ტოლერანტობის ცენტრის ხელმძღვანელი ბექა მინდიაშვილი ბოლო ხანს „ქართული ოცნების“ ლამის მთავარ სამიზნედ იქცა, როგორც „რელიგიური შეუწყნარებლობით და რელიგიური ისტერიის გაღვივებით“, „ეკლესიის მიმართ მტრული რიტორიკით“ გამორჩეული, „რელიგიური ნიშნით თავდასხმის კამპანიის სულის ჩამდგმელი“, „ანტიევროპული რადიკალიზმით დაკავებული“.
მინდიაშვილი პარლამენტის თავმჯდომარის შალვა პაპუაშვილი მიერ მაღალი პოლიტიკური ტრიბუნის კონკრეტული ადამიანის მიმართ „სიძულვილის დასათესად“ გამოყენებას „მორალურ ფსკერს“ უწოდებს და ფიქრობს, რომ მისკენ მიმართული სახელისუფლებო კამპანია სულ სხვა პერსონაჟისთვის განკუთვნილი ირიბი პასუხი შეიძლება იყოს.
ეკლესიის ინსტრუმენტალიზაცია არის ის, რასაც ვერც ერთი ხელისუფლება ვერ აღწევდა თავს, მაგრამ განსაკუთრებით აქტიური და მძიმე ხასიათი ამან მიიღო უკვე „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების პირობებში.
რით ხსნის თავად ბექა მინდიაშვილი ჯერ პარლამენტის სპიკერისა და შემდეგ მმართველი ძალის სხვა წარმომადგენელთა ასეთ ყურადღებას? რას თვლის სტალინის გამოსახულებიან ხატთან დაკავშირებულ ამბავში ყველაზე მნიშვნელოვნად? რა დიდი სურათის შემადგენელ ეპიზოდად ხედავს სტალინის გამოსახულების სამების საკათედრო ტაძარში მოხვედრას?
რადიო თავისუფლება: ბატონო ბექა, მოგესალმებით. ხელისუფლების წარმომადგენელთა მიერ ბოლო დღეებში გაკეთებული კომენტარების ერთ-ერთი, თუ ყველაზე მნიშვნელოვანი გმირი არა, ხართ. როგორ ფიქრობთ, რით დაიმსახურეთ მმართველი პარტიის ასეთი ყურადღება? ეს უკვე არ არის ერთი პირის გამონათქვამები, ერთი პირის შეფასებები - მაგალითად, პარლამენტის სპიკერისა, არამედ „ქართული ოცნების“ სხვა წარმომადგენლებისაც, ასევე „ხალხის ძალის“ წარმომადგენელმა გააკეთა განცხადება. ხაზი, შინაარსი არის ერთი - სულისკვეთება, როგორც იტყვიან: წარმოჩენა თქვენი ორგანიზაციისა და თქვენი პირადად, როგორც ეკლესიის მტრების, სხვებთან ერთად, მაგრამ ყველაზე ხშირად სწორედ თქვენ გახსენებენ. როცა პირველი განცხადებები მოისმინეთ, თქვენი სახელი და გვარი, რა განცდა გქონდათ და რა ფიქრი?
განცხადების შინაარსი და პოზიციონირება პარლამენტის თავმჯდომარისა იყო აბსოლუტურად სტალინური სულისკვეთების და არ არის შემთხვევითი, რომ სტალინიზმის კონტექსტში, სტალინიზმის ეკლესიაში აღზევების კონტექსტში იქნა გაკეთებული ეს განცხადება.
ბექა მინდიაშვილი: უპირველეს ყოვლისა, მადლობა მოწვევისთვის. პირველ რიგში, გამეცინა. ღიმილის მომგვრელი იყო, როცა პარლამენტის თავმჯდომარე აკეთებს განცხადებას ჩემი პირადი ფეისბუკის პოსტებიდან გამომდინარე, მაგრამ თავად განცხადების შინაარსი და პოზიციონირება პარლამენტის თავმჯდომარისა (მეორე დღეს ტრიბუნიდან გააკეთა განცხადება - ოფიციალურად გაილაშქრა ეკლესიის კონკრეტული „მტრის“ წინააღმდეგ, როგორც თვითონ უწოდებდა) იყო აბსოლუტურად სტალინური სულისკვეთების და არ არის შემთხვევითი, რომ სტალინიზმის კონტექსტში, სტალინიზმის ეკლესიაში აღზევების კონტექსტში იქნა გაკეთებული ეს განცხადება, ვინაიდან არ გვახსოვს არანაირი განცხადება პარლამენტის თავმჯდომარისა იმასთან დაკავშირებით, რომ დაუშვებელია და ყოვლად მიუღებელია მორწმუნე მრევლისთვისაც, მორწმუნე ადამიანებისთვისაც და უბრალოდ, მთელი ქართული საზოგადოებისთვის სტალინის აპოლოგეტური ხასიათის პორტრეტის შეტანა სამების კათედრალურ ტაძარში. ეს არის აქ მთავარი.
ჩემი აზრით, ისინი ცდილობდნენ, ცდილობენ იპოვნონ უბრალოდ რაღაც მორიგი მტრის ხატი, გამოძერწონ მორიგი მტრის ხატი, როგორც ეს არაერთხელ გაუკეთებიათ და შემდეგ დაგეშონ საზოგადოება, მობილიზაცია მოახდინონ თავისი ამომრჩევლის. გარედან ასე ჩანს მხოლოდ და მხოლოდ. თუმცა, პრობლემა გაცილებით სიღრმისეულია და ეს პრობლემა დაკავშირებულია ხელისუფლების მხრიდან ეკლესიის გამოყენებასთან პოლიტიკური და იდეოლოგიური მიზნებისათვის. ეკლესიის ინსტრუმენტალიზაცია არის ის, რასაც ვერც ერთი ხელისუფლება ვერ აღწევდა თავს, მაგრამ განსაკუთრებით აქტიური და მძიმე ხასიათი ამან მიიღო უკვე „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების პირობებში, განსაკუთრებით ბოლო წლების განმავლობაში, როცა ეკლესიას იყენებენ, თუ გავიხსენებთ გარეჯის საქმეს, კონკრეტული ადამიანების წინააღმდეგ საზოგადოების დასაგეშად პირდაპირი მნიშვნელობით და სხვას ვერაფერს ვერ დავარქმევთ პარლამენტის თავმჯდომარის აი, ამ გამოსვლას, თუ არა ადამიანების დიდი მასის დაგეშვას, ამ შემთხვევაში - კონკრეტულად ჩემს წინააღმდეგ და ასევე ჩვენი საქმიანობის წინააღმდეგ.
ხასიათი თავდასხმის იყო აბსოლუტურად არაკომპეტენტური, სასაცილო, გროტესკული და სტალინისტური ბუნების.
