აშშ-ის ელჩი საქართველოში, კელი დეგნანი თვეზე მეტია შეუდგა მოვალეობის შესრულებას. მანამდე ის მსახურობდა ევროპასა და აფრიკაში აშშ-ის სამხედრო-საზღვაო ძალების სარდლის პოლიტიკურ მრჩევლად. კელი დეგნანის ელჩობის დასაწყისი დაემთხვა საქართველოსთვის პოლიტიკურად ძალიან აქტიურ პერიოდს. ახალ სტატუსში პირველი ინტერვიუ მან რადიო თავისუფლების ქართულ სამსახურს მისცა, რომელშიც გვიზიარებს მოსაზრებებს როგორც საქართველოში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე, აგრეთვე მედიის მდგომარეობაზე, სამოქალაქო საზოგადოების როლზე, სასამართლოს დამოუკიდებლობის მნიშვნელობასა და ქვეყნის ნატოში გაწევრიანების პერსპექტივაზე:
რადიო თავისუფლება: ქალბატონო ელჩო, დიდი მადლობა მობრძანებისთვის და რადიო თავისუფლებისთვის პირველი ინტერვიუს შესაძლებლობისთვის.
იმ დროს, როცა საქართველოში ჩამოხვედით, თვეზე მეტი ხნის წინ, ყველაზე პოპულარული და განსჯადი თემა იყო ამერიკელი კონგრესმენების წერილები საქართველოს პრემიერ-მინისტრისადმი. მთავარი საკითხი ამ წერილებში იყო საქართველოს პარლამენტის მარცხი - შეეცვალა საარჩევნო სისტემა და ის სრულად პროპორციული გაეხადა. იქ იყო აგრეთვე ისეთი საკითხები, როგორებიცაა: „დემოკრატიის უკუსვლა“, „ოპოზიციის ლიდერების შევიწროება“ სხვადასხვა მეთოდით, საქართველოს მართლმსაჯულების სისტემის დამოუკიდებლობის ეჭვის ქვეშ დაყენება და ნახსენები იყო სანქციების პერსპექტივაც კი. სულ ახლახან წერილების ერთ-ერთმა ავტორმა, კონგრესმენმა კინზინგერმა, „ამერიკის ხმისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში შეკითხვას - „თუ ვერ იხილავთ პროგრესს პროპორციული საარჩევნო სისტემის გარშემო, რა იქნება თქვენი შემდეგი ნაბიჯი?“ - უპასუხა, „ის რასაც გავაკეთებთ, ბევრისთვის მოულოდნელი იქნება. ამას აქ [შეერთებულ შტატებში] გადავწყვეტთ“-ო. თუმცა, გამოხატა აგრეთვე გარკვეული იმედი, რომ პროცესი წარმატებული იქნება.
ამ ყველაფრის ფონზე, დარწმუნებული ვარ, და ასე ვფიქრობდი მაშინაც, როცა ჩამოხვედით, რომ არის დიდი ინტერესი - რას იტყვის აშშ-ის ახალი ელჩი ყველაფერ იმაზე, რაც საქართველოში ხდება.
უამრავი შეხვედრა გქონდათ. თვალს ვადევნებ მათ. აშშ-შიც ბრძანდებოდით და აგრეთვე ძალიან სწრაფად ჩაერთეთ პოლიტიკურ პროცესში, ვგულისხმობ „ქართულ ოცნებასა“ და ოპოზიციურ პარტიებს შორის პოლიტიკური დიალოგის ხელშემწყობად ჩართვას. როგორ ფიქრობთ, არსებობს შეთანხმების მიღწევის გულწრფელი ინტერესი?
"ვფიქრობ, ოქტომბრის არჩევნები ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება. ძალიან დიდია ინტერესი მის მიმართ ჩემს ქვეყანაში, სხვა ქვეყნებში და, რა თქმა უნდა, საქართველოს ამომრჩევლების ინტერესია, რომ ეს იყოს თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნები"
კელი დეგნანი: გმადლობთ ამ შეკითხვისთვის. ნება მომეცით, ვთქვა, რაოდენ მოხარული ვარ, რომ ბოლოს და ბოლოს საქართველოში ვარ. ამას მოუთმენლად ველოდი და ჩემთვის დიდი პატივია ვიმსახურო აშშ-ის ელჩად ქვეყანაში, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანი პარტნიორია აშშ-ისთვის.
მართალი ხართ, საქართველოს პოლიტიკური განვითარების ძალიან საინტერესო და დრამატულ დროს ჩამოვედი. ვფიქრობ, ოქტომბრის არჩევნები ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება. ძალიან დიდია ინტერესი მის მიმართ ჩემს ქვეყანაში, სხვა ქვეყნებში და რა თქმა უნდა, საქართველოს ამომრჩევლების ინტერესია, რომ ეს იყოს თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნები. მე სრულად გავეცანი წარმომადგენელთა პალატის წევრ კინზინგერთან „ამერიკის ხმის“ ინტერვიუს და ვფიქრობ, მისი გზავნილი საკმაოდ მკაფიო იყო - რომ საქართველოს მეგობრებს ვაშინგტონში ნამდვილად სურთ, საქართველომ მიაღწიოს წარმატებას და წარმატება საქართველოსთვის იქნება პოლიტიკური ლიდერების მიერ საკმარისი პოლიტიკური გამბედაობის ჩვენება იმისათვის, რომ მიაღწიონ ისეთ შეთანხმებას ოქტომბრის არჩევნებისთვის, რომელსაც ყველა მხარე
"ეს არის დემოკრატიის არსი - იჯდე შენს ოპონენტთან ერთად და მუშაობდე კომპრომისზე. ეს არის, რასაც ჩვენ ვუჭერთ მხარს და იმედი მაქვს, ამას ვიხილავთ ძალიან მალე"
დაეთანხმება და ყველა დაუჭერს მხარს. სწორედ ამაზე მუშაობენ მხარეები. უნდა ვთქვა, მოხარული ვარ, რომ ვხედავ მხარეების - მმართველი პარტიისა და ოპოზიციური პარტიების ნებას, დასხდნენ მაგიდასთან და იმსჯელონ თავიანთ განსხვავებულ პოზიციებზე და შეეცადონ იპოვონ გამოსავალი, რომელსაც ყველა დათანხმდება და რომელიც რეალურად წინ წასწევს საქართველოს დემოკრატიას და უზრუნველყოფს თავისუფალ და სამართლიან არჩევნებს. ეს არის დემოკრატიის არსი - იჯდე შენს ოპონენტთან ერთად და მუშაობდე კომპრომისზე. ეს არის, რასაც ჩვენ ვუჭერთ მხარს და იმედი მაქვს, ამას ვიხილავთ ძალიან მალე.
რადიო თავისუფლება: არა მგონია, ბევრს სჯეროდეს, რომ დასავლელი პარტნიორების - თქვენი, დიპლომატების ჩარევის გარეშე ეს დიალოგი გაგრძელებულიყო. საქართველოს პარლამენტის სპიკერმა, რომელიც ჯერ კიდევ აშშ-ში იმყოფებოდა ოფიციალური ვიზიტით, ასევე „ამერიკის ხმისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში განაცხადა - ჩვენი შეთავაზებაა 100/50-ზე, ეს საბოლოო შეთავაზებაა და თუკი ოპოზიცია ამას არ დათანხმდება, პროცესიც დასრულებული იქნებაო, მაგრამ ვიცით, რა მოხდა ამის შემდეგ და რა პროცესი მიმდინარეობს ახლა. ჯერ კიდევ არის იმედი და დასავლელი დიპლომატები ძალიან აქტიურად ცდილობენ პროცესის ხელშეწყობას, რომ დიალოგი არ შეწყდეს.
