ბლოგები

როდესაც გასული საუკუნის 50-იანი წლების მიწურულს ჩინეთის პრემიერ-მინისტრ ჯოუ ენ-ლაის ჰკითხეს, თუ რა ზეგავლენა მოახდინა საფრანგეთის რევოლუციამ მსოფლიოზე, მან უპასუხა, რომ ამაზე საუბარი ჯერ ნაადრევი იყო. ჯოუ ენ-ლაის ამ პასუხს ხშირად ოხუნჯობად მიიჩნევენ. თუმცა ამ ხუმრობის უკან ღრმა აზრი იმალებოდა - ჩინეთის მთავრობის ხელმძღვანელი ხაზს უსვამდა, რომ 170 წელი შეიძლება საკმარისი არ იყო ისტორიული მოვლენის მნიშვნელობის შესაფასებლად. მოკლედ ჯოუ ენ-ლაი ცდილობდა ხაზი გაესვა, რომ დროის გაგებას დრო, დიდი დრო, სჭირდებოდა.

მართლაც, თუ მოვლენა კომეტის სიჩქარით მოძრაობს (და ხშირად კომეტასავით წამებში უჩინარდება), ისტორიული მოვლენა კუს ნაბიჯით გადაადგილდება. ხოლო მოვლენის იმწუთიერ გამოძახილსა და მის ისტორიულ მნიშვნელობას ერთმანეთისგან უფსკრული აშორებს.

დღეს ჩვენთვის ძნელად წარმოსადგენია, რომ ამერიკის აღმოჩენამ 1492 წელს შეუმჩნევლად ჩაიარა. მხოლოდ მეთექვსმეტე საუკუნის შუაში დაიწყებს ევროპის პოლიტიკური ელიტა გააზრებას, თუ რა პლანეტარული მნიშვნელობა ჰქონდა ქრისტეფორე კოლუმბის აღმოჩენას.

ფლემინგის მიერ პენიცილინის ან პინკუსის მიერ კონტრაცეპტიული აბების აღმოჩენამ ხომ ბევრად უფრო დიდი ზეგავლენა იქონია კაცობრიობაზე, ხომ ბევრად უფრო რადიკალურად შეცვალა მსოფლიო, ვიდრე ნებისმიერმა ბრძოლამ?! არადა ვერდენის ან სტალინგრადის ბრძოლისგან განსხვავებით, გამოძახილი ამ ორ აღმოჩენაზე ხომ უმნიშვნელო იყო?!

1917 წელს თუ რამემ განაცვიფრა ევროპა - ეს თებერვლის რევოლუცია იყო და არა ოქტომბერში ბოლშევიკების მიერ ზამთრის სასახლის აღება... ვინ წარმოიდგენდა 1917 წელს ან ევროპაში, ან რუსეთში, რომ ბოლშევიკების დღეები დათვლილი არ იყო?! არავინ! თვით ლენინიც კი სიხარულისგან ტაშ-ფანდურს (პირდაპირი გაგებით!) შემოკრავს, როცა ბოლშევიკების ძალაუფლებაში ყოფნის ჟამი პარიზის კომუნის ხანგრძლივობის სიმბოლურ 72 დღეს გადააჭარბებს...

თანამედროვე ე.წ. განუწყვეტელი ახალი ამბების რეჟიმში ფუნქციონირებამ კარდინალურად შეცვალა სიტუაცია. დღეს მასმედია და სოციალური ქსელები „ქარისთვის გასატან“ ნებისმიერ მოვლენას პლანეტარული მნიშვნელობის ტექტონურ ძვრად წარმოგვიდგენს. „პლანეტარული მნიშვნელობის ახალი ამბების“ (რომლებიც ყოველდღე იცვლება) ლაბირინთში გამომწყვდეული ადამიანი კი ვეღარ ახერხებს დედამიწის ზედაპირზე ამოსვლას... არადა ლაბირინთში არიადნეს ძაფის ჩაშვებას ათწლეულები, თუ არა ასწლეულები, სჭირდება...