ტოლერანტობის ცენტრი მუშაობს რელიგიის თავისუფლების დასაცავად და სამოქალაქო ინტეგრაციის მიზნით ახორციელებს თავის გეგმებს და ეს არის ჩვენი მიზანი - ტოლერანტობის კულტურის ხელშეწყობა. ჩვენ ვართ ამ თვალსაზრისით ძალიან პრინციპულები და ვაღწევთ იმას, რომ რელიგიური თუ ეთნიკური მრავალფეროვნების კონტექსტში, ბოლო პერიოდში, განსაკუთრებით ხელისუფლებამ, არ გადადგას ის ნაბიჯები, რაც დააზარალებს როგორც მრავალფეროვნებას, როგორც ტოლერანტობის ტრადიციას საქართველოში, ასევე დიდ ზიანს მიაყენებს რელიგიის თავისუფლების დაცვას. არ არის გამორიცხული, რომ ჩვენ ძალიან ბევრი წამოწყება შევაჩერეთ ხელისუფლებისა, რომლებიც ძალიან ნეგატიური ხასიათისა იყო, ფასდებოდა ასე და ამგვარად რელიგიური უმცირესობების მთელი სპექტრის მიერ. რელიგიათა საბჭო აფასებდა ბევრ ინიციატივას ხელისუფლების მხრიდან, როგორც ძალიან ნეგატიურს და ყველა ეს ინიციატივა ჩვენ თითქმის შევაჩერეთ. ასევე, ძალიან მკვეთრად გამოვედით უკვე ბოლოს ახალ თავდაცვის კოდექსში დისკრიმინაციული ჩანაწერისა და ასევე ტოტალიტარული ხასიათის ანტიკონსტიტუციური ჩანაწერის წინააღმდეგ, რომლის მიხედვითაც, მაგალითად, 18-დან 60 წლამდე ასაკის ყველა მამაკაცის რელიგიური აღმსარებლობა უნდა სცოდნოდა სახელმწიფოს, რაც ანტიკონსტიტუციურია თავისი არსით და ბევრი ასეთი ტიპის ინიციატივაზე მკაცრი ჯებირი აღვუმართეთ ხელისუფლებას. შესაძლოა, ესეც იყო ერთი მიზეზი რეაქციისა. ახლა, ამ თვალსაზრისით ვერ ვიმარჩიელებ. თვითონ ხასიათი თავდასხმის იყო აბსოლუტურად არაკომპეტენტური, სასაცილო, გროტესკული და სტალინისტური ბუნების. აი, ეს შეიძლება ითქვას.
იმ ფორმას, რომელსაც ვადევნებთ თვალს და რასაც ისინი მართლმადიდებლობას უწოდებენ, არანაირი კავშირი მართლმადიდებლობასთან, როგორც საწრმუნოებასთან, როგორც აღმსარებლობასთან, როგორც ქრისტეს მოძღვრებასთან არ აქვს.
რადიო თავისუფლება: კონკრეტულად თქვენ აღმოჩნდით, ამ ეტაპზე მაინც, სამიზნე და დიახ, ეს ეპიზოდი არის სწორედაც ნაწილი კიდევ უფრო დიდი ამბის და სურათის, მაგრამ, ბოლო თვეში რასაც ვადევნებთ თვალს, იმ ხატთან დაკავშირებული ამბისა. თითქოს, ჰგავს იმას, რომ ხელისუფლება ცდილობს რაღაცნაირად ასე ნახოს გამოსავალი იმ ისტორიიდან, რაც ხატს უკავშირდებოდა, მასზე სტალინის გამოსახულებას და მთელ ამ პროცესს, რაც ამას ახლდა. საარჩევნო წელია და არაფერი - არც განზრახული და არც უნებლიე - არ მოხდება ამ წელიწადში, განსაკუთრებით პოლიტიკოსების მონაწილეობით, რაც არჩევნებს არ უკავშირდება. ეს ხდება ქვეყანაში (თითქმის ერთი თვეა უკვე ამას ვადევნებთ თვალს), სადაც, ყველამ კარგად ვიცით მოსახლეობის მდგომარეობა, რა არის მისთვის უმთავრესი პრობლემები: ათიდან ერთი მოქალაქე (NDI-ს ბოლო გამოკითხვით) ამბობს, რომ ოჯახს საკვებზე არ ჰყოფნის ფული, ოთხიდან ერთი ადამიანის თქმით, ოჯახს მხოლოდ საკვებზე ჰყოფნის შემოსავალი. ამ ეკონომიკური მდგომარეობის ქვეყანაზე ვლაპარაკობთ და სხვათა შორის, გამოკითხულების უმრავლესობა ასევე თვლის, რომ მთავრობა ეკონომიკური პრობლემების მოგვარებას ვერ შეძლებსო. ამ ვითარებაში ელექტორატის მობილიზაცია, კონსოლიდაცია მართლაც გამოწვევაა და ამას ჰგავს ამ თემის შემოტანა, რომ - ამ მდგომარეობაში კი ხართ, მაგრამ უფრო დიდი საფრთხეებიც არსებობს და ამ საფრთხეს სჭირდება განსხეულება, განსახიერება, იქნება ეს ორგანიზაცია თუ კონკრეტული პირი.
ბექა მინდიაშვილი: ზოგადად, რელიგიით მანიპულირება, ამ შემთხვევაში - მართლმადიდებლობით მანიპულირება ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და ნაცადი ხერხია პოლიტიკისა, ხელისუფლებებისა. ჯერ კიდევ მაკიაველი წერდა, რომ რელიგია საუკეთესო მობილიზატორია ხელისუფალთა ხელში, განსაკუთრებით - კრიზისულ სიტუაციებში. ამიტომ, ეს, სამწუხაროდ, ჩვეულებრივი ამბავია, მაგრამ ის ხასიათი, რაც მართლმადიდებლობის გამოყენებამ მიიღო საქართველოში, კონკრეტულად „ქართული ოცნების“ მიერ, უკვე ატარებს ტოტალიტარულ, ძალიან აგრესიულ ხასიათს და ძალიან სახიფათოს ადამიანებისთვის, რასაც, როგორც გითხარით, მოჰყვა ორი სრულიად უდანაშაულო ადამიანის დაკავება და მათ წინააღმდეგ დევნის დაწყება „გარეჯის საქმესთან“ დაკავშირებით. ასე რომ, აქ ყველაფერია მოსალოდნელი ამ თვალსაზრისით და კიდევ უფრო გამწვავდება.
რუსული პოლიტიკური მართლმადიდებლობა არის ის შესაძლებლობა, რომელიც შეიძლება გამოყენებული იყოს პოლიტიკურ ველზე პოლიტიკური აქტიურობისათვის.
ეს შეიძლება დასაწყისი იყოს ამ კუთხით, სწორედ იმის გამო, რომ საარჩევნო პერიოდია და ხელისუფლებას, ფაქტობრივად, სხვა იდეოლოგიური საყრდენი ამ თვალსაზრისით არ აქვს დარჩენილი, თუ არა ფარისევლური პოლიტიკური გამოყენება მართლმადიდებლობისა და იმ ფორმას, რომელსაც ვადევნებთ თვალს - რასაც ისინი მართლმადიდებლობას უწოდებენ, არანაირი კავშირი მართლმადიდებლობასთან, როგორც საწრმუნოებასთან, როგორც აღმსარებლობასთან, როგორც ქრისტეს მოძღვრებასთან არ აქვს იმიტომ, რომ მხოლოდ და მხოლოდ პოლიტიკური ხასიათი აქვს, რომლის მიზანია დაამკვიდროს საზოგადოებაში ანტიდასავლური განწყობები და კეთილგანაწყოს რუსეთისადმი კონკრეტულად. აი, ეს აქცია (მე ამას ვუწოდებ აქტიურ იდეოლოგიურ ზომებს, რასაც თავის დროზე ჯერ კიდევ KGB იყენებდა) სწორედ ასეთი ტიპის არის - სტალინის გამოსახულებიანი მატრონას ხატის შეტანა სამების საკათედრო ტაძარში, პირველ ტაძარში საქართველოში. ამიტომ, საქართველოში არ აქვს პოლიტიკური საყრდენი ანტიდასავლურობას და პრორუსულობას. ერთადერთი საყრდენი, სადაც შეიძლება ვიპოვოთ პრორუსული დისკურსი, პრორუსული კონსტრუქცია - თუ როგორ უნდა აღიქვა სამყარო, როგორ უნდა აღიქვა ადამიანი, როგორ უნდა აღიქვა პოლიტიკა, როგორ უნდა აღიქვა ღმერთი, ადამიანი, ოჯახი და ა.შ. - არის რუსული პოლიტიკური მართლმადიდებლობა, რომელიც აბსოლუტურად მოცემული იყო ამ ხატზე.