"ვგრძნობ, რომ ყველა მხარეს - ოპოზიციასაც და მმართველ პარტიასაც ესმით, რა დევს სასწორზე, როცა ცდილობ გქონდეს სუფთა, სამართლიანი, თავისუფალი არჩევნები"
ერთი საინტერესო მომენტი იყო. თუ არ ვცდები, 10 თებერვალი იყო, როცა თქვენ დაპატიჟეთ ქართველი პოლიტიკოსები, სამოქალაქო საზოგადოების ლიდერები. ჩვენ ვნახეთ, რომ სტუმრები მოდიოდნენ და მალევე ტოვებდნენ ტერიტორიას. ეს იყო დღე, როცა გიგი უგულავას საქმეზე უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება გამოცხადდა და ის დაბრუნდა ციხეში. მაშინაც დამაინტერესა და მინდა გკითხოთ: რა ვითარება იყო იმ დროს შიგნით? რას გეუბნებოდნენ თქვენი სტუმრები? გამარჯობა, სასიამოვნოა თქვენი გაცნობა, მაგრამ უნდა დაგტოვოთ, რადგან... როგორი იყო თქვენი აღქმა - რა ხდება ამ ქვეყანაში?
კელი დეგნანი: ეს იყო ჩემი მისასალმებელი მიღება. ბევრ ადამიანს სულ პირველად ვხვდებოდი. როგორც დასაწყისში აღნიშნეთ, ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი და დრამატული მომენტი საქართველოს პოლიტიკურ განვითარებაში. ეს იყო დღე, როცა რაღაც მნიშვნელოვანი მოხდა.
იცით, რომ მრავალი წელია აშშ საქართველოს პარტნიორია და ჩადო თითქმის 30 მილიონი დოლარი მისი მართლმსაჯულების სისტემის განვითარებაში, მისი გამჭვირვალობის, ეფექტიანობისა და სანდოობის გაზრდაში. ჩვენ გვინდა დავინახოთ კანონის უზენაესობის გაძლიერება. ნებისმიერი კითხვა, ტექნიკური კითხვა მართლმსაჯულების
პროცედურებზე, აკნინებს საზოგადოების ნდობას მართლმსაჯულების პროცესისადმი. თუმცა, მჯერა, რომ სამუშაო, რომელიც საქართველომ გასწია მართლმსაჯულების პროცედურების გასაძლიერებლად, მოიტანს ცვლილებას გრძელვადიან პერსპექტივაში. გვსურს უზრუნველვყოთ, რომ არანაირი ჩრდილი არ მიადგეს მართლმსაჯულებისა თუ პოლიტიკურ პროცესს საქართველოში. ვგრძნობ, რომ ყველა მხარეს - ოპოზიციასაც და მმართველ პარტიასაც ესმით, რა დევს სასწორზე, როცა ცდილობ გქონდეს სუფთა, სამართლიანი, თავისუფალი არჩევნები და არ ცდილობ მოახდინო მართლმსაჯულების პროცესის პოლიტიზება. ეს საკითხები გამიჯნული უნდა იყოს. სწორედ ამისთვის ვთანამშრომლობთ საქართველოსთან.
"სანდო მართლმსაჯულების სისტემა მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ იმისთვის, რომ საქართველოს მოქალაქეებისთვის იყოს კომფორტული, არამედ უცხოელი ინვესტორების მოსაზიდად და ეკონომიკის განვითარებისთვის"
რადიო თავისუფლება: არა მხოლოდ საკუთრივ მართლმსაჯულების პროცესი იწვევს კითხვებს, არამედ გასულ წელს საქართველოში გვქონდა უზენაეს სასამართლოში მოსამართლეების დანიშვნის ძალიან საკამათო პროცესი, როცა დაინიშნა 14 მოსამართლე და ერთ-ერთი მათგანი იყო მაშინ ჯერ კიდევ მოქმედი გენერალური პროკურორი, რომელიც თავის მხრივ ჩანაცვლდა ყოფილი მთავარი პროკურორით. შესაძლოა, ეს ცოტა დამაბნევლად გამოიყურება, მაგრამ ნათელია, რომ ეს არის ძალაუფლების კონტროლის შენარჩუნების მცდელობის პროცესი. რა იქნებოდა თქვენი რეკომენდაცია ამ მომენტში მართლმსაჯულების სისტემასა და სასამართლოს დამოუკიდებლობის საკითხებზე?
კელი დეგნანი: ჩვენ მთავრობას მივეცით დამატებითი რეკომენდაციები იმის უზრუნველსაყოფად, რომ მართლმსაჯულების პროცესისა და სისტემის გაძლიერება გაგრძელდეს. ბევრი რამ არის კიდევ გასაკეთებელი. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს ის ნაბიჯები, რაც საქართველომ უკვე გადადგა. სასამართლო რეფორმის მეოთხე ტალღა, რომელიც ახლახან დამტკიცდა, არის მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნაბიჯი. ვფიქრობ, ეს შესაძლებელი გახდა აშშ-ისა და სხვების მიერ ინვესტირებითა და პარტნიორობით, იმათი, ვისაც სურს საქართველოს წარმატება და აქ ძლიერი მართლმსაჯულების შექმნა.
"გავიმეორებ, რომ მოწმე ვარ აქ პოლიტიკური ლიდერობის როგორც მმართველი პარტიის, ისე ყველა ოპოზიციური პარტიის მხრიდან"
სანდო მართლმსაჯულების სისტემა მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ იმისთვის, რომ საქართველოს მოქალაქეებისთვის იყოს კომფორტული, არამედ უცხოელი ინვესტორების მოსაზიდად და ეკონომიკის განვითარებისთვის. თუკი ინვესტორი არ თვლის, რომ დადებული კონტრაქტი ეფექტიანი იქნება, ან დროულად და სამართლიანად გადაწყდება შესაძლო დავა, ის არ ჩადებს ინვესტიციას საქართველოში. ასე რომ, აქ ორმაგი მიზანია - იმის უზრუნველყოფა, რომ არსებობდეს დემოკრატიის საყრდენი ბოძი - სანდო, გამჭვირვალე მართლმსაჯულება და აგრეთვე მეტი უცხოური ინვესტიციის მოზიდვა, ვიმედოვნებ, ამერიკული ბიზნესების ჩათვლით.
რადიო თავისუფლება: რა თქმა უნდა.
მინდა პოლიტიკური დიალოგის საკითხს მივუბრუნდე. ოპოზიციის ერთ-ერთმა ლიდერმა, დავით უსუფაშვილმა განაცხადა: „სამწუხაროდ, ქართველებს გვჭირდება სადილები და საუზმეები უცხო ქვეყნების ელჩების რეზიდენციებში იმისთვის, რომ ჩვენი ქვეყნის პრობლემებზე დავილაპარაკოთ“-ო. როგორ ფიქრობთ, რატომ არის საჭირო, დასავლელი დიპლომატები იყვნენ ხელშემწყობები და არა ვინმე სხვა - ქვეყნის შიგნით, მაგალითად, პრეზიდენტი? მან ამის შესახებ განაცხადა და ვიცი, რომ თქვენთან, ფასილიტატორებთან შეხვედრაც ჰქონდა ამ საკითხზე. რაზე იმსჯელეთ მაშინ?
"თუკი არსებობს შეთანხმების შესაძლებლობა და პარტიები ხედავენ მას, გადაწყვეტილება მალე უნდა იყოს მიღებული. თუკი ასეთი შესაძლებლობა არ არსებობს, ძალიან სამწუხარო მარცხი იქნება ყველა მხარისთვის"
კელი დეგნანი: მგონია, რომ კნინდება პროცესის მონაწილე მხარეების როლი. ისინი ძალიან გაბედულად შეიკრიბნენ და გამოხატეს ერთად დასხდომის ნება. ჩვენ მათ ამისთვის შევთავაზეთ ადგილი. გავამხნევეთ ისინი, რომ გაეგრძელებინათ დიალოგი, რაც ძალიან რთული პროცესია. ეს არის დემოკრატია. სხვადასხვა მხარის წარმომადგენლებისთვის შეკრება და თავიანთ განსხვავებულ პოზიციებზე მსჯელობა არ არის უფრო იოლი ჩემს ქვეყანაში, ვიდრე საქართველოშია. არა მხოლოდ უნდა იმსჯელონ, არამედ უნდა მიაღწიონ კომპრომისებს, რასაც პოლიტიკური ლიდერობა სჭირდება. გავიმეორებ, რომ მოწმე ვარ აქ პოლიტიკური ლიდერობის როგორც მმართველი პარტიის, ისე ყველა ოპოზიციური პარტიის მხრიდან, ვისაც მე ვესაუბრე. ისინი ამას სერიოზულად უდგებიან და სურთ იპოვონ გამოსავალი, რომელზეც ყველა თანახმა იქნება. როგორც ვთქვი, წარმატების ფორმულა არის შეთანხმება, რომელსაც ყველა მხარე დაეთანხმება, დაუჭერს მხარს და რომელიც გასტანს მთელი საარჩევნო კამპანიის დროს, ამ ზაფხულის განმავლობაში და შემდეგაც.
