ბლოგები

მიხეილ კობახიძესთან ბევრი პარადოქსია დაკავშირებული, თუმცა მე ვახსენებ მხოლოდ სამს:

1. პირველი და ყველაზე დიდი ისაა, რომ მსოფლიოს ერთ-ერთ ყველაზე დიდ რეჟისორს დღეს მარგინალური როლი უკავია კინემატოგრაფში;

2. მიხეილ კობახიძე ყოველთვის ამტკიცებდა, რომ კინო უსუსურია დროის წინაშე, რომ კინო ვერ ებრძვის დროს და, აქედან გამომდინარე, კინო ხელოვნება არ არის... და თუ რომელიმე ფილმს შეუძლია ეს ე.წ. „კობახიძის თეორია“ უკუაგდოს - ეს მისი „ქოლგა“ და მისი „მუსიკოსებია“;

3. მიხეილ კობახიძე ასევე ხშირად იმეორებდა, რომ კინო და ინტელექტუალიზმი ერთმანეთთან შეუთავსებელია, რომ კინო და ფილოსოფია ოქსიმორონია. არადა მიხეილ კობახიძის ფილმების უსიტყვო სიმსუბუქის უკან ყოველთვის იმალება ძალზე ღრმა აზრი;

„მუსიკა ამბობს იმავეს, რასაც ფილოსოფია, ოღონდ ამას ამბობს სიტყვების გარეშე“ - დაწერს იმანუელ კანტი. გავკადნიერდები და დავამატებ - არა მხოლოდ სიტყვების, არამედ სიტყვების სიმძიმის გარეშე!

და თუ კინოში ეს ნათქვამი ვინმეს შეეფერება, პირველ რიგში მიხეილ კობახიძეს. მაგალითად, შემთხვევითი არაა, თუ მის „ქოლგაში“ ქოლგა ბახის მუსიკას განდევნის ფილმიდან… განდევნის იმ ბახს, რომელიც მხოლოდ ქოლგის გაუჩინარების და შეყვარებული წყვილის ჰარმონიის აღდგენის შემდეგ დაბრუნდება უკან ...

„მუსიკა სიტყვის ანალოგია“ - დაწერს ალექსანდერ ბაუმგარტენი. თუმცა გავკადნიერდები და დავამატებ, რომ ხშირად მუსიკა უკეთესად გამოხატავს აზრს, ვიდრე სიტყვა...

რომელმა დიდმა რომანტიკოსმა მწერალმა - ჰოლდერლინმა, ნოვალისმა ან იმავე ჰეგელმა - შეძლო ნოსტალგიის, რომანტიზმის ამ მთავარი ელფერის, ისეთნაირი გადმოცემა, როგორც, ვთქვათ, შოპენმა მეექვსე პრელუდიაში?!

და ბევრი იცით ნაწარმოები, რომელმაც ისე მსუბუქად აღეწერა ადამიანთა ურთიერთობის ფერთა გამა, როგორც კობახიძემ შეძლო ეს უსიტყვოდ „მუსიკოსებში“?!

ან დამისახელეთ ის წიგნი, რომელმაც მეტი ოსტატობით დაგვანახვა საბჭოთა კავშირის არსი, ვიდრე კობახიძის უსიტყვო „კარუსელმა“?

ასე რომ, როგორც შოპენის მეექვსე პრელუდია, კობახიძის ფილმები ჩვენში აჩენს ათას ემოციას, ბადებს ათას იდეას და ამ ყველაფერს ახერხებს უსიტყვოდ ...

სიტყვების აუტანელი სიმძიმე და მუსიკის უსაზღვრო სიმსუბუქე. სიმძიმე, რომელსაც შეუძლია ადამიანი გასრისოს, და საოცარი სიმსუბუქე, რომელსაც შეუძლია თან მოაჯადოვოს და თან გაათავისუფლოს ადამიანი.

ასე რომ, ტყუილია, რომ დასაბამიდან იყო სიტყვა. დასაბამიდან არს მუსიკა!

ალბათ ამ სიტყვის, მძიმე სიტყვის, პრიმატმა შობა ინტელექტუალური სნობიზმი - ჩვენი ეპოქის ერთი დიდი უბედურება.

ვინ კითხულობს დღეს ვოლტერის მძიმე, ფილოსოფიურ ან ისტორიულ, ესეებს? არავინ! ზადიგი და კანდიდი - აი, ორი პერსონაჟი, რომელიც კაცს მოაგონდება ვოლტერის სახელის წარმოთქმისას. არადა თვითონ ვოლტერი ხომ ზადიგს თუ კანდიდს სერიოზულად არ აღიქვამდა...

