„საქართველოს რკინიგზა“ - ახალი შემადგენლობით

„საქართველოს რკინიგზას“ ახალი ხელმძღვანელობა ჰყავს. "საპარტნიორო ფონდის“ გადაწყვეტილებით, სააქციო საზოგადოება „საქართველოს რკინიგზის“ სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარედ საზოგადოებრივი მოძრაობა "ამომრჩეველთა ლიგის" ერთ-ერთი დამფუძნებელი, კოკა გუნცაძე, დაინიშნა, გენერალური დირექტორის მოვალეობის შემსრულებლად კი – ოლეგ ბიჭიაშვილი. საკადრო ცვლილება მოიწონა „რკინიგზელთა თავისუფალმა პროფკავშირმა“, რომლის წარმომადგენლებმა ვითარების გაუმჯობესებისა და დაშვებული შეცდომების გამოსწორების იმედი გამოთქვეს. „საქართველოს რიკნიგზის“ მენეჯმენტის ცვლილებამ გულგრილი ვერც ეკონომისტები და პოლიტიკოსები დატოვა.

1 ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ აგორებულმა გაფიცვების ტალღამ „საქართველოს რკინიგზაში“ საკადრო ცვლილებებს დაუდო სათავე. კოკა გუნცაძისა და ოლეგ ბიჭიაშვილის თანამდებობებზე დანიშვნის გამო „რკინიგზელთა თავისუფალი პროფკავშირის“ ხელმძღვანელმა გია ყრუაშვილმა ხელისუფლებას მადლობა გადაუხადა:

„ეს არის პირველი გამარჯვება, იმიტომ რომ 2003 წლიდან დღემდე „საქართველოს რკინიგზაში“ ყოველთვის ინიშნებოდნენ არაკომპეტენტური პირები, რომლებიც მხოლოდ და მხოლოდ რკინიგზის განადგურებით და მილიონების დატაცებით იყვნენ დაკავებული“.

გია ყრუაშვილს სამართლიანობის აღდგენისა და რკინიგზის წინსვლის საქმეში განსაკუთრებით ახალი გენერალური დირექტორის, პროფესიონალი რკინიგზელის ოლეგ ბიჭიაშვილის ეიმედება, თუმცა ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ყრუაშვილი იწუნებს კოკა გუნცაძეს, რომელსაც რკინიგზასთან მიმართებით მხოლოდ მგზავრის გამოცდილება აქვს.

„საერთოდ, აუცილებელი არ არის, რომ სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარე რკინიგზელი იყოს. კოკა გუნცაძე გამოცდილი და პრინციპული ადამიანია, რომელიც არ შეეგუება უსამართლობას. სამეთვალყურეო საბჭო ვალდებულია, რომ კორუფცია და დანაშაული არ დაუშვას. ამ კუთხით, კოკა გუნცაძე ღირსეული კანდიდატია“, უთხრა გია ყრუაშვილმა რადიო თავისუფლებას.

„საქართველოს რკინიგზის“ სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარის თანამდებობაზე დანიშვნის გამო, უხერხულობას არც თავად კოკა გუნცაძე გრძნობს. ტელეკომპანია „მაესტროს“ ეთერში გამოვლისას მან განაცხადა, რომ თანამდებობაზე დანიშვნა არ უკავშირდება მის პოლიტიკურ საქმიანობას და რომ მისი ერთ-ერთი მიზანია გაათავისუფლოს რკინიგზა პოლიტიკური წნეხისგან:

„ეს არის ერთ-ერთი მთავარი ამოცანა. „საქართველოს რკინიგზა“ უნდა ჩამოყალიბდეს თანამედროვე, მოდერნიზებულ კომპანიად, რომელიც თავისუფალი იქნება პოლიტიკური ჩარევისაგან, რაც ბოლო წლების განმავლობაში გამუდმებით ხდებოდა. საჭირო იქნება მენეჯმენტისა და სამეთვალყურეო საბჭოს ერთობლივი მუშაობა. სამეთვალყურეო საბჭო ფორმალობად იყო ქცეული. მან უნდა შეიძინოს ყველა ქმედითი ძალა და უფლებამოსილება, რასაც მას წესდება ანიჭებს“.

გუნცაძის თქმით, კომპანიის ფინანსური მდგომარეობისა და შესაძლო დარღვევების შესწავლის მიზნით, „საქართველოს რკინიგზაში“ ამჟამად ოთხი აუდიტორული კომპანია მუშაობს, თუმცა ეკონომიკის ექსპერტი და „ქართული ოცნების“ ეკონომიკური კონცეფციის ერთ-ერთი ავტორი, დემურ გიორხელიძე, მიიჩნევს, რომ დარღვევების გამოაშკარავებასთან ერთად, მნიშვნელოვანია პოლიტიკური ნების გამოვლენა და უარის თქმა კომპანიის მართვის მანკიერ ტრადიციაზე:

„ეს იყო თავშესაფარი, სადაც გავლენიანი ადამიანების ნათესავები და ოჯახის წევრები ძალიან მაღალ ხელფასებს იღებდნენ. თითქმის ოთხჯერ გაიზარდა აპარატის შტატი იმ პერიოდთან შედარებით, როცა რკინიგზას აკაკი ჩხაიძე მართავდა. ასეთ ვითარებაში ისევ არაპროფესიული გუნდის მიყვანა რკინიგზაში იქნება ძალიან სერიოზული შეცდომა. რაკი რკინიგზა დიდი ფინანსური ნაკადების გამტარებელია, ვიღაც ჯგუფი ცდილობს კონტროლის განხორციელებას. სხვა აზრს ამ დანიშვნაში ვერ ვხედავ“.

