მგონი, ოპოზიციის საქმე ვერ არის კარგად. მართალია, ლიდერები, ძირითადად, ისევ მიხეილ სააკაშვილის გადადგომაზე ლაპარაკობენ, მაგრამ ასეთი ცვლილებისთვის ქვეყანა მზად არ ჩანს. მიტინგი ძალას ვეღარ იკრებს, ღიად გამოჩნდნენ მოლაპარაკებაზე წამსვლელებიც და ისიც მენიშნა, რომ კათოლიკოს-პატრიარქმა უცნობს მიშასთან შეხვედრა და საკნის დატოვება ურჩია.
მომკალით და არ მჯერა, რომ საქართველოში პრეზიდენტი 2013 წელს, არჩევნების გზით შეიცვლება. ძალიან კარგი კი იქნება, როცა ისეთ ქვეყანას ავაშენებთ, სადაც პრეზიდენტები არჩევნებით მოვლენ და წავლენ. მაგრამ ამაზე – როგორ წავა, არჩევნებით თუ ქუჩის აქციებით – პრეზიდენტმა ქვეყნის სათავეში მოსვლის პირველივე დღიდან უნდა იზრუნოს. თუ გახსოვთ, რას ამბობდნენ ხელისუფლების წარმომადგენლები და მათთან დაახლოებული პირები 2007 წლის 7 ნოემბრის შემდეგ: დიდი სიახლეა სახელმწიფოს ცხოვრებაში, რომ ქუჩის პროტესტით ხელისუფლების შეცვლის პრაქტიკა დასრულდაო. მაგრამ გავიდა დრო და ხალხი ისევ გამოვიდა რუსთაველის გამზირზე. თუ მიხეილ სააკაშვილი მინიმალური ცვლილებებით გადააგორებს დღევანდელ საფრთხეს, გავა დრო და ყველაფერი თავიდან დაიწყება. და ასე გაგრძელდება მანამ, სანამ ეს პრეზიდენტი იქნება თუ სხვა, საკუთარი სიტყვისა და ხალხის პატივისცემას არ ისწავლის.
2009 წლის გაზაფხულზე ძალიან გვიანია მოწოდება, რომ, თურმე, პრეზიდენტი არჩევნებით უნდა შეიცვალოს და არა ქუჩის აქციებით. ამაზე ფიქრი მიხეილ სააკაშვილს ვარდების რევოლუციის დღიდან უნდა დაეწყო. ასევე უნდა მოიქცეს მომავალი პრეზიდენტიც – მოსვლის დღიდან წასვლის დღეზე უნდა იფიქროს. როდესაც გამწარებული და მოთმინებადაკარგული ხალხი ქუჩაში გამოვა, უკვე გვიან იქნება კონსტიტუციაზე მითითება. სამართლიანი არჩევნები და დამოუკიდებელი მედია ის ორი ინსტიტუტია, რომელიც კონსტიტუციური ვადების დაცვასაც უზრუნველყოფს და კიდევ ბევრ რამეს, რაც ქვეყნის პირველ კანონში წერია. მაგრამ როცა ქვეყანაში არც წესიერი არჩევნებია და არც თავმოყვარე მედია, პრეზიდენტს ყოველდღე იმაზე უწევს ფიქრი, ტყვიით დაამხობენ, ვარდებით თუ საკნებით.
ასე რომ, კონსტიტუციური ვადების დარღვევაში – თუკი ასე მოხდება – ამჟამინდელმა პრეზიდენტმაც, პირველ რიგში, საკუთარი თავი უნდა დაადანაშაულოს. ზუსტად ისევე, როგორც ვარდების რევოლუციის მთავარ შემოქმედად თავი ედუარდ შევარდნაძემ უნდა მიიჩნიოს და არა მიხეილ სააკაშვილმა. ქუჩის პროტესტით ხელისუფლების შეცვლა მაშინ, როცა თავად ხელისუფლება საკუთარ ხალხს უღირსად ექცევა, საქართველოში ნორმად ჩამოყალიბდა და ეს ნორმა, ალბათ, მაშინ შეიცვლება, როცა პრეზიდენტების ქცევა შეიცვლება ქვეყნის და ხალხის მიმართ.
