​​ხანგრძლივი შხაპი, სუფთა წყალი და ძლიერი ჩახუტება - ალსუ კურმაშევა ეგუება თავისუფლებას რუსული ციხის შემდეგ

ალსუ კურმაშევა, რუსეთისა და აშშ-ის ორმაგი მოქალაქე და რადიო თავისუფლების ჟურნალისტი, რუსეთის ხელისუფლებამ 2023 ზაფხულში დააკავა, როდესაც ის ნათესავებს სტუმრობდა რუსეთის ქალაქ ყაზანში. ​

გაცვლის შემდეგ აშშ-ში ჟურნალისტებს ევან გერშკოვიჩსა და ალსუ კურმაშევას, ასევე ყოფილ საზღვაო ქვეითს პოლ უილანს მათი ოჯახის წევრები, პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი და ვიცე-პრეზიდენტი კამალა ჰარისი დახვდნენ. ​

ახლა ალსუ კურმაშევა ოჯახთან ერთად აშშ-ში იმყოფება და რუსეთის ციხეში პატიმრობის შემდეგ ხელახლა ეჩვევა თავისუფლებას. მას და მის მეუღლეს, რადიო თავისუფლების ჟურნალისტ პაველ ბუტორინს, მაიკ ეკელი ესაუბრა. ​

მაიკ ეკელი:​ ​ალსუ​, ​ძალიან​ ​სასიამოვნოა​ ​შენი​ ​ნახვა​. ​ახლა​ ​ტეხასში​ ​ხარ​, ​რამდენიმე​ ​ხანგრძლივი​ ​და​ ​საკმაოდ​ ​ემოციური​ ​დღის​ ​შემდეგ​ ​შუშდები​. ​როგორ​ ​გრძნობ​ ​თავს? რას​ ​გრძნობ​?

ალსუ კურმაშევა: ​გმადლობთ​, ​მაიკ​. ​ბედნიერი​ ​ვარ​.​ კარგად​ ​ვარ. ​საბოლოოდ​ ​კარგ​ ​ხელში​ ​ვარ​. ძირითადად ​პროფესიულ​ ​სამედიცინო​ ​დახმარებას ვიღებ​, ​რაც თვეების განმავლობაში არ მქონია. ძლივს ადამიანურად მექცევიან ამ​ ​ერთწლიანი პატიმრობისა​ ​და​ ​საშინელი​, ​საშინელი​ ​განსაცდელის​ ​შემდეგ, ​მადლობა​. ​ახლა​ ​კარგად​ ​ვარ​.

მაიკ ეკელი: ვნახეთ, როგორ ჩახვედი ენდრიუს ბაზაზე​, ​ვაშინგტონის​ ​მახლობლად. პრეზიდენტი​ ​ბაიდენი​ ​და​ ​ვიცე​-​პრეზიდენტი​ ​ჰარისი დაგხვდნენ. შემდეგ​ ​კი​, ​რა​ ​თქმა​ ​უნდა​, ​შენი ბედნიერი შეხვედრა პაველთან​ ​და​ ​შენს ორ​ ​ქალიშვილთან​. ​მართალი​ ​გითხრათ​, ​თვალებზე​ ​ცრემლი​ ​მომადგა​. ​აღწერე რას​ ​ნიშნავდა​ ​ეს​ ​მომენტი შენთვის​, ​როგორც​ ​დედისთვის​, ​მშობლისთვის, ცოლისთვის, რომელიც [ოჯახს] ერთ​ ​წელზე​ ​მეტი​ ​ხნის​ ​განმავლობაში​ ​იყავი დაშორებული​, ​შემდეგ​ ​თვითმფრინავიდან​ ​ჩამოხვედი და მათ ჩაეხუტე. ​

ალსუ კურმაშევა:​ ეს​ ​ის​ ​მომენტი​ ​იყო​, ​რასაც თვეების​ ​განმავლობაში​ ​წარმოვიდგენდი ხოლმე. წარმოსახვაში ზუსტად​ ​ვხედავდი​, ​როგორ​ ​უნდა მომხდარიყო​. [სინამდვილემ] ​მოლოდინს​ ​გადააჭარბა​, ​რა​ ​თქმა​ ​უნდა.​ ​ეს​ ​იყო​ ​ყველაზე​ ​ბედნიერი​ ​მომენტი​ ​და​ ​იმ​ ​წუთამდე​, ​მაიკ​, ​ვერ​ ​ვიჯერებდი​, ​რომ​ ​ეს​ ​ხდებოდა​, ​რადგან​ ​ყველაფერი​ ​შეიძლებოდა​ ​არასწორად წარმართულიყო. ​

