ინტერვიუ რადიო თავისუფლებამ ევროპარლამენტართან, რომელიც კარგად იცნობს საქართველოს პოლიტიკას და მარტის თვეში სურვილიც გამოთქვა, მიმდინარე პოლიტიკური კრიზისის მოგვარებაში ჩართულიყო, თბილისში ყოფნის ბოლო დღეს ჩაწერა. მისი საქართველოში ჩამოსვლა სააღდგომო არდადეგებს დაემთხვა და ეს არ ყოფილა ოფიციალური ვიზიტი, თუმცა ევროპელი პოლიტიკოსი რამდენიმე დღის განმავლობაში ხვდებოდა როგორც ხელისუფლების და ოპოზიციის წარმომადგენლებს, ასევე არასამთავრობო სექტორს, მედიას და სხვა აქტორებს. ამბობს, რომ ბევრი განსხვავებული პერსპექტივა დაეხმარება იმაში, მოიფიქროს, როგორ შეიძლება ევროკავშირი ჩაერიოს კრიზისის მოგვარებაში უფრო ქმედითად და რა დახმარება შეიძლება შესთავაზოს ქართველ ხალხს. ხელისუფლებითაც და ოპოზიციითაც ის უკმაყოფილო და იმედგაცრუებულია - განსაკუთრებით ევროკავშირის მედიაციით მიმდინარე მოლაპარაკებების ორი რაუნდის უშედეგოდ დასრულების შემდეგ, თუმცა ამბობს, რომ საქართველოს ვერ მისცემს ევროპა საშუალებას, იაროს გზაზე, რომელიც შეუქცევად კრიზისში შეიყვანს.
თბილისში ჩამოხვედით ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის უშედეგოდ დასრულებული მოლაპარაკებების შემდეგ. ბევრი შეხვედრა გქონდათ, რა იყო თქვენი ვიზიტის მიზანი?
მე მართლა ძალიან მიყვარს ეს ქვეყანა, მერწმუნეთ, თქვენ ევროპარლამენტში ბევრი კარგი მეგობარი გყავთ. რა თქმა უნდა, ჩვენ ძალიან ყურადღებით ვადევნებთ თვალს შიდა კრიზისს.
ჩვენ გამოვაგზავნეთ ყველაზე მაღალი რანგის წარმომადგენელი ევროსაბჭოდან, შარლ მიშელი - ევროსაბჭოს პრეზიდენტი. რა თქმა უნდა, გვქონდა მოლოდინი, რომ ქართველი პოლიტიკოსები მიხვდებოდნენ, ეს რას ნიშნავს ევროკავშირისთვის. ძალიან გამოცდილი და მაღალი რანგის დიპლომატი [კრისტიან დანიელსონი] ორჯერ იყო ჩამოსული. მან დიდი შრომა გასწია აქ.
ჩვენ უკიდურესად იმედგაცრუებულები, ღრმად იმედგაცრუებულები ვართ ორივე მხრიდან დაბლოკილი მოლაპარაკებების შემდეგ. რა თქმა უნდა, მმართველ პარტიას მეტი პასუხისმგებლობა აქვს სიტუაციის შეცვლაზე, ცვლილებების გატარებაზე, მაგრამ ჩვენ ვხედავთ, რომ არც ოპოზიცია არ ეხმარებოდა ამაში.
მე თავიდანვე ვიყავი პარლამენტის ბოიკოტის მოწინააღმდეგე, ვთვლიდი, რომ ეს არავის არგებდა. ვფიქრობ, რომ ქართველი ამომრჩეველი, რომელმაც ხმა მისცა ოპოზიციურ პარტიებს, მათ პარლამენტში ნახვას ითხოვდა. მაგრამ მმართველ პარტიას აქვს ბევრი შესაძლებლობა და ბერკეტი მიმდინარე კრიზისის მყისიერად გადასაჭრელად, თუკი მათ ეს სურთ. იმედი მაქვს, პოლიტიკური აქტორები მიხვდებიან, რაზეა აქ საუბარი, რა დევს სასწორზე.
