ მე-3 ნომერში გამოქვეყნებულ წერილში „თბ. სახელმწიფო უნივერსიტეტის 20 წლისთავი“, სადაც საერთოდ არ არიან ნახსენები არც ივანე ჯავახიშვილი და არც ვინმე სხვა, ვისაც რამე პირდაპირი ან ირიბი კავშირი ჰქონდა თბილისის უნივერსიტეტის დაარსებასთან. სამაგიეროდ, წერილიდან მკითხველი შეიტყობს, რომ ამხანაგი მოლოტოვი 1912 წლის 26 მაისის გაზეთ „პრავდაში“, თურმე „სასტიკად დასცინოდა“ მეფის მთავრობას იმის გამო, რომ: „30 წელზე მეტია კავკასიის მოსახლეობა თხოულობს უნივერსიტეტის გახსნას თბილისში. ამ მიზნისთვის უკვე შეგროვილია 2 მლნ მანეთზე მეტი, მაგრამ კავკასიის უნივერსიტეტი მაინც არ არის... მეფის ეპოლეტებიანი მოხელეები ათასგვარ ყალბ ინფორმაციას აწვდიდნენ მეფეს საქართველოს შესახებ, ქართველი ხალხის ბუნტარული ბუნების შესახებ და ამის გამო მეფე შიშისგან ცახცახებდა და ამიერკავკასიაში საშინლად აძლიერებდა რეპრესიებს მშრომელი ხალხის დასათრგუნავად“.

წერილი ისეა დაწერილი, თითქოს ბოლშევიკები იბრძოდნენ ქართული უნივერსიტეტის შექმნისთვის. არადა, სტატიაში ნახსენები „კავკასიის უნივერსიტეტი“ (სინამდვილეში „ამიერკავკასიის რუსული უნივერსიტეტი“) თვისებრივად სხვა სასწავლებელი იყო, რომელიც სწორედაც რომ ქართული უნივერსიტეტის საპირწონედ და ალტერნატივად გამოიყენებოდა.

1918 წელს რადგან საქართველოს დამოუკიდებლობა ჯერ არ ჰქონდა გამოცხადებული, თბილისის ქართული უნივერსიტეტის დებულება უნდა დაემტკიცებინა დროებითი მთავრობის განათლების სამინისტროს, რომლის არაკეთილსინდისიერება ღიად ამხილა აკაკი შანიძემ 1917 წლის 14 ოქტომბერს გაზეთ „სახალხო საქმეში“ გამოქვეყნებულ სტატიაში „ორი უნივერსიტეტი“, რომლის მიხედვითაც, რუსეთის დროებითი მთავრობა ყველანაირად (მათ შორის, მატერიალურადაც) ახალისებდა ამიერკავკასიის რუსული უნივერსიტეტის გახსნას თბილისში, მაშინ როცა ქართული უნივერსიტეტის დებულების დამტკიცებას საშველი არ დააყენა. საბოლოო ჯამში, ქართული უნივერსიტეტი რუსეთის მთავრობის ნებართვის გარეშე გაიხსნა.

თბილისის უნივერსიტეტის 20 წლისთავისადმი მიძღვნილ სტატიაში ასევე ნახსენებია ლავრენტი ბერია (რომელიც „საუკეთესო პირობებს უქმნის სასწავლებელს მუშაობისთვის“) და სტალინი, რომლის საქმის გამარჯვების შემდეგ „დაიწყო ისეთი მეცნიერების აყვავება, რომელიც ხალხს კი არ ემიჯნება, ხალხისგან შორს კი არ იჭერს თავს, არამედ მზად არის ემსახუროს ხალხს“.

ბუნებრივია, უნივერსიტეტის იუბილეს გამოეხმაურა სასწავლებლის გაზეთი „ბოლშევიკური კადრებისათვის“ (1938 წ. N14), სადაც მცირე მოცულობის სტატიაში, რომლის ავტორი უნივერსიტეტის ერთ-ერთი დამფუძნებელი აკაკი შანიძეა, ნათქვამია, რომ „ოცი წლის წინად მეცნიერთა ერთმა ჯგუფმა კერძო თაოსნობით და პროფ. ივანე ჯავახიშვილის მეთაურებით შესძლო საფუძველი ჩაეყარა უმაღლესი სასწავლებლისათვის“.