თავად​ ​პროცედურა საიდუმლოდ​ ​მიმდინარეობდა​. ​არ​ ​ვიცოდი, რა ხდებოდა, ვის მივყავდი, სად და რატომ. რამდენიმე​ ​თვის​ ​განმავლობაში ახალი არაფერი ხდებოდა და უცბად ეს ამბავი მოხდა. ეს​ ​ჯადოქრობა​ ​ბოლომდე მხოლოდ მაშინ ვიწამე, როდესაც ჩემს​ ​ქმარს​ ​და​ ​შვილებს​ ​ჩავეხუტე​. ​მას​ ​შემდეგ​ ​ერთმანეთს ვეღარ ვშორდებით​.

ასევე ნახეთ

ტყვეობის 288 დღე. ალსუ კურმაშევა შინ ბრუნდება

პაველ ბუტორინი, ჟურნალისტი, ალსუ კურმაშევას ქმარი: ამ​ ​გაცვლის წინა​ ​დღეებშიც გაურკვევლობა იყო. თავს ​ ​ვარიდებდი სოციალურ​ ​მედიას​ ​და დაუდასტურებელ ცნობებს. მაშინაც კი, როდესაც თეთრ სახლში მივედი ხუთშაბათს და დავინახე​ ​სხვა​ ​ოჯახები​, ​რომლებიც​ ​ერთმანეთს ეხუტებოდნენ და ულოცავდნენ, არ ვიყავი დარწმუნებული, რომ ყველაფერი ერთ დღეს მოხდებოდა. ბოლოს ოვალურ​ ​კაბინეტში​, ​პრეზიდენტმა​ ​ბაიდენმა​ ​გამოგვიცხადა ამის შესახებ და მაინც​ ​გამიჭირდა​ ​დაჯერება. ​

იმ დღეს ბევრი გასაოცარი რამე მოხდა​, ​მათ შორის სატელეფონო​ ​ზარი [ალსუსთან], პრეზიდენტის​ ​მაგიდიდან​ ​ოვალურ​ ​კაბინეტში​. ​ძალიან​ ​გაგვიხარდა​ ​ალსუს​ ​ხმის​ ​გაგონება​, ​მასთან ამდენი თვე კავშირის გარეშე ყოფნის შემდეგ​.

მაიკ ეკელი:​ ​შეერთებულ​ ​შტატებში დაბრუნების შემდეგ, თუ​ ​არ​ ​ვცდები​, პირველი, რაც გააკეთე, ​ავოკადო მიირთვი. კიდევ არის სხვა​ ​რამ​, ​რითაც ისიამოვნე, რაც შეიძლება ვერც ხვდებოდი, რომ გაკლდა? ​

ალსუ კურმაშევა: ​სასაცილოა​. ​ციხეში ავოკადოზე არ ვოცნებობდი. პირველად სუფთა​ ​წყალი​ ​ჭიქაში​ ​მაშინ დავლიე, როდესაც ანკარიდან​ ​ენდრიუს​ ​აეროპორტამდე​ ​მივფრინავდი​. ​ვოცნებობდი​ ​პირველ ჭიქა​ ​წყალზე​, ​პირველ დიდხნიან შხაპზე​ ​სასტუმროში​, ​წესიერ​ ​საწოლში პირველად დაძინებაზე​.​ ჯერ სულ​ ​რამდენიმე​ ​დღე გავიდა, არა? დროის აღქმა დავკარგე, მაგრამ წინ კიდევ ბევრი პირველი მელის. დღეს​ ​დილით​ ​პირველად გავისეირნე მეთვალყურეობის​ ​და ზედამხედველობის გარეშე. არავის მივყავდი სადღაც. არ​ ​მეგონა​, ​თუ​ ​ციხე ასეთი რთული იქნებოდა. თავს​ ​ძლიერად​ ​ვგრძნობდი​. ​მეგონა​, ​რომ​ ​კარგად​ ​ვიყავი​, ​თუმცა აშკარად​ ​მჭირდება​ ​დრო​, ​რომ​ ​გავუმკლავდე​ ​ყველაფერს​, ​რაც​ ​მოხდა. ​

