ასლან ბასარია: „ელექტროენერგია ძალიან ძვირად ღირებული პროდუქტია“

როგორ მუშაობს აფხაზეთის ენერგოსისტემა, ვინ იხდის რუსეთიდან მიღებული ელექტროენერგიის საფასურს, რატომ არ აქვთ მუშაობის საშუალება მაინერებს, რა შეიძლება მოუხერხონ ელექტროენერგიის იმ მომხმარებლებს, რომლებსაც დავალიანება აქვთ და რატომ არ არიან დაინტერესებული მუნიციპალიტეტები გადასახადის ამოღების გაზრდაში - ამ საკითხებზე საუბრობს რესპუბლიკის უნიტარული საწარმოს - „ჩერნომორენერგოს“ - გენერალური დირექტორი, ასლან ბასარია.

ელენა ზავოდსკაია: მინისტრთა კაბინეტის ერთ-ერთ ამასწინანდელ სხდომაზე ფინანსთა მინისტრმა განაცხადა, რომ, 2016 წელს მთავრობათაშორისი კომისიის გადაწყვეტილებით, გამოიყო 221 მილიონი რუბლი ელექტროენერგიის გარედან მოწოდების დავალიანების დასაფარავად, 2017 წელს გადაწყდა „საინვესტიციო პროგრამიდან“ 550 მილიონი რუბლი მიემართათ დავალიანების დაფარვაზე. გამოდის, რომ ორი წლის განმავლობაში დაახლოებით 800 მილიონი რუბლი გადავიხადეთ ელექტროენერგიის მოწოდებისთვის. ამასთან, ლაპარაკი ხომ იმაზეა, რომ გარედან მოწოდებული ელექტროენერგიით ჩვენ მხოლოდ ერთი-ორი თვე ვსარგებლობთ. თუ შეიძლება, აგვიხსენით, საიდან გაჩნდა ამოდენა თანხა?

ასლან ბასარია: ნებისმიერ ჩვენს მოქალაქესა და მომხმარებელს შეაცბუნებდა ასეთი თანხები. ჩვენი მოსახლეობა, ჩვენი სახელმწიფო მიუჩვეველია, რომ ელექტროენერგია მთელ მსოფლიოში ძალიან ძვირად ღირებული პროდუქტია. შესაბამისად, თუკი მიიღება გადაწყვეტილება ელექტროენერგიის ერთი სახელმწიფოს მიერ მეორისთვის მიწოდებაზე, ეს იაფი არ ღირს. საცალო ტარიფი, რომელიც აფხაზეთშია, 5-7-ჯერ იაფია, ვიდრე ჩვენი მომიჯნავე სახელმწიფოების ბაზრებზე საბითუმო ფასები. გადაწყვეტილებების მიღება, ფასწარმოქმნის საკითხები, აფხაზეთსა და რუსეთის ფედერაციას შორის ფინანსური ურთიერთობები მთავრობათაშორისი ურთიერთობების ფარგლებში წყდება და გამყარებულია მთავრობათაშორისი კომისიის ოქმებით. თუკი „ჩერნომორენერგოს“ პასუხისმგებლობაზე ვილაპარაკებთ, ჩვენ ვაცხადებთ პრობლემებზე, რომელთა წინაშეც შეიძლება აღმოვჩნდეთ პიკური დატვირთვის პერიოდებში, რაც უკავშირდება ჯვრის წყალსაცავის წყლით შევსებას. აუცილებელ ინფორმაციას ვაწვდით მთავრობას, რის შემდეგაც გადაწყვეტილებები მიიღება სამთავრობო არხებით და ტარდება სამუშაო ელექტროენერგიის შემოსატანად. მთელი ელექტროენერგია, რომელიც აფხაზეთის ტერიტორიაზე შემოდის, დათვლის მოწყობილობებზე ფიქსირდება.

