დღეს, 7 ოქტომბერს, სახალხო დამცველმა პარლამენტში ყოველწლიური ანგარიში წარადგინა. 2021 წელს ადამიანის უფლებების დაცვაში არსებულ გამოწვევებზე მოხსენების მოსმენის შემდეგ, დეპუტატებმა ნინო ლომჯარიას კითხვები დაუსვეს. მმართველი პარტიის წევრების შეკითხვები, ძირითადად, სახალხო დამცველის მიუკერძოებლობას და საქართველოს საპატრიარქოსადმი მის დამოკიდებულებას შეეხებოდა. ომბუდსმენს, რომელმაც მოხსენებისას თქვა, რომ გასული წლის განმავლობაში თავად მას და ასევე მის აპარატს მმართველი პარტიის წევრები პერმანენტულად ესხმოდნენ თავს, "ქართული ოცნების" წევრებმა შეახსენეს ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის უფლებების დაცვისთვის გაწეული ძალისხმევა, ასევე საკონსტიტუციო სარჩელი "საქართველოს ეკლესიის წინააღმდეგ" და მისი კრიტიკული განცხადებები საქართველოს პრემიერისა და მმართველი პარტიის თავმჯდომარის მიმართ.
"რას ერჩით საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ ეკლესიას?! 29 სექტემბერს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოში გაიმართა განმწესრიგებელი სხდომა - საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ. ბუნებრივია, აქ გვესმის, რომ ტრანსკრიფციაში იყო - ეკლესიის წინააღმდეგ. აღნიშნულ სხდომაზე, რბილად რომ ვთქვათ, ძალიან უბადრუკად და უმწეოდ გამოიყურებოდა თქვენი წარმომადგენელი, პირდაპირ ბოდიშების მოხდაც მოუწია. თქვენ აპროტესტებდით, რომ ტერიტორიების მიჩენის ნაცვლად, შესაძლებელია ახალი სტანდარტი დამკვიდრებულიყო, რომ ძველაშენებულ მონასტრებს, რომლებიც ამ კანონის მიღებამდე იყო აშენებული, მიეკუთვნოთ გარკვეული პერიოდით მოვლა-პატრონობით ტყის გარკვეული ფართობები. გასაგებია თქვენი მოტივები, მაგრამ მაინტერესებს, რამ გაიძულათ ასე სასწრაფო რეჟიმში... როდესაც წინა ზაფხულში შეიტანეთ ეს სარჩელი, ამხელა პერიოდი გქონდათ, იქ მიუთითეთ, რომ იყო დაზარალებული და მერე სხდომისას თქვენს წარმომადგენელს პირდაპირ ცივი ოფლი ასხამდა და ბოდიშებს უხდიდა საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლეებს, რადგან ის იყო მოუმზადებელი და აღმოჩნდა, რომ ტყუილი იყო, რომ ვიღაც იყო ამ თემით დაზარალებული", - ამით დაიწყო სახალხო დამცველთან კითხვების დასმა "ქართული ოცნების" დეპუტატმა ბექა ოდიშარიამ. მან ასევე იკითხა, რამდენად ინტერესდება ნინო ლომჯარია საზღვარგარეთის ციხეებში მყოფი საქართველოს მოქალაქეების უფლებრივი მდგომარეობით.
საკონსტიტუციო სარჩელი, რომელიც ბექა ოდიშარიამ ახსენა, ეხება ცვლილებებს ტყის კოდექსში, რომელიც საპატრიარქოსთვის საქართველოში არსებული ყველა ეკლესია-მონასტრის მიმდებარედ 20 ჰექტრამდე ტყის ფართობის გადაცემას ითვალისწინებს.
ბექა ოდიშარიას გარდა, ეკლესიასთან დამოკიდებულებაზე ნინო ლომჯარიას კითხვები დაუსვეს საპარლამენტო უმრავლესობის წევრებმა გურამ მაჭარაშვილმა და გია ცაგარეიშვილმა.
"არ მგონია, რომ თქვენ და თქვენ უწყებას არ სცოდნოდა მინიმალური ისტორია მაინც საქართველოსი, რომ ამ შემთხვევაში, ისტორიულად, ეკლესია-მონასტრები სწორედ მართლმადიდებლურ საპატრიარქოს და ეკლესიას გააჩნია და ამ კანონში სწორედ ეს ეწერა, რომ ისტორიულად სადაც იყო ეს ნაგებობები, იმის მიღმა თუ იყო სატყეო მიწები, მხოლოდ ამაზე იყო საუბარი და მაშინ, რა იყო მიზეზი, გარდა ეკლესიის დისკრედიტაციისა? გინდოდათ, როგორმე გეჩვენებინათ, რომ საპატრიარქოს აქვს განუზომლად დიდი პრივილეგიები, ვიდრე სხვა ეკლესიებს?