პაველ ბუტორინი: ჩვენც, მე​ ​და​ ​ჩვენი გოგონები​, ​ვეცდებით დავეხმაროთ მას​ ​თავისუფალ​ ​სამყაროში​ ​რეინტეგრაციაში​ ​ამდენი თვით უსამართლო​ ​პატიმრობის​ ​შემდეგ​. ​მრავალი​ ​თვის​ ​განმავლობაში​ ​ალსუს​ ​უარი​ ​ეთქვა​ ​ადამიანის​ ​ძირითად​ ​ღირსებაზე​. ​ეს​ ​ყველაფერი​ ​დასრულდა​. ​ჩვენ​ ​ვიღვიძებთ​ ​ამ​ ​კოშმარისგან​. ​მიხარია​, ​რომ​ ​ეს​ ​ყველაფერი​ ​გამოვიდა.​ ​გამოვა რადიო თავისუფალი ევროპის​ ​სხვა​ ​ჟურნალისტებისთვისაც​, ​რომლებიც​ ​ბელარუსში, რუსეთსა ​და​ ​ოკუპირებულ​ ​ყირიმში​ ​იმყოფებიან​ ​უსამართლო​ ​პატიმრობაში​.

მაიკ ეკელი:​ ​ალსუ​, როდის გაგკრათ გულში აზრმა, რომ ​რაღაც​ ​მოხდა​, ​რომ​ ​შეიძლებოდა გაეთავისუფლებინეთ​? ​სად მოხდა ეს - ყაზანში​, ​სადაც​ ​ქალების​ ​ციხეში​ ​იყავი დაკავებული​ ​ამდენი​ ​ხნის განმავლობაში​, ​თუ​ ​მოსკოვში​ ​გადაყვანისას​?

ალსუ კურმაშევა: ​გრძელი​ ​ზამთარი​ ​იყო​ ​ყოველგვარი​ ​ინფორმაციის​ ​გარეშე. გამოძიება წინ არ მიდიოდა. გაზაფხული​ ​მოვიდა და​ ​არაფერი​ ​ხდებოდა​. ​შემდეგ​ ​კი​ ​მოულოდნელად​ ​ჩემი​ ​სასამართლო​ ​პროცესი​ ​დააჩქარეს​ ​და​ ​ეს​ ​იმის​ ​მანიშნებელი იყო​, ​რომ​ ​შესაძლოა​ ​რაღაც​ ​ხდებოდა​. ​ასევე​, ​გავიგე​, ​რომ​ ​ევანის (Wall Street Journal-ის რეპორტიორი ევან გერშკოვიჩი. ის იყო ერთ-ერთი აშშ-ის იმ სამი მოქალაქიდან, რომლებიც გაათავისუფლეს - რ.თ.) ​ ​სასამართლო​ ​პროცესიც​ ​იმავე​ ​დღეს​ ​მიმდინარეობდა და​ ​რატომღაც​ ​ვიფიქრე, რომ ეს შესაძლოა ნიშანი ყოფილიყო​.

მერე​ ​ისევ​ ​სიჩუმე​ ​ჩამოწვა​ ​და​ ​ყაზანის​ ​ციხიდან​ ​სხვა, ძალიან​ ​რთულ​ ​დანიშნულების​ ​ადგილას​ ​წამიყვანეს​. ​ციხის​ ​მატარებლით​ მივყავდი ​და​ ​მითხრეს​, ​რომ​ ​მოსკოვიდან​ ​საპირისპირო​ ​მიმართულებით​ ​მივემგზავრებოდით​. ​იმედი მქონდა, მაგრამ​ ​თან ყველაფრისთვის​ ​მზად​ ​ვიყავი​. ​შემდეგ​ ​კი​ ​მოსკოვისკენ დავიძარით. მგზავრობას სამი​ ​დღე​ ​დასჭირდა.​ ​ბოლო​ ​დღეს​ ​შევიტყვე​, ​რომ​ ​მოსკოვში​ ​მივყავდით და​ ​ისევ​ ​გაჩნდა იმედი​. ​მერე​ ​კი​ ​მოსკოვში​ ​ისევ​ ​ციხეში​ ​ჩამსვეს​ ​და​ ​არავინ​ ​მითხრა,​ ​რამდენ​ ​ხანს​ ​დავრჩებოდი​ ​იქ​.

ყოველთვის​ ​მჯეროდა​, ​რომ​ ​გაცვლაზე მუშაობდნენ. ვიცოდი​, ​რომ​ ​ნაბიჯ​-​ნაბიჯ​, ​პატარა​, ​ფრთხილი​ ​ნაბიჯებით​, ​მიდიოდნენ წინ, მაგრამ​ ​ეს​ ​იყო​ ​ჩემი​ ​ერთადერთი​ ​იმედი​. ​წინააღმდეგ​ ​შემთხვევაში​, ​ჟურნალისტისთვის​, ​ქალისთვის​ ​ექვს-ნახევარი​ ​წლით​ ​თავისუფლების​ ​აღკვეთა​ ​აბსურდული​ ​განაჩენია​.