რადიო თავისუფლება: თუ საყრდენი არ აქვს... ხო, ამ ხატის ისტორიას ბევრი შეფასება მოჰყვა და ძალიან ჰგავს ეს ამბავი მთლიანად, სულაც რომ ფაქტობრივად არ ვიცოდეთ, კრემლის ერთ-ერთ სახელმძღვანელო ამბავს: რელიგიისა და ნებისმიერი საკითხის გამოყენებას ქვეყანაში, სადაც ინტერესები აქვს, საზოგადოებაში განხეთქილების შესატანად და ეს ძალიან ადვილი და ეფექტიანი თემაა. თუმცა, თუკი ამას დასაყრდენი არ აქვს, რასაც თქვენ ბრძანებთ, მაშ, რატომ უნდა ხარჯავდეს მავანი, პოლიტიკური ძალა ამაზე მთელ რესურსს?
მაგალითად, ლევან ვასაძე ასევე ადანაშაულებს თავად ბიძინა ივანიშვილს იმაში, რომ სწორედ მის მიერ იყო ორგანიზებული და დაგეგმილი ხატის შებღალვა. ესეც ძალიან საინტერესოა.
ბექა მინდიაშვილი: დასაყრდენი არ აქვს პოლიტიკურ ველზე, მაგრამ დასაყრდენი აქვს, სამწუხაროდ და მათ შორის, ქართული ხელისუფლების დიდი მეცადინეობითაც, რელიგიურ ველზე. ამ შემთხვევაში, ვიცით, რომ არსებობს რუსული ინტერესები ამ თვალსაზრისით და რუსული პოლიტიკური მართლმადიდებლობა არის ის შესაძლებლობა, რომელიც შეიძლება გამოყენებული იყოს პოლიტიკურ ველზე პოლიტიკური აქტიურობისათვის. ეს მიზანი აქვთ, რომ ეს ტრანსლაცია მოხდეს ეკლესიის წიაღიდან, მოხდეს ლეგიტიმაცია რუსული პოლიტიკური მართლმადიდებლობის სახით რუსული ინტერესების გატარებისა. ამ ჯაჭვს ვხედავ ამ კონკრეტულ შემთხვევასთან დაკავშირებით.
რადიო თავისუფლება: იმას, რომ მმართველი ძალისთვის ეს თემა არის პოლიტიკური და სწორედ საარჩევნო წლის დღის წესრიგის ნაწილი, თვითონ ადასტურებენ განცხადებებში. რამდენიმემ თქვა, მხოლოდ ერთი თავი არ ლაპარაკობს, რომ აი, რა ჰგონია ასეთ ძალას (მათ გამონათქვამებში გაერთიანებულია ყველაზე მსხვილი ოპოზიციური პარტია, მისი ინტერესები, მათი აღწერით და რიგი არასამთავრობო ორგანიზაციებისა), რომელიც ეკლესიას უპირისპირდება, როგორ შეიძლება მას ელექტორატის მხარდაჭერის იმედი ჰქონდეს და არც ექნებათ ასეთი მხარდაჭერაო. არ მალავენ ისინი და საკმაოდ ღია და მარტივი გზავნილები აქვთ, რომ სწორედ ელექტორატზეა ეს გათვლილი და თავიანთი ელექტორატის კონსოლიდაციაზე. ამას საბურველშიც არ ფარავენ. და, ამას მიყოლებული USAID-ი - აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტო, რომელიც არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მხარდამჭერი სამოქალაქო სექტორის, არა მხოლოდ - სახელმწიფოსი მთლიანად, მაგრამ ერთ-ერთი მთავარი ინსტრუმენტი აშშ-ის მთავრობისა სწორედ დემოკრატიის მხარდაჭერაში, სამოქალაქო საზოგადოების გაძლიერების მხარდაჭერაში, უმცირესობების უფლებების დაცვის მხარდაჭერაში და ა.შ.. და, კვლავ აღმოჩნდა სამიზნე USAID-ი და გამოითქვა მოსაზრებები - ვისურვებდით, რომ კარგად დაფიქრდეს და შეამოწმოს - ვის ეხმარება, ვის აფინანსებს. სიტყვა „უგვანო“ იყო ნახმარი „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი წარმომადგენლის მიერ თქვენი ორგანიზაციის მისამართით, რომ „უგვანოდ“ იყენებთ ამ დახმარებას. მთელი სისტემა იკვრება და არის ნაჩვენები. თქვენ ახსენეთ საფრთხე. რა საფრთხეებს ხედავთ დღეს? ახსენეთ კონკრეტული ისტორია, „გარეჯი საქართველოა“-ს სათაურით რომ გავაერთიანოთ მთლიანად, სადაც ორი კონკრეტული ადამიანის ბედზე არის დღემდე ლაპარაკი. უბრალოდ, აღარ არის ისეთი აქტუალური რიტორიკაში. ყველანაირად ჩანს, რომ ამ წლის, ამ არჩევნების მთავარი თემა იქნება ეკლესია. რა საფრთხეებს ხედავთ?
საქართველოში გამორიცხულია, რომ ღიად გაცხადებულმა პრორუსულმა პოლიტიკურმა ძალამ მიაღწიოს რაიმე წარმატებას. ერთადერთი შანსი, ერთადერთი შესაძლებლობა არის სწორედ პოლიტიკური მართლმადიდებლობის გამოყენება.
ბექა მინდიაშვილი: შეიძლება გაგრძელდეს ეს მიმართება და შეიარაღებაში ჰქონდეს ხელისუფლებას, მაგრამ უნდა გვახსოვდეს ისიც, რომ თავად ის საზოგადოება, ის ჯგუფი, რომელიც ეკლესიის სახელით გამოდის ასევე პოლიტიკურ ასპარეზზე - მაგალითად, ლევან ვასაძე ასევე ადანაშაულებს მეორე მხრივ, თავად ბიძინა ივანიშვილს იმაში, რომ სწორედ მის მიერ იყო ორგანიზებული და დაგეგმილი ხატის შებღალვა. ესეც ძალიან საინტერესოა - უცნაური ბრალდება გაჩნდა ამ თვალსაზრისით და არ არის გამორიცხული საერთოდაც, რომ რეაგირება ყოფილიყო ამ განცხადებაზე ხელისუფლების მხრიდან. ვინაიდან, თუკი, ვთქვათ, იმ წიაღიდან ადანაშაულებენ მას იმაში, რასაც ხელისუფლება აცხადებს ღიად, რომ ჩვენ ეკლესიას ვიცავთ, ჩვენ ვიცავთ სიწმინდეებს და ჩვენ ვიცავთ მართლმადიდებლობას - ეს არის მთავარი პოლიტიკური შეტყობინება „ქართული ოცნების“. მაგრამ, თავად იმ წიაღიდან თუ ადანაშაულებენ მას იმაში, რომ ეს ფარისევლობაა და სინამდვილეში შენ ამას აკეთებ, ამაზე პასუხი არ ყოფილა ხელისუფლების მხრიდან. ეს ძალიან საინტერესოა, ამ თვალსაზრისით - რატომ არ გასცა პასუხი ლევან ვასაძეს? ვფიქრობ, რომ ირიბი პასუხი ვასაძისთვის იყო სწორედ სხვისთვის დაბრალება ამ ყველაფრისა, ასე ვთქვათ, გადამისამართება ამ ვექტორების. ეს შეიძლება იყოს საფრთხე კონკრეტულად, რაც ვლინდება შემდეგ იმაში, რომ ისინი ახერხებენ რაღაც ჯგუფების მობილიზებას, აგრესიული და ექსტრემისტული ჯგუფების მობილიზებას - ადამიანებისა, რომლებსაც, სამწუხაროდ, არანაირი წარმოდგენა არ აქვთ იმაზე, თუ რას გულისხმობს ქრისტიანად ყოფნა, რას გულისხმობს მართლმადიდებელ ქრისტიანად ყოფნა. არანაირი წარმოდგენა არ აქვთ სარწმუნოების შესახებ, მაგრამ მათ შეუძლიათ ფიზიკური ძალით გაუსწორდნენ ასე დასახულ სამიზნეებს - „ეკლესიის მტრებს“, „ხალხის მტრებს“, როგორც ეს საბჭოთა რეპრესიების დროს ხდებოდა, მთლიანად საბჭოთა კავშირის დროს ხდებოდა იმიტომ, რომ დისიდენტებიც მაშინ „ხალხის მტრები“ იყვნენ, სტალინს რომ თავი დავანებოთ - უკვე 1970-იან 1980-იან წლებშიც ანალოგიურად ხდებოდა დაგეშვა და დარაზმვა ხალხისა დისიდენტების წინააღმდეგ. ზუსტად ამას ვგულისხმობდი საფრთხედ, თორემ ისე, პოლიტიკურ ველზე საქართველოში გამორიცხულია, რომ ღიად გაცხადებულმა პრორუსულმა პოლიტიკურმა ძალამ მიაღწიოს რაიმე წარმატებას. ერთადერთი შანსი, ერთადერთი შესაძლებლობა არის სწორედ პოლიტიკური მართლმადიდებლობის
სტალინს სჭირდებოდა იმპერიული პოლიტიკური მართლმადიდებლობა და ერთ-ერთი მამა პოლიტიკური მართლმადიდებლობის არის სწორედ სტალინი. ამიტომ მისტირიან მას და ამიტომ ცდილობენ სტალინის შემოყვანას ჩვენს რელიგიურ სივრცეში.
