COVID19-ის საწინააღმდეგო რუსული ვაქცინის, Sputnik V-ის შემქმნელი მეცნიერები, კლინიკური კვლევების მესამე ფაზის შუალედური დასკვნის თანახმად, ირწმუნებიან, რომ მათი ვაქცინის ეფექტიანობამ 91,6% შეადგინა. გამოკვლევის დოკუმენტი 32 მეცნიერის ავტორობით, 2 თებერვალს, ერთ-ერთ ავტორიტეტულ სამეცნიერო ჟურნალ Lancet-ში გამოქვეყნდა.
პუბლიკაციაში ვკითხულობთ, რომ 7 სექტემბრიდან 24 ნოემბრის ჩათვლით, გამოკვლევაში ჩართული 18-დან 60 წლის 21 977 მოხალისეთა შორის, ვაქცინამ 91%-ზე მეტი ეფექტიანობა აჩვენა. 60 წელს ზევით 2144 მოხალისეებში კი ვაქცინის 91,8%-იანი ეფექტიანობა დაფიქსირდა. კვლევები ჩატარდა მოსკოვის 25 საავადმყოფოსა და პოლიკლინიკაში.
მეცნიერები იტყობინებიან, რომ ვაქცინა სრულად იცავს ადამიანს ვირუსის მძიმე ფორმებისგან. მათივე მტკიცებით, ვაქცინირებულ პაციენტებს 1,3-1,5-ჯერ უფრო მეტი ანტისხეული გამოუმუშავდათ, ვიდრე იმ პაციენტებს, რომლებმაც კორონავირუსი გადაიტანეს.
რუსი მეცნიერები ირწმუნებიან, რომ კვლევების ეტაპზე არ დაფიქსირებულა ძლიერი ალერგიული რეაქცია და ანაფილაქსიური შოკი.
სამეცნიერო ჟურნალში გამოქვეყნებულ პუბლიკაციაში იმასაც ვკითხულობთ, რომ გამოკვლევაში ჩართული მოხალისეებიდან 45-ს, რომლებსაც ვაქცინა გაუკეთდათ და 23 პირს, რომლებმაც პლაცებო მიიღეს, სერიოზული გვერდითი ეფექტები გამოუვლინდათ. თუმცა, მეცნიერები იმასაც მიუთითებენ, რომ მონაცემთა მონიტორინგის დამოუკიდებელი კომიტეტის მიერ დადასტურდა, რომ არცერთი მათგანი არ უკავშირდებოდა ვაქცინაციას.
პუბლიკაციის თანახმადვე, გამოკვლევის მესამე ფაზაში მონაწილე 16 427 მოხალისიდან, რომლებსაც Sputnik V გაუკეთდათ, 3 გარდაიცვალა. ერთი მოხალისე გარდაიცვალა 5435-კაციანი პლაცებოს ჯგუფიდან. მეცნიერები არც ამ ლეტალურ შემთხვევებს უკავშირებენ ვაქცინას.
რუსეთის მთავრობამ Sputnik V საკუთარი მოქალაქეების ასაცრელად ჯერ კიდევ გასული წლის ზაფხულის მიწურულს, ისე დაამტკიცა, რომ ვაქცინას არ ჰქონდა გავლილი სამფაზიანი სავალდებულო გამოკვლევები და ის არ იყო დამტკიცებული ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციისა თუ სხვა საერთაშორისო მარეგულირებელი ორგანოების მიერ.
Lancet-ში გამოქვეყნებულ პუბლიკაციაში, რუსი მეცნიერები წერენ, რომ ვაქცინის კვლევების პირველმა და მეორე ფაზამ დადებითი შედეგები აჩვენა და რუსეთის ხელისუფლებამ ეროვნული კანონმდებლობის საფუძველზე, ვაქცინის ე.წ. წინასწარი დამტკიცების გადაწყვეტილება მიიღო. მალევე, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ რუსეთს მოუწოდა ყველა იმ საფეხურის გავლისკენ, რომელიც COVID19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინის დასამტკიცებლად და შემდეგ წარმოებისთვის იყო აუცილებელი.
გასული წლის 11 აგვისტოს, რუსეთის პრეზიდენტმა პუტინმა განაცხადა, რომ რუსულმა ვაქცინამ ყველა აუცილებელი შემოწმება გაიარა და მეტიც, მისი ერთ-ერთი ქალიშვილი აიცრა კიდეც.