მაიკ ეკელი:​ ​ამ ყველაფრის დროს ხომ არ გიფიქრია, რომ ეს​ ​შეიძლებოდა ხრიკი ყოფილიყო ​ ​- ციხის​ ​ხელმძღვანელობა​ ​ან​ ​ეფესბე ამას ფსიქოლოგიური​ ​ზეწოლისათვის ან რაღაც ამდაგვარისათვის აკეთებდა​?

ალსუ კურმაშევა: ​ბოლო​ 10 ​თვის​ ​განმავლობაში​ ​დიდი​ ​ფსიქოლოგიური​ ​ზეწოლა​ ​განვიცადე​. ​ასე რომ, ამაზე არ​ ​მიფიქრია​. ​მხოლოდ იმედი მქონდა. იმედი​ ​დამეხმარა​ ​ამ ყველაფრის გადალახვაში​. ​არა​, ​ვერ​ ​ვიტყოდი​, ​რომ​ ​მათ ვენდობოდი​, ​ეს​ ​არასწორი სიტყვაა​. ​მაგრამ​ ​მჯეროდა და ვიმედოვნებდი.​

მაიკ ეკელი:​ ​უზომოდ​ ​ბედნიერი​ ​ხარ​ ​ოჯახთან​ ​გაერთიანებით​, ​თავისუფლებით​, ​მაგრამ​ ​რაც​ ​შეეხება​ ​სხვა​ ​ემოციებს​? ​გაბრაზებული​ ​ხარ​? ​გაბრაზებული​ ​ხარ​, ​რომ​ ​რუსეთის სახელმწიფომ ცხრა​ ​თვე​ ​ წაგართვა და ოჯახს მოგწყვიტა? ​

ალსუ კურმაშევა: ეს​ ​ნამდვილად​ ​არ​ ​არის​ ​გაბრაზება​, ​რასაც​ ​ახლა​ ​ვგრძნობ​. Მ​ე​ ​არ​ ​ვარ​ ​გაბრაზებული​. ​არავინ მძულს​. ​ვწუხვარ. თანაგრძნობას ვგრძნობ იმ ადამიანების მიმართ, რომლებსაც ამ საქმის შესრულება მოუწიათ - მოსამართლეებს,​ ​გამომძიებლებს, ოფიცრებს​, ​დაცვას... ​

ახლა სამყაროს უნდა წამოვეწიო. ხელახლა​ ​უნდა​ ​ვუყურო​ ​უამრავ ვიდეოს​, ​რაც​ ​ოჯახმა​ ​ჩემს არყოფნაში გადაიღო. უნდა​ ​ვნახო ახალი​ ​მუსიკა​, ​ახალი​ ​ამბები​, ​წიგნები​, ​ფილმები​, ​ყველაფერი​... ​დიახ​, ​ის​ ​დრო​ ​მომპარეს​ ​და​ ​ვერავინ​ ​იმ​ ​წელს​ ​ვერ დაგვიბრუნებს მე და ჩემს ოჯახს. ჩვენ​ ​მივაღწევთ​ ​იმას​, ​რამაც​ ​გამაძლიერა​, ​რამაც​ ​გააძლიერა​ ​ჩვენი​ ​ოჯახები​ ​და​ ​დიახ​, არ ვგრძნობ სიბრაზეს. ​მე​ ​არავის​ ​მძულს​.

მაიკ ეკელი:​ ​პაველ​, ნება მომეცი ​ბოლო​ ​შეკითხვა შენ დაგისვა. ბოლო კვირის, ბოლო დღეების განმავლობაში უამრავ ემოციას გრძნობდი, რბილად რომ ვთქვათ. აღწერე​, ​რას​ ​გრძნობ​ ​ამ​ ​დღეებში​, ​რა​ ​გიტრიალებს​ ​გონებაში​ ​ღამის​ ​საათებში​, ​როცა​ ​საწოლში​ გეღვიძება?

