არ ვნანობ, რომ უამინდობის მიუხედავად დავთანხმდი ჩემს მეგობარს და შაბათს ბაჰნაში წავყევი, ჩეხეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების ყოველწლიურ სამხედრო შოუზე. ერთადერთი ის ვინანე, რომ ამ საერთო-სახალხო დღესასწაულს არ ესწრებოდნენ საქართველოს ხელისუფლების ის წარმომადგენლები, ვისაც დღემდე ჰგონია, რომ საბჭოური ყაიდის სამხედრო აღლუმები პატრიოტიზმის მწვერვალია, მათი ჩატარების უცვლელი ადგილი კი - რუსთაველის პროსპექტი.
მაგრამ ეს იყო მოგვიანებით. მანამდე კი ცოტა წავუწუწუნეთ. აირჩიეს რა - დაჭაობებული ადგილი, პრაღიდან 65 კილომეტრში, გზის მიმართულების აღმნიშვნელებიც არ დგას; თუ პრაღის ცენტრში ადგილი არ ჰყოფნიდათ, ჩაეტარებინათ აქვე სადმე ლეტნაზე ან პოდოლიზე, აქ ვინ უნდა მოვიდეს შაბათს, თან ფეხბურთებია და რამე; არადა, იარე ფეხით ამ ჭაობებში, რა უნდა ნახო ახალი და არასაბჭოური? ჰა და ჰა, მაგათი "დანები" (თვითმავალი საარტილერიო სისტემებია), რომლებიც საქართველოს არმიას მგონი უფრო მეტი ჰყავს, ვიდრე ჩეხეთისას და რომლებიც, არა მხოლოდ პოლიგონზე, არამედ საქმეშიც მინახავს - 2008 წლის აგვისტოში.
მოკლედ, არა, ძმაო, "პიარის" საკითხში ჩეხები ვერ "ქაჩავენ" - დაილოცოს მიშა და ვანო! მწარედ შევცდი! ბაჰნა, სულაც არ აღმოჩნდა უნუგეშოდ ჭაობიანი ადგილი და წინ, ჭაობის შოუს ნაცვლად, ნამდვილი სახალხო დღესასწაული და საინტერესო სანახაობა გველოდა.
წარმოიდგინეთ, არა გორი-თბილისის ტრასაზე, არამედ, ვთქვათ, სადღაც თეძმის ან რკონის ხეობაში მდებარე სამხედრო ბაზა. სწორედ ასეთ, ნაძვნარ ტყეში ჩაფლულ, სტრატეგიულად საკმაოდ მოხერხებულ მთაგორიან რაიონში მდებარეობს ჩეხეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების ერთ-ერთი სამხედრო ბაზა, რომელიც რამდენიმე ალტერნატიული სამანქანო გზით უკავშირდება ცენტრალურ პრაღა-პლზენის მთავარ მაგისტრალს. ღონისძიების მთავარ სპონსორს, ფირმა "ლენდ როვერს" ცენტრალური გზიდან და რამდენიმე ახლომდებარე სოფლიდან სპეციალური ავტობუსებით მიჰყავს უკლებლივ ყველა მსურველი პოლიგონზე, სადაც დილის 9 საათიდან საღამოს ხუთამდე, 20-ზე მეტი ღონისძიება აქვთ მომზადებული ჩეხეთის არმიას, პოლიციას, სკაუტურ და სამხედრო-პატრიოტულ არასამთავრობო ორგანიზაციებს;
ეწყობა სხვადასხვა სახის თეატრალიზებული სანახაობა მეორე მსოფლიო ომის თემაზე (ბაჰნა 2010-ის შემთხვევაში მოკავშირეთა არმიების შეხვედრა ელბაზე და პრაღის გათავისუფლება); მერე დგება პოლიციის ჯერი, რომელიც ახდენს ტერორისტების შეპყრობის დემონსტრირებას; ფეთქდება ფუჭი ჭურვები; ჰაერში მანევრირებს ავიაცია; სადღაც მოშორებით სამხედრო ორკესტრი ასრულებს ცნობილ მარშებს.
მძიმე ტექნიკის გამოფენის მოპირდაპირე მხარეს ყმაწვილებისათვის მოწყობილია პეინტბოლის სასროლეთი, უფრო პატარებისათვის ატრაქციონები, თუმცა რომელი ატრაქციონი შეედრება ნამდვილი ტანკის კაბინაში ჩაძრომას, ნამდვილი ავტომატის ანდა ყუმბარსატყორცნის (ოღონდ დაუტენავის) ხელში აღებას, შენი სამშობლოს ჯარისკაცთან და ოფიცერთან გამოლაპარაკებას, ცნობილ სამხედრო პირებთან სამახსოვრო სურათების გადაღებას, ანდა სამხედრო ფორმის ჩაცმას?