​ელენა ზავოდსკაია: 2019 წელს შემოსულ ელექტროენერგიაზე საუბრისას პრემიერ-მინისტრმა ვალერი ბგანბამ განაცხადა, რომ მისი საფასური ჩაიდება „2020-22 წლების საინვესტიციო პროგრამაში“. გამოდის, რომ ჩვენ მოვიხმართ ელექტროენერგიას, ხოლო მისსაფასურს ვიხდით მომდევნო წელს. ასეა?

ასლან ბასარია: რამდენადაც ვიცი, მიღებული ელექტროენერგიის ღირებულების დასაფარავად „საინვესტიციო პროგრამით“ ფულადი სახსრების გადარიცხვა, ჩვეულებრივ, ერთი წლის დაგვიანებით ხდება.

ელენა ზავოდსკაია: ხომ არ გაქვთ ინფორმაცია 2019 წელს საჭირო შემოსატანი ელექტროენერგიის ოდენობის შესახებ?

ასლან ბასარია: მოცემულ მომენტში ჩვენ მოვითხოვეთ 45 მილიონი კილოვატ/საათი ელექტროენერგიის შემოტანა იმ გათვლით, რომ მას 10 თებერვალს მივიღებდით. გარკვეული მიზეზების გამო, მხოლოდ 27 თებერვალს მივიღეთ. 17 დღის განმავლობაში წყლის ხარჯი რამდენჯერმე გაიზარდა. ელექტროენერგიის მიღების შემდეგ აფხაზეთის მხარემ რუსეთს სთხოვა ლიმიტის 25 მილიონი კილოვატ/საათით გაზრდა. დიდი იმედი გვაქვს, რომ საკითხი მოგვარდება. წინააღმდეგ შემთხვევაში, კვლავ დეფიციტის ფაზაში შევალთ.

ელენა ზავოდსკაია: ჩვენ ვლაპარაკობთ იმაზე, რომ ელექტროენერგიის შემოტანის საფასურს თავად ვიხდით ჩვენი „საინვესტიციო პროგრამის“ სახსრებით. ამავე დროს, ქართული მედიით ვრცელდება ინფორმაცია, რომ აფხაზეთში გადინებული ელექტროენერგიის საფასურს საქართველო იხდის. თქვენი კომენტარი, თუ შეიძლება.

ასლან ბასარია: ეს საკითხი ჩემს კომპეტენციას სცდება. ის მთავრობათაშორის დონეზე წყდება. მხოლოდ იმის თქმა შემიძლია, როგორ გამოიყურება ეს ტექნიკურად. საქმე ისაა, რომ საბჭოთა დროიდან მოყოლებული, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგაც არსებობს გარკვეული ტერიტორიების, რეგიონების, რაიონების დისპეტჩერიზაცია, რომელშიც ადრე შედიოდნენ საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკები, რუსეთის ფედერაციის ჩათვლით. რუსეთშიც არის ასეთი დაყოფა, მაგალითად, რუსეთის სამხრეთის სადისპეტჩერო მართვა. იქ, სადაც ხდება ამ რეჟიმების დისპეტჩერიზაცია და მართვა, ყველაფერი დამოკიდებულია მწარმოებელი სიმძლავრეების რაოდენობაზე, რომლებიც ამა თუ იმ ტერიტორიაზეა განთავსებული. ჩვენ ვიცით, რომ გვამარაგებენ ენგურჰესი და ვარდილჰესი, რომლებიც საქართველოს ენერგოსისტემის ნაწილია. გვესმის, რომ საქართველოში მხოლოდ ერთი ენერგომწარმოებელი არ არის, არამედ უამრავი მწარმოებელი სიმძლავრეა და მართვა სჭირდება. ომამდელ და ომისშემდგომ პერიოდებში ასეც ხდებოდა. მრავალი წელია მიმდინარეობს თანამშრომლობა სადისპეტჩერო სამსახურებს შორის იმისათვის, რომ ტექნოლოგიურად სწორად მოხდეს ელექტროენერგიის მიწოდება ამა თუ იმ ტერიტორიაზე. წმინდა ტექნიკური თვალსაზრისით, ჩვენ ვთანამშრომლობთ საქართველოს სადისპეტჩეროსთან და ამას მუდმივი ხასიათი აქვს. რაც შეეხება ფინანსურ ურთიერთობებს, ეს საკითხი განიხილება „ჩერნომორენერგოს“ დონეზე, წყდება მთავრობათაშორისი შეთანხმებებისა და თანამშრომლობის ფარგლებში.

