ბლოგები

როგორც მოსალოდნელი იყო, ევროკავშირის ფინანსთა მინისტრები 6 დეკემბრის ბრიუსელის შეხვედრაზე ვერ შეთანხმდნენ უკრაინისთვის 2023 წელს 18 მილიარდი ევროს დახმარების გამოყოფაზე. ამის მარტივი ახსნაა, რომ კონსენსუსი ვერ შედგა - უნგრეთი წინააღმდეგი იყო. უფრო კომპლექსური პასუხი კი ის არის, რომ იმ შეხვედრაზე ისედაც თითქმის ვერაფერზე შეთანხმდნენ. წლის ბოლოს ბრიუსელში სულ ასეა ხოლმე. ყველაფერი ერთმანეთთანაა კავშირში.

ბუდაპეშტი უკრაინის დახმარების პაკეტთან დაკავშირებით ასეთ განმარტებას აკეთებს: კიევს მხარს ვუჭერთ, ფინანსურ დახმარებას ორმხრივი მოლაპარაკების საფუძველზე გამოვყოფთ, თუმცა არ ვართ თანახმა, რომ ევროკავშირმა საერთო ვალი აიღოს ქვეყნისთვის სესხის გამოსაყოფადო.

როდესაც შემოდგომაზე ევროკომისიამ დახმარების ეს პაკეტი მოამზადა, გათვალისწინებული იყო, რომ კიევისთვის გამოყოფილი სესხის გარანტია ახალი წესით დამტკიცდებოდა - ეს იქნებოდა განსხვავება იმ მაქსიმუმს შორის, რის მოთხოვნაც შეუძლია ევროკომისიას ევროკავშირის წევრებისთვის და კომისიის მიერ ყველა საბიუჯეტო ხარჯის დასაფარად გათვალისწინებულ ფონდებს შორის.

ეს სისტემა მიიჩნეოდა წინგადადგმულ ნაბიჯად დახმარების წინა პაკეტებთან შედარებით, როდესაც ორმხრივი სესხის გარანტიას თავად წევრი ქვეყანა უზრუნველყოფდა. ზოგი ქვეყანა - პირველ რიგში, გერმანია - ამას ეწინააღმდეგებოდა და ამის გამო 2022 წელს უკრაინისთვის გამოყოფილი 9 მილიარდიდან დანიშნულების ადგილას მხოლოდ 6 მილიარდი ჩავიდა.

ცხადია, საკამათო თემაა, სინამდვილეში რამდენადაა გამოწვეული უნგრეთის ოპოზიცია საერთო სესხის არგუმენტით. ზოგი ვარაუდობს, რომ უნგრეთის პრემიერი ვიქტორ ორბანი, რომელიც კრემლის მხარდამჭერად მიიჩნევა, ევროკავშირსა და უკრაინას საბოტაჟს უწყობს. მეორე მიზეზი კი ფულია. ბრიუსელში ყველაფერი ერთმანეთთანაა დაკავშირებული, განსაკუთრებით კი შობის წინა დღეებში, როდესაც ყველა ცდილობს დროზე მორჩეს საქმეებს და გლინტვეინებს, თხილამურებსა და საშობაო სპექტაკლებს მიხედოს.

ბრიუსელში რამდენიმე კვირაა ლაპარაკობდნენ, რომ ბუდაპეშტი თავის თანხმობას უკავშირებდა უნგრეთისთვის პანდემიის შედეგებთან გასამკლავებელი 5,8 მილიარდი ევროს დახმარების გამოყოფას და ევროკომისიის შეთავაზებას, შეეჩერებინათ ბუდაპეშტისთვის კიდევ 7,5 მილიარდი ევროს გადარიცხვა ამ ქვეყანაში კანონის უზენაესობის და კორუფციის კუთხით არსებული პრობლემების გამო. ჩეხეთის ფინანსთა მინისტრმა ეს ლამის პირდაპირ თქვა - ყველა ეს საკითხი დაკავშირებულია და „ერთ პაკეტად“ უნდა განვიხილოთო.

