
აშშ-მა, ევროკავშირმა და სხვა მოკავშირეებმა მთლიანობაში 287 მილიარდ დოლარზე მეტი დახარჯეს უკრაინის მხარდასაჭერად მას შემდეგ, რაც რუსეთმა 2022 წელს სრულმასშტაბიანი შეჭრა დაიწყო, იტყობინება ანალიტიკური ცენტრი „კილის მსოფლიო ეკონომიკის ინსტიტუტი“.
აშშ უკრაინის ყველაზე მსხვილი დონორია, რომელმაც უზრუნველყო 122 მილიარდ დოლარზე მეტი ფინანსური, ჰუმანიტარული და სამხედრო დახმარება.
ევროკავშირის ყველა წევრმა ქვეყანამ და ევროკომისიამ ერთად დახარჯა დაახლოებით იგივე თანხა - 121.87 მილიარდი დოლარი - რაც აშშ-მა 2022 წლის იანვრიდან 2024 წლის დეკემბრამდე.
კილის ინსტიტუტის ცნობით, ევროკავშირმა დამატებით 131 მილიარდი დოლარი დახარჯა უკრაინელი ლტოლვილების მხარდასაჭერად. გაეროს მონაცემებით, ამჟამად ევროკავშირში 4,4 მილიონი უკრაინელი ლტოლვილი ცხოვრობს.
ამით ევროკავშირის მთლიანი დახმარება უკრაინისთვის, ლტოლვილების დახმარების ჩათვლით, 251 მილიარდ დოლარზე მეტი იქნება.
ეს შეფასება ეფუძნება ლტოლვილთა ხარჯებს OECD-ის საერთაშორისო მიგრაციის ანგარიშიდან, რომელიც გამოქვეყნდა 2022 წლის ოქტომბერში. მას შემდეგ ევროკავშირის ბევრმა ქვეყანამ შეამცირა უკრაინელი ლტოლვილებისთვის გამოყოფილი ფინანსური დახმარება.
უკრაინელი ლტოლვილების მნიშვნელოვანი ნაწილი ევროკავშირში მუშაობს და სახელმწიფო ბიუჯეტში წვლილი შეაქვს. პოლონეთში უკრაინელი ლტოლვილების დასაქმების მაჩვენებელი დაახლოებით 65 პროცენტია.
ახლახან შეერთებულმა შტატებმა შეაჩერა უკრაინელი ლტოლვილების მხარდაჭერის მთავარი პროგრამა - „გაერთიანება უკრაინისთვის“.
2024 წლის აპრილის მდგომარეობით პროგრამის ფარგლებში 236 000-ზე მეტ უკრაინელს მისცეს აშშ-ში დასახლების უფლება, ქვეყნის უსაფრთხოების დეპარტამენტის ცნობით. თუმცა შეერთებულმა შტატებმა პროგრამისთვის შეზღუდული თანხები გამოყო. ბენეფიციარებს მოეთხოვებათ ჰყავდეთ ფინანსური მხარდამჭერი აშშ-ში მათი ყოფნის ხარჯების დასაფარად.
არის თუ არა ყველა ეს დახმარება საჩუქარი?
უკრაინაში გაცემული დახმარების ნაწილს სესხის სახე აქვს - ის ან კიევმა უნდა დააბრუნოს, ან გაყინული რუსული აქტივებიდან მიღებული მოგებით უნდა დაიფაროს.
შეერთებულმა შტატებმა, ევროკავშირმა და სხვებმა გაყინეს რუსეთის ცენტრალური ბანკის კუთვნილი დაახლოებით 300 მილიარდი დოლარი უკრაინაში მოსკოვის შეჭრის შემდეგ.
იანვარში ევროკომისიამ უკრაინას გაუგზავნა 3 მილიარდი ევრო, რომელიც უნდა დაიფაროს გაყინული რუსული აქტივებიდან მიღებული მოგებით.
იმავდროულად, შეერთებული შტატებისა და სხვა ქვეყნების მიერ გაწეული დახმარების ნაწილი უკრაინამდე არ აღწევს. ეს იმიტომ ხდება, რომ თანხები გამოიყენება სამხედრო აღჭურვილობის შესაძენად ან საზღვარგარეთ თავდაცვის წარმოებაში ინვესტირებისათვის.
მაგალითად, 2024 წელს კონგრესის მიერ მიღებული 61 მილიარდი აშშ დოლარის დახმარების პაკეტიდან დაახლოებით 7 მილიარდი დოლარი განკუთვნილი იყო აშშ-ში ისეთი აღჭურვილობის წარმოების გასაუმჯობესებლად, როგორიცაა 155-მილიმეტრიანი ჭურვები, სტრატეგიული და საერთაშორისო კვლევების ცენტრის თანახმად. დახმარების პაკეტის სხვა ნაწილებს, რომლებიც მილიარდობით დოლარს შეადგენს, უკრაინა გამოიყენებდა იარაღის ამერიკელი მწარმოებლებისგან შესაძენად.
რა ჯდება უკრაინის დახმარება რუსეთის ომის ხარჯებთან შედარებით?
შეერთებულმა შტატებმა 2021 წლის 23,3 ტრილიონი მშპ-ის დაახლოებით 0,53 პროცენტი დახარჯა უკრაინის დახმარებაზე თითქმის სამი წლის განმავლობაში 2022 წლის 24 იანვრიდან 2024 წლის ბოლომდე - რაც ნიშნავს, რომ დახმარება ყოველწლიურად მშპ-ის 0,2 პროცენტზე ნაკლები გამოდის. ევროკავშირის წევრებმა და ინსტიტუტებმა თავიანთი მშპ-ის 0,7 პროცენტი გამოყვეს, რაც 2021 წელს 17,1 ტრილიონი დოლარი იყო. ამავდროულად, რუსეთმა 2023 წელს თავისი დაახლოებით 2 ტრილიონი დოლარის მშპ-ის თითქმის 6 პროცენტი დახარჯა ჯარზე, SIPRI-ის მონაცემებით.