​ელენა ზავოდსკაია: მოდით, მაინერებზე ვილაპარაკოთ. თქვენ შეაჩერეთ მათი მუშაობა. რამდენ ელექტროენერგიას მოიხმარდნენ ისინი? შეიძლებოდა თუ არა ამ სახსრებით ჩვენი ენერგეტიკის ხელშეწყობა გადაიარაღებასა და სხვა საკითხების გადაჭრაში?

ასლან ბასარია: ვიდრე მაინერებზე ვიტყოდე, ჩვენი ენერგეტიკის ოთხ სისტემურ პრობლემაზე ვიტყვი. პირველი პრობლემა უკავშირდება ელექტროენერგიის განაწილებას ორ სახელმწიფოს - საქართველოსა და აფხაზეთს შორის. ჩვენ გვაქვს შეთანხმება, რომელიც არსებობს ომისშემდგომი პერიოდიდან და უნდა შევეცადოთ დავრჩეთ იმ ლიმიტებში, რომლებსაც ეს შეთანხმება ითვალისწინებს. მეორე პრობლემაა ჩვენი პიკური დატვირთვების გავლა. წინა წელთან შედარებით, ჩვენ ოდნავ შევამცირეთ მოხმარება, მაგრამ ის სისტემატურად იზრდება. თუკი შევაპირისპირებთ ელექტროენერგიის ოდენობას, რომელიც შემოდგომა-ზამთრის პერიოდში გვჭირდება, წყლის დონესა და გენერაციის შესაძლებლობას, დავინახავთ, რომ ის ხშირად არ არის საკმარისი ჩვენი მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად. მესამე პრობლემაა ჩვენი მაგისტრალური ხაზების გამტარუნარიანობა. ჩვენ გვაქვს სამი მაგისტრალური ხაზი, რომლითაც რესპუბლიკა მარაგდება. ისინი არანორმალურ რეჟიმში მუშაობს, ძალიან გადატვირთულია. და, მეოთხე პრობლემა: ჩვენთან გადატვირთულია 35, 110 და 220 კილოვოლტის ქვესადგურები, ანუ ესაა სიმძლავრე, რომლის მოცემაც ამ ქვესადგურებს შეუძლია, შეზღუდულია იმ ტრანსფორმატორებით, რომლებიც აყენია. თუკი ყველა ეს პრობლემა არსებობს, გვაქვს თუ არა ასეთი სიმძლავრეებით მათი უზრუნველყოფის შესაძლებლობა?

რაც მეტ საქონელს შეიძენენ ნებისმიერი კომპანიისგან, ჩვენს შემთხვევაში კი საქონელი ელექტროენერგიაა, უკეთესია კომპანიისთვის. ჩვენ ძალიან მძიმე ფინანსურ მდგომარეობაში ვართ. ეს იმით აიხსნება, რომ ტარიფი ეკონომიკურად დაუსაბუთებელია და უკიდურესად დაწეულია. სახელმწიფო სუბსიდიები არასაკმარისია. ძალიან რთულია ენერგეტიკული დარგების გადარჩენა. ჩვენ გადასახადის აკრეფაშიც პრობლემები გვაქვს. მაინერები და ელექტროენერგიის ნებისმიერი მსხვილი მომხმარებელი, რომელიც აფხაზეთის ტერიტორიაზე გაჩნდა, ჩვენი კომპანიისთვის ფინანსური პლუსი იქნებოდა, მაგრამ ჩვენ ვლაპარაკობთ ჩვენი ენერგოსისტემის ტექნიკურ მახასიათებლებზე. მას არ შეუძლია ასეთი სიმძლავრის უზრუნველყოფა. დიახ, რა თქმა უნდა, არიან ისეთი მაინერები, რომლებიც ელექტროენერგიის საფასურს დროულად იხდიდნენ, არიან ნაკლებად კეთილსინდისიერები. მოდით, გავიგოთ, რომ მაინერები - ისინი, დაახლოებით, 18-20-ია - ელექტროენერგიის ძალიან დიდ ოდენობას მოიხმარენ.