ჰოდა, რაკი მახსოვს რუსთაველის ნათქვამი, ავსა კარგად ვერვინ შეცვლის, თავსა ახლად ვერვინ იშობსო, მაინც ასე მგონია, რომ მიხეილ სააკაშვილს, დღეს იქნება თუ ხვალ, გაზაფხულზე თუ შემოდგომაზე, ამ წელში თუ იმ წელში – წასვლა არჩევნების გარეშე მოუწევს.
პირადად მე რევოლუციების ყველაზე მეტად ის არ მომწონს, რომ ძალადობა ახალ ძალადობას შობს და ამ მანკიერი წრიდან ვეღარ გამოვდივართ. ვარდების რევოლუციიდან წლების შემდეგაც ისმოდა შეკითხვა: როდის დამთავრდება რევოლუცია? და ამ კითხვის პასუხს ექსპერტები მთელი სერიოზულობით ეძებდნენ. ხელისუფლების ძალადობით შეცვლას თან სდევს ამ ძალადობის განმახორციელებელი ადამიანების ღვაწლი, რაც მუდმივ ტვირთად აწვება ახალ ხელისუფალს და შემდეგ მთელ ქვეყანას. სწორედ ამ ღვაწლის გამო ვერ ელევა მიხეილ სააკაშვილი ვასილ სანოძეს და დათა ახალაიას, ვანო მერაბიშვილზე რომ აღარაფერი ვთქვათ.
ამიტომ დღესაც, როცა შინ მჯდომი ადამიანი ტელეეთერში ხედავს მიტინგის ტრიბუნაზე მდგომ პოლიტიკოსებს და მათ თანმხლებ პირებს, თავში სულ ის ფიქრი უტრიალებს, ვის რა თანამდებობა უნდა მომავალ ხელისუფლებაში: პრეზიდენტობა, მინისტრობა, მერობა თუ გენერალური დირექტორობა. ამგვარ ფიქრს კი ჩვენი ძვირფასი ტელემაყურებელი იმ დასკვნამდე მიჰყავს, რომ პროტესტის მთავარი შინაარსი თანამდებობების განაწილების სურვილია და არა სამართლიანობისა და თავისუფლებისთვის ბრძოლა. რაგინდ მოგვწონდეს ან არ მოგვწონდეს, ამგვარი ფიქრი სანახევროდ მაინც ასახავს სიმართლეს, რაშიც ვარდების რევოლუციამ და რევოლუციური ღვაწლის მქონე პირების შრომითმა ბიოგრაფიამ დაგვარწმუნა.
მაშ, რა გამოდის? ერთი მხრივ, მიხეილ სააკაშვილმა უკვე იმდენი შეცდომა დაუშვა, რომ, დიდი ალბათობით, არჩევნებამდე (ანუ 2013 წლამდე) ვეღარ მიაღწევს, როგორც ქვეყნის პრეზიდენტი; მეორე მხრივ, ქუჩის აქციებით მისი შეცვლა თანამდებობებზე ისეთ ადამიანებს მოიყვანს, რომლებიც, პატიოსანი არჩევნების შემთხვევაში, ამ თანამდებობებზე ვერც კი იოცნებებდნენ (რადგან სრულიად შეუფერებლები არიან, როგორც, ვთქვათ, სანოძე, ახალაია და ბევრიც სხვა).
ჩვენი ბლოგის ძვირფასო მკითხველებო, რას იტყვით, როგორ გავხსნათ ეს ჩაკეტილი წრე? როგორ ვაიძულოთ პრეზიდენტები, ღირსეულად მოექცნენ საკუთარ ხალხს და ქვეყანას? როგორ დავამთავროთ რევოლუციები და როგორ ამოვიდეთ ღვაწლმოსილი რევოლუციონერების ვალიდან? სად მოვძებნოთ პრეზიდენტი, რომელიც არა მხოლოდ მოვა, არამედ – წავა კიდეც არჩევნებით?