საველე კარვებში ცნობილ სამხედრო ფირმებს („ბრენდებს“, როგორც ჩვენში ეძახიან) მოწყობილი აქვთ პავილიონები, სადაც შეგიძლია იყიდო ყველაფერი - მშრალი სამხედრო ულუფით დაწყებული და "მეორადი" ტანკით დამთავრებული. დიახ, ტანკით - ჩეხეთის კანონმდებლობით რეგისტრირებულ არასამთავრობო სამხედრო-პატრიოტულ ორგანიზაციას უფლება აქვს, სასწავლო მიზნებისათვის შეისყიდოს ავტომატიც და ტანკიც. ასეთი პარამილიტარისტული ორგანიზაციების რაოდენობა დუჟინია და მათში გაწევრიანება საკმაოდ პოპულარულია ჩეხეთის რესპუბლიკაში. ჰო, აბა ჩეხური ლუდის, ძეხვეულობისა და ტრდელნიკის გარეშე რომელი სახალხო დღესასწაული ჩაივლის? სხვათა შორის საზკვების პუნქტების მოწყობის ექსკლუზიური უფლება სპონსორების გარდა აქვთ სწორედ სამხედრო-პატრიოტულ ორგანიზაციებს, რომლებიც შემოსული თანხებით საველე გასვლებს და სხვა საორგანიზაციო ხარჯებს ისტუმრებენ.
შემოსავალი კი ცუდი არ უნდა იყოს - ყველა კვების ობიექტთან რიგები დგას. როგორც ჩემი მეგობარი მიხსნის, ბაჰნაში ხმელი პურიც კი იყიდება. მთაგორიან სუფთა ჰაერზე, პოლიგონზე ხეტიალი მადას უღვიძებს დამთვალიერებლებს ჩეხეთიდან, გერმანიიდან, პოლონეთიდან, სლოვაკეთიდან და ავსტრიიდან, რომელთა რაოდენობა ყოველწლურად, 50-60 ათასს შორის მერყეობს. აუ, ერთი ახლა აქ იყოს პატარა ჯიხური ცნობილი ქართული ღვინოებით, ჩვენებური მწვადით და ხაჭაპურით, რას იხეირებდა კაცი? ოცნება გაგვირბის საქართველოზე და გვავიწყდება ბაჰნაც, სამხედრო შოუც, პეინტბოლიც და ჩეხური ლუდიც. ორი ქართველი ხმამაღლა ვიწყებთ ლაპარაკს და ასე გვგონია, რომ ჩავახშეთ ტანკების გრუხუნისა და იმიტირებული აფეთქებების ხმაც.
საუბარს პრაღამდე ვაგრძელებთ, თუმცა დასკვნა ერთია და საჭირბოროტო - რა პრობლემაა, რომ ასეთი ლაღი, ჭეშმარიტად საერთო-სახალხო დღესასწაული საქართველოშიც მოეწყოს იმ არქაული, სადაოდ ქცეული სამხედრო აღლუმების ნაცვლად, რომლებიც სხვა არაფერია, თუ არა დროის, ჯარისკაცების ენერგიისა და საბიუჯეტო თანხების უყაირათო ფლანგვა?
მაგრამ ეს იყო მოგვიანებით. მანამდე კი ცოტა წავუწუწუნეთ. აირჩიეს რა - დაჭაობებული ადგილი, პრაღიდან 65 კილომეტრში, გზის მიმართულების აღმნიშვნელებიც არ დგას; თუ პრაღის ცენტრში ადგილი არ ჰყოფნიდათ, ჩაეტარებინათ აქვე სადმე ლეტნაზე ან პოდოლიზე, აქ ვინ უნდა მოვიდეს შაბათს, თან ფეხბურთებია და რამე; არადა, იარე ფეხით ამ ჭაობებში, რა უნდა ნახო ახალი და არასაბჭოური? ჰა და ჰა, მაგათი "დანები" (თვითმავალი საარტილერიო სისტემებია), რომლებიც საქართველოს არმიას მგონი უფრო მეტი ჰყავს, ვიდრე ჩეხეთისას და რომლებიც, არა მხოლოდ პოლიგონზე, არამედ საქმეშიც მინახავს - 2008 წლის აგვისტოში.
მოკლედ, არა, ძმაო, "პიარის" საკითხში ჩეხები ვერ "ქაჩავენ" - დაილოცოს მიშა და ვანო! მწარედ შევცდი! ბაჰნა, სულაც არ აღმოჩნდა უნუგეშოდ ჭაობიანი ადგილი და წინ, ჭაობის შოუს ნაცვლად, ნამდვილი სახალხო დღესასწაული და საინტერესო სანახაობა გველოდა.