რა თქმა უნდა, ეს არ არის ჩვენი ქვეყანა, მაგრამ ჩვენ ძალიან გვინდა ვნახოთ საქართველო, რომელიც გზაზე დაბრუნდება.
ჩაშლილი მოლაპარაკების შემდეგ იყო დისკუსია იმაზე, რამდენად სწორია ლაპარაკი ხელისუფლებისა და ოპოზიციის მოლაპარაკებების დროს ორ მხარეზე. მართვა ხისტი რიტორიკის მქონე ხელისუფლების ხელშია.
ჩვენ ვხედავთ, რა ხდება მთიან ყარაბაღში, როგორ ზეწოლას ახდენს თქვენზე რუსეთი, ამდენი მწვავე საერთაშორისო და გლობალური კონფლიქტის ფონზე, ჩვენ არ შეგვიძლია დავუშვათ, რომ საქართველოს მივცეთ უფლება, დაეშვას იმ გზაზე, რომელიც მას შეუქცევად კრიზისში შეიყვანს.
ვხედავთ კოვიდკრიზისის შედეგებს, ეკონომიკური კრიზისი უფრო და უფრო გაღრმავდება მომდევნო 4-6 თვეში. ამ ვითარებაში გვჭირდება ქმედითუნარიანი მთავრობა, ქმედითი ინსტიტუტები და ჩვენ გვჭირდება ძლიერი პოლიტიკური აქტორები. მათ უნდა იცოდნენ, რა რისკზე მიდიან.
ახლა ევროპარლამენტში იმ დასკვნამდე მივედით, რომ თუ არ არის კომპრომისზე წასვლის და შეთანხმების მიღწევის პოლიტიკური ნება, რამდენად არის ეს ის პარტნიორი, რომელსაც მეტი ინვესტიცია გვსურს მივცეთ და გავაგრძელოთ მისი ფინანსური მხარდაჭერა? შესაბამისად, მივედით ლოგიკურ დასკვნამდე, რომ მაკროეკონომიკური დახმარების შემდეგ ტრანშს თან დაერთვება პირობები, რომელთა შეუსრულებლობის შემთხვევაში, საქართველო მას ვეღარ მიიღებს. ეს პირობები იქნება დაკავშირებული რეფორმებთან და ამ დახმარების მიღება მხოლოდ მათი გატარების შემთხვევაში იქნება შესაძლებელია.
ჩვენ ვნახეთ გუშინ განცხადება, სადაც საუბარია იმაზე, რომ საქართველოსა და ევროპის ურთიერთობის მომავალს საფრთხე ემუქრება და შესაძლოა საქართველოს წინააღმდეგ ევროკავშირმა ფინანსური წნეხის გამოყენება სცადოს. თქვენ ხართ ამ წერილის ერთ-ერთი ხელისმომწერი სხვა ევროპარლამენტარებთან ერთად. არ ვიცი, იცით თუ არა, მაგრამ დღეს პარლამენტარმა გიორგი ვოლსკიმ, „ქართული ოცნების“ წევრმა თქვა, რომ ეს არ არის ევროკავშირის პოზიცია და მხოლოდ რამდენიმე პარლამენტარის სურვილია.
უკვე საკმარისია და მგონია, ეს მან თვითონაც იცის. ჩვენ, ამ განცხადებაზე ხელისმომწერები, წარმოვადგენთ სხვადასხვა პოლიტიკურ პარტიას, ქვეყანას და მათ პოზიციას, ინტერესებს. ჩვენ ყველა საქართველოს დიდი მეგობრები ვართ და ჩვენი ხელმოწერა ამ განცხადებაზე ნიშნავს მხოლოდ იმას, რომ ევროპარლამენტის დიდი ნაწილი, ვინც ჩვენ მიღმა დგას, მხარს უჭერს ამ მიდგომას და ის, რაც ამ ბატონმა თქვა, ნამდვილად არასწორი ინტერპრეტაციაა.