1938 წელს უკვე შეიძლებოდა ივანე ჯავახიშვილის ხსენება, თუმცა მანამდე (1926 წლის 23 ივნისს) სასწავლებლიდან გააგდეს ბრალდებით, „უნივერსიტეტს შუა საუკუნეებისკენ მიაქანებსო“ და წლების განმავლობაში ლექციების წაკითხვის საშუალება არ მისცეს.

საბჭოთა ხელისუფლება მრავალი ათეული წლის განმავლობაში ამკვიდრებდა აზრს, რომ პირველი რესპუბლიკის მთავრობამ „დაღუპვის კარამდე მიიყვანა ჩვენი უმაღლესი სასწავლებელი“ და რომ არა ბოლშევიკთა მზრუნველი პარტია, სასწავლებელში ნამდვილი მეცნიერული მუშაობა ვერ გაიშლებოდა.

არადა, სინამდვილეში, საქართველოს ეროვნული საბჭო უშუალო მონაწილეობას იღებდა ქართული უნივერსიტეტის გახსნაში. აკაკი ჩხენკელი იმავდროულად ქართული უნივერსიტეტის დამფუძნებელი საზოგადოების თავმჯდომარეც იყო და სწორედ მან წარმოთქვა პირველი და უაღრესად შთამბეჭდავი სიტყვა 1918 წლის 8 თებერვალს უნივერსიტეტის გახსნის ცერემონიაზე.

„ერს, რომელსაც არა აქვს სამეცნიერო ტაძარი, არ შეუძლია თქვას, რომ იგი სრულ ასაკოვანია. როცა მე მესმოდა საზღვარ-გარეთ საქართველოს შესახებ საგმირო ამბები, თუ რა მონაწილეობას იღებდა იგი განმათავისუფლებელ მოძრაობაში, - მაშინ მეკითხებოდნენ, რამდენი უნივერსიტეტი, პოლიტეხნიკუმი და სხვა უმაღლესი სასწავლებელია საქართველოშიო. და მე ამ შეკითხვაზე მხოლოდ გაწითლებით ვუპასუხებდი: ჩვენ არ შეგვეძლო მიგვეღო განათლება სამშობლო ენაზე. რა ერია ის ერი, რომელსაც არა აქვს საშუალება ისარგებლოს მეცნიერების ნაყოფით სამშობლო ენაზე...“

საქართველოს პირველ რესპუბლიკაში თბილისის უნივერსიტეტი, ისევე როგორც მეტ-ნაკლებად ყველა დაწესებულება, მართლაც დიდ ფინანსურ შეჭირვებას განიცდიდა, მაგრამ ამას ჰქონდა მთავრობისგან დამოუკიდებელი მიზეზებიც, რადგან თავისი არსებობის ხანმოკლე პერიოდის განმავლობაში, ქვეყანას რამდენჯერმე მოუხდა როგორც გარედან ინსპირირებული აჯანყებების ჩახშობა, ასევე საომარ მოქმედებებში ჩაბმა, რამაც დანგრეული ეკონომიკის აღდგენა მეტად შეაფერხა, დაიწყო როგორც ინფლაცია, ასევე ეროვნული ფულის ნიშნების საოცარი დევალვაცია, ამიტომ ხელფასები ვეღარ აკმაყოფილებდა ელემენტარულ საყოფაცხოვრებო მოთხოვნილებებს. აუტანელ მატერიალურ გაჭირვებას განიცდიდნენ უნივერისტეტის როგორც პროფესორ-მასწავლებლები, ასევე სტუდენტობა.