რადიო თავისუფლება: შესაძლებლად თვლით ასეთი შეთანხმების მიღწევას? მორიგი ვადაა დათქმული, ამჯერად 9 მარტისთვის, თუ არ ვცდები.
"ერთ-ერთი პირველი შეხვედრა, რომელიც მქონდა, ეს იყო მრგვალი მაგიდა სხვადასხვა მედიის წარმომადგენლებთან, რადგან ვთვლი, რომ ეს არის უკიდურესად მნიშვნელოვანი"
კელი დეგნანი: ვფიქრობ, თუკი არსებობს შეთანხმების შესაძლებლობა და პარტიები ხედავენ მას, გადაწყვეტილება მალე უნდა იყოს მიღებული. თუკი ასეთი შესაძლებლობა არ არსებობს (თუმცა, გულწრფელად მჯერა, რომ ისინი გამონახავენ ყველასთვის მისაღები შეთანხმების მიღწევის გზას), ძალიან სამწუხარო მარცხი იქნება ყველა მხარისთვის. თუკი შეთანხმება ვერ მიიღწევა, არა მგონია, ვინმემ შეძლოს თავის გამარჯვებულად გამოცხადება. ვფიქრობ, სწორედ ამის თქმა სურდა კონგრესმენ კინზინგერსაც თავის ინტერვიუში. წარმომადგენელთა პალატაში სწორედ ამის კეთება უწევს მას ყოველდღიურად. მან იცის, რა რთულია ეს და ასეთ ვითარებაში წარმატებას რომ მიაღწიო, საჭიროა ნამდვილი პოლიტიკური გამბედაობა. თუმცა, მე იმედიანად ვარ. მართლა ასე ვარ.
რადიო თავისუფლება: სამოქალაქო საზოგადოება და მედია თამაშობენ სასიცოცხლო როლს დემოკრატიული პროცესის ხელშეწყობაში, მუდმივად ფხიზლად ყოფნით დემოკრატიის გზაზე გარკვეული უკუსვლების მიმართ. ვიცი, რომ სამოქალაქო საზოგადოებამ მოგმართათ კიდეც, როცა ჩამოხვედით - ეს იყო მისალმება და იმედი, რომ თქვენ ხელს შეუწყობთ საქართველოს დემოკრატიის გეზის შენარჩუნებაში.
"შემაშფოთებელია, როცა მესმის ზოგიერთ შემთხვევაზე, როცა, როგორც ჩანს, არის გარკვეული ზეწოლა მედიასაშუალებებზე"
მედიის თავისუფლების საკითხზე მინდა შევჩერდე. ცნობილია, რომ მიმდინარეობს არაერთი სისხლის სამართლის საქმე რამდენიმე მედიამენეჯერისა და მედიამფლობელის მიმართ. აგრეთვე, მიმდინარეობს ძალიან სახიფათო პროცესი საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიასა და რადიოში მას შემდეგ, რაც ყოფილი დირექტორი გაათავისუფლეს. კომპანიის გუნდი ცდილობს დაიცვას თავი, თავიანთი უფლებები და სარედაქციო დამოუკიდებლობა. რამდენად ახლოდან აკვირდებით ამ პროცესს?
კელი დეგნანი: ერთ-ერთი პირველი შეხვედრა, რომელიც მქონდა, ეს იყო მრგვალი მაგიდა სხვადასხვა მედიის წარმომადგენლებთან, რადგან ვთვლი, რომ ეს არის უკიდურესად მნიშვნელოვანი. ჩვენ ყოველთვის განვიხილავთ დემოკრატიის სამ საყრდენს: აღმასრულებელ შტოს, კონგრესის - საკანონმდებლო შტოს და სასამართლოს. მაგრამ არის მეოთხე შტო, რომელიც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ყველა დემოკრატიული ქვეყნისთვის და, რა თქმა უნდა, ეს არის მედია. ვინაიდან მე თავად ვიყავი ჟურნალისტი, ვიდრე დიპლომატი გავხდებოდი, ნამდვილად ვაფასებ ამას. ეს არის ამერიკის ფუნდამენტური ფასეულობა - თავისუფალი და აქტიური მედია, რომელიც არ განიცდის პოლიტიკურ ზეწოლას. ვფიქრობ, ეს ცენტრალური საკითხია საქართველოსთვის და ნებისმიერი დემოკრატიისთვის.
ამის მეორე მხარე ის არის, რომ მედია უნდა ახდენდეს თვითრეგულაციას ეთიკის კოდექსით. ეს შთამაგონეს მე, როცა უნივერსიტეტში, ჟურნალისტიკის სკოლაში ვსწავლობდი და მოგვიანებით, როცა ჟურნალისტი ვიყავი. ვფიქრობ, აშშ-ში უმეტესად ასეა, რომ ჟურნალისტს უნდა ჰქონდეს თვითრეგულაცია, მკაცრად იცავდეს ეთიკის კოდექსს და არ იქცეს ამა თუ იმ პოლიტიკური პარტიის სპიკერად, არამედ რეალურად წარუდგენდეს საზოგადოებას ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენების დაბალანსებულ სურათს.
"საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოება პოლიტიკოსებს აწვდის ინფორმაციას, რომელიც მათ უნდა გადათარგმნონ კანონმდებლობაში და შესაძლებელია, კამპანიების პლატფორმებშიც. ეს არის საკითხები, რომლებიც მნიშვნელოვანია საქართველოს მოქალაქეებისთვის"
ასე რომ, ნამდვილად ჩართული ვარ ამაში, მსურს მეტად ჩავერთო, რაც დრო გავა და მეტი გავიგო. შემაშფოთებელია, როცა მესმის ზოგიერთ შემთხვევაზე, როცა, როგორც ჩანს, არის გარკვეული ზეწოლა მედიასაშუალებებზე. არ შემიძლია თქმა, რომ დეტალურად ვიცი საკითხი და ძალიან ვერ ჩავუღრმავდები. თუმცა, აშკარაა, ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი და ძალიან რთული დღევანდელ მედიაგარემოში, სადაც არიან ბლოგერები, სოციალური მედია, დეზინფორმაცია და სიცრუე, რომელიც ძალიან სწრაფად ვრცელდება და რომლის სიმართლისგან გარჩევა ძალიან რთულია. ჩვენ ვებრძვით ამას აშშ-ში და მთელ მსოფლიოში. ვცდილობთ მოვიფიქროთ, როგორ მიიღოს საზოგადოებამ ზუსტი ინფორმაცია.
რადიო თავისუფლება: მმართველი პარტიის წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ ამერიკელი კონგრესმენების კრიტიკა დიდწილად ეფუძნება მათთან ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების აქტიურ კომუნიკაციასა და სამოქალაქო საზოგადოების გზავნილებს. მესმის, რომ შეიძლება საკმარისი დრო არ გქონოდათ შეფასებისთვის, მაგრამ როგორია თქვენი შთაბეჭდილება საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოებაზე? ვიცი, რომ ზოგიერთ წარმომადგენელს უკვე შეხვდით და გაიცანით.
კელი დეგნანი: ჩემი შთაბეჭდილებაა, რომ სამოქალაქო საზოგადოება აქ საკმაოდ აქტიურია. რა თქმა უნდა, როცა სამოქალაქო საზოგადოებაზე ვლაპარაკობთ, ვგულისხმობთ ორგანიზაციების ფართო სპექტრს, რომელიც ბევრ განსხვავებულ საკითხზეა ფოკუსირებული. არაერთ საკითხზე, როგორიცაა განათლება და გარემოს დაცვა, ბევრი მათგანი კონტრუქციულად თანამშრომლობს მთავრობასთან. ვფიქრობ ასეც უნდა იყოს და ყოველთვის ასე არ ხდება, მაგრამ ხშირად სამოქალაქო საზოგადოებაა ინიციატორი ისეთი საკითხების, რომლებსაც მივყავართ ყველასთვის სასარგებლო საკანონმდებლო ცვლილებებამდე. მახსენდება ერთი მაგალითი აშშ-ის გამოცდილებიდან - „დედები ნასვამ მდგომარეობაში ავტომანქანის მართვის წინააღმდეგ“.