აი, რა ყოფილა ჩვენი მთავარი მიზანი და ამოცანა.
მომკალით და არ მჯერა, რომ საქართველოში პრეზიდენტი 2013 წელს, არჩევნების გზით შეიცვლება. ძალიან კარგი კი იქნება, როცა ისეთ ქვეყანას ავაშენებთ, სადაც პრეზიდენტები არჩევნებით მოვლენ და წავლენ. მაგრამ ამაზე – როგორ წავა, არჩევნებით თუ ქუჩის აქციებით – პრეზიდენტმა ქვეყნის სათავეში მოსვლის პირველივე დღიდან უნდა იზრუნოს. თუ გახსოვთ, რას ამბობდნენ ხელისუფლების წარმომადგენლები და მათთან დაახლოებული პირები 2007 წლის 7 ნოემბრის შემდეგ: დიდი სიახლეა სახელმწიფოს ცხოვრებაში, რომ ქუჩის პროტესტით ხელისუფლების შეცვლის პრაქტიკა დასრულდაო. მაგრამ გავიდა დრო და ხალხი ისევ გამოვიდა რუსთაველის გამზირზე. თუ მიხეილ სააკაშვილი მინიმალური ცვლილებებით გადააგორებს დღევანდელ საფრთხეს, გავა დრო და ყველაფერი თავიდან დაიწყება. და ასე გაგრძელდება მანამ, სანამ ეს პრეზიდენტი იქნება თუ სხვა, საკუთარი სიტყვისა და ხალხის პატივისცემას არ ისწავლის.
2009 წლის გაზაფხულზე ძალიან გვიანია მოწოდება, რომ, თურმე, პრეზიდენტი არჩევნებით უნდა შეიცვალოს და არა ქუჩის აქციებით. ამაზე ფიქრი მიხეილ სააკაშვილს ვარდების რევოლუციის დღიდან უნდა დაეწყო. ასევე უნდა მოიქცეს მომავალი პრეზიდენტიც – მოსვლის დღიდან წასვლის დღეზე უნდა იფიქროს. როდესაც გამწარებული და მოთმინებადაკარგული ხალხი ქუჩაში გამოვა, უკვე გვიან იქნება კონსტიტუციაზე მითითება. სამართლიანი არჩევნები და დამოუკიდებელი მედია ის ორი ინსტიტუტია, რომელიც კონსტიტუციური ვადების დაცვასაც უზრუნველყოფს და კიდევ ბევრ რამეს, რაც ქვეყნის პირველ კანონში წერია. მაგრამ როცა ქვეყანაში არც წესიერი არჩევნებია და არც თავმოყვარე მედია, პრეზიდენტს ყოველდღე იმაზე უწევს ფიქრი, ტყვიით დაამხობენ, ვარდებით თუ საკნებით.
ასე რომ, კონსტიტუციური ვადების დარღვევაში – თუკი ასე მოხდება – ამჟამინდელმა პრეზიდენტმაც, პირველ რიგში, საკუთარი თავი უნდა დაადანაშაულოს. ზუსტად ისევე, როგორც ვარდების რევოლუციის მთავარ შემოქმედად თავი ედუარდ შევარდნაძემ უნდა მიიჩნიოს და არა მიხეილ სააკაშვილმა. ქუჩის პროტესტით ხელისუფლების შეცვლა მაშინ, როცა თავად ხელისუფლება საკუთარ ხალხს უღირსად ექცევა, საქართველოში ნორმად ჩამოყალიბდა და ეს ნორმა, ალბათ, მაშინ შეიცვლება, როცა პრეზიდენტების ქცევა შეიცვლება ქვეყნის და ხალხის მიმართ.