ელენა ზავოდსკაია: გაქვთ გათვლები, რამდენს მოიხმარენ?

​ასლან ბასარია: დაახლოებით, 10 მეგავატი გავთიშეთ. წელიწადში მოხმარებულ ელექტროენერგიაზე თუ გადავიყვანთ, დაახლოებით, 70-80 კილოვატ/საათი გამოდის. ჩვენი ტარიფით, რუბლებში 74 მილიონია. „ჩერნომორენერგოს“ სახელმწიფო დოტაცია გასულ წელს 15 მილიონი რუბლი იყო. ხომ გესმით, ჩვენ ძალიან დაინტერესებულები ვართ ამ ფინანსური სახსრებით, მაგრამ არ გვაქვს შესაძლებლობა ამ პროდუქტის მიწოდების - ესაა პრობლემა!

ელენა ზავოდსკაია: ასლან, როგორ ფიქრობთ, ყველა მაინერი გათიშეთ, თუ კიდევ არიან?

ასლან ბასარია: ვფიქრობ, ყველა არა. ელექტროენერგიის არალეგალურად მომხმარებელი მაინერების ძებნა ყოველდღიურად მიმდინარეობს. ბოლო ჩახსნა ერთი კვირის წინ იყო.

ელენა ზავოდსკაია: დროდადრო ვისმენ, რომ „ჩერნომორენერგო“ აფხაზეთის გარეთ ყიდის ენერგიას. თქვენი კომენტარი, თუ შეიძლება.

ასლან ბასარია: მთელი სახელმწიფო მანქანა, რომელსაც ჩვენ ვექვემდებარებით, ყველა სახელმწიფო სტრუქტურა ჯერ ყიდის ელექტროენერგიას საზღვარგარეთ და შემდეგ ყიდულობს ამ ელექტროენერგიას. ამ დროს იკარგება ფული „საინვესტიციო პროგრამიდან“. როგორ გგონიათ, არის ამაში ლოგიკა? ეს, ასე ვთქვათ, პირველი კითხვა-პასუხია.

მეორე მდგენელი: თეორიულად, ელექტროენერგიის რეალიზაცია შესაძლებელი იქნებოდა, ის რომ ჭარბად გვქონდეს. ნახეთ „ჩერნომორენერგოს“ ღია ანგარიშგება - მასში არის ზუსტი ციფრები, რამდენ ელექტროენერგიას მოიხმარს აფხაზეთის რესპუბლიკა ყოველწლიურად, მათ შორის არის ენგურჰესის მიერ წარმოებული ელექტროენერგიის პროცენტული მაჩვენებელიც. თეორიულად, მოხმარება რომ შეგვემცირებინა და გამოგვეთავისუფლებინა რაღაც ნაწილი, რასაკვირველია, შეგვეძლებოდა ფიქრი მის გაყიდვაზე. მაგალითად, მიგვეყიდა იმავე მაინერებისთვის ან ვინმე სხვისთვის ქვეყნის შიგნით ან ქვეყნის გართ. მაგრამ გვაქვს ჩვენ ამის საშუალება? ვიოცნებებდი იმაზე, რომ აფხაზეთი ისეთი დონის ქვეყანა ყოფილიყო, რომ ჰქონოდა ელექტროენერგიის ახლომდებარე ქვეყნებში ექსპორტირების შესაძლებლობა.