"პოლიტიკოსებმა უნდა გამოიყენონ ეს ინფორმაცია თავიანთი პლატფორმებისა და გზავნილების ფორმირებისთვის. ეს ინფორმაცია აჩვენებს, რა აწუხებს საქართველოს ხალხს. ეს არის NDI-სა და IRI-ს საქმიანობის მიზანი. ისინი ძალიან კარგად აკეთებენ ამას"
დედებმა, რომლებმაც დაკარგეს შვილები მძღოლების სიმთვრალით გამოწვეული ავტოსაგზაო შემთხვევების შედეგად, წამოიწყეს ინიციატივა, რამაც მიგვიყვანა საკანონმდებლო ცვლილებამდე, რომელმაც საგზაო უსაფრთხოების ხარისხი აამაღლა ყველა ჩვენგანისთვის. ვფიქრობ, ბევრი მაგალითია, როცა სამოქალაქო საზოგადოებას შეუძლია კონსტრუქციული როლის შესრულება ვითარების გაუმჯობესებაში. პოლიტიკის სფეროშიც მნიშვნელოვანია, პოლიტიკოსებმა ყური დაუგდონ საზოგადოებიდან წამოსულ ყველა ხმას.
საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოება პოლიტიკოსებს აწვდის ინფორმაციას, რომელიც მათ უნდა გადათარგმნონ კანონმდებლობაში და შესაძლებელია, კამპანიების პლატფორმებშიც. ეს არის საკითხები, რომლებიც მნიშვნელოვანია საქართველოს მოქალაქეებისთვის და ამაშია სამოქალაქო საზოგადოების მნიშვნელოვანი როლი.
რადიო თავისუფლება: მინდა, ამერიკულ ორგანიზაციებზე საუბრით გავაგრძელოთ: NDI-სა და IRI-ს მიერ მოწოდებული ანალიზი და სტატისტიკა აქტიურად განიხილება, განსაკუთრებით მაშინ, როცა მნიშვნელოვანი არჩევნები ახლოვდება. ჩვეულებრივ, მათ ყველაზე მეტად აკრიტიკებს ხოლმე მმართველი პარტია და არა მხოლოდ ამ ხელისუფლების დროს, ახლა მისი ლიდერი - ივანიშვილი. ვიცი, რომ ახლახან საქართველოში იმყოფებოდა NDI-ს პრეზიდენტი. თქვენც შეხვდით მას. რა იყო მისი ვიზიტის მთავარი თემა, მიზანი?
"საქართველომ უნდა შეასრულოს რთული სამუშაო, რომელიც მას ნატოს სტანდარტებთან შესაბამისობამდე მიიყვანს. ეს სტანდარტები არის საკმაოდ მაღალი და ძალიან ზუსტად განსაზღვრული. ვფიქრობ, საქართველომ ეს ძალიან კარგად იცის და მიაღწია მნიშვნელოვან პროგრესს, განსაკუთრებით სამხედრო სფეროში"
კელი დეგნანი: ეს მისი რეგიონული ვიზიტი იყო. მე შევხვდი IRI-ს ხელმძღვანელსაც მისი რეგიონული ვიზიტის დროს. როგორც აღნიშნეთ, მნიშვნელოვანი წელიწადია და საქართველოს ყველა დიდი ყურადღებით აკვირდება, რადგან გვსურს, რომ ეს არჩევნები იყოს წარმატებული და სამაგალითო არა მხოლოდ რეგიონისთვის, არამედ მის მიღმაც. მქონდა ძალიან კარგი საუბარი პროფესორ მიტჩელთან NDI-ს საქმიანობაზე. ამ ორგანიზაციას ძალიან დიდ პატივს სცემენ აშშ-ში და წლების განმავლობაში აქვთ კონგრესის მხარდაჭერა. მათ საქმიანობას ეყრდნობიან არა მხოლოდ აშშ-ში, არამედ მთელ მსოფლიოში, როგორც ინფორმაციის ნეიტრალურ და დაბალანსებულ წყაროს. გავიმეორებ, რომ პოლიტიკოსებმა უნდა გამოიყენონ ეს ინფორმაცია თავიანთი პლატფორმებისა და გზავნილების ფორმირებისთვის. ეს ინფორმაცია აჩვენებს, რა აწუხებს საქართველოს ხალხს. ეს არის NDI-სა და IRI-ს საქმიანობის მიზანი. ისინი ძალიან კარგად აკეთებენ ამას და ეს არის მიზეზი, რატომაც სცემენ მათ პატივს.
რადიო თავისუფლება: დიახ, მაგრამ პოლიტიკოსებს ყოველთვის არ მოსწონთ კვლევების შედეგები და ის, თუ რა აწუხებთ ადამიანებს...
"ვართ უაღრესად მადლიერი საქართველოსი იმისთვის, რაც გააკეთა - მისი პარტნიორობისთვის, განსაკუთრებით ავღანეთში, სადაც მან მნიშვნელოვანი მსხვერპლი გაიღო - 32 ჯარისკაცის სიცოცხლე და სამასამდე დაჭრილი სამხედრო"
აშშ-საქართველოს ურთიერთობა - ეს არის უზარმაზარი თემა და ამ ინტერვიუში ვერ შევძლებთ მის სრულად მოცვას. მინდა შევეხო ერთ საკითხს და ეს არის აშშ-ის მიერ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფების ძლიერი მხარდაჭერა. გასულ კვირაში საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის რამდენიმე კომენტარი გამოაქვეყნა „ფაინენშელ ტაიმსმა“. ის მოუწოდებდა აშშ-სა და ევროკავშირს მეტი და დროული პოლიტიკური და სამხედრო ჩართულობისკენ შავი ზღვის რეგიონში რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე, აფხაზეთში რაკეტების მზარდი განთავსების პასუხად. ამ პუბლიკაციის გამოქვეყნებიდან მეორე დღეს საქართველოს პრემიერ-მინისტრ გახარიას მოსაზრება გამოქვეყნდა „ვაშინგტონ ტაიმსში“ - „დადგა დრო, ნატომ უპასუხოს გაწევრიანებაზე ჩვენს განაცხადს“. რომელიმე ამ განცხადებაზე მსჯელობენ ვაშინგტონში? ანუ გაიგონეს, თუ...
კელი დეგნანი: ჩვენი გადაწყვეტილება საქართველოს ნატოში გაწევრიანებაზე არის უცვლელი. ერთგული ვართ 2008 წლის ბუქარესტის სამიტის გადაწყვეტილების - საქართველო გახდება ნატოს წევრი და ეს, რა თქმა უნდა, ნიშნავს, რომ საქართველომ უნდა შეასრულოს რთული სამუშაო, რომელიც მას ნატოს სტანდარტებთან შესაბამისობამდე მიიყვანს. ეს სტანდარტები არის საკმაოდ მაღალი და ძალიან ზუსტად განსაზღვრული. ვფიქრობ, საქართველომ ეს ძალიან კარგად იცის და მიაღწია მნიშვნელოვან პროგრესს, განსაკუთრებით სამხედრო სფეროში ნატოს სტანდარტების შესრულებაში, რომლებსაც ნატო მოითხოვს ალიანსის ყველა წევრისგან. თუმცა, არის ნატოში გაწევრიანებისთვის აუცილებელი პოლიტიკური ნაწილიც და აქაც ძალიან მაღალი სტანდარტები და მოლოდინებია. საქართველომ უნდა გააგრძელოს მუშაობა ამ სტანდარტების მისაღწევად. აშშ კვლავაც გაუმაგრებს ზურგს საქართველოს და შესაძლებელია, ჩვენ ვართ მისი ყველაზე გულმხურვალე მხარდამჭერები და ასეც გავაგრძელებთ, რადგან ჩვენ ვდგავართ საქართველოს გვერდით ავღანეთში, სხვაგანაც და ვიცით, რომ საქართველოს აქვს უნარი და ერთგულება, რაც საჭიროა უსაფრთხოების საერთაშორისო ქმედებებში ჩართვისთვის.