ვის ახსოვს შატობრიანის „წამებულნი“ - ეს პათეტიკური ნაწარმოები ქრისტიანების დევნაზე იმპერატორ დიოკლეტიანეს ეპოქაში? დღეს თუკი ვინმეს ხელში შატობრიანის თხზულებას მოჰკარით თვალი, ეს იქნება მხოლოდ და მხოლოდ მისი „საიქიოს მოგონებები“, რომელსაც შატობრიანიც სერიოზულად არ უყურებდა...

დიდი პეტრარკაც თვლიდა, რომ ლათინურ ენაზე დაწერილი ეპოპეა „აფრიკა“ მისი magnum opus იყო. არა მხოლოდ პეტრარკა, მთელი ევროპა დარწმუნებული იყო ამაში! და იგივე პეტრარკა არაფრად აგდებდა ტოსკანურ დიალექტზე შექმნილ საკუთარ მომცრო „კანციონიერეს“, ე.წ. „სიმღერების წიგნს“, რომელსაც არც არავინ იცნობდა. ვიღას ახსოვს ახლა მისი „აფრიკა“? თუ დღეს პეტრარკა ევროპის ყველაზე დიდი ლირიკოსია - მხოლოდ და მხოლოდ ლაურასადმი მიძღვნილი სიმღერების ამ წიგნის გამო.

ასე რომ, დრომ უწყოდეს მხოლოდ, თუ როგორი მეორე სიცოცხლე ელის მიხეილ კობახიძესა და მის ფილმებს...

დასავლეთ ბალკანეთისა და ევროკავშირის აღმოსავლეთის სამეზობლოში უხერხული გრძნობა სუფევდა, როცა ზაფხულში ცნობილი გახდა, რომ ჯოზეპ ბორელი ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის შემდეგ ლიდერად დაასახელეს. მართლაც შეძლებს თუ არა 72 წლის კატალონიელი სოციალისტი, რომ წინ აღუდგეს რუსეთს? საერთოდ თუ აინტერესებს ისეთი ქვეყნები, როგორიცაა უკრაინა, პოლიტიკოსს, რომლის ყურადღების ცენტრში ალბათ იქნება ევროკავშირის სამხრეთი სამეზობლო და ლათინური ამერიკა? და შეიძლება კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი სხვა რამეა: როგორ მოექცევა ევროკავშირის მხარდაჭერილ სერბეთ-კოსოვოს დიალოგს, რომელშიც ევროკავშირის ხუთი წევრი ქვეყნიდან ერთ-ერთია ესპანეთი, ქვეყანა, რომელიც დღემდე არ აღიარებს კოსოვოს დამოუკიდებლობას?

7 ოქტომბერს, ევროპარლამენტის საგარეო ურთიერთობების კომიტეტში მისი სამსაათიანი მოსმენის დროს, ბორელმა თითქმის ყველა შიში უცებ გააქარწყლა. გამოსვლის დაწყებიდან ერთ წუთში თქვა, უკრაინის ტერიტორიული მთლიანობა ევროკავშირისთვის სტრატეგიული მნიშვნელობის არისო და დასძინა, რომ დასავლეთი ბალკანეთი და ევროკავშირის აღმოსავლეთი საზღვრები მისი პრიორიტეტებია პრობლემების გადაჭრის თვალსაზრისით. და მერე თავის გამოსვლაში მართლაც დიდი სიახლე გვამცნო: რომ ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის შეფად დამტკიცების შემთხვევაში პირველ უცხოურ ვიზიტს განახორციელებს კოსოვოში, რითიც უკუაგდო ეჭვები, თითქოს თავის ახალ როლში უარს იტყოდა დიალოგისთვის პასუხისმგებლობაზე.

ამის შემდეგ ახსნა, რომ კოსოვომ სერბეთს უნდა გაუუქმოს 100-პროცენტიანი საბაჟო გადასახადები, სერბეთმა კი უნდა აწარმოოს „ფართო მასშტაბის და გულწრფელი დიალოგი“ - დიალოგი, რომელიც, ბორელის თქმით, „ძალზე დიდხანს“ გაგრძელდა და პირობა დადო, რომ ორ სახელმწიფოს შორის შეთანხმება იქნება მიღწეული. ამის შემდეგ მან ესპანეთის მიერ არაღიარებაზე კრიტიკა უკუაგდო და თქვა, რომ საბოლოოდ არავითარი მნიშვნელობა არა აქვს, რას აპირებს მადრიდი, ვინაიდან კოსოვო ვერ გახდება ნამდვილი სახელმწიფო, სანამ ისეთი მოთამაშეები, როგორებიც არიან ჩინეთი, ინდოეთი და რუსეთი, არ აღიარებენ მის დამოუკიდებლობას. მოგვიანებით, მოსმენის დროს მან მიგრაციის თაობაზე განაცხადა: „მე არ მომწონს საზღვრები. და პირველი, რაც ბალკანეთში უნდა გავაკეთოთ, საზღვრების გახსნაა.“