გამოყენება ამ თვალსაზრისით იმიტომ, რომ თავად რუსეთს სხვა იდეოლოგიური ვექტორი დღეს არ აქვს, რუსეთი ამას ეფუძნება თავიდან ბოლომდე - თანამედროვე აგრესიული, ნეოფაშისტური რუსეთი, რომელიც ებრძვის მეზობელ, მართლმადიდებლური ტრადიციის დიდ სახელმწიფოს, ებრძვის მართლმადიდებლური ტრადიციის საქართველოს. რეალურად რუსეთი ებრძვის მხოლოდ და მხოლოდ მართლმადიდებლური ტრადიციის ქვეყნებს იმიტომ, რომ ეს მისი გარემოცვაა, მისი მეზობლები არიან. ეს არის რუსული ნეოიმპერიალიზმი, რომელიც ეფუძნება არა რაღაც სხვა იდეას - ვთქვათ, კომუნიზმს, როგორც საბჭოთა პერიოდში იყო, არამედ ეფუძნება „რუსსკი მირის“ იდეას, რომელიც სხვა არაფერია, თუ არა ის, რაც 1943 წელს გამოიყენა სტალინმა, როცა მან ეკლესიებს მისცა, ასე ვთქვთ, ფუნქციონირების შესაძლებლობა. მას სჭირდებოდა „მესამე რომის“ იდეა - რომელიც ჯერ კიდევ მე-16 საუკუნეში ჩამოყალიბდა რუსეთში - იმისთვის, რომ სლავური სამყარო, აღმოსავლეთევროპული მართლმადიდებლური სამყარო რაღაცნაირად შემოემტკიცებინა და ამ თვალსაზრისით, მეორე მხრივ, დაპირისპირებოდა ასევე თურქეთს (ამიტომ სჭირდებოდა მას კავშირი აღმოსავლურ საპატრიარქოებთან და ა.შ.) და ექცია მოსკოვი ცენტრად - როგორც ორიდან ერთ მთავარ პოლიტიკურ ცენტრად, ასევე რელიგიურ ცენტრადაც. ცდილობდა ამას. ეს არაფერ კავშირში არ არის იმასთან, რასაც ამბობენ ხოლმე სტალინმადიდებლები - სტალინის შემოქცევასთან და მის გულწრფელ გრძნობებთან. არანაირი გულწრფელი გრძნობები არ ჰქონია. მას სჭირდებოდა იმპერიული პოლიტიკური მართლმადიდებლობა და ერთ-ერთი მამა პოლიტიკური მართლმადიდებლობის არის სწორედ სტალინი. ამიტომ მისტირიან სტალინს და ამიტომ ცდილობენ სტალინის შემოყვანას ჩვენს რელიგიურ სივრცეში, ამიტომ ცდილობენ შებღალვას ჩვენი სარწმუნოებისა სტალინის სახელით და ამიტომაც არის ეს რეაქცია, სინამდვილეში.
რადიო თავისუფლება: გასაგებია, კრემლი რატომ მისტირის, მაგრამ რატომ უნდა მისტიროდეს საზოგადოება, საზოგადოების ნაწილი საქართველოში ამას და ისიც მინდოდა მეთქვა: როცა თქვენ ლაპარაკობთ მთელს ამ ისტორიაზე, ეკლესიის სისტემაში ამის - რა დავარქვათ?.. პოლიტიკური გახრწნილება, ალბათ - შეტანაზე, არ ვლაპარაკობთ ტოტალურად მთელ ეკლესიაზე, ცხადია, ვინაიდან მეც და თქვენც კონკრეტული ადამიანები ვიცით, ვინც ემსახურება მთელი რწმენით და გულწრფელობით.
ბექა მინდიაშვილი: რასაკვირველია.
რატომ არის მთავარი ინტერესი პირადი ცხოვრება? - სწორედ იმიტომ, რომ აშანტაჟოს ხელისუფლებამ და მოიპოვოს საკუთარი ბერკეტები ეკლესიაში ეკლესიის გამოსაყენებლად და სამართავად.
რადიო თავისუფლება: და, ჩვენი ეს საუბარი არ არის რწმენაზე. ამისი თქმა მინდოდა, მაინც განმარტებისთვის მათთვის, ვინც გვისმენს ახლა და აბსოლუტურად არ გულისხმობს იმას, რომ არ ვართ პატივისცემით გამსჭვალული იმ ადამიანების მიმართ, ვისაც გულწრფელად სწამს და ემსახურება ამ რელიგიას თუ სხვა რელიგიებს. ჩემს შეკითხვას ვუბრუნდები - რატომ უნდა იყოს ნოსტალგია ამის მიმართ საზოგადოებაში დარჩენილი? რატომ ვერ გადავლახეთ?
ბექა მინდიაშვილი: არ ვიცი, რამდენად არის ეს ნოსტალგია. ამ შემთხვევაში რას გულისხმობთ? საბჭოთა კავშირისადმი...
რადიო თავისუფლება: იმ ნაწილზე ვლაპარაკობ საზოგადოების, ვისზეც გათვლილია მთელი ეს სცენარი, გზავნილები, აქცენტები.
ბექა მინდიაშვილი: ჩვენი საზოგადოება, როგორც ჩანს ბევრი გამოკითხვიდან, არის ერთმნიშვნელოვნად დაკავშირებული საერთო იდენტობით. ეს არის უპირველეს ყოვლისა ის, რომ საქართველო უნდა იყოს თავისუფალი, დამოუკიდებელი და მისი ადგილი არის დამოუკიდებელი, დემოკრატიული ქვეყნების ოჯახში, ანუ - ევროკავშირში. ეს არის ის, რაც დიდ უმრავლესობას აერთიანებს. საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა ამავდროულად აცხადებს, რომ ის მართლმადიდებელი ქრისტიანია - 90%-მდე აცხადებს, რომ მართლმადიდებელი ქრისტიანია. და, როცა ხელისუფლებები ცდილობენ მანიპულირებას რელიგიით, სწორედ აი ამ მაჩვენებლზე აქვთ გათვლა, მაგრამ სინამდვილეში ჩვენ რას ვხედავთ? - წლების განმავლობაში ვხედავთ გაუთავებელ სკანდალებს, გაუთავებელ სიახლეებს, დაკავშირებულს პოლიტიკის შეჭრასთან ეკლესიაში და...