„აღიძრას შუამდგომლობა მთავრობის წინაშე, რათა უნივერსიტეტის სამეცნიერო პერსონალის მდგომარეობა გაუმჯობესდეს. არჩეული იქნას კომისია, შ. ნუცუბიძის, კ. კეკელიძისა და გ. ახვლედიანის შემადგენლობით, რომელსაც დაევალება აცნობოს მთავრობას პროფესორ-მასწავლებელთა გაჭირვებული მდგომარეობა, რათა ხელისუფლებამ გამონახოს საშუალება შინაურული გზით (სურსათ-სანოვაგით, შეშით და სხვათა სახით) უმწეო მდგომარეობაში ჩავარდნილი პროფ-მასწავლებელთა მდგომარეობის შესამსუბუქებლად“, - ვკითხულობთ უნივერსიტეტის პროფესორთა საბჭოს 1920 წლის 15 ოქტომბრის დადგენილებაში.

ასევე შემორჩენილია ივანე ჯავახიშვილის შუამდგომლობა მომარაგების კომისარიატისადმი: „ავადმყოფ პეტრე მელიქიშვილს გამოეყოს ცოტა პროდუქტი, რადგანაც იგი აუტანელ გაჭირვებაში იმყოფება“.

თუმცა, მიუხედავად ამგვარი გაჭირვებისა, ივანე ჯავახჯიშვილი მაინც კმაყოფილი შენიშნავდა, რომ უნივერსიტეტი, როგორც ახალბედა სამეცნიერო და სასწავლო დაწესებულება, მაინც ვითარდებოდა და წინ მიიწევდა:

„უნივერსიტეტს საფუძველი ჩაეყარა 369 სტუდენტით და 89 მსმენელით, 1920 წლის შემოდგომის სემესტრში კი სტუდენტ-მსმენელთა საერთო რიცხვმა 2814-ს მიაღწია, პროფესორ-დოცენტთა ლექტორების რიცხვმა 66 შეადგინა, ხოლო ასისტენტ ლაბორანტ-ორდინატორებისა კი 61-ს. 49 პროფესორ-დოცენტთაგან 38 ქართველია, ხოლო 11 რუსი პროფესორი“.

ივანე ჯავახიშვილმა ზუსტად იცოდა, რა უფრო დიდი უბედურება იყო საქართველოსა და უნივერსიტეტისთვის - პურის, ლობიოს, შაქრის, ბრინჯის, მარილის, ჩაის, წუმწუმის, სარეცხი საპნისა და ნავთის სიძვირე თუ თავისუფლების დაკარგვა. შემთხვევით არ იყო, რომ 1921 წლის 23 თებერვალს, როცა წითელი არმია თბილისის კედლებს აწყდებოდა, უნივერსიტეტის ეზოში შეკრებილ სტუდენტებს შემდეგი სიტყვებით მიმართა:

„შვილებო! ჩემო მოვალეობაა მე თქვენ წიგნისა და კალმისაკენ მოგიწოდოთ, მაგრამ, ერის ცხოვრებაში არის ისეთი მომენტები, როცა საჭიროა ყველაფერი განზე გადადო და იარაღით ხელში მტერს მიეგებო. და აი, მე დღეს თქვენ იარაღისკენ მოგიწოდებთ!“

ივანე ჯავახიშვილი არ შემცდარა. 1921 წლის 25 თებერვალს, საქართველოსთან ერთად, უნივერსიტეტმაც დაკარგა თავისუფლება და, საქართველოს მსგავსად, უნივერსიტეტიც წალეკა წითელმა ფერმა როგორც პირდაპირი (პროფესორ-მასწავლებლების დახვრეტა), ასევე გადატანითი მნიშვნელობით (წითელი პროფესურისა და იდეოლოგიის მოძალება). და თუ საქართველო და თბილისის უნივერსიტეტი დღეს ისეთები არ არიან, როგორებიც პირველი რესპუბლიკისა და უნივერსიტეტის დამფუძნებელმა მამებმა ჩაიფიქრეს, დიდწილად 1921 წლის 25 თებერვალს მომხდარი კატასტროფის ბრალია. თავიდანვე ცხადი იყო, რომ საქართველოსა და უნივერსიტეტის მოტაცება უკვალოდ არ ჩაივლიდა.

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.