ლაშა ოთხმეზური: გიომ, ზოგადი კითხვით დავიწყოთ: რუსეთ-უკრაინის ომის ჭრილში რა არის ამ წლის მთავარი გამოწვევა ევროპისათვის?
გიომ ანსელი: პირველ რიგში საჭირო არის სამხედრო ინდუსტრიის მობილიზება. ევროკომისარმა ტიერი ბრეტონმა მიზნად დაისახა ეს და მჯერა რომ ევროპა შეძლებს ამის მიღწევას. უკრაინის არმიამ დაახლოებით 3 მილიონი ჭურვი იხმარა 2023-ში. შარშან ევროპა დაპირებული იყო, რომ მისცემდა 1 მილიონ ჭურვს და საბოლოოდ მისცა მხოლოდ 300 000. 2023 შეიარაღების მთავარი დონორი ამერიკა იყო. ამერიკელები დღეს ახლო აღმოსავლეთის კონფლიქტით არიან დაკავებულები და ვეღარ ეხმარებიან უკრაინას იარაღით. ასე რომ თუ არა ჩვენ მაშინ ვინ? 2024-ში ჩვენ თუ არ ჩავანაცვლეთ ამერიკა, უკრაინა შეიძლება „მშრალზე“ დარჩეს.
ჩვენ გვაქვს ამის პოტენცია: დღეს-დღეისობით არსებობს იტალიური გერმანული, ფრანგული სამხედრო ინდუსტრია, რომლებიც ერთმანეთს დუბლირებენ. დღეს ევროპულმა ინდუსტრიამ უნდა შეწყვიტოს ოთხი-ხუთი ტიპის ტანკის და ათი ტიპის ქვემეხის წარმოება. უნდა მოხდეს ინდუსტრიის ჰომოლოგიზირება (საწარმოო სისტემაში გაერთიანება). პარიზი ერთ დღეს მიხვდა რომ თითო-ოროლა ფრანგული კონკორდის [ზებგერითი სამგზავრო თვითმფრინავის რ.თ.] მარტო წარმოებაზე უფრო მომგებიანი იქნებოდა ევროპელებთან ერთად ასეულობით ეარბუსის წარმოება. თუ მოვახერხეთ ევროპული ეარბუსის შექმნა, რომელსაც აწარმოებენ არა გერმანული, ესპანური ან ფრანგული ფირმები, არამედ ევროპული ფირმები, რატომ ვერ უნდა შევძლოთ იგივეს გაკეთება თავდაცვის ინდუსტრიის სფეროში? ბრიუსელი დღეს ცდილობს ევროპული ინდუსტრიის ანალოგიური მობილიზება. პირველ რიგში უნდა შევძლოთ მილიონი ჭურვის მიწოდება 2024-ის გაზაფხულისათვის. საფრანგეთში ჭურვების მწარმოებელი მხოლოდ ერთი ქარხანაა. მან გაასამმაგა პროდუქცია და აწარმოებს 30 000 ჭურვს წელიწადში. არადა მილიონია საჭირო გაზაფხულისათვის... თუმცა არც ისე ძნელია: მწარმოებელს სჭირდება გარანტია, რომ თუ აწარმოებს მილიონი 155 მმ ჭურვს, სახელმწიფო მისგან შეიძენს ამ პროდუქციას. უხეშად რომ შევაფასოთ - ერთი მილიარდი ევროა საჭირო ერთი მილიონი ჭურვის წარმებისთვის. ეს დიდი თანხა არ არის. მოკლედ ამ ინდუსტრიული ხაზის გამართვა რთული არ არის და მე როგორც უკვე ვწერდი, ბრიუსელი იღებს სტრუქტურულ გადაწყვეტილებებს ამ მიმართულებით.
მაგრამ ჭურვებს უნდა მიყვეს ასეულობით - და არა ათეულობით - ტანკი და თვითმფრინავი... დღეს უკრაინელებს ხუთჯერ ნაკლები ქვემეხი აქვთ და ათჯერ ნაკლები ჭურვი აქვთ ვიდრე რუსებს. ეს უთანაბრობა დაძლეული უნდა იქნას 2024-ში.