რადიო თავისუფლება: მათ შორის, თვალთვალის ამბავი მახსენდება.
აბსოლუტურად ყველა რელიგიური გაერთიანება ისმინება და მათ შორის, ისმინებიან ადამიანები, რომლებიც ასე თუ ისე დაკავშირებული არიან რელიგიის სფეროსთან: უფლებადამცველები, ჩვენი ორგანიზაციის ყველა წევრი, საელჩოების თანამშრომლები, ელჩები თავად, მედია - ყველა აბსოლუტურად.
ბექა მინდიაშვილი: კი, ბატონო, პოლიტიკური მანიპულაციების ბევრ მაგალითს ვხედავთ. გავიხსენოთ თუნდაც 2020 წელს გამოქვეყნებული დოკუმენტები. დაახლოებით 50 თუ 70 ათასამდე ფაილი იყო უკანონო თვალთვალის და მოსმენების, სადაც დეტალურად, ყოველ შემთხვევაში, მედიაში რაც გაჩნდა ინფორმაცია და მათ შორის, რადიო თავისუფლების კვლევაც იყო ამასთან დაკავშირებით. ეს არის, უპირველეს ყოვლისა, დარტყმა საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიაზე. ამაზე რეაგირება, სამწუხაროდ, არ ჰქონია არც საზოგადოებას და არც თავად მართლმადიდებელ ეკლესიას. სასულიერო პირების კომენტარები რა იყო ამაზე? - რომ, დიახაც, უნდა გვისმინონ, თუ საჭიროა; ან - გვისმინონ და რაღაცას გაიგებენ, - დაახლოებით ასეთი ირონიული რეაქციები იყო უსერიოზულეს პრობლემაზე, სადაც ლაპარაკი იყო იმაზე, რომ მღვდელმთავრების, მღვდლების, დიაკვნების, მრევლის პირადი ცხოვრება არის მთავარი ინტერესი და რატომ არის მთავარი ინტერესი პირადი ცხოვრება? - სწორედ იმიტომ, რომ აშანტაჟოს ხელისუფლებამ და მოიპოვოს საკუთარი ბერკეტები ეკლესიაში ეკლესიის გამოსაყენებლად და სამართავად. ეს არის ყველაზე სერიოზული პრობლემა, რომელიც სრულიად მიჩქმალულია.
რადიო თავისუფლება: ჰოდა, რატომ არ გამოიწვია ასეთი მასობრივი აღშფოთება?
ბექა მინდიაშვილი: ვერ გეტყვით, სიმართლე რომ გითხრათ [მიზეზს], გარდა იმისა, რომ საზოგადოებას (ადამიანების დიდ სიმრავლეს, ამ შემთხვევაში) რაღაცნაირად აქვს ერთგვარი ინდიფერენტიზმი.
რადიო თავისუფლება: გაგვეცინა, ვითომ?..
ბექა მინდიაშვილი: ან, მეორე მხრივ, წაიღო სკანდალებმა დაკავშირებულმა რაღაც სკაბრეზულ ამბებთან, სასულიერო პირების რაღაც ისტორიებთან. სამარცხვინო იყო თავისთავად ის, რომ ამაზე მსჯელობდა საზოგადოება. ეს არ უნდა ყოფილიყო მსჯელობის საგანი. არ უნდა ყოფილიყო მსჯელობის საგანი სასულიერო პირების პირადი ცხოვრება. ის ისეთივე ადამიანია, როგორიც ნებისმიერი სხვა, მაგრამ არ ყოფილა საპირისპირო რეაქცია ხელისუფლების წინააღმდეგ.
რადიო თავისუფლება: ისევ ინსტიტუცია დააზიანა.
ბექა მინდიაშვილი: ვინ გააკეთა რეაქცია ხელისუფლების წინააღმდეგ - განცხადება, ყველაზე მკაფიო და მკვეთრი? - სწორედ რელიგიათა საბჭომ, იმიტომ, რომ ეს ეხებოდა მართლმადიდებელ ეკლესიასაც და მის დასაცავადაც გაკეთდა მაშინ ეს განცხადება და ასევე ყველა რელიგიურ გაერთიანებას, იმიტომ, რომ აბსოლუტურად ყველა რელიგიური გაერთიანება ისმინება და მათ შორის, ისმინებიან ადამიანები, რომლებიც ასე თუ ისე დაკავშირებული არიან რელიგიის სფეროსთან: უფლებადამცველები, ჩვენი ორგანიზაციის ყველა წევრი, საელჩოების თანამშრომლები, ელჩები თავად, მედია - ყველა აბსოლუტურად არის მოსმენის ქვეშ ამ დოკუმენტების მიხედვით და რამდენიმე ადამიანი დაზარალებულად არის უკვე ცნობილი ამ დოკუმენტებიდან გამომდინარე. ამიტომ, ეს უნდა ყოფილიყო მთავარი განგაშის საფუძველი, როცა ეკლესიაზე ვლაპარაკობთ. ჩვენ არ გვახსოვს მაშინ არც პარლამენტისწ თავმჯდომარის, არც ხელისუფლების განცხადებები, რომ აი, ამით იბღალება სინამდვილეში ეკლესიის სახელი და რეპუტაცია. ხო სწორია?
სახალხო დამცველი არ არის პასუხისმგებელი ჩვენს საქმიანობაზე და ჩვენ არ ვართ პასუხისმგებელი, შესაბამისად, სახალხო დამცველის გამონათქვამებზე, პოზიციონირებაზე და მის საქმეებზე.
რადიო თავისუფლება: კი და არც დღეს არის გვიან, აქტუალურია კვლავაც ეს საკითხი და ჩვენ არაფერზე პასუხი არ გვაქვს.
ბექა მინდიაშვილი: პირველ ყოვლისა, დაცული უნდა იყოს აბსოლუტურად ყველა იმ ინფორმაციის გასაჯაროებისაგან, რაც შეეხება პირად ცხოვრებას, მაგრამ თავისთავად ის ფაქტი, რომ ხელისუფლება ტოტალურ კონტროლს ახორციელებდა ამ გზებით რელიგიურ ინსტიტუციებზე, მათ შორის, უპირველესი ინტერესი სწორედ მართლმადიდებელი ეკლესიაა, როგორც ვხედავთ გამოქვეყნებული მასალებიდან, ეს უნდა ყოფილიყო განგაშის საფუძველი. ვერ დავინახეთ ვერანაირი განცხადებები მაშინ შეწუხებული პოლიტიკოსებისა იმაზე, თუ როგორ ექცევიან ეკლესიას. პირიქით, ჩვენ ვყვიროდით ამაზე და ჩვენ ვაკეთებდით ამის წინააღმდეგ განცხადებას, ჩვენ ვსაუბრობდით იმაზე, რომ დაუშვებელია ასეთი ინფორმაციის გასაჯაროება ნებისმიერი სასულიერო პირის წინააღმდეგ. ეს ერთმნიშვნელოვნად ასე იყო.
რადიო თავისუფლება: და ახლა, რადგან ყველაზე აქტიურად საკანონმდებლო ხელისუფლების უმრავლესობის წარმომადგენელი პირები გამოდიან...
ბექა მინდიაშვილი: ამიტომ არის ფარისევლობა.
რადიო თავისუფლება: საკანონმდებლო ორგანოს აქვს საზედამხედველო უფლებამოსილება.
ბექა მინდიაშვილი: არ ყოფილა არც დაბარება სუსის ხელმძღვანელობის, არც კომისია შექმნილა ამასთან დაკავშირებით და არ დასმულა შეკითხვები ხელისუფლების მხრიდან, თუ რასთან გვაქვს საქმე. პირიქით - მხოლოდ და მხოლოდ გამამართლებელი პოზიციონირებაა ამ საკითხთან მიმართებით.