"რუსეთმა უნდა იტვირთოს ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმებით აღებული ვალდებულებების შესრულება: უნდა გაიყვანოს თავისი ძალები და შეწყვიტოს ბორდერიზაცია. ეს საშიშია და სრულიად მიუღებელი"
ჩვენ ვართ უაღრესად მადლიერი საქართველოსი იმისთვის, რაც გააკეთა - მისი პარტნიორობისთვის, განსაკუთრებით ავღანეთში, სადაც მან მნიშვნელოვანი მსხვერპლი გაიღო - 32 ჯარისკაცის სიცოცხლე და სამასამდე დაჭრილი სამხედრო. საქართველომ მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა ჰელმანდში ყოფნისას და ახლა უკვე ბაგრამში. ვფიქრობ, საკმაოდ დიდ ძალისხმევას ვწევთ საქართველოსთან ერთად ერთობლივი წვრთნების ჩატარებისთვის. გუშინ ვეწვიე თბილისთან ახლოს მდებარე წვრთნისა და შეფასების ცენტრს. შესანიშნავად მომაწოდეს ინფორმაცია ქართველმა ოფიცრებმა ცენტრის შესახებ და საქართველოს ძალისხმევაზე, შეექმნა უმაღლესი დონის საწვრთნელი ცენტრი, სადაც შეუძლიათ ჩამოსვლა ნატოს წევრებსა და მოკავშირეებს. კვლავ გავიმეორებ, ვხედავთ, რომ საქართველოს შეაქვს კონკრეტული წვლილი და ეს მას გაუკვალავს გზას საბოლოო წევრობისკენ ნატოში.
რადიო თავისუფლება: ავღანეთის საკითხს ცოტა მოგვიანებით მივუბრუნდები, მაგრამ მსურს ჯერ რუსეთზე ვილაპარაკოთ, რუსეთის საფრთხეზე, რომელიც მუდმივად არის საქართველოში: ეს არის ოკუპაცია, რომელსაც ახლავს ბორდერიზაცია, ადამიანების გატაცება, ამ ტერიტორიების სრული იზოლაცია დანარჩენი საქართველოსგან. ეს ადამიანების ცხოვრებაზე ახდენს ზეგავლენას. ბევრს აინტერესებს, არსებობს თუ არა რაიმე ბერკეტი, რომელიც ამ რეალობას დაუპირისპირდებოდა?
"არსებობს მექანიზმი და ეს არის ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებები. ეს არის კონფლიქტი, რომელიც გადაწყდება დიალოგითა და დიპლომატიით"
კელი დეგნანი: ნება მომეცით, გავიმეორო ჩვენი მყარი ერთგულება საქართველოს სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობისადმი. ეს არის ის, რაც კვლავაც უცვლელია. რუსეთმა უნდა იტვირთოს ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმებით აღებული ვალდებულებების შესრულება: უნდა გაიყვანოს თავისი ძალები და შეწყვიტოს ბორდერიზაცია. ეს საშიშია და სრულიად მიუღებელი. ვფიქრობ, იმას, რასაც ვაკეთებთ საქართველოსთან ერთად, იმისათვის, რომ გავაძლიეროთ მისი უნარი დაიცვას თავისი საზღვრები და რომ გაიზარდოს თანამშრომლობა საზღვაო სივრცესთან დაკავშირებული ინფორმირებულობის საკითხზე, რაც ახსენა კიდეც საგარეო საქმეთა მინისტრმა, აქვს მნიშვნელოვანი შემაკავებელი ეფექტი და ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი გზავნილი რუსეთისთვის, რაც მისთვის სრულიად გასაგებია. არავითარი ბუნდოვანება ამ გზავნილს არ ახლავს. ვფიქრობ, ეს არის ერთგვარი რეაგირება, რაც საქართველომ უნდა განაგრძოს.
რადიო თავისუფლება: მესმის, დიპლომატი ბრძანდებით და ვერაფერს უკარნახებთ საქართველოს მთავრობას, მაგრამ მაინც გკითხავთ - როგორი უნდა იყოს საქართველოს მთავრობის პოლიტიკა რუსეთის მიმართ? როგორ პოლიტიკას უნდა მისდიოს მან რუსეთის ოკუპაციასთან გასამკლავებლად? და, ვიცი, ბევრს აინტერესებს, რამდენად შორს შეიძლება წავიდეს აშშ რეგიონში თავისი სტრატეგიული პარტნიორის დასაცავად?
"ვერ წარმომიდგენია, როგორ უნდა მიეცა საქართველოს ხელისუფლებას საქართველოში შემოსვლის ნება პირისთვის, ვინც არაერთხელ დაარღვია საქართველოს კანონები და სრულად უგულებელყო ისინი აფხაზეთში ჩასვლით"
კელი დეგნანი: არსებობს მექანიზმი და ეს არის ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებები. ეს არის კონფლიქტი, რომელიც გადაწყდება დიალოგითა და დიპლომატიით. როგორი იმედგამაცრუებელიც უნდა იყოს ხანდახან და როგორი დროში გაწელილიც უნდა იყოს ეს პროცესი, აშშ თვლის, რომ ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებები არის ფორმატი, რომელშიც უნდა გადაწყდეს ეს საკითხი. საქართველო კვლავაც აჩვენებს თავის მყარ პოზიციას იქ. არის გარკვეული კრეატიული მიდგომები და ინიციატივები, რომლებიც მნიშვნელოვანია და არის გზების ძიება აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში მცხოვრები ადამიანებისკენ, როგორ შენარჩუნდეს ეს კავშირები. ამ ურთიერთობების შენარჩუნება არის ძალიან მნიშვნელოვანი. საქართველო ფოკუსირებულია ამაზე - საკუთარ მოქალაქეებთან კონტაქტის შენარჩუნებაზე. ეს ნამდვილად რთულია, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანი.
რადიო თავისუფლება: იცით, რომ საქართველოში დაგეგმილი იყო ევროსაბჭოს მინისტერიალის ჩატარება. მისი გამართვა კვლავაც იგეგმება, მაგრამ უკვე არა საქართველოში. განსჯის საგანი იყო ის - უნდა ჩამოსულიყო თუ არა საქართველოში რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი, როგორი იქნებოდა ამაზე საზოგადოების რეაქცია. ამ რეაქციის პროგნოზირება ადვილია. ასე რომ, ღონისძიების ჩატარების ადგილი შეიცვალა და როგორც ვიცით, ის სტრასბურგში გაიმართება. მიმდინარეობდა მსჯელობა იმაზე - უნდა შემოეშვათ თუ არა რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი საქართველოში იმ ფონზე, როცა მას არაერთხელ აქვს დარღვეული საქართველოს კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ. რამდენად კარგი გადაწყვეტილება იყო ღონისძიების ადგილის შეცვლა?
კელი დეგნანი: რა თქმა უნდა, ეს საქართველოს მთავრობის გადასაწყვეტია.
"ეს იყო ძალიან სერიოზული კიბერთავდასხმა და ვფიქრობ, ჩვენ ყველანი ვებრძვით ამ ახალ საფრთხეს, რომელიც სხვადასხვა წყაროდან მოდის და არ არის ადვილი მისი გამოვლენა"
რადიო თავისუფლება: მორიგი არასწორი შეკითხვა დიპლომატს...
კელი დეგნანი: თუკი მან გადაწყვიტა, რომ ღონისძიება ჩატარდეს სტრასბურგში, არ მგონია, ეს უპრეცედენტო მოვლენა იყოს. ადრეც მომხდარა. ყოფილა პრეცედენტი. როგორც ვიცი, რუსეთი არ აპირებდა მკაფიოდ ეთქვა, ვის გამოგზავნას გეგმავდა დელეგაციის ხელმძღვანელად. ვერ წარმომიდგენია, როგორ უნდა მიეცა საქართველოს ხელისუფლებას საქართველოში შემოსვლის ნება პირისთვის, ვინც არაერთხელ დაარღვია საქართველოს კანონები და სრულად უგულებელყო ისინი აფხაზეთში ჩასვლით. ეს საქართველოს აყენებს პოზიციაში, როცა არ წარმომიდგენია, როგორ შეძლებდა ქვეყანაში შემოსვლის ნება დაერთო მისთვის. ეს საქართველოს ხელისუფლების გადაწყვეტილებაა, თუმცა ღონისძიების სტრასბურგში ჩატარება არ არის უპრეცედენტო მოვლენა.