გამალეის სახელობის მოსკოვის ინსტიტუტში შექმნილი ვაქცინის გარშემო მაშინვე გამოითქვა ეჭვები ევროპელი და ამერიკელი სპეციალისტების მიერ. მათ შორის იყო აშშ-ის მთავარი ინფექციონისტი ენტონი ფაუჩი, რომელიც აცხადებდა: „გქონდეს ვაქცინა და დაამტკიცო, რომ ვაქცინა უსაფრთხო და ეფექტურია, ორი სხვადასხვა რამაა“.
მოსკოვმა საკუთარი მოქალაქეების აცრა გასული წლის დეკემბრის პირველ რიცხვებში დაიწყო. ერთი თვის თავზე, Sputnik V-ის „ტვიტერის“ ოფიციალური გვერდი იტყობინებოდა, რომ მასობრივი ვაქცინაციის ფარგლებში, რუსეთში უკვე აცრილია 1,5 მილიონი ადამიანი.
თუმცა, ამ მონაცემს კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებენ რუსი სტატისტიკოსები. მათი მონაცემებით, იანვრის შუა რიცხვებში, დაახლოებით 300 ათასი ადამიანი უნდა ყოფილიყო აცრილი.
Our World in Data-ს 3 თებერვლის მონაცემებით, რუსეთში ერთი მილიონი ადამიანია აცრილი.
რუსულ ვაქცინაზე ევროპული ქვეყნებიც ფიქრობენ
Statista-ს მონაცემებით, იანვარში, Sputnik V მოქალაქეების ასაცრელად გამოიყენა რუსეთმა, ბელორუსმა და სერბეთმა. ამავე პორტალის ინფორმაციით, Sputnik V-ის შეკვეთის შესახებ განაცხადი გაკეთებული აქვს მსოფლიოს 50 ქვეყანას. მათ შორის, ინდოეთს 100 მილიონი დოზა, ეგვიპტეს 25 მილიონი დოზა, ნეპალს 25 მილიონი დოზა, ბრაზილიას 10 მილიონი, არგენტინას 10 მილიონი, მექსიკას 7 მილიონზე მეტი. Statista-ს თანახმად, ინდოეთი ასევე თანახმაა საკუთარ ტერიტორიაზე აწარმოოს წელიწადში 100 მილიონი დოზა ვაქცინა.
1 თებერვალს გერმანიის ჯანდაცვის მინისტრმა განაცხადა, რომ გერმანია მზადაა განიხილოს კორონავირუსის საწინააღმდეგო რუსული და ჩინური ვაქცინების შემოტანა ქვეყანაში, თუკი ევროკავშირის მარეგულირებლები დაამტკიცებენ მას.
უნგრეთი გახდა პირველი ქვეყანა ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს შორის, რომელმაც რუსული ვაქცინა დაამტკიცა და 2 თებერვალს Sputnik V-ის პირველი, 40 ათასი დოზა ვაქცინა მიიღო. ხელშეკრულების თანახმად, რომელიც უნგრეთმა მოსკოვთან იანვარში გააფორმა, მომდევნო სამი თვის განმავლობაში, ქვეყანა ერთი მილიონი ადამიანის ასაცრელ დოზა ვაქცინას მიიღებს.
ამის პარალელურად, უკრაინამ საკანონმდებლო დონეზე აკრძალა ქვეყანაში რუსული ვაქცინის შეტანის საკითხი. 29 იანვარს, უკრაინის პარლამენტმა დაამტკიცა კანონი ქვეყანაში COVID19-ის ვაქცინის დაჩქარებული წესით დამტკიცების შესახებ. კანონი მოიცავს პუნქტს, რომლის თანახმადაც, უკრაინაში აკრძალულია რუსეთში დამზადებული ვაქცინის შეტანა.
რუსული ვაქცინა ამჯერად ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციისა და სხვა მარეგულირებელი ორგანოების, მათ შორის, „ევროპის წამლის სააგენტოს“ ავტორიზაციის მოლოდინშია. როიტერსის ინფორმაციით, რუსეთმა ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციას ვაქცინის ავტორიზაციის მოთხოვნით გასული წლის შემოდგომაზე მიმართა. რაც შეეხება „ევროპის წამლის სააგენტოს“, უწყება ვაქცინის განხილვას, სავარაუდოდ, თებერვლის მიწურულს დაიწყებს.
Sputnik V განეკუთვნება ვექტორულ ვაქცინათა ჯგუფს. ის ორი დოზისგან შედგება და შეიცავს ორი ტიპის ადენოვირუსულ ვექტორს. მის შესანახად საჭიროა -2 -8 გრადუსიანი მაცივრები. ორი დოზის ფასი 20 ამერიკულ დოლარამდეა.