რუსეთთან დაკავშირებით მან ერთგვარი წონასწორობა დაიცვა იმ ქვეყნებს შორის, რომლებსაც მოსკოვთან მეტი ურთიერთობები სურთ და რომლებიც - განსაკუთრებით კლუბის აღმოსავლეთ ნაწილში - მკაცრი კურსის მომხრე არიან. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ 2014 წელს ყირიმის ანექსიისა და აღმოსავლეთ უკრაინაში ომის შემდეგ მოქმედი ევროკავშირის სანქციები ძალაში დარჩება მანამდე, სანამ რუსეთი თავის პოლიტიკას არ შეცვლის.

ამავე დროს რამდენჯერმე თქვა, რომ სანქციები ვერ იქნება ევროკავშირის ერთადერთი პოლიტიკა მეზობლების მიმართ, და რომ ევროკავშირი ვერ უგულებელყოფს ქვეყანას, საიდანაც ბუნებრივი გაზის იმპორტს ეწევა და რომელთანაც საკმაოდ კარგი სავაჭრო ურთიერთობები აქვს. მან პირობა დადო, რომ რუსეთთან იქნება „შერჩევით თანამშრომლობა ისეთ საკითხებში, სადაც მოიპოვება დიალოგისთვის საფუძვლის გამონახვის საშუალება.“

შემდეგ შეეცადა, რაც შეიძლება ესიამოვნებინა ორივე ბანაკისთვის. ისე, რომ არავის უკარნახია, მან თქვა: „ვფიქრობ, ყველამ უწყის, რომ არის დეზინფორმაციის კამპანიები, რომლებიც რუსეთის ტერიტორიაზე განლაგებული სერვერებიდან იმართება“ - ეს წინადადება საკმაოდ ნათელია უმეტესობისთვის, ვინც პრობლემას თვალყურს ადევნებს, მაგრამ ამავე დროს ამას ღია გამოსვლაში ვერ მოისმენდით მისი წინამორბედის, ფედერიკა მოგერინისგან. შემდეგ განაგრძო, დეზინფორმაციის საკითხში ევროკავშირმა მეტი თანხა უნდა გაიღოსო, რაზეც დარბაზში სიამოვნების კრუტუნი აღმოხდათ რუსეთთან პოლიტიკის ქორებს.

თუმცა თავი შეიკავა პასუხისგან შეკითხვაზე, თუ რას გააკეთებს, რათა რუსეთს ხელი შეუშალოს მეზობლების საქმეებში უფრო მეტად ჩარევაში. ამის ნაცვლად დიპლომატიურად დასძინა: „რუსეთის შესაკავებლად საუკეთესო გზა არის უკრაინისთვის დახმარების აღმოჩენა, ვინაიდან ამას ცენტრალური მნიშვნელობა აქვს სტრატეგიულ გამოწვევაში, რომელსაც წარმოადგენს რუსეთი.“ სინამდვილეში რას ნიშნავს ეს, ამაზე დეტალურად საუბარი ვერ გაბედა.

ეჭვგარეშეა, ბორელი ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის უფრო გახსნილი შეფი იქნება. მაგრამ ის იმავე დილემის წინაშე აღმოჩნდება, როგორც მისი წინამორბედები, მოგერინი და კეთრინ ეშტონი - რომ ძალიან ცოტა რამის გაკეთებაა შესაძლებელი, თუკი არ იქნება ევროკავშირის 28-ვე წევრის თანხმობა.

ეს იმას ნიშნავს, რომ ყოველი ცალკეული საგარეო საქმეთა მინისტრი უფრო ძლიერ პოზიციაზეა ვეტოს უფლების გამო, ვიდრე ევროკავშირის ყველაზე მაღალი რანგის დიპლომატი. ბორელი უბრალოდ ყოველი დედაქალაქის ნებაზეა დამოკიდებული - ლისაბონიდან ჰელსინკიმდე. და თუ გავითვალისწინებთ ევროკავშირის წევრი ქვეყნების განსხვავებულ პრიორიტეტებს, ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკაში მომავალშიც წამყვანი იქნება ნაკლებ ღირებული საერთო მნიშვნელები.