რადიო თავისუფლება: გასულ წელს რუსეთის მიერ საქართველოზე განხორციელებულმა კიბერშეტევამ აჩვენა საფრთხის სერიოზულობა და ქვეყნის კიბერსივრცისა და უსაფრთხოების დაუცველობა. აშშ-ის სახელმწიფო მდივანი თავის განცხადებაში დაჰპირდა საქართველოს კიბერუსაფრთხოების გაძლიერებისთვის დახმარებას. რატომ დასჭირდა კიბერშეტევიდან 4 თვე ამ განცხადებების გაკეთებასა და ამ თავდასხმაში რუსეთის დადანაშაულებას? საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადების შემდეგ, აშშ-ის ხელისუფლება იყო პირველი და შემდეგ მოჰყვა სხვა პარტნიორების განცხადებები.
"ჩვენ ვისურვებდით მეტი ამერიკული ინვესტიციის ხილვას დიდ ინფრასტრუქტურულ პროექტებში მთელ საქართველოში, ანაკლიის პროექტის ჩათვლით"
კელი დეგნანი: ეს იყო ძალიან სერიოზული კიბერთავდასხმა და ვფიქრობ, ჩვენ ყველანი ვებრძვით ამ ახალ საფრთხეს, რომელიც სხვადასხვა წყაროდან მოდის და არ არის ადვილი მისი გამოვლენა. დარწმუნებული უნდა იყო ფაქტებში, ვიდრე ასეთ ბრალდებას წამოაყენებ. დრო სჭირდება დარწმუნებით იმის თქმას, რა მოხდა. იყო შეთანხმება აშშ-ს, დიდ ბრიტანეთსა და არაერთ სხვა ქვეყანას შორის, რომლებიც გამოვიდნენ მას შემდეგ, რაც დაინახეს მტკიცებულება, რომ ეს ნამდვილად იყო რუსეთის მხრიდან კიბერთავდასხმის ძალისხმევა. ჩვენ ყველანი ვცდილობთ დავიცვათ ჩვენი სისტემები. ძალიან ბევრი რამ დევს სასწორზე იმისთვის, რომ უარი ვთქვათ თანამშრომლობაზე, საუკეთესო გამოცდილებისა და გაკვეთილების გაზიარებაზე. ამას ამბობს სახელმწიფო მდივანი პომპეო და ეს არის, რის კეთებასაც აშშ გააგრძელებს საქართველოსა და სხვა ქვეყნებთან ერთად, რადგან ჩვენ გვჭირდება ჩვენი სისტემების უსაფრთხოების მაქსიმალურად დაცვა და ეს არის განგრძობადი ძალისხმევა. ჩვენ დაგვჭირდება ამ საკითხზე თანამშრომლობა განჭვრეტად მომავალში.
რადიო თავისუფლება: რაც შეეხება შავი ზღვის უსაფრთხოების საკითხს, რომელიც სულ უფრო მეტად მნიშვნელოვანი ხდება არა მხოლოდ შავი ზღვის ქვეყნებისთვის, არამედ ნატოსთვის, აშშ-სთვის და ამიტომაც ვახსენე საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის კომენტარები ჩვენს ინტერვიუში.
"ვიმედოვნებთ, ამერიკული ბიზნესებისთვის იქნება შესაძლებლობა, ინვესტირება განახორციელონ არა მხოლოდ ანაკლიის პორტის პროექტში, არამედ სხვა მსხვილ ინფრასტრუქტურულ პროექტებში შავი ზღვის გასწვრივ და ნებისმიერ სხვა ადგილზე საქართველოში. ვფიქრობ, ეს არის შესაძლებლობების სივრცე ჩვენი ორი ქვეყნისთვის"
ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის პროექტიც გარკვეულწილად აღქმული იყო ამ უსაფრთხოების ნაწილად. არა პირდაპირ, ეს კომერციული პროექტია, თუმცა, იყო ამ კუთხით მსჯელობაც. ვიცით, რომ ამ პროექტს მხარს უჭერდა აშშ-ის მთავრობა. ვგულისხმობ სახელმწიფო მდივან პომპეოს განცხადებას საქართველოს ყოფილი პრემიერ-მინისტრის აშშ-ში ვიზიტის დროს. კვლავაც უჭერს მხარს აშშ ამ პროექტს და ფიქრობთ, რომ პროექტი შეიძლება განხორციელდეს ამერიკული ინვესტიციების გარეშე?
კელი დეგნანი: ჩვენ ვისურვებდით მეტი ამერიკული ინვესტიციის ხილვას დიდ ინფრასტრუქტურულ პროექტებში მთელ საქართველოში, ანაკლიის პროექტის ჩათვლით. ვფიქრობ, ძალიან იმედისმომცემი ინიციატივაა ამ არეალში ღრმაწყლოვანი პორტის აშენება და ეს იქნებოდა დიდი წვლილის შემტანი საქართველოს ეკონომიკის ზრდაში. ჩემზე უკეთ მოგეხსენებათ, საქართველო ყოველთვის იყო სახმელეთო ხიდი და ძალიან დიდი პოტენციალი აქვს ამ მხრივ. ვიმედოვნებთ, ამერიკული ბიზნესებისთვის იქნება შესაძლებლობა, ინვესტირება განახორციელონ არა მხოლოდ ანაკლიის პორტის პროექტში, არამედ სხვა მსხვილ ინფრასტრუქტურულ პროექტებში შავი ზღვის გასწვრივ და ნებისმიერ სხვა ადგილზე საქართველოში. ვფიქრობ, ეს არის შესაძლებლობების სივრცე ჩვენი ორი ქვეყნისთვის.
რადიო თავისუფლება: უსაფრთხოების საკითხი წამოიჭრა ამ პორტის მდებარეობის გამოც. ის ძალიან ახლოს არის საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონთან.
უნდა ვნახოთ, აპირებს თუ არა თალიბანი უსაფრთხოების გარანტიების შესრულებას. ჯერ კიდევ მყიფე ვითარებაა და პირველი დღეებია. ვიცი, რომ თალიბანმა განაახლა ავღანეთის ეროვნულ პოლიციასა და ავღანეთის ჯარზე თავდასხმები"
ვუბრუნდები ავღანეთის საკითხს. ვიცით, რომ რამდენიმე დღის წინ აშშ-მა ხელი მოაწერა შეთანხმებას თალიბანთან, სამშვიდობო შეთანხმებას. მისი მიზანია - არც ერთი სამხედრო ავღანეთის მიწაზე 2021-სთვის. ვიცი, რომ ეს არის პირობაზე დაფუძნებული შეთანხმება. რას ნიშნავს ამ შეთანხმების ხელმოწერა აშშ-სთვის, ნატოსთვის და მისი პარტნიორებისთვის, როგორიც საქართველოა?
კელი დეგნანი: როგორც სახელმწიფო მდივანმა პომპეომ ახლახან განაცხადა, ეს არის მშვიდობის დამყარების საუკეთესო შესაძლებლობა, რომელიც თაობაში ერთხელ ჩნდება. ეს არის ის, რისთვისაც ყველა ჩვენგანი ვმუშაობთ ავღანეთში ავღანელებთან ერთად, ნატოს ფორმატში, იმ კოალიციების ფორმატებში, რომლებიც გვქონდა, მათ შორის იგულისხმება საქართველოს წვლილი და ეს არის ავღანელი ხალხისთვის მშვიდობის მოტანა. მათ ეს ძლიერ სურთ, მათ ეს დაიმსახურეს და ეს შეთანხმება, თუკი მისი პირობები შესრულდება, იძლევა ამის საუკეთესო შესაძლებლობას, რომელიც დიდი ხნის შემდეგ გამოჩნდა. თუმცა, როგორც აღნიშნეთ, არსებობს პირობები. უნდა ვნახოთ, აპირებს თუ არა თალიბანი უსაფრთხოების გარანტიების შესრულებას. ჯერ კიდევ მყიფე ვითარებაა და პირველი დღეებია. ვიცი, რომ თალიბანმა განაახლა ავღანეთის ეროვნულ პოლიციასა და ავღანეთის ჯარზე თავდასხმები. ეს აკნინებს შეთანხმების სულისკვეთებას და აჩენს კითხვას - რა არის თალიბანის რეალური მიზნები? ვფიქრობ, ყურადღებით უნდა ვიყოთ. აშშ-ის მთავრობა ამას დააკვირდება ძალიან, ძალიან ყურადღებით. გვსურს აგრეთვე მოვუწოდოთ ავღანეთის მთავრობასა და თალიბანს, დაელაპარაკონ ერთმანეთს და მოაგვარონ განსხვავებები იმისათვის, რომ შევინარჩუნოთ პროგრესი, რომელსაც ავღანეთმა მიაღწია ბოლო ორი ათეული წლის განმავლობაში. მე ვმსახურობდი ავღანეთში ათი წლის წინ.