2001 წლის 11 სექტემბერს მილიონობით ადამიანი პირდაპირ ეთერში აკვირდებოდა ნიუ-იორკის ვაჭრობის ცენტრის ტყუპ კოშკებზე თვითმფრინავების შეჯახებას... „მსოფლიო ვერასდროს იქნება ისეთი, როგორიც აქამდე იყო“ - აი უკვე 18 წელია, რაც გვესმის ეს ემოციური სიტყვები და მიუხედავად ამისა დღესაც შეუძლებელია განვსაზღვროთ, თუ რა ცვლილება მოიტანა 11-მა სექტემბერმა. ან რა დარჩება 11 სექტემბრიდან 100 წელიწადში? ხსოვნა ეფემერული მოვლენისა თუ პირველი აკორდი მორიგი პლანეტარული გეოპოლიტიკური რევოლუციისა? დღეს ჩვენ ამ კითხვას მხოლოდ ერთადერთი პასუხი შეგვიძლია გავცეთ: ისე, როგორც 11 სექტემბრის მოვლენა არ იყო განპირობებული არანაირი დეტერმინიზმით, ამ მოვლენის გრძელვადიანი ეფექტიც იქნება განსაზღვრული მხოლოდ ადამიანების ნებით.

და რა უფრო დიდ ზეგავლენას მოახდენს საქართველოს ისტორიაზე - 20 ივნისს გავრილოვის ვიზიტი პარლამენტში თუ 23 ივნისს ექრემ იმამოღლუს გამარჯვება სტამბოლის მერის არჩევნებში? ერთი შეხედვით პირველი, თუმცა არც მეორე ვარიანტის გამორიცხვა შეიძლება, რადგან ექრემ იმამოღლუს გამარჯვება შეიძლება ერდოანისა და მისი ისლამისტური პარტიის დასასრულის დასაწყისს მოასწავებდეს... ამან კი, გრძელვადიან პერიოდში, შეიძლება უფრო დიდი ზეგავლენა მოახდინოს საქართველოს გეოპოლიტიკურ მდგომარეობაზე, ვიდრე გავრილოვის ვიზიტის შედეგად განვითარებულმა მოვლენებმა. საკამათოა? ყოველ შემთხვევაში დღეს ნაცრის ქექვა იქნებოდა მკითხველთან კამათი ამის თაობაზე. მხოლოდ დრო დაგვანახვებს, სად მიგვიყვანს გავრილოვის ან იმამოღლუს კვალი...

კამათის მაგივრად კი მკითხველს ვთავაზობ საქართველოს უახლესი ისტორიის ათი თარიღიდან (რომლებსაც1999-2009 წლებში ჰქონდა ადგილი) აირჩიოს ერთი, რომელიც, მისი აზრით, ყველაზე დიდ კვალს დატოვებს ქვეყნის გეოპოლიტიკურ მდგომარეობაზე.

გამოკითხვა

საბჭოთა ეპოქაში ბოლშევიკები კომუნისტური ინტერნაციონალის საშუალებით ცდილობდნენ ევროპული დემოკრატიებისთვის ძირის გამოთხრას. დღეს კრემლი ცდილობს, „ნაციონალისტური ინტერნაციონალის“ საშუალებით ებრძოლოს ევროკავშირს. ლე პენი, სალვინი და ევროპის სხვა ნაციონალისტ-პოპულისტებიც დგანან კრემლის შემნახველი სალაროს წინ რიგში ჩამწკრივებული და მოუთმენლად ელიან სარკმლის გაღებას. ზოგჯერ - როცა კრემლის სალაროს სარკმელს ფარდა ეხდება - ისინი თავს იღბლიანად თვლიან; ზოგჯერ კი (უბედობას რა ვუთხარი!) ფარდა არა სალაროს, არამედ მათ ანტისახელმწიფოებრივ საქმიანობას ეხდება, რაც ნაციონალისტ-პოპულისტებს მძიმე ვითარებაში აყენებს. ასე იყო გუშინ ავსტრიაში, ასე შეიძლება მოხდეს დღეს იტალიაში.

რა ბედი ელის მატეო სალვინისა და მის პარტიას მას შემდეგ, რაც ჟურნალისტებმა იგი კრემლის სალაროს წინ ხელგაწვდილი დააფიქსირეს? ამის შესახებ ვესაუბრეთ პარიზში ალბერტო ტოსკანოს, იტალიელ ჟურნალისტს, ევროპელ ჟურნალისტთა ასოციაციის პრეზიდენტს.