რადიო თავისუფლება: პარლამენტის სპიკერმა მიმართა - თქვა, ყოველ შემთხვევაში, რომ მან მიმართა სახალხო დამცველს, რომ თქვენთან (რომ შევაჯამოთ მთელი ნალაპარაკები) გარკვეულიყო და შემდეგ მიიღო განმარტება, რომ თურმე არ ყოფილა ამ ინსტიტუციის სტრუქტურული ნაწილი თქვენი ორგანიზაცია. რელიგიათა საბჭო ახსენეთ და დღეს გამოქვეყნდა თქვენი მხარდამჭერი განცხადება, რომელშიც ნათქვამია: „იმედს გამოვთქვამთ, რომ სახალხო დამცველი გააგრძელებს ინსტიტუციის პოლიტიკური ნეიტრალიტეტის პოლიტიკას და მომავალშიც იქნება ავტონომიურობის მყარი დარაჯი. შესაბამისად, ტოლერანტობის ცენტრი და მასთან თანამშრომლობაში მყოფი რელიგიათა საბჭო კონსტიტუციით გარანტირებული უფლებების საფუძველზე, ძველებურად, დამოუკიდებლად გაარგძელებს ჩვეულ რეჟიმში მუშაობას“-ო. რაიმე სიგნალია კონკრეტული? ელოდებით რამეს ან რა ბერკეტი აქვს სახალხო დამცველს, ეს რომ განმარტოთ.
უნდა შეფასდეს პარლამენტის თავმჯდომარის ეს განცხადება როგორც არალეგიტიმური, როგორც მისი მანდატის უგულებელყოფა, მისი ეთიკის უგულებელყოფა, უმაღლესი თანამდებობის პირის ეთიკის უხეში დარღვევა.
ბექა მინდიაშვილი: სახალხო დამცველთან არსებულია ტოლერანტობის ცენტრი ისევე, როგორც სახალხო დამცველთან არსებობს ორი დიდი ფორუმი: რელიგიათა საბჭო და ეთნიკური უმცირესობების საბჭო. ჩვენ ანგარიშვალდებულები არ ვართ სახალხო დამცველისადმი. სახალხო დამცველი არის ერთგვარი ქოლგა იმისთვის, რომ ამ თვალსაზრისით ეფექტურად იყოს დაცული უმცირესობების უფლებები და ჩვენ ერთგვარად ვასრულებთ საკონსულტაციო ფუნქციას წლების განმავლობაში სახალხო დამცველისთვისაც, ვმონაწილეობთ სახალხო დამცველის საპარლამენტო ანგარიშის შემუშავებაში, ასევე ერთობლივად ვგეგმავთ ღონისძიებებს, მაგრამ როგორც ასეთი, სტრუქტურის ნაწილი ჩვენ არ ვართ. ჩვენ არ ვართ სტრუქტურული ერთეული სახალხო დამცველისა. სახალხო დამცველი არ არის პასუხისმგებელი ჩვენს საქმიანობაზე და ჩვენ არ ვართ პასუხისმგებელი, შესაბამისად, სახალხო დამცველის გამონათქვამებზე, პოზიციონირებაზე და მის საქმეებზე.
რადიო თავისუფლება: მანაც იგივე თქვა, როცა განმარტება გააკეთა „იმედზე“.
ბექა მინდიაშვილი: ასეა ზუსტად, მაგრამ აქ პრობლემა სხვაა. პრობლემა არის მანამდე, სანამ ჩვენ ავხსნით რას წარმოადგენს ტოლერანტობის ცენტრი, რელიგიათა საბჭო და სახალხო დამცველისა და ჩვენი ურთიერთობა. პრობლემა არის თავად პარლამენტის თავმჯდომარის განცხადებაში, როცა ის გადადის თავისი კომპეტენციის და თავისი მანდატის ზღვარს და უთითებს ჯერ სახალხო დამცველს, რა უნდა გააკეთოს ტოლერანტობის ცენტრთან მიმართებით და როგორ უნდა იმოქმედოს, მისი აზრით და მეორე - როცა მეორე დღეს უკვე უთითებს საერთაშორისო დონორ ორგანიზაციას, რომელსაც ყველაფერი აქვს გაკეთებული საქართველოს საკეთილდღეოდ უკლებლივ ყველა მიმართულებით: იქნება ეს სახელისუფლებო, სამთავრობო, უმრავლესობის რელიგიური გაერთიანება - მართლმადიდებელი ეკლესია, იქნება ეს მთელი საქართველოს მოსახლეობა. აი, ამ მეგობარ, მხარდამჭერ ქვეყანას, მის ინსტრუმენტს იმისთვის, რომ დაეხმაროს განვითარებაში საქართველოს, უთითებს იმას, თუ ვის როგორ უნდა დაუჭიროს მხარი. აქ არის პრობლემა, როცა ასეთ ნაბიჯს დგამს პარლამენტის თავმჯდომარე, პარლამენტის უმაღლესი ტრიბუნიდან.
რადიო თავისუფლება: პირველი განცხადება ჰგავდა იცით, რას - არ ვარგა ეს კაცი იმ ორგანიზაციის ხელმძღვანელად და გაერკვიეთ, თუ შეიძლება.
მართლაც ძალიან დიდი თანადგომაა და ძალიან დიდი გამხნევებაა ეს პირადად ჩემთვის და ჩვენი ცენტრისთვის, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია.
ბექა მინდიაშვილი: ეს არ არის მისი საქმე.
რადიო თავისუფლება: მას ეგონა, რომ მისი საქმე იყო.
ბექა მინდიაშვილი: ჰოდა, არ არის მისი საქმე, მაგაშია პრობლემა ზუსტად, რომ პარლამენტის უმაღლესი ტრიბუნის დონეზე ხდება გარჩევა და გარკვევა იმისა, სახალხო დამცველი ვისთან თანამშრომლობს და ვისთან არ თანამშრომლობს. ან, ამ უმაღლესი ტრიბუნის დონეზე ხდება გარჩევა იმისა, მე კონკრეტულად ამ შემთხვევაში რა პოსტები მაქვს გამოქვეყნებული, როგორია ჩემი რელიგიური შეხედულებები. ეს ხომ მხოლოდ და მხოლოდ რელიგიურ საკითხებს ეხება, რაზეც მან გააკეთა აქცენტი. აი, ეს არის პრობლემა და არა ის, ვთქვათ, საერთოდ რა ურთიერთობა აქვს სახალხო დამცველს ტოლერანტობის ცენტრთან თუ რელიგიათა საბჭოსთან.
რადიო თავისუფლება: ანუ, მაქსიმუმ რა შეიძლება, უარყოფითი რომ წარმოვიდგინოთ, მოხდეს თქვენს ცენტრსა და სახალხო დამცველს შორის, არის რა, რომ ურთიერთობა აღარ გქონდეთ ან თანამშრომლობა?
ბექა მინდიაშვილი: მე არც ვფიქრობ და ვერც წარმომიდგენია, რომ ასეთი ნაბიჯი გადაიდგას, მაგრამ...
რადიო თავისუფლება: არა, ისე რომ წარმოვიდგინოთ, თეორიულად.
ბექა მინდიაშვილი: პრობლემა არ არის. ამ დონეზე აღარ შევდივარ. ეს არის უკვე იმ დისკუსიაში შესვლა, იმ საკითხში შესვლა, რომელიც წამოაყენა პარლამენტის თავმჯდომარემ.
რადიო თავისუფლება: და, არ გინდათ ამაში შესვლა?