ელენა ზავოდსკაია: ცნობილია, რომ სერიოზული პრობლემა გვაქვს ელექტროენერგიის მომხმარებლებისგან გადასახადის აკრეფაში. ორიოდე წლის წინ „ჩერნომორენერგო“ აცხადებდა, რომ მოვალეებთან სამუშაოდ გეგმავდა ენერგოკომისიების შექმნას რაიონებში. შეიქმნა ეს კომისიები? და თუ შეიქმნა, არის თუ არა რაიმე შედეგი?

​ასლან ბასარია: ნამდვილად, ეკონომიკის სამინისტროსა და „ჩერნომორენერგოს“ შორის თანამშრომლობის ფარგლებში გაჩნდა ასეთი ინიციატივა, რომელიც საბოლოოდ მინისტრთა კაბინეტის დადგენილებაში აისახა. ტექსტში აღწერილი იყო ყველაფერი, რაც ადგილობრივი კომისიების მუშაობას ეხება. კომისიებში უნდა შესულიყვნენ რაიონული ადმინისტრაციის, ძალოვანი სტრუქტურების, ჩვენი ორგანიზაციისა და საზოგადოების წარმომადგენლები. ეს კომისიები შეიქმნა. ზოგიერთი საკმაოდ ეფექტიანი აღმოჩნდა, ზოგიერთი - არა. და მაინც, რაღაც შედეგი ამან მოიტანა, თუმცა სულ სხვაგვარ ეფექტს ველოდით. მაინც ჩვენ ვართ ძირითადი ორგანიზაცია, რომელიც არსებითად მარტო ცდილობს ამ საკითხების მოგვარებას.

ელენა ზავოდსკაია: თუ შეიძლება, აგვიხსენით: ენერგოკომისიებმა, რომლებიც ეფექტიანები იყვნენ, რისი გაკეთება შეძლეს? არაეფექტიანი კომისიების წარუმატებლობის მიზეზი რა არის?

ასლან ბასარია: მუნიციპალიტეტებისგან მოვისმინეთ არგუმენტაცია, რომ მათ არ აინტერესებთ ამ პროცესში ჩართვა, რადგან ეს უშუალოდ „ჩერნომორენერგოს“ ფუნქციაა და თანხებიც „ჩერნომორენერგოში“ მიდის. ჩვენ ვცდილობდით ამის უარყოფას და ვამბობდით, რომ ამას ექნება სოციალური ეფექტი იმ ტერიტორიებზე, სადაც მუნიციპალიტეტები მუშაობენ. თუკი „ჩერნომორენერგოს“ გაუჩნდება დამატებითი ფინანსური სახსრები, ისინი შეძლებენ თავიანთი მუნიციპალიტეტების ტერიტორიებზე ხარისხიანი და საიმედო ენერგომომარაგების აღდგენას. აფხაზეთის მთელ ტერიტორიაზე ვატარებდით კრებებს, ვპატიჟებდით სოფლების ადმინისტრაციებს, ვუსახავდით ამოცანებს, ისინი ჩვენს თანამშრომლებთან ერთად ცდილობდნენ მოსახლეობასთან ურთიერთობას, მიიღებოდა გადაწყვეტილებები სოფლების მომარაგების ქსელიდან გათიშვის შესახებ. ბუნებრივია, სრულად არ გაგვითიშავს ისინი იმის გამო, რომ იქ გადამხდელებიც იყვნენ და არაგადამხდელებიც. ზოგიერთ სოფელში ნული იყო გადახდა და ასეთებს, რა თქმა უნდა, ვთიშავდით. თუკი იყო ამის საშუალება, მარაოსებურად ვთიშავდით. იყო სოფლები, რომლების გათიშვაც გვინდოდა, მაგრამ ამით სხვა, გადამხდელი სოფლები დაზარალდებოდნენ. ამიტომ ასეთ სოფლებს ვერ ვთიშავდით. იმისთვის, რომ გამორთო და ისევ ჩართო, ეს განსაზღვრული წესებით უნდა გააკეთო, თორემ თუკი მარაოსებურ გათიშვას ტექნიკურად არასწორად განახორციელებ, ხაზის აღდგენა სამი საათის შემდეგ ძალიან რთული იქნება.