"მოხიბლული ვარ საქართველოს პროაქტიული რეაგირებით კორონავირუსის საფრთხეზე"
რადიო თავისუფლება: დიახ, ვიცი.
კელი დეგნანი: იქ ნამდვილად იყო წინსვლა ქალებისთვის, ბავშვებისთვის, ჯანდაცვის სფეროში, განათლებაში, სამოქალაქო საზოგადოებასა და მედიაში. გვსურს უზრუნველვყოთ ამ ყველაფრის შენარჩუნება.
რადიო თავისუფლება: ფიქრობთ, რომ სწორი დრო იყო ასეთი შეთანხმების ხელმოწერისთვის?
კელი დეგნანი: საკმარისად ახლოს არ ვიცნობ ვითარებას, რომ ეს შევაფასო, მაგრამ მჯერა სახელმწიფო მდივან პომპეოსი, როცა ის ამბობს, რომ ეს არის ამ თაობის საუკეთესო შესაძლებლობა მშვიდობისთვის.
რადიო თავისუფლება: აშშ-შიც არის კრიტიკული დამოკიდებულება ამ შეთანხმების მიმართ. ისევ ადამ კინზინგერი უნდა ვახსენო, რადგან საქართველოს აუდიტორია მას უკვე კარგად იცნობს. ის ამბობს, რომ „თალიბანის ნდობა არ შეიძლება“. აქვე უნდა მოვიტანოთ თავდაცვის მინისტრ მარკ ესპერის ციტატა, როცა ის ამბობს: „არასდროს ვიტყვით უარს თავდაცვაზე“. ასე რომ, მესმის, აშშ ძალიან გულდასმით დააკვირდება პროცესს.
"ეს იყო ძალიან ქმედითი რეაგირება და ვფიქრობ ამის მიზეზი ის არის, რომ საქართველოს დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრი ძალიან უნარიანად და პროფესიონალურად ოპერირებს ლუგარის ცენტრთან თანამშრომლობით"
როგორც გითხარით, როცა თქვენ ჩამოხვედით, ყველაზე პოპულარული განხილვის თემა საქართველოში აშშ-ის კონგრესიდან მოსული კორესპონდენცია იყო, ახლა კი, დარწმუნებული ვარ, ასეთია კორონავირუსის გავრცელება. საქართველო მსოფლიოს ბევრი სხვა ქვეყნის, მათ შორის, აშშ-ის მსგავსად, ჩაბმულია ამ გამოწვევასთან ბრძოლაში. ახლა სრულიად თვალსაჩინოა, რომ ლუგარის ცენტრი ასრულებს ძალიან მნიშვნელოვან როლს იმაში, რომ ჩვენ გვაქვს სანდო ინფორმაცია კორონავირუსის შემთხვევებზე საქართველოში. როგორ შეაფასებდით ამ ცენტრის მნიშვნელობას და საქართველოს ჯანდაცვის სისტემის მდგომარეობას ამ კონკრეტულ ვითარებასთან გამკლავებაში? ბევრი კითხვა და მითი იყო და დღესაც არის ამ ცენტრის შესახებ, რომლებიც მოდის რუსეთის წყაროებიდან მისი დაკნინებისთვის, საზოგადოებაში ეჭვების გასაჩენად. ვიცით, რომ რუსეთს არ მოსწონს ამ ცენტრის არსებობა და ფუნქციონირება საქართველოში.
"ვფიქრობ, ქართველები საკმარისად ჭკვიანები არიან რუსული დეზინფორმაციის ტაქტიკასთან მიმართებით, რომ განჭვრიტონ უაზრობა, რომელიც ვრცელდება ლუგარის ლაბორატორიაზე"
კელი დეგნანი: მოხიბლული ვარ საქართველოს პროაქტიული რეაგირებით კორონავირუსის საფრთხეზე. როცა შაბათს ვაშინგტონში მისიების ხელმძღვანელების დიდი კონფერენციიდან ვბრუნდებოდი, ჩამოვფრინდი აეროპორტში და საქართველოში შემოვედი, შევნიშნე განსხვავება: აეროპორტის მთელი პერსონალი აღჭურვილი იყო დამცავი ეკიპირებით. ისინი ყურადღებით ამოწმებდნენ პაციენტებს. ეს იყო ძალიან ქმედითი რეაგირება და ვფიქრობ, ამის მიზეზი ის არის, რომ საქართველოს დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრი ძალიან უნარიანად და პროფესიონალურად ოპერირებს ლუგარის ცენტრთან თანამშრომლობით. ეს არის კვლევითი ლაბორატორია, რომელიც მრავალი წელია მუშაობს აქ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის კვლევაზე. ამ თანამშრომლობის ფასი ახლა აშკარად სახეზეა, როცა ჩვენ კორონავირუსის საფრთხის წინაშე ვდგავართ. კიდევ ერთხელ ვიტყვი, რომ საქართველო თავისი რეაგირებით არის ლიდერი და ვფიქრობ, ქართველები ძალიან ამაყები უნდა იყვნენ იმ ფაქტით, რომ NCDC ლუგარის ლაბორატორიასთან ერთად აღმოჩნდნენ წარმატებულები იმაში, რომ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობა არის მთავარი პრიორიტეტი. ეს ძალიან შთამბეჭდავია ჩემთვის.
"ეს არის გლობალური კრიზისი, რომელსაც ჩვენ ერთად უნდა დავუპირისპირდეთ. ამ სულისკვეთებით სთავაზობს აშშ დახმარებას ირანს თუ სხვას, ვისაც ის სჭირდება"
ვფიქრობ, ქართველები საკმარისად ჭკვიანები არიან რუსული დეზინფორმაციის ტაქტიკასთან მიმართებით, რომ განჭვრიტონ უაზრობა, რომელიც ვრცელდება ლუგარის ლაბორატორიაზე. ეს ძალიან სასაცილოა. საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის კვლევა აჩვენებს თავის ფასს სწორედ ახლა, გლობალური კრიზისის ფონზე.
რადიო თავისუფლება: ირანი ითვლება ერთ-ერთ წყაროდ, საიდანაც შეიძლება მოხდეს კორონავირუსის იმპორტირება საქართველოში და ვიცი, ბევრი კითხვა არსებობს ირანთან მიმართებით. აშშ-მა დახმარებაც კი შესთავაზა ირანს. რა მოჰყვა ამ შეთავაზებას? ვიცი, რომ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის გუნდი არის ადგილზე, მაგრამ რა ხდება კორონავირუსთან ბრძოლაში ორმხრივი თანამშრომლობის კუთხით?
კელი დეგნანი: არ ვიცი ამ შეთავაზების დეტალები, მაგრამ ვიცი როგორია ჩვენი ზოგადი მიდგომა - ეს არის გლობალური საფრთხე, რომელსაც უნდა ვუპასუხოთ როგორც გლობალურმა თანამეგობრობამ. ეს საკითხი აჭარბებს ჩვენს შეშფოთებასა და იმედებს ირანის ხალხის გამო, ეს უფრო მაღლა დგას, ვიდრე ჩვენი შეშფოთება რუსეთისა და კრემლის, ბატონი პუტინის მთავრობის მიმართ. ეს არის გლობალური კრიზისი, რომელსაც ჩვენ ერთად უნდა დავუპირისპირდეთ. ამ სულისკვეთებით სთავაზობს აშშ დახმარებას ირანს თუ სხვას, ვისაც ის სჭირდება.