ბექა მინდიაშვილი: მე ვფიქრობ, არალეგიტიმურია ასე საკითხის დასმა და ამაზე რეაქციაც არალეგიტიმურია, შესაბამისად. პრობლემა არის ის, რომ უნდა შეფასდეს პარლამენტის თავმჯდომარის ეს განცხადება როგორც არალეგიტიმური, როგორც მისი მანდატის უგულებელყოფა, მისი ეთიკის უგულებელყოფა, უმაღლესი თანამდებობის პირის ეთიკის უხეში დარღვევა. ეს არის აქ საკითხი.
ეს არ არის არც პირველი შემთხვევა და არც უკანასკნელია, სამწუხაროდ, მაგრამ ეს არის პოლიტიკური ფსკერი ახალგაზრდა პოლიტიკოსისთვის, რომელიც უმაღლეს თანამდებობაზეა, როცა კონკრეტულად ერთი ადამიანის წინააღმდეგ უთითებს.
რადიო თავისუფლება: კი, სახალხო დამცველმა, თუ სწორად მახსოვს, ციტატად არა, მაგრამ თქვა, რომ ალბათ არ იცისო პარლამენტის სპიკერმაო და განმარტა თვითონ ეს თქვენი ურთიერთობის ფორმატი.
ბექა მინდიაშვილი: არაკომპეტენტურობაზე მეტყველებს. მიანიშნა არაკომპეტენტურობაზე.
რადიო თავისუფლება: მაგრამ, ეს შეკითხვა დავსვი სწორედ რელიგიათა საბჭოს განცხადების ბოლო აბზაცის გამო, სადაც რაღაც პრევენციასავით დავინახე.
ბექა მინდიაშვილი: ეს რელიგიური გაერთიანებები იმდენად მნიშვნელოვნად ხედავენ რელიგიათა საბჭოს საქმიანობას, იმიტომ, რომ წლების განმავლობაში უამრავი მიღწევა და უამრავი ჯებირი აღვმართეთ შეუწყნარებლობის პოლიტიკისა და დისკრიმინაციული პოლიტიკის წინააღმდეგ. ამიტომ, ამ თანამშრომლობის ეფექტურობას ისინი ხვდებიან. ეს არის ერთადერთი თავისუფალი სივრცე რელიგიური გაერთიანებების, სადაც მათი უფლებების შესახებ თანასწორ კონტექსტშია საუბარი და მუშაობა მიმდინარეობს ამ თვალსაზრისით. ეს არის კარგი, ეფექტური საშუალება იმისთვის, რომ დაცული იყოს რელიგიის თავისუფლება საქართველოში - სწორედ ამ ბმით სახალხო დამცველი, ტოლერანტობის ცენტრი და რელიგიათა საბჭო. სწორედ ამაზე იყო რელიგიათა საბჭოს წევრი რელიგიური გაერთიანებების განცხადება, რისთვისაც მე მათ მინდა ძალიან დიდი მადლობა გადავუხადო და ასევე მინდა, ვისარგებლო შემთხვევით და ყველას გადავუხადო მადლობა, ვინც ამ დღეებში მხარდაჭერა გამოხატა ჩემს მიმართ კონკრეტულად.
რადიო თავისუფლება: ძალიან მასშტაბური იყო. ორგანიზაციულად - „არა ფობიას“ პლატფორმის ორგანიზაციები, მაგრამ უამრავი ადამიანი იყო.
ბექა მინდიაშვილი: პიროვნულად, კი. აი, მართლაც ძალიან დიდი თანადგომაა და ძალიან დიდი გამხნევებაა ეს პირადად ჩემთვის და ჩვენი ცენტრისთვის, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია.
რადიო თავისუფლება: ისეთი მასშტაბი შეიძინა ამან, რაღაც ეტაპზე ადამიანებს გადავაწყდი, რომლებმაც წინაისტორიას არ მიაქციეს ყურადღება, განცხადებებს, რამაც ეს გამოიწვია და რა ხდებაო, კითხულობდნენ. ასეთებიც იყვნენ. ისეთი მასშტაბის იყო, რომ უკვე ამ გამოხმაურებამ და მხარდაჭერამ მიიქცია ყურადღება და ხო, შთამბეჭდავი იყო. წარმომიდგენია, ემოციური იქნებოდა თქვენთვის.
ბექა მინდიაშვილი: განსაკუთრებით, ჩემი ოჯახის წევრებისთვის.
რადიო თავისუფლება: ხო, არა?
ბექა მინდიაშვილი: კი.
რადიო თავისუფლება: და, იმ პირველ ნაწილზე რა რეაქცია ჰქონდათ, რადგან ოჯახი ახსენეთ. არ ვაპირებდი კითხვას. პოლიტიკოსთა განცხადებებს ვგულისხმობ.
ეს დამღა მათ აწევთ - ეს სამწუხარო, უმძიმესი დამღა, რომ მათ ფაქტობრივად ხელი მოაწერეს ქვეყანაში რუსული საკანონმდებლო სისტემის ჩამოყალიბებას, რომელიც აღმართავდა ბარიერს, დიდ კედელს დასავლეთისკენ ჩვენი ქვეყნის წინსვლისთვის.
ბექა მინდიაშვილი: ოჯახი მამხნევებდა, ერთმნიშვნელოვნად. მამხნევებდა იმ თვალსაზრისით, რომ აქ არაფერი არ იყო ისეთი, რაზეც შეიძლება, ვთქვათ, მათ რაღაც საფრთხე ეგრძნოთ, მაგრამ ეს მაინც სამწუხაროა, რომ უმაღლესი რანგის პოლიტიკოსი, უმაღლესი თანამდებობის პირი იყენებს პოლიტიკურ ტრიბუნას კონკრეტულად ერთი ადამიანის წინააღმდეგ სიძულვილის დასათესად - ეს ხომ ეს იყო რეალურად. ეს არ არის არც პირველი შემთხვევა და არც უკანასკნელია, სამწუხაროდ, მაგრამ ეს არის პოლიტიკური ფსკერი ახალგაზრდა პოლიტიკოსისთვის, რომელიც უმაღლეს თანამდებობაზეა, როცა კონკრეტულად ერთი ადამიანის წინააღმდეგ უთითებს ხელს, თან არაერთგზის და შემდეგ უკვე მთელი პოლიტიკური ძალა უთითებს ხელს ერთი კონკრეტული ადამიანის წინააღმდეგ, რომ აი, ეს არის ხალხის მტერი, ეს არის ეკლესიის მტერი. აი, ეს არის სინამდვილეში მორალური თვალსაზრისით ყველაზე სერიოზული პრობლემა ამ კონტექსტში.
რადიო თავისუფლება: თქვენს წინააღმდეგ ამ გალაშქრების მომზადებულობაზე მეტყველებს ამონაგლეჯებიც თქვენი სხვადასხვა დროის გამონათქვამებიდან, კოლაჟი წარმოადგინა პარლამენტის სპიკერმა და ასეთი რამ პირველად არ ხდება და გვახსოვს „რუსულ კანონთან“ დაკავშირებული ისტორია. სხვათაშორის, მთელ ამ ამბავს ასევე უკავშირებენ იმ საფრთხეს, რომ შესაძლებელია, და საუბარი არის ამაზე ასევე დაუფარავი, იყოს ახალი საკანონმდებლო ინიციატივა, რაც უკვე რელიგიის თემას დაუკავშირდება.
ბექა მინდიაშვილი: თავად პარლამენტის თავმჯდომარემ ახსენა „რუსული კანონის“ შემოტრიალების მნიშვნელობა.
რადიო თავისუფლება: ამ სინანსულს არ ფარავენ.