ელენა ზავოდსკაია: თქვენი მონაცემებით, ჩვენი მოსახლეობის რამდენი პროცენტი იხდის მოხმარებული ელექტროენერგიის საფასურს?

​ასლან ბასარია: წინა წელს, დაახლოებით, 58 % იყო ამოღება როგორც ფიზიკური, ისე იურიდიული პირებისგან. ფიზიკური პირებისგან 40 %-მდე იყო, იურიდიული პირებისგან - დაახლოებით, 80 %.

ელენა ზავოდსკაია: მევალეების საკითხზე: „ჩერნომორენერგო“ აპირებს ამ საქმიანობის გაგრძელებას, გაქვთ რამე რეზერვები იმისათვის, რომ გაზარდოთ გადასახადის ამოღება - რა გეგმები გაქვთ?

ასლან ბასარია: იმისთვის, რომ ამოღების დისციპლინა გავაუმჯობესოთ, არსებობს არა მხოლოდ გამოცდილი საშუალება, არამედ საშუალება, რომელმაც გაამართლა ბევრ ქვეყანაში - ეს არის ჩვენი ენერგომეურნეობის, ხაზების, სატრანსფორმატორო ქვესადგურების რეკონსტრუქცია, სააღრიცხვო დანადგარების დამონტაჟება. ჩვენს შემთხვევაში ძალიან გამოსადეგი აღმოჩნდა სააღრიცხვო დანადგარები, რომლებითაც შესაძლებელია მომხმარებლის დისტანციური გათიშვა დავალიანების გამოვლენის შემთხვევაში. საქმე ისაა, რომ ამ დანადგარების დაყენებას დიდძალი ფულადი სახსრები სჭირდება.

მომზადებული გვაქვს მოცულობითი საპროგრამო დოკუმენტები. პირველი მომზადდა 2016 წელს და ესაა ელექტროენერგეტიკის განვითარების პროგრამა 2026 წლამდე. მასში ლაპარაკია ტექნიკურ გადაწყვეტილებებსა და ფინანსურ მდგენელზე საკითხის მოსაგვარებლად ენგურის ზედა ზონისთვის - ესაა 35 კილოვოლტი და ზევით. როცა ვლაპარაკობთ აღრიცხვის დანადგარებსა და დანაკარგებზე ქვედა ზონისთვის, იგულისხმება გამანაწილებელი ქსელები. გამანაწილებელ ქსელებზეც მზად გვაქვს ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთება. ვიცით, რა უნდა გაკეთდეს, როგორ უნდა გაკეთდეს და რომელ რაიონში რა ეფექტს მოგვცემს, მათ შორის ელექტროენერგიის ეკონომიის, გადასახადის ამოღების კუთხით. ყველა ეს მონაცემი გვაქვს. არ გვაქვს ერთადერთი რამ - ამ ამოცანების განხორციელებისთვის საჭირო დაფინანსების წყარო. გადასახადის ამოღების იმ დონით, რაც დღეს გვაქვს რესპუბლიკაში, სუბსიდიების გათვალისწინებითაც, ენერგოსისტემა გაჭირვებით გაიტანს თავს. „ჩერნომორენერგოს“ რვა ფილიალი მუშაობს, აგრეთვე სათავო ორგანიზაცია, თითოეულ რაიონში ქვესადგურებია, დაახლოებით 1300 ადამიანია დასაქმებული. ნათელია, რა ფულადი სახსრები მიდის აფხაზეთში ამ დარგის შესანახად. ყველა ეს მონაცემი აქვს „ჩერნომორენერგოს“ და არის ჩვენს საიტზე.