ელიან, რომ ეს საკითხები მომდევნო ორი კვირის განმავლობაში გადაიჭრება. მთავარი პუნქტი 7,5 მილიარდი ევროს შეჩერებაა - შეჩერების მექანიზმი ევროკომისიამ პირველად სექტემბერში გამოიყენა და უნგრეთს ორი თვე მისცა გარკვეული რეფორმების გასატარებლად.

უნგრეთის პარლამენტმა შემოდგომაზე მთელი რიგი რეფორმები მიიღო, თუმცა, ბევრისთვის მოულოდნელად, კომისია მაინც უკმაყოფილო დარჩა. ბრიუსელმა განაცხადა, რომ პროგრესი არასაკმარისი იყო და ფონდები გაყინული დატოვა. თუმცა, მათ ასევე თქვეს, რომ თუ დამატებითი რეფორმები გავიდოდა, ამ თანხას პანდემიის შედეგებთან გასამკლავებელ 5,8 მილიარდ ევროსაც დაამატებდნენ.

ბუდაპეშტს 7 დეკემბერს უთხრეს, რომ 2 დღეში წარუდგინოს ახალი ანგარიში ევროკომისიას. უნგრეთის დახმარების საკითხი ან 12 დეკემბერს გადაწყდება ფინანსთა მინისტრების მორიგ შეხვედრაზე, ან რამდენიმე დღის შემდეგ, 15-16 დეკემბერს, როდესაც ბრიუსელში ევროკავშირის ლიდერები შეხვდებიან ერთმანეთს.

ევროკომისიას უნგრეთის წინააღმდეგ სამოქმედოდ ბევრი კარტი აღარ დარჩა. შეიძლება, რომ მათ გადაწყვიტონ თანხის ნაწილის გამოყოფა, ან ბუდაპეშტისთვის წამოყენებული მოთხოვნების შემსუბუქება. საფრანგეთმა და გერმანიამ გააცნობიერეს, რომ ევროკავშირში უნგრეთის ფულის გაყინვის ბევრი მხარდამჭერი აღარ დარჩა. ზოგი მიიჩნევს, რომ უკრაინის დახმარება უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ბუდაპეშტის დასჯა. სხვები შიშობენ, რომ ორბანი კითხვის ქვეშ დააყენებს რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებულ სანქციებს. უნგრეთის პრემიერს კიდევ ბევრი ბერკეტი დარჩა ევროკავშირის შანტაჟისთვის.

მეორე მხრივ, ევროკავშირსაც შეუძლია ბუდაპეშტის შანტაჟი. უნგრეთისთვის პანდემიის შედეგებთან გასამკლავებელი დახმარების დამტკიცების ბოლო ვადა 19 დეკემბერია. თუ ამ დროს გადაწყვეტილებას არ მიიღებენ, ქვეყანა 5,8 მილიარდი ევროს 70 პროცენტს დაკარგავს. მზარდი ინფლაციის პერიოდში ქვეყნისთვის ეს დიდი ზარალი იქნება. ევროკავშირის დანარჩენი 26 წევრი კი აცხადებს, რომ უნგრეთის თანხმობას თუ ვერ მიიღებს, უკრაინის დასახმარებლად ალტერნატიულ გზებს გამონახავენ.

ეს ყველაფერი აჩვენებს, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია კონსენსუსის წესი ევროკავშირისთვის და რატომ არის, რომ ბევრი ქვეყანა ყველაფერს აკეთებს მის შესანარჩუნებლად. ყველა მხარე მიმართავს შანტაჟს ერთმანეთის მისამართით და მეტაფორულ თოფებს უმიზნებს ერთმანეთს. ხოლო ბოლოს ამ დაპირისპირებას ბრიუსელი განმუხტავს და ფულს ჩამოარიგებს. საშობაოდ კი ბრიუსელი გულუხვი იქნება და ამას ყველა დააფასებს.

