ბლოგები

აბა, რომელ პოლიტიკოსს არ უფიქრია უკვდავებაზე, ვის არ უოცნებია, ყოფილიყო ხალხთან, ოღონდ მაინც ზევით, შემაღლებულ კვარცხლბეკზე?! ყოფილიყო ცოცხალი გმირი, საყოველთაო თაყვანისცემის საგანი, ღირსი ქვასა და ბრინჯაოში განსხეულებისა! ბევრს უოცნებია, მაგრამ ცოტამ შეძლო უდიდესი ძალისხმევის ფასად, ერთეულებმა - უმნიშვნელო და მხოლოდ გიორგი გახარიამ სხვისი ძალისხმევის წყალობით!

ცოცხალ კაცს, როგორც წესი, ძეგლს (ბიუსტს) არ უდგამენ, გიორგი გახარია კი ცოცხალია და, როგორც ზაქარია ქუცნაშვილი იტყოდა, ღმერთმა კარგად ამყოფოს. მართლია, შს მინისტრი ხელისუფლების გამორჩეული წევრია, მაგრამ მაინც გასაკვირია, როგორ გააიმასქნა შუა რუსთაველზე ნატურალური ზომის ბიუსტის დადგმა?

როგორც წესი, ძეგლს (ბიუსტს) უდგამენ იმ ადამიანს, რომელიც ან ყველაზე მეტად გამოხატავს საზოგადოების ღირებულებებს ან ყველაზე მეტად შეესაბამება ძალაუფლების არსებულ ტიპს. ქრესტომათიულ მაგალითად გამოდგება იაკობ ნიკოლაძის შემთხვევა, როცა საქართველოს საბჭოთა ოკუპაციამდე შეძენილი ქვისგან ოსტატმა ჯერ მენშევიკ ნოე ჟორდანიას ბიუსტი გამოთალა, შემდეგ კი ბოლშევიკების - ფილიპე მახარაძისა და საშა წულუკიძისა. მოქანდაკის შვილიშვილის, გურამ ნიკოლაძის თქმით, სავარაუდოდ ასეთი ვითარება ყოფილა:

„დიდი ქვა იყო, ფიგურა უნდა გაეკეთებინა... მაგრამ ჟორდანიას ბიუსტს რომ მორჩა, ამ პერიოდს დაემთხვა საქართველოს დაპყრობა და გასაბჭოება. შესაბამისად, შეწყვიტა ნოე ჟორდანიას ქანდაკების კეთება, დარჩა მხოლოდ ბიუსტი. მოგვიანებით დაუკვეთეს ორი პორტრეტი, რომელიც ჟორდანიას მორჩენილი ქვიდან გათალა - ფილიპე მახარაძისა და საშა წულუკიძის პორტრეტები. მერე ხუმრობდა ხოლმე ამაზე, ერთი მენშევიკიდან ორი ბოლშევიკი გავაკეთეო“.

...მაგრამ ღირებულებების და ძალაუფლების გარდა, ძეგლი ასევე შეიძლება აღმართოს საზოგადოების პროტესტმა და რისხვამ, როგორიც, მაგალითად ჰქონდათ შორეულ 1942 წელს ვიატკის N6 („სიკვდილისა და წამების“) იძულებითი შრომის ბანაკის პატიმრებს, რომლებმაც, არც მეტი, არც ნაკლები, ტაიგაში კარიკატურული ძეგლი დაუდგეს სტალინს.

„ვიღაცას ტაიგაში თოვლისგან სტალინის უზარმაზარი კარიკატურა გაეკეთებინა“, - იხსენებს რეპრესირებული მწერალი ალ. სიგუა, - „მე ბევრ კარიკატურისტს ვიცნობ, როგორც ქართველს, ისე რუსსა და უცხოელს, მაგრამ ამის მსგავსი კარიკატურა ჯერ არ მინახავს. კარიკატურისტს სტალინი ისე გამოექანდაკებინა, თოვლისგან ისე დაეხატა, რომ თქვენ უყურებდით არა ჩვეულებრივი ადამიანის კარიკატურას, არამედ ურჩხულს, კაცის მკვლელს, კაცის მჭამელს. ეს ჩანდა არა მარტო კარიკატურის გარეგანი სახიდან, არამედ მისი შინაგანი ბუნება ისე იყო გაგებული და დახატული, რომ ადამიანი შეგეზიზღებოდა. ქუფრი და ადამიანის მოძულე სახე, ტირანი, უზურპატორი. სტალინს რომ ენახა თავისი კარიკატურა, ალბათ, გამოგზავნიდა სამხედრო თვითმფრინავების მთელ ესკადრილიას და ვიატკას გაანადგურებდა“.