წარმოიდგინეთ, არა გორი-თბილისის ტრასაზე, არამედ, ვთქვათ, სადღაც თეძმის ან რკონის ხეობაში მდებარე სამხედრო ბაზა. სწორედ ასეთ, ნაძვნარ ტყეში ჩაფლულ, სტრატეგიულად საკმაოდ მოხერხებულ მთაგორიან რაიონში მდებარეობს ჩეხეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების ერთ-ერთი სამხედრო ბაზა, რომელიც რამდენიმე ალტერნატიული სამანქანო გზით უკავშირდება ცენტრალურ პრაღა-პლზენის მთავარ მაგისტრალს. ღონისძიების მთავარ სპონსორს, ფირმა "ლენდ როვერს" ცენტრალური გზიდან და რამდენიმე ახლომდებარე სოფლიდან სპეციალური ავტობუსებით მიჰყავს უკლებლივ ყველა მსურველი პოლიგონზე, სადაც დილის 9 საათიდან საღამოს ხუთამდე, 20-ზე მეტი ღონისძიება აქვთ მომზადებული ჩეხეთის არმიას, პოლიციას, სკაუტურ და სამხედრო-პატრიოტულ არასამთავრობო ორგანიზაციებს;
ეწყობა სხვადასხვა სახის თეატრალიზებული სანახაობა მეორე მსოფლიო ომის თემაზე (ბაჰნა 2010-ის შემთხვევაში მოკავშირეთა არმიების შეხვედრა ელბაზე და პრაღის გათავისუფლება); მერე დგება პოლიციის ჯერი, რომელიც ახდენს ტერორისტების შეპყრობის დემონსტრირებას; ფეთქდება ფუჭი ჭურვები; ჰაერში მანევრირებს ავიაცია; სადღაც მოშორებით სამხედრო ორკესტრი ასრულებს ცნობილ მარშებს.
მძიმე ტექნიკის გამოფენის მოპირდაპირე მხარეს ყმაწვილებისათვის მოწყობილია პეინტბოლის სასროლეთი, უფრო პატარებისათვის ატრაქციონები, თუმცა რომელი ატრაქციონი შეედრება ნამდვილი ტანკის კაბინაში ჩაძრომას, ნამდვილი ავტომატის ანდა ყუმბარსატყორცნის (ოღონდ დაუტენავის) ხელში აღებას, შენი სამშობლოს ჯარისკაცთან და ოფიცერთან გამოლაპარაკებას, ცნობილ სამხედრო პირებთან სამახსოვრო სურათების გადაღებას, ანდა სამხედრო ფორმის ჩაცმას?
საველე კარვებში ცნობილ სამხედრო ფირმებს („ბრენდებს“, როგორც ჩვენში ეძახიან) მოწყობილი აქვთ პავილიონები, სადაც შეგიძლია იყიდო ყველაფერი - მშრალი სამხედრო ულუფით დაწყებული და "მეორადი" ტანკით დამთავრებული. დიახ, ტანკით - ჩეხეთის კანონმდებლობით რეგისტრირებულ არასამთავრობო სამხედრო-პატრიოტულ ორგანიზაციას უფლება აქვს, სასწავლო მიზნებისათვის შეისყიდოს ავტომატიც და ტანკიც. ასეთი პარამილიტარისტული ორგანიზაციების რაოდენობა დუჟინია და მათში გაწევრიანება საკმაოდ პოპულარულია ჩეხეთის რესპუბლიკაში. ჰო, აბა ჩეხური ლუდის, ძეხვეულობისა და ტრდელნიკის გარეშე რომელი სახალხო დღესასწაული ჩაივლის? სხვათა შორის საზკვების პუნქტების მოწყობის ექსკლუზიური უფლება სპონსორების გარდა აქვთ სწორედ სამხედრო-პატრიოტულ ორგანიზაციებს, რომლებიც შემოსული თანხებით საველე გასვლებს და სხვა საორგანიზაციო ხარჯებს ისტუმრებენ.
შემოსავალი კი ცუდი არ უნდა იყოს - ყველა კვების ობიექტთან რიგები დგას. როგორც ჩემი მეგობარი მიხსნის, ბაჰნაში ხმელი პურიც კი იყიდება. მთაგორიან სუფთა ჰაერზე, პოლიგონზე ხეტიალი მადას უღვიძებს დამთვალიერებლებს ჩეხეთიდან, გერმანიიდან, პოლონეთიდან, სლოვაკეთიდან და ავსტრიიდან, რომელთა რაოდენობა ყოველწლურად, 50-60 ათასს შორის მერყეობს. აუ, ერთი ახლა აქ იყოს პატარა ჯიხური ცნობილი ქართული ღვინოებით, ჩვენებური მწვადით და ხაჭაპურით, რას იხეირებდა კაცი? ოცნება გაგვირბის საქართველოზე და გვავიწყდება ბაჰნაც, სამხედრო შოუც, პეინტბოლიც და ჩეხური ლუდიც. ორი ქართველი ხმამაღლა ვიწყებთ ლაპარაკს და ასე გვგონია, რომ ჩავახშეთ ტანკების გრუხუნისა და იმიტირებული აფეთქებების ხმაც.
საუბარს პრაღამდე ვაგრძელებთ, თუმცა დასკვნა ერთია და საჭირბოროტო - რა პრობლემაა, რომ ასეთი ლაღი, ჭეშმარიტად საერთო-სახალხო დღესასწაული საქართველოშიც მოეწყოს იმ არქაული, სადაოდ ქცეული სამხედრო აღლუმების ნაცვლად, რომლებიც სხვა არაფერია, თუ არა დროის, ჯარისკაცების ენერგიისა და საბიუჯეტო თანხების უყაირათო ფლანგვა?