ეკონომიკური ზეწოლა ნამდვილად მოსალოდნელი იქნება, კოვიდის კრიზისის დაძლევისთვის საქართველოს ფინანსური დახმარება დასჭირდება. მე არ ვმსჯელობ როგორც ოპოზიციის ზოგიერთი წარმომადგენელი და ეკონომიკური უკუსვლის მიმართ ცინიკური დამოკიდებულება არ მაქვს. ძალიან მინდა, რომ საქართველო წინ წავიდეს. საქართველომ უნდა იცოდეს, რომ კრიზისის დასაძლევად მიღებული ფინანსური დახმარების მნიშვნელოვანი ნაწილი ევროკავშირიდან იყო და ამ დახმარების შეჩერების შემთხვევაში მმართველ პარტიას სახელმწიფოს მართვა შესაძლოა გაუჭირდეს. მათ უნდა იცოდნენ, რომ სერიოზულ რისკზე მიდიან.
როგორ ხედავთ გამოსავალს არსებული კრიზისიდან. ახლა ევროპის ყურადღება და მხარდაჭერა აქვს საქართველოს, თუმცა ყველა პროცესს აქვს დასაწყისი და დასასრული. რამდენი დრო აქვს საქართველოს დარჩენილი, სანამ შესაძლებელი იქნება, მოუსმინოს მეგობრებს, დაიწყოს შეცდომების გამოსწორება?
მე კვლავ ვფიქრობ, რომ საქართველოს დიდი პოტენციალი აქვს. ბევრი განათლებული ხალხი გყავთ, ბევრ სფეროში. არსებობს არაერთი კარგი შესაძლებლობა უცხოური ინვესტიციების მოზიდვის, სხვადასხვა რეგიონული და საერთაშორისო პროექტის განვითარების ბრიუსელსა და თბილისს შორის. ამ პროექტებზე მუშაობა უკვე დაწყებული გვქონდა ბრიუსელში. მაგრამ ამ ყველაფრისთვის ჩვენ გვჭირდება სწორი ინსტიტუციური ჩარჩო და ძალაუფლების გაზიარების პოლიტიკური ნება. ეს ვერ იქნება მხოლოდ მმართველი პარტის ხელში. ამ მხრივ ჩვენ კარგად გვესმის, რომ ამ ძალაუფლების განაწილების პროცესის ჯერ მხოლოდ დასაწყისში ვართ. ჩვენ გვინდა, რომ რაც შეიძლება სწრაფად დავიწყოთ ეს ინტენსიური თანამშრომლობა, მაგრამ დღეს არსებულ პოლიტიკურ ვითარებაში ეს ძალიან რთული იქნება. უნდა გამოინახოს გამოსავალი. ან პოლიტიკური პარტიები და პოლიტიკოსები უნდა დასხდნენ და იპოვონ გამოსავალი, ან ვინმემ უნდა გაუწიოს მედიაცია.
მაგალითად, ევროპულ პარლამენტში ჩვენ გვაქვს ასეთი ინსტრუმენტი, „ჟან მონეს დიალოგი”, მაგრამ, როგორც მინიმუმ, ის არის საჭირო, რომ პარლამენტში ოპოზიცია იყოს, რათა შეუერთდეს ამ დიალოგს. და, რა თქმა უნდა, ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, ოდირის რეკომენდაციების შესრულება რაც შეიძლება სწრაფად მოხდეს, რასაც დაგვპირდა კიდევაც მთავრობა, და, რა თქმა უნდა, ეს იქნება მაკროეკონომიკური დახმარების ერთ-ერთი წინაპირობა. ჩვენ პატივს ვცემთ ამ ინსტიტუტებს. მერე შეგვიძლია დავიწყოთ მუშაობა. ეს არის ის, რისი პირობაც დადო მმართველმა პარტიამ.