საქართველო - "ჩვენ სხვა ვაქცინებზე გვაქვს აქცენტი"
„სადაც არ უნდა გამოქვეყნდეს ერთი პუბლიკაცია ვაქცინის შესახებ, სანამ შესაბამისი მარეგულირებელი ორგანოები არ დაამტკიცებენ მას, არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს“, - ეუბნება რადიო თავისუფლებას იმუნოლოგი ბიძინა კულუმბეგოვი. მისი თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ სამეცნიერო ჟურნალი Lancet რიგით მეორე გამოცემაა თავისი მასშტაბითა და გავლენით New England Journal of Medicine-ის შემდეგ, მხოლოდ ჟურნალში გამოქვეყნებული პუბლიკაცია ვაქცინის კვლევების ფაზების შესახებ, რიგითი პუბლიკაციაა და სხვა არაფერი. ამიტომ მისი თქმით, ჯერჯერობით ნაადრევია მსჯელობა, მიიღებს თუ არა რუსული ვაქცინა ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ან სხვა მარეგულირებელი ორგანიზაციების ავტორიზაციას. ბიძინა კულუმბეგოვს რუსული ვაქცინის მესამე ფაზის გამოკვლევის გარშემო კითხვები აქვს:
„21 ათასი პაციენტი ჰყავთ შესწავლილი. საინტერესო ისაა, რომ სტანდარტული რანდომიზაციით, მაგალითად, როგორსაც ატარებდნენ სხვა ვაქცინების „პფაიზერისა“ თუ „მოდერნას“ ავტორები, ზუსტად შუაში ყოფდნენ გამოკვლევაში მონაწილე ადამიანების რაოდენობას. ანუ, როდესაც იკვლევდნენ 30 ათას ადამიანს, 15 ათასს უკეთებდნენ ვაქცინას და 15 ათასს პლაცებოს. Sputnik-ის შემთხვევაში ასეთი თანაფარდობა არ არის. მხოლოდ 5000 ადამიანს გაუკეთდა პლაცებო. უცნაურობა უკვე აქედან იწყება, რომ თანაბარი შედარების ჯგუფები არ ჰყავდათ. ერთი სტატიის საფუძველზე არ იძლევიან მარეგულირებელი ორგანოები ავტორიზაციებს, თუნდაც ეს Lancet-ში გამოქვეყნებული სტატია იყოს. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია, ევროპის წამლის სააგენტო, ამერიკის სურსათისა და წამლის ადმინისტრაცია, ავტორიზაციისთვის სხვა სტანდარტებს, პროტოკოლების დეტალურ ანალიზს, სპეციალისტების დასკვნებს ითხოვენ. რუსეთის ფაქტორი კითხვის ნიშნებს აჩენს, რადგან ჯერ არ ვიცით, სამედიცინო თვალსაზრისით, რამდენად გულწრფელად, პატიოსნად არის შესრულებული კვლევა. ახლა ეს ყველაფერი მარეგულირებელმა ორგანოებმა უნდა გამოიკვლიონ“.
მიიღებს თუ არა რუსული Sputnik V მარეგულირებელი ორგანოების ავტორიზაციას, ბიძინა კულუმბეგოვის თქმით, ეს საქართველოსთვის სულ ერთი უნდა იყოს, რადგან მისი თქმით, ქვეყანამ არ უნდა აიღოს სწორება რუსულ ვაქცინაზე. იმუნოლოგი იმასაც ამბობს, რომ ვაქცინაციის პროცესში ბიზნეს-სექტორიც უნდა ჩაერთოს:
„ჩვენი ქვეყნისთვის რუსული ვაქცინა არ უნდა განვიხილოთ. არსებობს ვაქცინები, რომლის შემოტანის პერსპექტივაც საქართველოს აქვს და სწორედ ამაზე უნდა ვზრუნავდეთ ახლა. აქ უკვე თავს იჩენს კიდევ ერთი ფაქტორი, თუკი სახელმწიფოს ფართომასშტაბიანი ვაქცინაციისთვის არ ჰყოფნის რესურსი, უნდა მოხდეს მისი კომერციალიზაცია. დარწმუნებული ვარ, ზაფხულიდან ეს ასეც იქნება. მე ვარ მომხრე, რომ მოწყვლად ჯგუფებს ვაქცინა შეუძინოს სახელმწიფომ, ხოლო დანარჩენი მოსახლეობა წლების განმავლობაში არ უნდა ელოდოს ვაქცინას. რატომ უნდა დაველოდო ჩემს რიგს 2022 წლის ბოლომდე? ამიტომ უნდა იყოს შესაძლებლობა, რომ კომერციულ სექტორს მიეცეს აღიარებული ვაქცინების შემოტანის, გაყიდვის საშუალება“.