კოვიდის პანდემიის პირველ წელს ყველა ევროპული ქვეყანა ცალ-ცალკე ცდილობდა ვაქცინის მოპოვებას. ბოლოს მიხვდნენ რომ ვირუსის დამარცხებისთვის საჭირო იყო ძალების გაერთიანება. ასევე უნდა ვიმოქმედოთ რუსეთის წინააღმდეგ.
მაგრამ ეს საკმარისი არ იქნება.
მე შორს ვარ იმ იდეისგან, რომ უკრაინა შესძლებს ამ ომში გამარჯვებას ჩვენი მხოლოდ ფინანსური ან სამხედრო დახმარებით. მე ვთვლი, რომ ევროპა ადრე თუ გვიან მივა იმ დასკვნამდე, რომ საჭირო არის ჩვენი, ევროპული კორპუსის, დიდი საჯარისო შენაერთის, გაგზავნა ბრძოლის ველზე: როგორც პირველი ერაყის ომის დროს ევროპელი ჯარისკაცები მონაწილეობდნენ ჰუსეინის წინააღმდეგ ომში, ასევე მე ვთვლი რომ აუცილებელია ევროპამ გააგზავნოს ევროპული კოალიცია. ეს არის ომი, რომელიც ჩვენ გვეხება და როცა ომი შენ გეხება, გინდა არ გინდა უნდა იომო. ჩვენ ამერიკელებმა მიგვაჩვიეს იდეას, რომ სხვა ჩვენს მაგივრად, ჩვენი უსაფრთხოებისთვის იომებდა. ვიმეორებ, უკრაინა მარტო ვერ მოიგებს ომს. ჩვენ შეიძლება ცინიკურად ვიმედოვნოთ, რომ უკრაინელები გაუძლებენ ათწლეულები ამ ზეწოლას, მაგრამ გამოდის რომ ევროპაში კორეის კონფლიქტის ტიპის კერას გავაჩენთ.
ლაშა ოთხმეზური: გერმანიის თავდაცვის მინისტრი, ისევე როგორც ნატოს ხელმძღვანელობა, აცხადებს, რომ 5-8 წელიწადში რუსეთმა შეიძლება ნატოს ქვეყნებზე მიიტანოს იერიში. მაგრამ ზოგიერთი ექსპერტი, იგივე მარკ გალეოტი, თვლის, რომ ეს განცხადებები გარკვეულწილად მიზანმიმართული დაშინებაა, რათა სამხედრო ხარჯების ზრდა გაამართლონ...
გიომ ანსელი: საფრთხე აბსოლუტურად რეალურია და გერმანელი მინისტრი ამ სიტყვებს იმიტომ არ იძახის რომ გერმანიის მოსახლეობა შეიძლება დაიღალა უკრაინის დახმარებისგან. ზოგადად, როცა მე ზოგიერთ ფრანგ ან ევროპელ პოლიტიკოსს ვუსმენ, რომელიც იძახის რომ პუტინი უკრაინის იქით არ წავა, ეს ყველაფერი ძალიან მაგონებს 1936-1938 წლებს, როცა ევროპაში ბევრი გვარწმუნებდა, რომ ჰიტლერს მხოლოდ ჩეხეთის სუდეტის მხარე უნდოდა და ამ ლუკმას დასჯერდებოდა. პუტინი და მისი გარემოცვა მუდმივად გაიძახის რომ 1: რუსეთს არ აქვს საზღვრები და 2: ის რაც რუსეთისთვის საფრთხეს წარმოადგენს, უნდა გაუვნებელდეს. 16 იანვარს, სულ რაღაც ათი დღის წინ, პუტინმა განაცხადა რომ ბალტიის ქვეყნების „დენაციფიკაციაა“ საჭირო და ფინეთი წარმოადგენს საფრთხეს რუსეთისათვის. ძალიან ჰგავს უკრაინაზე საუბარს რაც პუტინისგან გვესმოდა 2022 წლის თებერვლამდე...
ლაშა ოთხმეზური: დასავლეთი ცოტა შიზოფრენიულ სიტუაციაში ხომ არ არის? აგერ გერმანიის თავდაცვის მინისტრი იძახის, რომ პუტინი შეიძლება მალე ევროპას თავს დაესხას და ამასთან ერთად გერმანიის კანცლერი კვლავ უარზეა Taurus-ის რაკეტები გადასცეს კიევს.