მთავრობა ლაპარაკობს იმაზე, რომ დაპირებულ რეფორმებს გაატარებს, მეორე მხრივ, გვაქვს ვითარება, როცა არსებული კანონებიც ირღვევა. როგორ ფიქრობთ, კრიზისის განმუხტვას რა უფრო სჭირდება, საკანონმდებლო ცვლილებები თუ ვადამდელი არჩევნები?
ძნელი იქნება რომელიმე საკითხის ცალკე გამოყოფა, ვფიქრობ, ჩვენ გვქონდა კარგი შეთავაზება, კარგი წინადადება იდო მაგიდაზე - ძალაუფლების დაყოფა პარლამენტში, სასამართლო რეფორმა, ინსტიტუტების გაძლიერება, პოლიტიზებული სასამართლო. ყველაფერს ფარავდა. ახალ არჩევნებამდე ჯერ არ მივსულვართ - ჩვენ გვინდა, ვნახოთ, რომ სრულდება ეუთოს და ოდირის რეკომენდაციები, ჩვენ პატივს ვცემთ ამ ინსტიტუტებს და მათ რეკომენდაციებს; ასეთივე იყო სამოქალაქო საზოგადოების შეთავაზებაც. ისინი მისდევენ ანალოგიურ ხაზს. მე კატეგორიულად წინააღმდეგი ვარ ყოველგვარი გადატრიალების, გარე ჩარევის. ორივე მხარეს, ყველა პარტიას ეკისრება პასუხისმგებლობა, მაგრამ პირველი ნაბიჯის გაკეთების ტვირთი მმართველ პარტიაზეა, ეს ბერკეტები მათ ხელშია.
შარლ მიშელის მედიაციამდე თქვენ საუბრობდით იმაზე, რომ გქონდათ მზაობა, პირადად ჩართულიყავით მხარეების მოლაპარაკების პროცესში. თუკი ისევ არსებობს ამის სურვილი, რა ფორმატებს განიხილავთ - ეს განსაკუთრებით საინტერესოა კრისტიან დანიელსონის ორი უშედეგოდ დასრულებული ვიზიტის შემდეგ. ჩვენ კვლავ კრიზისის ფონზე ვსაუბრობთ.
ვფიქრობ, შარლ მიშელის ფორმატმა და ბატონი დანიელსონის მედიაციით მოლაპარაკებებმა იმუშავა და მეც ანალოგიური შედეგით დავასრულებდი ამ მოლაპარაკებებს იმ მოთამაშეებთან, რომლებსაც არ ესმით თამაშის წესები.
როგორც ზემოთ აღვნიშნე, მე ვარ ევროპარლამენტის სპეციალური კომიტეტის ერთ-ერთი წამყვანი წევრი, რომელსაც „დემოკრატიისა და არჩევნების მხარდაჭერის ჯგუფი“ ჰქვია. ეს კომიტეტი დაკავშირებულია სხვადასხვა ქვეყანასთან მიმდინარე მედიაციის ყველა მისიასთან. ერთ-ერთი პრიორიტეტული ქვეყანა ამ მხრივ საქართველოა და სწორედ მე ვარ საქართველოზე პასუხისმგებელი. მე არა მარტო მზად ვარ, არამედ წავუძღვები ამ ინტერპარტიულ დიალოგს, „ჟან მონეს დიალოგს“, რომლის მიზანი რეფორმებისა და რეკომენდაციების გატარება და დანერგვა იქნება. ამ ყველაფერისთვის არის საჭირო ოპოზიცია, ამ ყველაფერზე მხოლოდ ერთ პარტიას ვერ დაველაპარაკებით. ეს არ არის დემოკრატია, ეს არ არის ჯანსაღი პოლიტიკური გარემო. სწორედ ამიტომ მივმართავდი კოლეგებს, რომ შესულიყვნენ პარლამენტში და ერთად გვეწარმოებინა ეს დიალოგი, ვითარების გამოსასწორებლად. მათ გარეშე მედიაციის ამ ფორმატის წარმართვა ძალიან ძნელი იქნება.