კახა კალაძეს შეიძლება არც უფიქრია, მაგრამ, როცა საქმე ომისა და მშვიდობის შეპირისპირებასა თუ ომში გახვეულ სამყაროში მშვიდობით თავის მოწონებაზე მიდგება, ძნელია არ გავიხსენოთ ამ საკითხზე დაწერილი ყველაზე დიდი წიგნის ავტორი, რომელიც პიერ ბეზუხოვის პირით ქადაგებს სამყაროში ომის მოსპობისა და მარადიული მშვიდობის დამყარების აუცილებლობაზე, მაგრამ, ვფიქრობთ, უხერხული იქნება თბილისის მერისთვის ტოლსტოის ფიზიკურადაც ყველაზე დიდი წიგნის ჩადება, თუმცა შედარებით პატარა (ცხადია, მოცულობით) ტექსტის შეპარება, ალბათ, მაინც შესაძლებელია.

კახა კალაძის, ირაკლი ღარიბაშვილის, ირაკლი კობახიძისა და „ქართული ოცნების“ სხვა ლიდერების ნიშნისმოგებით საუბარი მშვიდობაზე მაშინ, როცა რუსეთის უტიფარი აგრესიის მსხვერპლი უკრაინა ცეცხლშია გახვეული, ძალიან ჰგავს ლევ ტოლსტოის მოთხრობის, „ივან ილიჩის სიკვდილის“ მეორეხარისხოვანი პერსონაჟების მოუთოკავ სიხარულს, რომელსაც იწვევს იმის გააზრება, რომ უბედურება დაემართა სხვას და არა შენ.

„როგორია, მოკვდა ის, მე კი, აი, ცოცხალი ვარ! - იგრძნო ან გაიფიქრა თითოეულმაო“, - წერს ტოლსტოი.

ზუსტად ასეთი, სულმოკლეობით დამუხტული იმპულსები იგზავნება ყოველ ჯერზე, როცა „ქართული ოცნების“ ლიდერები საქართველოსა და თბილისში შენარჩუნებულ მშვიდობაზე, თავიდანვერაცილებულ ომსა და დასჯისთვის განწირულ უკრაინაზე ლაპარაკობენ, თუმცა ტოლსტოისთან ივან ეგორიჩებს, ფეოდორ ვასილიჩებსა და პეტრე ივანიჩებს, უფრო მეტად ქვეცნობიერი მართავთ, ვიდრე ცნობიერი, განსხვავებით ჩვენი გიორგევიჩების, კარლოევიჩებისა და ტარიელოვიჩებისგან, რომლებიც, „სხვისი უბედურებით“ თავიანთი გადაწყვეტილებების გამართლებას ცდილობენ. აკი, პირდაპირ თქვა კახა კალაძემ, „კონკრეტულ ჯგუფს“ ძალაუფლება რომ დაებრუნებინა, მშვიდობა არ გვექნებოდაო.

„თბილისი დღეს ნამდვილად იქნებოდა არა მშვიდობის, არამედ ომის ქალაქი, რაც თბილისმა თავის თავზე არაერთგზის იწვნია და რისი გამეორება არავითარ შემთხვევაში არ უნდა დავუშვათ. დღეს ჩვენს ქალაქს, ხალხს, ქვეყანას ყველაზე მეტად მშვიდობა და ქვეყნის ეკონომიკური განვითარება სჭირდება. ამ ადამიანებმა ვერ შეიკავეს თავი და კიდევ ერთხელ გამოავლინეს საკუთარი რეალური სურვილი. სინამდვილეში, მათ არა მშვიდობის შესახებ სრულიად უწყინარი სლოგანი და წარწერა, არამედ უპირველეს ყოვლისა, თავად მშვიდობა აღიზიანებთ. სლოგანზე თავდასხმა სწორედ ამ ყველაფრის გამოვლინება იყო და მეტი არაფერი", - თქვა თბილისის მერმა მას შემდეგ, რაც დედაქალაქის „მთავარ“ ნაძვის ხეზე გაკეთებულმა წარწერამ - „თბილისი - მშვიდობის ქალაქი“ ბევრი მოქალაქის გულისწყრომა გამოიწვია.