ფაქტურა, რისგანაც ქანდაკება კეთდება, ცხადია, გარკვეული ინფორმაციის მატარებელია. მნიშვნელობა აქვს იმას, თუ რისგან კეთდება „მოღვაწის“ თავი ან ტანი - იქნება ეს თოვლი, ქვიშა, ხე, თაბაშირი, ბრინჯაო, ფოლადი, გრანიტი თუ მარმარილო. ყოფილა შემთხვევა, როცა ქანდაკების მასალას პრაქტიკული სარგებელიც კი მოუტანია საზოგადოებისთვის, როგორც მაგალითად კ. პაუსტოვსკის მოთხრობა „კოლხეთშია“, როცა გამოუვალ ვითარებაში ინჟინერ გაბუნიას მხსნელად მოევლინება ლენინის ბრინჯაოს ბიუსტი, რომლისგანაც ექსკავატორის გატეხილ დეტალს (მილისი) გამოჩარხავს და წყალდიდობისგან დაიცავს კოლხეთის ჭაობის დაშრობაზე მომუშავე ხალხის მრავალი წლის ნაშრომს.

ცხადია, არც გახარიაა სტალინი და არც თაბაშირი - თოვლი, მაგრამ ჩანაფიქრით, ბიუსტი, რომელიც რუსთაველის გამზირზე იხდის ბოდიშებს, უფრო თოვლისგან გაკეთებულ კარიკატურას ჩამოჰგავს, ვიდრე - ლენინის ბრინჯაოს თავს. აშკარაა, რომ თაბაშირის ბიუსტისგან პრაქტიკულად სასარგებლო არაფერი გამოდნება, მათ შორის არც ექსკავატორის მილისი, ის ვერც ბრინჯაოს შეეჯიბრება გამძლეობაში, მაგრამ არც თავისით დადნება, როგორც თოვლი დადნებოდა მზეზე. საინტერესოა, რომ შეიძლებოდეს გახარიას ამ ბიუსტის მუდმივად გამოფენა საჯარო სივრცეში, რა ბედი ეწეოდა მას?

ცნობილი ამბავია, საბჭოთა რუსეთში, კომედიური ფილმის, „ოცდაცამეტის“ გადაღებისას, ქალაქ როსტოვ-იაროსლავსკში, თაბაშირის ძეგლი დაუდგეს ფილმის მთავარ პერსონაჟს, რომელსაც მსახიობი ევგენი ლეონოვი ასახიერებდა. სიუჟეტის შესაბამისად, დააგეს წითელი ხალიჩა, საზეიმო ვითარებაში გაჭრეს ლენტი, წარმოთქვეს სიტყვა. პაპიე-მაშეს კვარცხლბეკზე გაკეთებული წარწერა იუწყებოდა: „ტრავკინ ივან სერგეევიჩ - სამაგალითო მეოჯახე“. გადაღების დასრულების შემდეგ გადამღებ ჯგუფს დაავიწყდა „ძეგლის“ აღება. მალე „ძეგლის“ გარშემო გაშენდა სკვერი, დაირგო ყვავილები და ამგვარი ზრუნვა გაგრძელდა მანამ, ვიდრე პაპიე-მაშეს კვარცხლბეკი არ დაიშალა.

საინტერესოა, აქ თუ უპატრონებდა ვინმე თაბაშირის მობოდიშე მინისტრს? ან რამდენი მოქალაქე მოახდევინებდა ბოდიშს? ვინ უფრო ხშირად მოიხდიდა ბოდიშს - ცოცხალი მინისტრი თუ მისი თაბაშირის ასლი? რომელი უფრო გულწრფელი იქნებოდა? რამდენ ხანს გაგრძელდებოდა „ბოდიშის მოხდა“ - მინისტრის სავარძლის მორყევამდე თუ პაპიე-მაშეს კვარცხლბეკის დაშლამდე?

სიბიუს სამიტი ევროკავშირისათვის უნდა გამხდარიყო თვითგადატვირთის მომენტი „ბრექსიტის“ შემდეგ და იმის საჩვენებლად, რომ შესუსტებული, მაგრამ ჯერ კიდევ მნიშვნელოვანი გაერთიანება განახლებული რწმენით მიაბიჯებს მომავლისკენ.

მაგრამ ასე ნამდვილად არ მოხდა.

ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი ტერეზა მეი არ იმყოფებოდა ტრანსილვანიის მშვენიერ ქალაქში, მაშინ როცა მისი ქვეყანა დიდწილად ჯერ კიდევ ბლოკის წევრია და დიდი კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას საერთოდ დატოვებს თუ არა ლონდონი ევროკავშირს.