ახლა მეორე: სახალხო დამცველი ვიცით, რომ არის აპოლიტიკური, უნდა იყოს აპოლიტიკური. თქვენ თქვენს გამოსვლაში ბევრი დრო დაუთმეთ ძალადობრივი ფაქტების დაგმობას. ეს კარგია, მაგრამ არის სუბიექტური. რამდენიმე თვის წინ ჩვენ ვნახეთ, რომ რადიკალური ოპოზიციის მოწოდებები ხელისუფლების დაგმობასთან დაკავშირებით არა თუ დაგმეთ, პირიქით წაახალისეთ და იქ მონაწილეობდით. ეს ხომ არის არა მხოლოდ დისკრიმინაციული მიდგომა, არამედ დამაზიანებელი სახალხო დამცველის ინსტიტუტის მიმართ?" - იკითხა გურამ მაჭარაშვილმა.
გია ცაგარეიშვილმა ითხოვა, ნინო ლომჯარიას გულწრფელად ეპასუხა შემდეგი კითხვებისთვის: "ამ 5 წლის განმავლობაში, როცა სახალხო დამცველი იყავით, ხომ არ გიფიქრიათ, 2002 წელს სახელმწიფოსა და ეკლესიას შორის გაფორმებული შეთანხმების გაუქმებისთვის, მიგემართათ საკონსტიტუციო სასამართლოსთვის და კონკორდატის გაუქმება მოგეთხოვათ? ასევე გულწრფელად, რას ფიქრობთ საქართველოს ეკლესიის როლზე ჩვენი ქვეყნის ისტორიაში, ჩვენი სახელმწიფოებრიობის გადარჩენის საქმეში და როგორია მისი როლი თანამედროვეობაში სახელმწიფოებრიობის შენარჩუნების საქმეში?"
უმრავლესობის მხრიდან ერთი და იმავე თემაზე დასმული კითხვების რეპლიკად, "ნაციონალური მოძრაობის" წევრმა, დეპუტატმა რომან გოცირიძემ აღნიშნა, რომ პარლამენტარებს ეს კითხვები "დარიგებული" ჰქონდათ. "ქართული ოცნების" წარმომადგენელმა მიხეილ სარჯველაძემ ამგვარი განცხადება მიუღებლად მიიჩნია და თქვა, რომ იგი შეურაცხმყოფელია კითხვის ავტორი დეპუტატებისთვის.
"ეს ხალხი და თქვენ რომ ყოფილიყავით 70 წლის წინ, საბჭოთა კავშირის დროს, დაგხვრეტდნენ, ვინაიდან მაშინ ხალხის მტრებად მოიხსენიებოდა ყველა განსხვავებული აზრის მატარებელი და 500 წლის წინ რომ ყოფილიყავით, ინკვიზიციის დროს, კოცონზე დაგწვავდნენ. ეკლესიას ვინ ერჩის, ყველამ კარგად იცის - "ქართული ოცნება" და სუსი", - უთხრა რომან გოცირიძემ ნინო ლომჯარიას.
"ასეთი მობილიზებული, მომზადებული და ნამეცადინები [მმართველი პარტიის დეპუტატები] დიდი ხანია არ ყოფილან. ასეთ კითხვებს და მწარე რემარკებს ისინი ვერ ბედავენ, როდესაც აქ დგანან მინისტრები, რომლებიც პირდაპირ არიან პასუხისმგებელი ბავშვთა შიმშილზე ამ ქვეყანაში. ასეთ მწარე კითხვებს და რემარკებს ისინი ვერ ბედავენ, როდესაც აქ არიან ძალოვანი უწყებების წარმომადგენლები, რომლებიც მათ უთვალთვალებენ და აშანტაჟებენ. მოქალაქეების კი არა, საკუთარი უფლებების დაცვის მოთხოვნით ვერ ბედავენ, რომ ხმა აიმაღლონ ძალოვნების წინააღმდეგ. ასეთ კითხვებს ისინი ვერ უსვამენ სუსის უფროსს, რომელიც შემოაპარეს და გააპარეს და დახურეს სხდომა. ამას აქ იმიტომ აკეთებენ, რომ თქვენ გარკვეულწილად ანგარიში გაგისწორონ იმ სწორი საქმისთვის, რომელსაც აკეთებდით. მეორე და არანაკლებ ცუდი მიზანი, რომელიც უმრავლესობას ამოძრავებს, არის არა თქვენ წინააღმდეგ გალაშქრება, არამედ უკვე მომავალი სახალხო დამცველისთვის თითის დაქნევა და იმის ჩვენება, რომ „აი, რა მოხდება, თუ შენ ჭკუით არ იქნები და გააგრძელებ სახალხო დამცველობას“. ეს არის დღევანდელი მასკარადის მიზანი", - ასე ახსნა "ლელოს" წევრმა ანა ნაცვლიშვილმა ნინო ლომჯარიას მისამართით დასმული კითხვები უმრავლესობის მხრიდან. მან სახალხო დამცველს მადლობა გადაუხადა "ქართული ოცნების" დეპუტატების "ფორმაში მოყვანისთვის."