ბექა მინდიაშვილი: ეს ხომ მთელი წლის განმავლობაში გვესმის, რომ ისევ დააბრუნებენ კანონს, რომლითაც ყველაზე მეტად იყო, როგორც ჩვენ ვნახეთ, ლავროვი დაინტერესებული, ხო სწორია? დეტალურად იცოდა კანონის მიღების სტადიები, შინაარსი და რეაქციები ამ კანონზე. ეს იყო კანონი რომლის თაობაზეც მეგობარი ქვეყნები ღიად აცხადებდნენ, რომ ეს არის „ქართული დემოკრატიის შავი დღე“ და ყველა პირადად არის დამნაშავე, ვინც ამ კანონის მიღებაში მონაწილეობდა. ამიტომ, ეს დამღა მათ აწევთ - ეს სამწუხარო, უმძიმესი დამღა, რომ მათ ფაქტობრივად ხელი მოაწერეს ქვეყანაში რუსული საკანონმდებლო სისტემის ჩამოყალიბებას, რომელიც აღმართავდა ბარიერს, დიდ კედელს დასავლეთისკენ ჩვენი ქვეყნის წინსვლისთვის. ეს მათ ჩაიდინეს. ეს ხალხია, ვინც დღეს ქართველობაზე და პატრიოტიზმზე, ეკლესიის დაცვაზე ფარისევლურად აქეთ გვითითებს იმ ადამიანებს და ორგანიზაციებს, რომლებიც წლების განმავლობაში მართლაც ვიბრძვით საქართველოში იმ ღირებულებების დასამკვიდრებლად, რაც, ჩემი პირადი აზრით, და ამით არის მოტივირებული ჩემი საქმიანობა, სწორედ ქრისტიანობასთან არის დაკავშირებული.
დარწმუნებული ვარ იმაში, რომ საქართველოში ვერც რუსული კანონი მოიკიდებს ფეხს, ვერც რუსული პოლიტიკა გატარდება და სტალინის ადგილიც არასდროს არ იქნება საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიაში.
რადიო თავისუფლება: „რუსული კანონის“ ისტორიაშიც რაღაც ეტაპზე გააქტიურდა საზოგადოება თავისი პოზიციის გამოხატვაში, რამაც მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა, ცხადია, ყოველ შემთხვევაში, იმ სერიის ისე დასრულებაში, როგორც დასრულდა. ახლაც რაღაც მსგავსი პროცესია, კონკრეტულად უკვე რელიგიის თემის გამოყენებით. რომ არა ეს რიტორიკა თქვენს წინააღმდეგ და ა.შ., რომელიმე ეტაპზე იტყოდით რამეს ხმამაღლა, მკვეთრად ამ პროცესთან დაკავშირებით, რაც ახალი საკანონმდებლო ინიციატივის თემას ეხება?
ბექა მინდიაშვილი: მე არ ვიცი, რამდენად არის ეს დაკავშირებული... ჩვენ: რელიგიათა საბჭომ, ტოლერანტობის ცენტრმა და პირადად მეც, წინასაახალწლოდ წინააღმდეგობა გავუწიეთ ინციატივას რელიგიური გაერთიანებების შესახებ ახალი კანონის მიღებას, ასევე რელიგიური ორგანიზაციების რეგისტრაციის წესის ცვლილებას და ასევე მშენებლობის წესის ცვლილებას აქტიურად შევეწინააღმდეგეთ. ეს არც გამხდარა საჯარო და ამ ინიციატივაზე ლაპარაკი აღარ არის უკვე. ეს უნდა ყოფილიყო ასახული მთავრობის ადამიანის უფლებათა სამოქმედო გეგმაში და მიიღეს ისე, რომ ამაზე აღარ იქნება ლაპარაკი.
რადიო თავისუფლება: წინააღმდეგობის საგანი რა იყო, ბოდიში, გამომრჩა.
ბექა მინდიაშვილი: წინააღმდეგობის საგანი ის იყო, რომ ახალი კანონით შეიძლებოდა იერარქიზაცია მომხდარიყო რელიგიური გაერთიანებების. ერთგვარი სორტირება და დისკრიმინაციულ ფონს კიდევ უფრო გაამძაფრებდა ამ თვალსაზრისით და სერიოზულ პრობლემებს შეუქმნიდა ბევრ რელიგიურ გაერთიანებას თავისუფალი ფუნქციონირებისათვის, თავისუფალი არსებობისათვის. ეს იყო მთავარი.
რადიო თავისუფლება: მშენებლობა უკავშირდებოდა სასულიერო ნაგებობებს?
ბექა მინდიაშვილი: ხო, რა თქმა უნდა, რელიგიური ნაგებობების მშენებლობას. იგივე ამ კანონით შეიძლებოდა წინააღმდეგობა გასწეოდა ან საერთოდ ვეღარ განხორციელებულიყო, სიტყვაზე, ბათუმში მეჩეთის მშენებლობა, რაც დღესდღეობით სასამართლოში დავის საგანია. დისკრიმინაციული გადაწყვეტილება იყო ასევე უზენაესი სასამართლოსი სრულიად უსამართლო, რომ აქ ვერ ხედავს დისკრიმინაციას - ბათუმში ახალი მეჩეთის მშენებლობასთან დაკავშირებით. ეს ცნობილი საქმეა ძალიან.
ვიცი ზუსტად და ვმეგობრობ იმ ადამიანებთან საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიაში, მათ შორის, სასულიერო პირებთან, მათ შორის, მაღალ იერარქებთანაც, რომლებიც ზუსტად ისე ფიქრობენ, როგორც მე ვფიქრობ ამ საკითხთან მიმართებით.
ასეთი ბევრი დეტალია აქ. რაც შეეხება ახალ ტალღას „რუსული კანონის“ მიღების, არ ვიცი, უნდა ვნახოთ წინასაარჩევნოდ შესაძლებელია ეს საკითხი კვლავ შემოტრიალდეს და მე დარწმუნებული ვარ იმაში, რომ საქართველოში ვერც რუსული კანონი მოიკიდებს ფეხს, ვერც რუსული პოლიტიკა გატარდება საბოლოო ჯამში და სტალინის ადგილიც არასდროს არ იქნება საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიაში - იქ, სადაც ამბროსი ხელაია, კირიონ საძაგლიშვილი, გრიგოლ ფერაძე, იქ, სადაც გიორგი მთაწმინდელი ლოცულობს მორწმუნე მრევლთან ერთად, შეუძლებელია უბრალოდ სტალინის და მწამებლების ფიგურები იყოს აღზევებული ერთი მხრივ და ასევე დარწმუნებული ვარ, რომ რეაქცია ჰქონდა ამასთან დაკავშირებით თავად მრევლსაც და სასულიერო პირებსაც. შეიძლება, ეს ასეთი ტრანსფარენტული და საჯარო არ გამხდარა, მაგრამ ის ფაქტი, რომ უმალვე გაიტანეს ეს ხატი თითქოს დასამუშავებლად და სტალინის ამოსაღებად ამ ხატიდან, ეს ამაზე მეტყველებს სწორედ და ეს რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია. დარწმუნებული ვარ კი არა, ვიცი ზუსტად და ვმეგობრობ იმ ადამიანებთან საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიაში, მათ შორის, სასულიერო პირებთან, მათ შორის, მაღალ იერარქებთანაც, რომლებიც ზუსტად ისე ფიქრობენ, როგორც მე ვფიქრობ ამ საკითხთან მიმართებით.
რადიო თავისუფლება: ერთი სასულიერო პირი საჯაროდაც გამოეხმაურა ამ ამბავს და მხარი დაგიჭირათ. მეტი იყო?
ბექა მინდიაშვილი: საჯაროდ მეტი არა. მაგრამ, ეს განწყობები არის ეკლესიაში და ეს არის მნიშვნელოვანი.
რადიო თავისუფლება: ამით დავასრულოთ, თქვენი ამ ოპტიმიზმით.
ბექა მინდიაშვილი: რწმენა ნიშნავს ოპტიმიზმს. მორწმუნე ადამიანი ნიშნავს იმას, რომ ის აუცილებლად ოპტიმისტია. სხვა შესაძლებლობას რწმენა არ იძლევა.
რადიო თავისუფლება: დიდი მადლობა.