თბილისის მსგავსად, დღეს ბომბები არ აცვივა ევროპის არცერთ ქალაქს, მაგრამ არც პრაღაში, არც ვარშავაში და არცერთ სხვა რომელიმე დედაქალაქში აზრად არავის მოსვლია, თავი მოეწონებინა მშვიდობით, რომელიც, იმის გამო, რომ მეგობარ, მეზობელ ქვეყანაში ომია გაჩაღებული, ბოლომდე არც არის მშვიდობა. ალბათ, ბევრს გახსოვთ, როგორ გვიშლიდნენ ბავშვობაში მაგნიტოფონისა და ტელევიზორის ჩართვას, როცა მეზობლის ან ნათესავის ოჯახში „ცუდი ამბავი“ მოხდებოდა, რას იფიქრებენ, სირცხვილიო.

ახლა რა ხდება, უკრაინა აღარ არის მეგობარი და მეზობელი თუ სირცხვილის გრძნობა ატროფირდა?

რუსეთი უკანასკნელი 200 წლის განმავლობაში რეგულარულად ესხმოდა თავს საქართველოს, რეგულარულად ზღუდავდა მის სუვერენიტეტს და ამაში დამნაშავე, როგორც ქართველების, ასევე მთელი საეთაშორისო თანამეგობრობის კონსოლიდირებული აზრით, მხოლოდ აგრესორი რუსეთი იყო, მაგრამ ახლა „გაირკვევა“, რომ საქართველოში მშვიდობა, თურმე, თვითონ ქართველების ნაწილს არ უხარია („არ სურს“) და, შესაბამისად, თვითონ ქართველები არიან დამნაშავე. ჯერ კიდევ 2013 წელს განაცხადა ბიძინა ივანიშვილმა, არ მჯერა, რომ რუსეთის სტრატეგია მეზობელი ქვეყნების ტერიტორიების დაპყრობა და ოკუპაციააო. შესაბამისად, გამოდის, რომ საქართველოს სახელმწიფოებრიობისთვის ეგზისტენციური საფრთხე მომდინარეობს არა რუსეთიდან (რომელსაც კვლავინდებურად დაპყრობილი აქვს საქართველოს ტერიტორიის ნაწილი და ახლა უკრაინის ტერიტორიებსაა მიმდგარი), არამედ ქართული საზოგადოების ე.წ. ოპოზიციური ნაწილიდან, სამოქალაქო სექტორიდან და „მათ უკან მდგომი ქვეყნებიდან“, რომლებიც ოფიციალურად დღემდე საქართველოს სტრატეგიული პარტნიორები არიან.

განა, სიმპტომური არ არის, რომ ნაწილობრივ ოკუპირებული ქვეყანა მთელ თავის PR-ტალანტებსა და ტროლ-ბოტთა ლაშქარს სტატუს-კვოს შენარჩუნების გამართლებას ახმარს?

ცხადია, ყველა ომი მეტ-ნაკლები სიმყიფის მშვიდობით მთავრდება. უმრავლეს შემთხვევებში, ომი არც არის აგრესორის თვითმიზანი. ყველას, ვინც ომობს, როგორც წესი, მისთვის მისაღები და ხელსაყრელი მშვიდობის დამყარება სწადია.

Миру — мир! („მშვიდობა მსოფლიოს!) - ასე ჟღერდა საბჭოთა კავშირის, კაცობრიობის ისტორიაში გამორჩეულად პირსისხლიანი ქვეყნის ერთ-ერთი მთავარი დევიზი, რომლის განხორციელებას (ე.ი. ბოლშევიკებისთვის სასურველ მშვიდობას) ათასობით და მილიონობით ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა.

განა, ასევე მშვიდობაზე არ იყო საუბარი 2008 წელსაც, როცა რუსეთი თავს დაესხა საქართველოს და ამ უტიფარ სამხედრო ინტერვენციას „მშვიდობის იძულების ოპერაცია“ („принуждение к миру“) უწოდა?