ანა ნაცვლიშვილისგან განსხვავებით, ნინო ლომჯარიასთან კრიტიკული კითხვები ჰქონდა უმრავლესობის წარმომადგენელს, ნინო წილოსანს. იგი შეეცადა სხვადასხვა დროს გაკეთებული განცხადებებით ეჩვენებინა ომბუდსმენის ტრანსფორმაცია 5 წლის განმავლობაში. მან თქვა ისიც, რომ სახალხო დამცველს დღეს საზოგადოება არა სახალხო დამცველად, არამედ სააკაშვილის დამცველად აღიქვამს.
"მინდა, თქვენს ტრანსფორმაციაზე ვისაუბრო 5 წლის განმავლობაში - 2017 წელი, თქვენი სიტყვები: „ძალიან ემოციური მომენტია ჩემთვის სახალხო დამცველად არჩევა იმ განხილვების ფონზე, რაც მიმდინარეობდა. ბევრი კრიტიკული პოზიცია იყო, შესაბამისად, ამ უმრავლესობით ჩემი მხარდაჭერა ძალიან სასიხარულოა“. 2022 წელი: „მეხუთე წელია გამოვდივარ პარლამენტში და შეგრძნება მაქვს, რომ პარლამენტის წევრებს მმართველი პარტიიდან უბრალოდ არ ესმით, რა ფუნქცია აქვს სახალხო დამცველს. კითხვების ისე დასმა და კომენტარების გაკეთება ისე, რომ მართლა ელემენტარული წარმოდგენა არ აქვთ, რას ნიშნავს სახალხო დამცველის აპარატი“. კრიტიკა, რომ გიხაროდათ და თქვენს მხარდამჭერ უმრავლესობას რომ პატივს სცემდით, ეს არჩევისთვის გამოყენებული ეშმაკური ხერხი იყო, თუ ახლაც იგივე აზრზე ხართ, რომ კრიტიკული კითხვები კარგია და სწორია?!. 2022 წელი: „კობახიძე სერიოზულ პოლიტიკურ ფიგურად არ მიმაჩნია, დასავლეთში არანაირი აღიარება არ აქვს“. თქვენ ვინ მოგცათ უფლება, რომ ხალხის მიერ არჩეული პოლიტიკური ძალის ლიდერს, თავმჯდომარეს ლეგიტიმაციას უწუნებთ ან კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებთ და ზოგადად კითხვა მაქვს - თქვენთვის საკუთარი ხალხის ლეგიტიმაცია უფრო მნიშვნელოვანია თუ დასავლეთის მხრიდან ლეგიტიმაცია, რომელიც ასევე აქვს ჩვენს პოლიტიკურ გუნდს და თავად ირაკლი კობახიძეს?!
2017 წელი: „ჩემი მთავარი ამოცანა იქნება, რომ ხალხთან უფრო ახლოს ვიყო, ვიმუშაო ყველა იმ საკითხზე, რაც საზოგადოებას აწუხებს“. თქვენ სახალხო დამცველის ინსტიტუტი პირადი პოლიტიკური პრეფერენციების გამოსახატად აქციეთ და ხალხს თავი არა სახალხო დამცველად, არამედ სააკაშვილის დამცველად უფრო დაამახსოვრეთ. კანონდარღვევით შემოპარული და უამრავ დანაშაულებში დამნაშავე, ასევე ბრალდებული ექსპრეზიდენტის გამო, თქვენი ციხეში შესვლის რაოდენობა ოდნავ მაინც თუ მიდის ახლოს ხალხისთვის, სხვა ადამიანებისთვის ციხეში თქვენს ვიზიტებთან?! ან ყოფილხართ თუ არა საერთოდ ძალადობის მსხვერპლ კრიზისულ ცენტრებში, გიმუშავიათ თუ არა, ხმამაღლა გითქვამთ თუ არა ფემიციდთან დაკავშირებით, რომელიც უბრალოდ სიმბოლურად ანგარიშში აღნიშნეთ?!“ - უთხრა ნინო ლომჯარიას ნინო წილოსანმა.