კითხვები აქვს რუსული ვაქცინის კვლევის მასშტაბსა და საჯაროობასთან დაკავშირებით ექსპერტს ჯანდაცვის საკითხებში, ყოფილ ჯანდაცვის მინისტრს, ზურაბ ჭიაბერაშვილს. ის არც იმას გამორიცხავს, რომ ვაქცინის დეფიციტისა და წნეხის ფონზე, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ რუსულ ვაქცინას მიანიჭოს „გადაუდებელი გამოყენებისთვის“ საჭირო ავტორიზაცია და ვაქცინა covax პლატფორმაზეც აღმოჩნდეს, საიდანაც შესაძლოა, ვაქცინა საქართველოში შემოვიდეს. ამიტომ, ზურაბ ჭიაბერაშვილს მიაჩნია, რომ საქართველომ აქტიური, ორმხრივი მოლაპარაკებები უნდა აწარმოოს სხვა ქვეყნებთანაც, რათა მხოლოდ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ შექმნილი covax პლატფორმის იმედად არ დარჩეს ქვეყანა:
„ამ ეტაპზე, ჩვენ დამოკიდებული ვართ Covax-ის პლატფორმაზე. მთავრობა აცხადებს, რომ ქვეყანაში შემოვა მხოლოდ შესაბამისი მარეგულირებელი ორგანოების, მათ შორის ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ ავტორიზებული ვაქცინები. მხოლოდ აქ პრობლემა არის ის, რომ თავად ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციასა და covax-ს იმდენად დიდი დეფიციტი აქვს ვაქცინისა, რომ ამ დეფიციტისა და საერთაშორისო წნეხის პირობებში, საკითხავია, რამდენად დაიცავენ ყველა საჭირო სტანდარტს, რომ იქ რუსული ვაქცინა თუ მოხვდება, მოხვდეს იგივე სტანდარტით, რა სტანდარტითაც მოხვდება „პფაიზერი“, „მოდერნა“, „ასტრაზენეკა“ ან „ჯონსონი“. არ არის გამორიცხული, რომ იმ ტიპის ორგანიზაციაში, როგორიც ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციაა, პოლიტიკურად იმძლავროს მაგალითად, ჩინეთის, რუსეთის ან სხვა დიდი ქვეყნების ინტერესებმა. ამიტომ, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენმა მთავრობამ covax-ის გარეთ აწარმოოს აქტიური მოლაპარაკებები, რომ იმაზე კი არ ვიყოთ დამოკიდებული, რასაც ეს პლატფორმა მოგვცემს, არამედ, ასარჩევად გვქონდეს საქმეს. არადა, იმის შანსი, რომ ასეთი დეფიციტის პირობებში covax-ზე დაიდოს რუსული ვაქცინა, საკმაოდ დიდია“.
რადიო თავისუფლება დაუკავშირდა საქართველოს დაავადებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრს და მარეგულირებელი ორგანოების მიერ რუსული ვაქცინის ავტორიზაციის შემთხვევაში, მისი საქართველოში შემოტანის პერსპექტივაზე კითხვა დაუსვა. ამირან გამყრელიძე, დაავადებათა კონტროლის ცენტრის დირექტორი გვპასუხობს:
„ჯერ არავინ იცის, მიიღებს თუ არა რუსული ვაქცინა ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ავტორიზაციას. ჩვენ covax-თან ისეთი კონტრაქტი გვაქვს გაფორმებული, რომ გვექნება ვაქცინის არჩევის უფლება. ჩვენ სხვა ვაქცინებზე გვაქვს აქცენტი“.
საქართველოს ხელისუფლების განცხადებით, თებერვლის მიწურულს, ქვეყანაში 29 500 დოზა „ფაიზერი“ შემოვა, რითიც 15 ათასამდე სამედიცინო მუშაკი აიცრება. მარტიდან კი ამირან გამყრელიძის ინფორმაციით, საქართველო „ასტრაზენეკას“ 180 ათასიდან 300 ათასამდე დოზა ვაქცინას მიიღებს. ამ შემთხვევაშიც, ვაქცინაციის გეგმის თანახმად, კვლავ სამედიცინო პერსონალი აიცრება. მისი თქმით, 2021 წელს 49 ათასი სამედიცინო მუშაკი უნდა აიცრას.