ჯერ კიდევ 20 თებერვალს იტალიური ჟურნალი L'Espresso წერდა სალვინის მცდელობაზე, ევროპარლამენტში არჩევნებისათვის მოსკოვისგან მიეღო დაფინანსება. გუშინ უკვე ამერიკულმა გამოცემა Buzzfeed-მა, გამოაქვეყნა იმ შეხვედრის აუდიოჩანაწერის ტექსტი, რომელზეც L'Espresso საუბრობდა ხუთი თვის წინ... იტალიური კანონმდებლობა კრძალავს პოლიტიკური პარტიების დაფინანსებას სხვა ქვეყნების მიერ. რა ემუქრება სალვინის?

მოსკოვის სასტუმრო მეტროპოლში სავარაუდოდ ადგილი ჰქონდა შეხვედრას სალვინის მარჯვენა ხელსა და კრემლის წარმომადგენლებს შორის. ამ შეხვედრაზე იტალიელები რუსებს 52 მილიონ ევროს სთხოვდნენ. საბოლოოდ, ჩვენთვის უცნობი მიზეზების გამო, ტრანზაქცია ვერ განხორციელდა. აქედან გამომდინარე, არ მგონია საკმარისი სამხილი არსებობდეს სალვინის წინააღმდეგ საქმის აღსაძვრელად. ჩემის აზრით, სალვინისთვის ეს პოლიტიკური პრობლემა უფროა, ვიდრე იურიდიული. პოლიტიკურია, ვინაიდან ეს ეპიზოდი ნეგატიურად იმოქმედებს სალვინის ელექტორატზე. თუმცა არ უნდა გვქონდეს იმედი, რომ ეს მისი პოლიტიკური კარიერის დასასრულის დასაწყისია, როგორც ეს ავსტრიაში მოხდა ე.წ. იბიცა-გეიტის შედეგად.

როგორ ხსნით სალვინის პროპუტინიზმს? იგი იდეოლოგიურია, თუ სალვინი უბრალოდ უპრინციპო პოლიტიკოსია, რომელიც მზადაა ევროპის მთავარი მტრის საშუალებითაც კი დააფინანსოს საკუთარი პოლიტიკური პარტია?

სალვინის სტრატეგია ძალიან მარტივია - მას უნდა, დაანახვოს იტალიელებს, რომ მისი პოლიტიკა რადიკალურად განსხვავდება კლასიკური იტალიური პარტიების პოლიტიკისგან. იმისათვის, რომ იტალიურ პოლიტიკურ ელიტას გაემიჯნოს, სალვინი ჩრდილო კორეასაც კი ეწვია ოფიციალური ვიზიტით. რაც შეეხება პუტინს - ვინაიდან მეორე

მსოფლიო ომის შემდეგ იტალიის ტრადიციული პოლიტიკა იყო პროევროპული და პროამერიკული, სალვინი ცდილობს, ზუსტად საწინააღმდეგო გააკეთოს. ამ მხრივ პუტინი იდეალური პერსონაჟია მისთვის. ამასთან ერთად სალვინის იმედი აქვს, რომ პუტინისგან მიიღებს ფინანსურ დახმარებას. თუმცა ამით არ ამოიწურება რომის და მოსკოვის ალიანსი: იტალიას ძალიან ეშინია, რომ ლიბიის ტერიტორიიდან ემიგრანტების ახალი ტალღა წამოვა იტალიისკენ. რუსეთს კი ბევრი ბერკეტი მოეპოვება ლიბიაში. აი, ერთი კვირის წინ რომში პუტინის ბოლო ვიზიტისასაც სალვინისა და პუტინის საუბრის ძირითადი თემაც ლიბია გახლდათ.

განიხილავთ თუ არა პუტინის მოკავშირე სალვინის ევროპის ყველაზე დიდ შიდა პრობლემად?