რაც შეეხება თვითგადატვირთვას, სახელმწიფოთა ლიდერები შეთანხმდნენ დეკლარაციაზე, რომელშიც ხაზგასმულია ერთიანობის აუცილებლობა. ბევრი ვერაფერი დუღაბია, მაგრამ მაინც რაღაცას ნიშნავს იმ ფონზე, როდესაც მოკავშირე ქვეყნები ერთიანობას ბევრ რამეში ვერ აღწევენ, მათ შორის იმაზე, თუ ვინ უნდა უხელმძღვანელოს ევროკავშირის ინსტიტუტებს წლის ბოლომდე.

ამასთან, ევროკავშირის მექანიზმი უახლოეს წლებშიც გააგრძელებს მუშაობას. მსოფლიო, შესაძლოა, მართლაც იმყოფებოდეს ტურბულენტურობის მდგომაროებაში, მაგრამ ბოლო წლებში ევროკავშირს უარესებიც უნახავას, რაც აუცილებლად აისახება მის ნაბიჯებზე მომავალ ათწლეულებში.

ერთხმად მიღებული ევროკავშირის სიბიუს სამიტის დეკლარაცია ერთგვარი პირველი მონახაზია იმ სტრატეგიული დღის წესრიგისა, რომელიც, მომავალ ხუთწლიან პერიოდში კავშირის პრიორიტეტების დეტალური ჩამონათვალით, ივნისში გამოქვეყნდება. მაგრამ, როგორც მოსალოდნელი იყო, ამჯერადაც ბევრი არაფერი გამოსულა. ბლოკის მიერ მიღებული სხვა დოკუმენტების მსგავსად, დეკლარაცია სავსეა საყურადღებო გამონათქვამებით, მაგრამ მოკლებულია კონკრეტიკას.

როგორც ათიდან ერთ-ერთ ვალდებულებაშია ნათქვამი, ევროკავშირის ლიდერები პირობას დებენ, რომ დაიცავენ „ერთიან ევროპას აღმოსავლეთიდან დასავლეთამდე, ჩრდილოეთიდან სამხრეთამდე“. მათ სჯერათ, რომ „ევროპა კვლავაც იქნება დიდი და გაერთიანებული დიდი საკითხების გარშემო“. ევროკავშირის ქვეყნების ლიდერები ვალდებულებას იღებენ, რომ „ევროპას გახდიან მსოფლიოს პასუხისმგებლიან ლიდერად“ და „ყოველთვის გამოინახება ამ ამბიციის შესაბამისი შესაძლებლობები“.

სამაგიეროდ, მხოლოდ მარჩიელობა თუ შეიძლება იმაზე, თუ რა რეფორმები უნდა უძღოდეს წინ ამ ყველაფერს.

სიმართლე ისაა, რომ სიბიუში შეკრებილი ევროკავშირის ლიდერები ძალიან ცოტა რამეზე თუ არიან შეთანხმებულნი.

ბუდაპეშტის, რომისა და ვარშავის ხელისუფლებებში ბრიუსელთან დაპირისპირებული პოპულისტები არიან, ხოლო ევროკომისია, დიდი ალბათობით, უახლოეს მომავალში აამოქმედებს პროცედურებს ბუქარესტის მიერ კანონის უზენაესობის წინააღმდეგ მიმართული ნაბიჯებისათვის. და ამას ემატება ისიც, რომ ევროპარლამენტის მომავალი შემადგენლობის მთელი ერთი მესამედი, სავარაუდოდ, თავგადაკლული ევროსკეპტიკოსებით დაკომპლექტდება ამ თვეში დანიშნული არჩევნების შედეგად.

ყველაფერი ეს, რა თქმა უნდა, შემაშფოთებელია ევროკრატებისათვის, რომლებიც კვლავინდებურად ცდილობენ თავი დაიმშვიდონ. დიახ, პოპულისტების მხარდაჭერა იზრდება, მაგრამ შეხედეთ პროევროპული ძალების ამასწინადელ გამარჯვებას სლოვაკეთსა და ესპანეთშიო, -ამბობენ ისინი.