გიომ ანსელი: შენ როგორც იცი საფრანგეთმა გამოაცხადა რომ ორმოციოდე შორი რადიუსის ფრთოსან რაკეტა Scalp-ს გადასცემს უკრაინას. ეს ძალიან კარგია, თუმცა არ არის საკმარისი. მაგალითად იგივე ქერჩის ხიდის დანგრევისათვის, Taurus ბევრად უფრო ეფექტურია ვიდრე Scalp. Taurus-ს ასეფეთქებელი მუხტიც უფრო დიდი აქვს და ანტისაჰაერო თავდაცვისათვის იგი ბევრად უფრო ძნელად გასანეიტრალებელია. Taurus შექმნილია ზუსტად ისეთი დიდი კონსტრუქციების გასანადგურებლად, როგორიც ქერჩის ხიდია. და მე არ მესმის არანაირად გერმანელების ლოგიკა. 30 წელია რაც ევროპა ფიქრობს რომ ომი მისი პრობლემა აღარ არის. 30 წელია რაც ევროპა აღარ ფიქრობს ომზე. ომზე ფიქრი კი ნიშნავს რისკზე წასვლას, დანაკარგების განცდას და ომში გამარჯვებას.
გაზაფხულზე უკრაინას წესით ეყოლება გადამზადებული მფრინავები და F-16 თვითმფრინავები. ამ თვითმფრინავს შეუძლია შეიარაღებაზე ჰქონდეს გრძელ რადიუსიანი რაკეტები მაგრამ თუ ისევ დარჩება ტაბუ უკრაინის საზღვრის იქით დარტყმებზე, თუ ვთქვათ ეს თვითმფრინავები ვერ შესძლებენ ქერჩის ხიდის დაბომბვას, მაშინ ეს თვითმფრინავები დაემსგავსებიან არტილერიას...
ლაშა ოთხმეზური: გადაჭარბებული იქნება ეს ტაბუ რომ შევადაროთ ფეხბურთის მატჩს, სადაც ერთ გუნდს უფლება არ აქვს მოედნის მეორე მხარეს ბურთი დაარტყას და თან მისგან ყველა მოგებას მოელის?
გიომ ანსელი: აბსოლუტურად არა. ძალიან კარგი მეტაფორაა. თამაშის წესები რუსების გადასაწყვეტი არ არის... აბსურდულია სიტუაცია როცა რუსები გვიწესებენ თამაშის წესებს... ჩვენ არ ვართ თანამიმდევრული ჩვენს ქმედებებში. მოკავშირეობა ნიშნავს მხარდამხარ ბრძოლას. რა გვიშლის ხელს რომ უკრაინაში გავგზავნოთ გრანგული, ბელგიური შენაერთები? ატომურ იარაღს გამოიყენებს პუტინი? ეს ხომ სასაცილოა? ჩვენ ვერ განვთავისუფლდით ფობიებისგან, ირაციონალური შიშისგან. ჩვენ მუდმივად ახალ-ახალ წითელ ხაზებს ვიგონებთ... გაიხსენე, დისკუსიები, შეიძლება თუ არა ტანკების გადაცემა უკრაინისათვის... გამოიწვია ამან ბირთვული ომი როგორც პუტინი გვაშინებდა? ჩვენ უნდა შევწყვიტოთ ევროპის დაცვის დავალების მინდობა სხვა ქვეყნებისათვის, იქნება ეს აშშ თუ უკრაინა.
ლაშა ოთხმეზური: მაკრონი მუდმივად საუბრობს ევროპულ თავდაცვაზე, სამხედრო ბიუჯეტის 100%-ზე მეტით გაზრდაც დაისახა მიზნად 2030 წლისათვის. მიუხედავად ბიუჯეტის ამ ისტორიული ზრდისა ეწ სახმელეთო ოპერატიული ძალების რაოდენობა 2030 წლისათვის იქნება იგივე, რაც დღეს - 77 000 ადამიანი. რაც ფრანგული დოქტრინის მიხედვით ნიშნავს, რომ რუსეთ-უკრაინის ტიპის ომის შემთხვევაში საფრანგეთი შეძლებს მხოლოდ 80 კილომეტრიანი ფრონტის ხაზის დაცვას... მოკლედ პარიზი ვარშავისკენ და ტალინისკენ კი არა, არამედ ისევ აფრიკისკენ იყურება.