ჰოდა, რაკი მახსოვს რუსთაველის ნათქვამი, ავსა კარგად ვერვინ შეცვლის, თავსა ახლად ვერვინ იშობსო, მაინც ასე მგონია, რომ მიხეილ სააკაშვილს, დღეს იქნება თუ ხვალ, გაზაფხულზე თუ შემოდგომაზე, ამ წელში თუ იმ წელში – წასვლა არჩევნების გარეშე მოუწევს.
პირადად მე რევოლუციების ყველაზე მეტად ის არ მომწონს, რომ ძალადობა ახალ ძალადობას შობს და ამ მანკიერი წრიდან ვეღარ გამოვდივართ. ვარდების რევოლუციიდან წლების შემდეგაც ისმოდა შეკითხვა: როდის დამთავრდება რევოლუცია? და ამ კითხვის პასუხს ექსპერტები მთელი სერიოზულობით ეძებდნენ. ხელისუფლების ძალადობით შეცვლას თან სდევს ამ ძალადობის განმახორციელებელი ადამიანების ღვაწლი, რაც მუდმივ ტვირთად აწვება ახალ ხელისუფალს და შემდეგ მთელ ქვეყანას. სწორედ ამ ღვაწლის გამო ვერ ელევა მიხეილ სააკაშვილი ვასილ სანოძეს და დათა ახალაიას, ვანო მერაბიშვილზე რომ აღარაფერი ვთქვათ.
ამიტომ დღესაც, როცა შინ მჯდომი ადამიანი ტელეეთერში ხედავს მიტინგის ტრიბუნაზე მდგომ პოლიტიკოსებს და მათ თანმხლებ პირებს, თავში სულ ის ფიქრი უტრიალებს, ვის რა თანამდებობა უნდა მომავალ ხელისუფლებაში: პრეზიდენტობა, მინისტრობა, მერობა თუ გენერალური დირექტორობა. ამგვარ ფიქრს კი ჩვენი ძვირფასი ტელემაყურებელი იმ დასკვნამდე მიჰყავს, რომ პროტესტის მთავარი შინაარსი თანამდებობების განაწილების სურვილია და არა სამართლიანობისა და თავისუფლებისთვის ბრძოლა. რაგინდ მოგვწონდეს ან არ მოგვწონდეს, ამგვარი ფიქრი სანახევროდ მაინც ასახავს სიმართლეს, რაშიც ვარდების რევოლუციამ და რევოლუციური ღვაწლის მქონე პირების შრომითმა ბიოგრაფიამ დაგვარწმუნა.
მაშ, რა გამოდის? ერთი მხრივ, მიხეილ სააკაშვილმა უკვე იმდენი შეცდომა დაუშვა, რომ, დიდი ალბათობით, არჩევნებამდე (ანუ 2013 წლამდე) ვეღარ მიაღწევს, როგორც ქვეყნის პრეზიდენტი; მეორე მხრივ, ქუჩის აქციებით მისი შეცვლა თანამდებობებზე ისეთ ადამიანებს მოიყვანს, რომლებიც, პატიოსანი არჩევნების შემთხვევაში, ამ თანამდებობებზე ვერც კი იოცნებებდნენ (რადგან სრულიად შეუფერებლები არიან, როგორც, ვთქვათ, სანოძე, ახალაია და ბევრიც სხვა).
ჩვენი ბლოგის ძვირფასო მკითხველებო, რას იტყვით, როგორ გავხსნათ ეს ჩაკეტილი წრე? როგორ ვაიძულოთ პრეზიდენტები, ღირსეულად მოექცნენ საკუთარ ხალხს და ქვეყანას? როგორ დავამთავროთ რევოლუციები და როგორ ამოვიდეთ ღვაწლმოსილი რევოლუციონერების ვალიდან? სად მოვძებნოთ პრეზიდენტი, რომელიც არა მხოლოდ მოვა, არამედ – წავა კიდეც არჩევნებით?
აი, რა ყოფილა ჩვენი მთავარი მიზანი და ამოცანა.