დიახ, დღეისათვის მტკივნეულია ზოგიერთ მთავრობასთან ურთიერთობა, მაგრამ ბევრ ქვეყანაში მატულობს მოსახლეობის მხარდაჭერა ევროკავშირისადმიო, - აღნიშნავენ ევროკრატები. ამას გარდა, ლონდონის პოლიტიკურ ცირკად შეფასებულმა „ბრექსიტმაც“ შეუწყო ხელი რეზისტენტულობის გაძლიერებას ევროკავშირის მრავალ ინსაიდერში, ხოლო ბრიუსელის დერეფნებში ასეთი მანტრა წარმოიშვა: „ბრიტანეთის გასვლა მტკივნეული იქნება, მაგრამ ეს მათთვის უფრო ბევრად მტკივნეული იქნება, ვიდრე ჩვენთვის“. ამ ყველაფერს კი ასეთ თვითკმაყოფილების გამომხატველ ფრაზასაც მოაყოლებენ ხოლმე: „თუ გავიხსენებთ მოლაპარაკებებს, ბრიტანული დიპლომატიის „როლს როისს“ ჩვენ დავუპირისპირეთ ევროპული ბიუროკრატიის სპორტული ავტომობილი, რომელიც საკმაოდ მომხიბვლელად გამოიყურება“.

შესაძლოა, ვინმეს თვითკმაყოფილების განცდა დაუფლებოდა „ბრექსიტის“ გარდა ისეთი გადავლილი შტორმების გამოც, როგორიც ევროზონისა და მიგრანტთა კრიზისები იყო, მაგრამ ყველა ამ დიდ მოვლენასთან დაკავშირებული პრობლემები კვლავაც ზედაპირზეა და ამის შესახებ კარგად უწყიან პოლიტიკოსებმაც და დიპლომატებმაც.

მაგრამ, როგორც ჩანს, ისინი ფიქრობენ, რომ ჯერჯერობით არ ღირს განგაშის ატეხა. ბრიუსელელი ინსაიდერებისაგან არაერთხელ მსმენია, რომ ეგზისტენციური საფრთხეებისა და ათწლეულების განმავლობაში განხორციელებული ისეთი დიდი პროექტების შემდეგ, როგორიცაა ევროკავშირის გაფართოება და ევროზონის შექმნა, მომავალი წლები იქნება „კონსოლიდაციის“ ხანა. მაშინ როდესაც საფრთხეები სრულიად აშკარაა, ევროპელი ლიდერები, როგორც ჩანს, ესწრაფვიან აკეთონ ის, რაც მათ ყველაზე უკეთ ეხერხებათ: მიაღწიონ კომპრომისებს და გააფორმონ გარიგებები ბრიუსელის სამიტების ჩაბნელებულ კულუარებში.

სულ მალე მათ მოუწევთ ევროკავშირის მრავალწლიანი (2010-2027 წლების) ბიუჯეტის შეთანხმება, რასაც გააფთრებული დაპირისპირებები მოჰყვება ევროპის სხვადასხვა დედაქალაქებს შორის. მანამდე კავშირის წევრებმა უნდა აირჩიონ თავიანთი ხელმძღვანელი მომდევნო ხუთი წლის ვადით. სხვადასხვა ვალდებულების გარდა, სიბიუში ლიდერები ორ რამეზე შეთანხმდნენ.

პირველ ყოვლისა, ისინი მაისის ბოლოს კვლავ შეიკრიბებიან ბრიუსელში, რათა დაიწყონ კანდიდატების წარდგენის პროცესი ევროკომისიის მომავალი თავმჯდომარის პოსტზე.

აქ გერმანიის კანცლერის, ანგელა მერკელის, იდეას, რომ ევროკომისრის გვირგვინი იმ პოლიტიკური ჯგუფის კანდიდატს უნდა ერგოს, რომელიც ევროპარლამენტის არჩევნებში ყველაზე მეტ ხმებს მიიღებს, შესაძლოა წინააღმდეგობა მოჰყვეს საფრანგეთის პრეზიდენტის, ემანუელ მაკრონის, მხრიდან, რომელსაც მიაჩნია, რომ ეს სკითხი ევროკავშირის ლიდერებმა უნდა გადაწყვიტონ და არა ევროკავშირის ამომრჩევლებმა.

მერკელი მხარს უჭერს თავის თანამემამულესა და პარტიულ თანამებრძოლს, მანფრედ ვებერს, რომლის პოლიტიკური გაერთიანება, ჩანს, პირველ ადგილს მოიპოვებს ევროპარლამენტის არჩევნებში, მაშინ როცა მაკრონი, სავარაუდოდ, უპირატესობას ანიჭებს ფრანგ პოლიტიკოსს, "ბრექსიტზე“ მომლაპარაკებელ მიშელ ბარნიეს.

სიბიუში მიღებული მეორე გადაწყვეტილება უკავშირდება სამიტების უფრო ხშირად - სასურველია ყოველ მეორე თვეში - ჩატარებას. ყოველ შემთხვევაში, იმაზე მაინც თანხმდება ყველა, რომ საჭიროა ერთმანეთთან ხშირი საუბარი გადაუჭრელი პრობლემების გარშემო.