პაველ ბუტორინი:​ ​დიდ​ ​შვებას ვგრძნობ​, ​მაგრამ​ ​ასევე​ ​მოუთმენლად​ ​ველი​ ​ამ​ ​ახალ​ ​ეპოქას​, ​რომელიც​ ​დაგვეხმარება​ ​ინტეგრაციაში​. ​ჯერ​ ​კიდევ​ ​არ​ ​მჯერა​, ​რომ​ ​ეს​ ​ყველაფერი​ ​გავიარეთ​. ​ჩვენ​ ​ვიყავით​ ​ოვალურ​ ​კაბინეტში​, ​ჩვენი ბავშვები პრეზიდენტ​ ​ბაიდენს​ ​და​ ​ვიცე​-​პრეზიდენტ​ ​ჰარისს შეხვდნენ​. ​ვილაპარაკეთ, ფორმალობების გარეშე, მათი თანამდებობის წონის გარეშე... პრეზიდენტმა​ ​ბაიდენმა​ ​თავად დაგვათვალიერებინა თეთრი​ ​სახლი​. ​შესანიშნავი იყო​. ​ასე​ ​რომ​, ​მე​ ​ჯერ​ ​კიდევ​ ​ვამუშავებ​ ​იმას​, ​რაც​ ​ახლა​ ​მოხდა​. ​მაგრამ​ ​რაც​ ​მთავარია​, ​ჩვენ​ ​ყველანი​ ​ბედნიერები​ ​ვართ​. ​ეს კიდევ შესაფერისი სიტყვა არაა. ჩვენ​ ​ძალიან​ ​გვიხარია​, ​რომ​ ​ალსუ დაგვიბრუნდა. ალსუს არაფერი დაუშავებია. ის​ ​არ​ ​არის​ ​კრიმინალი​. ​მთელმა​ ​მსოფლიომ​ ​იცის​, ​რომ​ ​ის​ ​არ​ ​იმსახურებდა​ ​იქ​ ​ყოფნას​. ​ჩვენი​ ​ოჯახი​ ​არ​ ​იმსახურებდა​ ​ამის​ ​გამოვლას, არცერთი​ ​ოჯახი​ ​არ​ ​იმსახურებს მსგავსი​ ​რამის​ ​გამოვლას და​ ​განსაკუთრებით​ ​ჟურნალისტების​ ​ოჯახები​. ​ჟურნალისტიკა​ ​არ​ ​არის​ ​დანაშაული​. ​ბედნიერი​ ​ვარ​, ​რომ​ ​ის​ ​დაბრუნდა​.

ალსუ კურმაშევა: ​ბედნიერი​ ​ვარ​, ​რომ​ ​ახლა​ ​ჩემს​ ​შვილებთან​ ​ერთად​ ​ვარ​. ​მოუთმენლად​ ​ველოდები​, ​როდის დავიწყებ ელემენტარული პრობლემების გადაჭრას, მაგალითად, ბავშვების სკოლაში დაბრუნებაზე ზრუნვას. ​

მადლობა მინდა ვუთხრა მხარდამჭერების ჯგუფს, აშშ​-​ის​ ​მთავრობას​, ​კონგრესის​ ​წევრებს​, ​ჟურნალისტების​ ​დაცვის​ ​კომიტეტს​, ​ჩემს​ ​კოლეგებს რადიო თავისუფლებაში, პრესის​ ​თავისუფლების​ ​ყველა​ ​ჯგუფს​. ​ინფორმაცია​ ​იმდენად​ ​შეზღუდული​ ​მქონდა, რომ წარმოდგენა​ ​არ​ ​მქონდა​ ​კამპანიის​ ​მასშტაბების​ ​შესახებ​. ​არ ვიცოდი, რა​ ​ხდებოდა​ ​ჩემს​ ​და​ ​სხვა​ ​ჟურნალისტების​ ​თავს. დიდი მადლობა. ვაფასებ ამას. პირადად გადავუხდი მადლობას ყველას. ​

პაველ ბუტორინი: უამრავი ადამიანია, ვისაც ალსუმ მადლობა უნდა უთხრას. მან​ ​არც​ ​კი​ ​იცის​, ​რამდენი​ ​ადამიანი​ ​მუშაობდა​ ​ატლანტის​ ​ოკეანის​ ​ორივე​ ​მხარეს ამ საქმეზე​. ​მაგრამ​ მადლობა ​ბავშვებსაც უნდა ვუთხრათ. ისინი​ ​მართლაც​ ​გახდნენ​ ​საუკეთესო​ ​მხარდამჭერები​, ​საუკეთესო​ ​სპიკერები​ ​ალსუს​ ​გათავისუფლების საქმეში. ისინი მხოლოდ სიმაღლეში კი არ გაიზარდნენ, არამედ პიროვნულადაც. მათ​ ​კარგად​ ​იციან​ ​საკუთარი​ ​უფლებები, ​როგორც​ ​ამერიკელებმა​ ​და​ ​როგორც​ ​თავისუფალმა​ ​ადამიანებმა​.