ელენა ზავოდსკაია: თუ შეიძლება, გვითხარით, წელიწადში რა თანხას კრეფთ გადასახადის სახით და როგორია თქვენი სახელფასო ფონდი?

ასლან ბასარია: ფილიალებისა და სათავო ორგანიზაციის შენახვაზე, რაშიც სახელფასო ფონდი იგულისხმება, გადასახადებიც, საწვავ-საპოხი მასალები, აგრეთვე ჩვენი ფილიალების წვრილმანი ხარჯები, ყოველთვიურად საჭიროა, დაახლოებით, 24-25 მილიონი რუბლი. 2019 წლის იანვარში ელექტროენერგიის საფასურის ამოღებამ, დაახლოებით, 16 მილიონი რუბლი შეადგინა. ასეთი ფინანსირების პირობებში ნებისმიერი პროფესიონალი, რომელიც შეხედავს ჩვენს ანგარიშებს, იკითხავს: როგორ აწვდით ელექტროენერგიას მომხმარებელს? ეს არის ზერთული ამოცანა. ამიტომ სჭირდება ენერგოსისტემას სისტემური დახმარება სახელმწიფოს მხრიდან.

ელენა ზავოდსკაია: როგორ გადავჭრათ ეს პრობლემა მომავალში? სავარაუდოდ, ვითარება ყოველწლიურად მხოლოდ რთულდება. როგორ უყურებთ ამ პრობლემას პერსპექტივაში?

ასლან ბასარია: გმადლობთ ამ შეკითხვისთვის. სინამდვილეში არის ორი მიდგომა: პირველი მიდგომა - ესაა ტარიფის გაზრდა, მეორე მიდგომაა ეკონომიკურად დასაბუთებული ტარიფის სუბსიდირება საბიუჯეტო სახსრებით. იმის გათვალისწინებით, რომ დღეს არ დგას ტარიფის გაზრდის საკითხი, საჭიროა სახელმწიფომ ყურადღება მიმართოს ენერგეტიკაში სწორედ ეკონომიკურად დასაბუთებული ტარიფის სუბსიდირებისკენ, რადგან ფინანსური საშუალებების გარეშე ყველა იმ ამოცანის გადაჭრა, რაზეც ახლა ვმსჯელობთ, შეუძლებელია.

დიახ, ყოველწლიურად 2 %-ით ვაუმჯობესებთ გადასახადის შეგროვებას, ზოგჯერ 4 %-ით, მაგრამ ეს არასაკმარისია რაიმეზე ზეგავლენის მოხდენისთვის. ცნობილია, რომ, თუკი ქხდება ქსელის რეკონსტრუქცია, მონტაჟდება სააღრიცხვო დანადგარები, პირველ რიგში მაღლდება გადახდის დისციპლინა, აგრეთვე მცირდება მოხმარება. ჩვენი ენერგოსისტემის პირობებში, თუკი მოვახდენდით ქვედა ზონის გამანაწილებელი ქსელის რესკონტრუქციას, დავაყენებდით აღრიცხვის დანადგარებს და სათანადოდ გავაკონტროლებდით ამ პროცესს, ელექტროენერგიის წლიური ეკონომია მინიმუმ 30 % იქნებოდა. ანუ, თუკი რესპუბლიკის მოხმარება, დაახლოებით, 2 მილიარდი კილოვატ/საათი იყო გასულ წელს, ეკონომიის პირობებში მოვიხმარდით 1 მილიარდ 400 მილიონს.

ელენა ზავოდსკაია: რა არის გამოსავალი?

ასლან ბასარია: საჭიროა ფულის ჩადება ენერგეტიკის დარგში, რადგან ენერგოსისტემა არის ვეშაპი, რომელზეც დგას ეკონომიკა, სოციალური სფერო, ეს არის სასიცოცხლო მნიშვნელობის სისტემა.

ტექსტი შეიცავს ტოპონიმებსა და ტერმინოლოგიას, რომლებიც გამოიყენება აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის თვითგამოცხადებულ რესპუბლიკებში.