ევროპას ბევრი პრობლემა აქვს და სალვინი მათ შორის უკანასკნელი არაა. ზოგადად, ევროპის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა მდგომარეობს მის უუნარობაში, გამოიმუშაოს ერთიანი სტრატეგია პუტინის რუსეთის მიმართ. ხელისუფლებაში სალვინის მოსვლამდეც ევროპაში აზრთა დიდი სხვადასხვაობა სუფევდა ამ საკითხის გარშემო. აქედან გამომდინარე, სალვინი ამ ევროპული პრობლემის სიმპტომი უფროა, ვიდრე მიზეზი.

როგორ ხსნით ზოგადად სალვინის პოპულარობას იტალიელებში? კაცმა, რომელიც ჯერ კიდევ გუშინ მღეროდა „ძაღლებიც კი გარბიან, როცა აყროლებული ნეაპოლელები მოდიან“, დღეს სიტყვა „ნეაპოლელები“ შეცვალა სიტყვა „ემიგრანტებით“ და მისი პარტია ნეაპოლშიც კი პოპულარული გახდა.

უკვე ათწლეულებია, რაც იტალიის პოლიტიკაში გამეფებულმა კორუფციამ პოლიტიკური ელიტის სრული დისკრედიტაცია მოახდინა. ვერც ერთი სისტემური პარტია ვერ გადაურჩა ამ ფენომენს. იტალიელები სრულიად განხიბლული არიან იმ პარტიებით, რომლებიც ბოლო ათწლეულებში მართავდნენ ქვეყანას. მათ სწყურიათ, ნახონ ახალი პოლიტიკური ლიდერი, რომელიც იქნება უფრო ეფექტიანი, უფრო მერიტოკრატიული და, რაც მთავარია, ნაკლებად კორუმპირებული. ამიტომ ისინი ეძებენ ხსნას ახალ სახეებში: გუშინწინ ეს იყო კომიკოსი ბეპე გრილო, გუშინ - ლუიჯი დი მაიო, დღეს ესაა მატეო სალვინი...

მოდით ევროპარლამენტის არჩევნებზე ვისაუბროთ: მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი პოლიტოლოგი პოპულისტების „ცუნამიზე“ საუბრობდა, მათ ვერ მიაღწიეს დიდ წარმატებას... არც „ნაციონალისტების ინტერნაციონალი“ ჩამოყალიბდა ევროპარლამენტში, ხოლო სალვინისა და მარინ ლე პენის მიერ შექმნილი ე.წ. „იდენტური“ ჯგუფის ზეგავლენა გადაწყვეტილებებზე ნულის ტოლფასია...

„ნაციონალისტების ინტერნაციონალი“ ოქსიმორონია და ის ვერც ჩამოყალიბდებოდა. მე არც პოპულისტების ე.წ. ცუნამის მჯეროდა, თუმცა ბევრი ვაიპოლიტოლოგი გვაშინებდა აპოკალიფსური პროგნოზით. არჩევნებამდე სალვინის პარტიას ევროპარლამენტში ერთი ვიცე-პრეზიდენტის პოსტი ჰქონდა და ისიც კი დაკარგა. ასე რომ, ამ არჩევნების შემდეგ მე არ ვარ პესიმისტურად განწყობილი.

სალვინის პოპულარობის პიკმა უკვე ჩაიარა?

როგორც სალვინი, ისე მარინ ლე პენი, არსებული შიდაევროპული პრობლემების ნაყოფია და ისინი იარსებებენ მანამდე, სანამ ეს კრიზისი გაგრძელდება. და მომავალში მათი პოპულარობაც კრიზისის სიმწვავეზე იქნება დამოკიდებული. თუმცა განსხვავებებიც არის ამ ორ ფენომენს შორის: საფრანგეთი საპრეზიდენტო რესპუბლიკაა არჩევნების მაჟორიტარული სისტემით და, აქედან გამომდინარე, ლე პენიც აქ პოლიტიკური მარგინალის როლში დარჩება. იტალია კი საპარლამენტო რესპუბლიკაა, სადაც დეპუტატების უდიდეს ნაწილს პროპორციული სისტემით ირჩევენ. ეს კი ნიშნავს, რომ სალვინის პარტია კოალიციური მთავრობის კონტექსტში გააგრძელებს იტალიურ პოლიტიკურ ველზე აქტიური როლის თამაშს.