ომბუდსმენთან შერჩევით მიდგომაზე კითხვები ჰქონდათ უმრავლესობის წევრებს, დიმიტრი ხუნდაძეს და მარიამ ლაშხს.
„იმისათვის, რომ ქალები იყვნენ წარმოდგენილები პოლიტიკაში, არაერთი რეფორმა და ინსტრუმენტი განახორციელა ხელისუფლებამ და მუდმივად არის მხარდამჭერი ინიციატივები. სამწუხაროდ, ამას თან ახლავს ბულინგიც, რომელიც არა მხოლოდ სახალხო დამცველის, როგორც ინსტიტუტის, არამედ პირადად თქვენი მხარდაჭერილიც უნდა იყოს, ქალები, რომლებიც ბულინგს განიცდიან, პოლიტიკაში განსაკუთრებით. ჩემი შეკითხვაა – რატომ არ ხდება თქვენი მხრიდან პირადად და ასევე, ინსტიტუციის მხრიდან ქალების პოლიტიკაში ბულინგის გვერდში დგომა?” - იკითხა "ქართული ოცნების" დეპუტატმა მარიამ ლაშხმა.
"რა აზრის ხართ შერჩევით დემოკრატიაზე? ხდება თუ არა დემოკრატიულ სახელმწიფოებში, მაგალითად, როგორიცაა აშშ და ევროპული სახელმწიფოები, არასამთავრობო ორგანიზაციების ისეთი ჩარევა სახელმწიფოს მართვაში, როგორც დღეს არის საქართველოში? ხდება თუ არა რომელიმე დემოკრატიულ ქვეყანაში მოსამართლის დაბარება უცხო ქვეყნის საელჩოებში? ასევე, ჩვენ პარლამენტარებმა, რომლებმაც დავტოვეთ "ქართული ოცნება", დავსვით კითხვები ამერიკის ელჩის მიმართ, ამას დაერქვა შეურაცხყოფა ელჩის მიმართ. აქვს თუ არა დეპუტატს კითხვის დასმის უფლება და თუ მას ეს არ აქვს, არის თუ არა ეს გამოხატვის უფლების შეზღუდვა? რამდენად შესაბამისია სახალხო დამცველის ტერმინოლოგიისთვის, რომ მას ურჩევნია საკუთარ ქვეყანაში ცვიოდეს ბომბები?" - ჰკითხა ომბუდსმენს დიმიტრი ხუნდაძემ.
"ორი გზავნილი ჩავარდა "ქართულო ოცნების" ჩათში: რომ ომი უნდა სახალხო დამცველს და ეკლესიას ებრძვის. საქმეს მიხედეთ უმრავლესობის წევრებო", - ეს ანა წითლიძის, "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" დეპუტატის რეპლიკაა მმართველი პარტიის ერთგვაროვან კითხვებზე.
"ქართული ოცნების" წევრმა ალუდა ღუდუშაურმა ნინო ლომჯარიას სთხოვა, შეეფასებინა ოპოზიციის საქმიანობა პარლამენტში და გაიხსენა, რომ რამდენიმე დღის წინ ომბუდსმენის ანგარიშის საკომიტეტო განხილვაში, ოპოზიციის წარმომადგენლების დიდი ნაწილი არ მონაწილეობდა.
"მე მაინტერესებს, რამდენად მართლა ობიექტურად აინტერესებს აემ მოკეკლუცე ოპოზიციას ან ხალხის ბედი, ან საზოგადოების ბედი. მე მაინტერესებს, ჩვენი ოპოზიციის ქმედებები შეაფასოთ - ბერკეტი რამდენად იქნა გამოყენებული კომიტეტის ფორმატში?" - იკითხა ალუდა ღუდუშაურმა.
სახალხო დამცველმა ნინო ლომჯარიამ დღეს პარლამენტში თქვა, რომ მისი რეკომენდაციების 63% შეუსრულებელი რჩება სახელმწიფო სტრუქტურების მხრიდან და რომ ომბუდსმენს პრობლემები აქვს ოფიციალური უწყებებიდან ინფორმაციის მოპოვების პროცესშიც.