მშვიდობა, რომლითაც თავი მოაქვთ დღევანდელ საქართველოში, სწორედაც რომ ე.წ. რუსული მშვიდობაა და ამიტომაც არის იგი ასეთი სტაბილური და მდგრადი. საქართველო ამ მშვიდობის პასიური სუბიექტია და უზრუნველყოფს მას არა რამე სახის განსაკუთრებული ძალისხმევით, არამედ მორჩილებით. ეს არის ზურგზე გაკრული მოჭიდავის მორჩილება, რომელიც სიამაყის არანაირ საფუძველს არ იძლევა. თუ თავმოყვარეობა დაგანებებს, ასეთ მდგომარეობაში იოლად შეიძლება დარჩე რაგინდარა დიდხანს. ცხადია, თბილისის მართლა სიცოცხლით სავსე ქალაქად ქცევა ბევრად უფრო რთულია, ვიდრე იმ მშვიდობით თავის მოწონება, რომლითაც შენზე მეტად, შენი მტერია დაინტერესებული. ალბათ, ამიტომაც იოლად შეელია თბილისის მერი ძველ დევიზს, რომელიც ნამეტანი ცინიკურად ჟღერდა ვაკის შადრევანში მომხდარი დრამატული ამბის შემდეგ.

ცხადია, თუ არჩევანი არსებობს, მშვიდობა სჯობია ომსა და სისხლისღვრას, მაგრამ ნებისმიერი მშვიდობა არ იძლევა სიამაყისა და ნიშნის მოგებით საუბრის უფლებას. მშვიდობა საბოლოო მიზნის მიღწევის აუცილებელი, მაგრამ არასაკმარისი პირობაა. მშვიდობა შეიძლება იყოს სრულად დაპყრობილ, დამორჩილებულ ქვეყანაშიც, მშვიდობა ხომ ყველა დროისა და ყველა ჯურის კოლაბორაციონისტების საყვარული არგუმენტია?!

ზემოთ საბჭოთა კავშირი ვახსენეთ, ქვეყანა, სადაც სიტყვებსა და ცნებებს ან სრულად ჰქონდათ გამოცლილი აზრი, ან დიამეტრულად საწინააღმდეგო შინაარსებით იყვნენ დატვირთულნი. ამ თვალსაზრისით, დღევანდელი საქართველო ღირსეულად აგრძელებს საბჭოთა კავშირის ტრადიციას, რომლის მიხედვითაც, „იმედი“ რწმენით სავსე მოლოდინი კი არა, მდარე პროპაგანდის ნიაღვარია, ხოლო „ოცნება“ სანატრელ რამეზე ფიქრის ნაცვლად - ვიწროპარტიული შეზღუდულობა და ცრუდაპირებები; „ქველმოქმედება“ - უანგარო დახმარება კი არა, შორსმიმავალი პოლიტიკური ინვესტიციაა, „მშვიდობა“ კი - ომის იმგვარი არარსებობა, როგორიც მხოლოდ რუსეთს აწყობს და, შესაბამისად, მხოლოდ რუსეთისაა.

ცხადია, რუსეთის რომ არ იყოს, საქართველოს ხელისუფლება ასე უდიერად არ მოექცეოდა არც თავის და არც უკრაინის მშვიდობას და ვიწროპარტიული ინტერესებისთვის არ გამოიყენებდა მათ, აუცილებლად მიბაძავდა ბალტიელებს, პოლონელებს, ჩეხებს და სხვა ერებს, რომლებიც ყველაფერს აკეთებენ უკრაინული (და არა რუსული) მშვიდობისათვის და ამით, პირდაპირ თუ ირიბად, თავიანთ მშვიდობასაც იცავენ.

წესით, ხალხს, რომელსაც გერბზე დევიზად უწერია, ძალა ერთობაშიაო, ამის ახსნა თუ შეხსენება არც უნდა სჭირდებოდეს, მაგრამ აკი ვთქვით, სიტყვებისა და მცნებებისთვის აზრის გამოცლის პროცესი ახალ ეტაპზეა გადასული და სტახანოვური ტემპით მიმდინარეობსო?!

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.