ფინანსური თვალსაზრისით, „საქართველოს რკინიგზა“ მართლაც ერთ-ერთი ყველაზე მიმზიდველი სახელმწიფო კომპანიაა. ოფიციალური სტატისტიკის თანახმად, 2012 წლის პირველ 10 თვეში რკინიგზამ 17 მილიონი ტონა ტვირთი გადაზიდა. ეკონომიკის ექსპერტის ირაკლი ლექვინაძის თქმით, ასევე ანგარიშგასაწევია სხვა მნიშვნელოვანი ფაქტორიც.

„ინტერესი „საქართველოს რკინიგზის“ მიმართ ყოველთვის მაღალი იყო როგორც შიდაპოლიტიკური ნაწილიდან გამომდინარე, ასევე თუნდაც გეოპოლიტიკური დატვირთვიდან გამომდინარე. ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ გადაწყვეტილება მიღებული იქნეს პროფესიული კუთხით და არა ვიღაცის ამბიციების დასაკმაყოფილებლად“, უთხრა ირაკლი ლექვინაძემ რადიო თავისუფლებას.

ინფრასტრუქტურისა და კომპანიის ფინანსური მდგომარეობის გაუმჯობესების მიზნით, ეკონომიკის ექსპერტები შესაძლებლად მიიჩნევენ, კომპანიის აქციათა არასაკონტროლო პაკეტის გაყიდვას. საქართველოს რკინიგზის მაღალ საინვესტიციო საჭიროებაზე საუბრობს „საქართველოს რკინიგზის“ სამეთვალყურეო საბჭოს ყოფილი წევრი გია ხუხაშვილიც:

„მოზიდული იქნა ძალიან დიდი თანხა ევრობონდების სახით და ეს ყველაფერი არაეფექტურად იხარჯებოდა იმ ფონზე, რომ რკინიგზას აქვს ძალიან სერიოზული საინვესტიციო საჭიროება როგორც სავაგონო პარკის, ასევე სიჩქარეების პარკის მიმართულებით. არც ერთი სტრატეგიული პროექტი, რომელიც დაიგეგმა და განხორციელდა ამ წლებში, არ ყოფილა სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე. ეს შეეხება შემოვლით რკინიგზას თბილისის ირგვლივ და ეს შეეხება რკინიგზის ხაზის აბსურდულ მიყვანას აეროპორტში, რაც 17 მილიონი დოლარი დაჯდა, თუმცა შემოსავლის სახით მხოლოდ 6 ათასი ლარი მოიტანა“.

გია ხუხაშვილის თქმით, ასევე სათანადო გათვლებისა და რისკების დაზღვევის გარეშე გადაწყდა თბილისი-ყარსის რკინიგზის მშენებლობა:

„კორიდორში ადრე ტვირთები როცა მოძრაობდა, ჯერ გადაადგილდებოდა რკინიგზით, შემდეგ კი პორტებით, ანუ ფულს შოულობდა როგორც რკინიგზა, ასევე პორტები. ამ შემოვლითი გზის (თბილისი-ყარსი) მშენებლობით შეიძლება ამ ტვირთების რაოდენობა გაიყოს და პორტებში მოხვდეს ნაკლები რაოდენობის ტვირთები, რაც გამოიწვევს ბათუმის და ფოთის პორტების შესუსტებას. ეს რისკი არ იყო კარგად თავის დროზე დათვლილი და, შესაბამისად, არც ხიფათი გაუთვალისწინებიათ“.

თუმცა რკინიგზის მშენებლობა, ისევე როგორც გადაზიდვის ტარიფების შეცვლა, კომპანიის ხელმძღვანელობის კომპეტენციას სცდება. რიგითი რკინიგზელები, მათ შორის უკანასკნელ წლებში სამსახურიდან დათხოვნილები, ახალი ხელმძღვანელობისგან სამართლიანობის აღდგენას, ანაზღაურების გაზრდასა და შრომის პირობების გაუმჯობესებას ელიან:

„არ შეიძლება ერთსა და იმავე ორგანიზაციაში ერთი თანამშრომელი იღებდეს 17 ათას ლარს, მეორე კი 300 ლარს და ეს მეორე იყოს მუშა, რომელიც დღე და ღამე ლიანდაგებში, ეკოლოგიურად მძიმე გარემოშია და რომლის შრომაზეც არის დამოკიდებული კომპანიის მთელი შემოსავლები. აი, ეს პრობლემებია პირველ რიგში მოსაგვარებელი!“

პრობლემების მოგვარების პირობას იძლევა „საქართველოს რკინიგზის“ ახალი ხელმძღვანელობა, თუმცა, როგორც კოკა გუნცაძე აცხადებს, ვიდრე გადაწყვეტილებებს მიიღებენ, დეტალურადაა შესასწავლი კომპანიის ფინანსური მდგომარეობა. სწორედ ამის შემდეგ გამოჩნდება, რა მარშრუტით იმოძრავებს საქართველოს რკინიგზის ლოკომოტივი და რამდენად უნარიანი მემანქანეები მართავენ მას.