"ჟურნალისტად ვიმუშავე რამდენიმე წელიწადს და შემდეგ, უნდა ვთქვა, რომ დედაჩემმა დამარწმუნა წავსულიყავი სამართლის სკოლაში და მიხარია, რომ ასე მოხდა"
რადიო თავისუფლება: ვაშინგტონში თქვენი ვიზიტის შემდეგ, გაქვთ რაიმე გზავნილები საქართველოს აუდიტორიისთვის? რა სახის ვიზიტი იყო ეს?
კელი დეგნანი: იქ ჩავედი მთელი მსოფლიოდან ჩამოსული ელჩების შეკრებაზე, რომ შევხვედროდით სახელმწიფო მდივან პომპეოს, სხვა ხელმძღვანელებს. ეს ყოველწლიური შეკრებაა და კარგი შესაძლებლობაა თავშეყრისა და იმისთვის, რომ ჩვენი ლიდერებისგან მოვისმინოთ პრიორიტეტებზე. ვიმსჯელეთ კორონავირუსზე, ეროვნული უსაფრთხოების პრიორიტეტებზე. შესაძლებლობა მქონდა აგრეთვე შევხვედროდი კონგრესის ზოგიერთ წარმომადგენელს, ბატონი კინზინგერის ჩათვლით. სწორედ მასთან მქონდა ყველაზე პირდაპირი საუბარი საქართველოზე. ვიმსჯელეთ აქაურ პოლიტიკურ ვითარებაზე, ჩვენს საერთო სურვილზე - ვიხილოთ საქართველოს წარმატება ოქტომბერში თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების ჩატარებაში.
ჩვენი, სააელჩოს ერთ-ერთი უმთავრესი მისია არის ვაშინგტონისთვის ინფორმაციის მიწოდება, რომ გადაწყვეტილებების მიმღებები ინფორმირებულები იყვნენ ნებისმიერ ქვეყანაზე - საქართველოზე, რეგიონზე და იმაზე, როგორ ზეგავლენას იქონიებს მათი პოლიტიკური გადაწყვეტილებები აშშ-ის ინტერესებზე.
რადიო თავისუფლება: შეიძლება კიდევ ერთი შეკითხვა?
კელი დეგნანი: რა თქმა უნდა.
რადიო თავისუფლება: საქართველოში ჩამოსვლამდე: 26 წელიწადი, 12 მისია 8 ქვეყანაში. თქვენ ახსენეთ თქვენი ჟურნალისტური წარსულიც. შეგიძლიათ, მეტი გვითხრათ, რამდენ ხანს გასტანა ამან?
კელი დეგნანი: ჟურნალისტობამ?
"ვერ წარმომიდგენია, უკეთეს ადგილას სად შემიძლია ვიყო, თუ არა საქართველოში. ძალიან, ძალიან დიდი პატივია ეს პასუხისმგებლობა, რომელიც პრეზიდენტმა ტრამპმა დამაკისრა"
რადიო თავისუფლება: დიახ.
კელი დეგნანი: მე ვსწავლობდი ჟურნალისტიკის სკოლაში. ეს იყო ჩემი სპეციალობა „ჩრდილო-დასავლეთის უნივერსიტეტის“ „მედილის ჟურნალისტიკის სკოლაში“, რომელიც ჩიკაგოშია. ჟურნალისტად ვიმუშავე რამდენიმე წელიწადს და შემდეგ, უნდა ვთქვა, რომ დედაჩემმა დამარწმუნა, წავსულიყავი სამართლის სკოლაში და მიხარია, რომ ასე მოხდა. იმ დროისთვის მინდოდა შემესწავლა კომუნიკაციების სამართალი და მივედი სამხრეთ კალიფორნიის უნივერსიტეტის სამართლის სკოლაში. თითქმის ათი წელი ვიმუშავე იურისტად და ჯერ კიდევ იურისტი ვიყავი, როცა დავინტერესდი, როგორ წარადგენს და განმარტავს აშშ-ის მთავრობა ამერიკას ოკეანის გაღმა და როგორ ვიღებთ გადაწყვეტილებებს საგარეო პოლიტიკაზე ვაშინგტონში. ამან შთამაგონა, საგარეო ურთიერთობების სამსახურში წავსულიყავი და გავმხდარიყავი დიპლომატი.
"აქ ძალიან ბევრი რამ ხდება, არის ნამდვილი ენერგია წინსვლისთვის და იმის შენარჩუნებისთვის, რაც საქართველომ აშენა 30-წლიანი რეალური დამოუკიდებლობის პერიოდში, აგრეთვე ეკონომიკის განვითარებისთვის"
ასე რომ, მქონდა ჟურნალისტიკისა და სამართლის გამოცდილება, რაც, ვფიქრობ, კარგი საფუძველი იყო დიპლომატობისთვის, რადგან ისინი მოიცავს ადამიანებთან საუბარს, ზოგჯერ რაღაცებში მათ დარწმუნებასაც, ობიექტურ ფაქტსა და მოსაზრებას შორის განსხვავების ცოდნას, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია ყველა ამ სფეროში. ყველა მათგანი არის თვითრეგულირებადი. სამივე პროფესია მოითხოვს ინდივიდისგან ეთიკის კოდექსის დაცვას, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია, ჩემთვის - ნამდვილად. ეს ამერიკული საზოგადოებისთვის დამახასიათებელიც არის - ფასეულობების დაცვა. ჩემთვის უპირველესია წესიერება და პიროვნული ანგარიშვალდებულება. ასე რომ, შესანიშნავი კარიერა მომეცა. ვერ წარმომიდგენია, უკეთეს ადგილას სად შემიძლია ვიყო, თუ არა საქართველოში. ძალიან, ძალიან დიდი პატივია ეს პასუხისმგებლობა, რომელიც პრეზიდენტმა ტრამპმა დამაკისრა და მოუთმენლად ველი ჩემი სამსახურის ვადის განხორციელებას, ქართველებთან შეხვედრას და თქვენი ქვეყნის გაცნობას.
რადიო თავისუფლება: თქვენი ადრინდელი განცხადებების გაცნობისას, ვგულისხმობ, საქართველოში ჩამოსვლამდე რასაც ამბობდით თქვენს გამოსვლებში, მივხვდი, რომ საკმაოდ კარგად იცნობდით საქართველოში არსებულ ვითარებას.
"გვინდა ვიხილოთ საქართველო სტაბილურ, მშვიდობიან და ეკონომიკურად განვითარებულ, თავისუფალი საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყნად და ვფიქრობ, თქვენ ამ მიზნებს უახლოვდებით"
სულ ბოლო შეკითხვა: ყველაზე მეტად რამ გაგაოცათ აქ ჩამოსვლის შემდეგ?
კელი დეგნანი: ქართველების ტემპმა და ტემპერამენტმა, ვიტყოდი. აქ ძალიან ბევრი რამ ხდება, არის ნამდვილი ენერგია წინსვლისთვის და იმის შენარჩუნებისთვის, რაც საქართველომ აშენა 30-წლიანი რეალური დამოუკიდებლობის პერიოდში, აგრეთვე ეკონომიკის განვითარებისთვის. თქვენ გაქვთ აქტიური მედია, გყავთ აქტიური და ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოება, მოწადინებულები ხართ მიაღწიოთ პროგრესს დემოკრატიული ინსტიტუტების გაძლიერებისთვის. ჩვენ გვსურს, კვლავაც ვიყოთ საქართველოს პარტნიორები ყველა ამ საქმეში. აშშ-მა საქართველოში განახორციელა 4 მილიარდ დოლარზე მეტი ინვესტიცია თითქმის 30-წლიანი პარტნიორობის განმავლობაში, ვინაიდან ჩვენ გვჯერა საქართველოს წარმატების. ჩვენ გვინდა, ვიხილოთ საქართველო სტაბილურ, მშვიდობიან და ეკონომიკურად განვითარებულ, თავისუფალი საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყნად და ვფიქრობ, თქვენ ამ მიზნებს უახლოვდებით.
რადიო თავისუფლება: გმადლობთ.
კელი დეგნანი: ძალიან დიდი მადლობა.