გიომ ანსელი: გეთანხმები, რომ მაკრონი, ისევე როგორც საფრანგეთის ყველა ყოფილი ლიდერიც, მთავარი პრობლემაა ევროპული არმიის შექმნის გზაზე. მე ვფიქრობ, რომ ქვეყნები, რომლებიც მოწინავეა და მიისწრაფვიან ევროპული თავდაცვისკენ, არან პატარა ქვეყნები, როგორიცაა ბელგია. იმიტომ, რომ ეს არის პატარა ქვეყანა, რომელიც იაზრებს რომ არის პატარა ქვეყანა და აქედან გამომდინარე მისი ნება, იყოს თანხვედრაში სხვა ევროპულ ქვეყნებთან, დიდია. ევროპაში ყველაზე უფრო სუსტი არიან ყველაზე დიდი ქვეყნები, რომლებსაც მსგავსად საფრანგეთის ან დიდი ბრიტანეთისა, კიდევ სჯერათ, რომ „დიდი ქვეყნები” და გლობალური მოთამაშეები არიან. .
ვიმედოვნებ რომ რეალობის გააზრება საბოლოოდ მიიყვანს საფრანგეთს დასკვნამდე, რომ ერთის მხრივ მხოლოდ საერთო ევროპული პასუხია საჭირო, და მეორეს მხრივ, ჩვენი უსაფრთხოება ჩვენი, და არა ამერიკის ვალდებულებაა. როცა მე ევროპის უსაფრთხოებაზე ვსაუბრობ, მე პირველ რიგში ვგულისხმობ უკრაინას. მე მგონი ევროპელები გონს მოდიან და ხვდებიან რომ ამერიკა მუდმივად ვერ იქნება ჩვენი უსაფრთხოების გარანტორი.
თუმცა ეს ძალიან ნელა ხდება. წითელი ზღვის სავაჭრო გზის უსაფრთხოება უმნიშვნელოვანესია ევროპის და ხმელთაშუაზღვისპირა ქვეყნებისათვის. ირანის მიერ შეირაღებული ჰუთების დაჯგუფების მიერ წითელი ზღვის ნაოსნობის ბლოკირება casus belli არის ევროპისათვის. მე ვთვლი რომ უბრალოდ სირცხვილია რომ ევროპა არ აგზავნის საკუთარი ფლოტილიას რათა დაიცვას ნაოსნობა... ისევ ამერიკელების იმედზე ვართ. ასე დიდხანს არ გასტანს.
ლაშა ოთხმეზური: რა მოხდება ტრამპის არჩევის შემთხვევაში?
გიომ ანსელი: ეს იქნება კატასტროფა მთელი მსოფლიოსათვის და პირველ რიგში ევროპისათვის, რადგან ტრამპის ძალაუფლებაში მოსვლით, ჩვენ დავკარგავთ ისტორიულ შანსს იმპერიალისტური რუსეთის ერთხელ და საბოლოოდ დამარცხებისა.
ლაშა ოთხმეზური: ბრძოლის ველზე როგორ ხედავ მოვლენების განვითარებას წელს?
გიომ ანსელი: რუსეთი ახორციელებს ზეწოლას მთელ ფრონტზე. ფრონტის ხაზი ათასს კილომეტრზეა გადაჭიმული და დაახლოებით ათ რაიონში რუსეთი შეზღუდულ შეტევას ახორციელებს. ინიციატივა დღეს მათ ხელშია. უკრაინა თავდაცვაშია. რუსეთს, თავისი არმიის ამჟამინდელი მდგომარეობიდან გამომდინარე, შეუძლია რამდენიმე კილომეტრით წინ წაწევა - ოპერატიულ გარღვევას მოსკოვი ვერ შესძლებს. რუსეთი შეეცდება ზავის იდეის გაყიდვას ევროპისათვის. ეს იქნება „მიუნხენის ცდუნება“, ანუ არასტაბილური მშვიდობა და ილუზია, რომ ომი დამთავრდა. ზავი მისთვის სასარგებლო იქნება. პუტინს სჭირდება ორი-სამი წელი... ეს იქნება საკმარისი რუსეთის გადაიარაღებისათვის. ოღონდ, სამ წელიწადში ომის განახლებისას, ის მხოლოდ უკრაინით არ დაკმაყოფილდება, მის სამიზნეში უკვე ბალტიის რესპუბლიკები და ფინეთი იქნებიან.
ლაშა ოთხმეზური: ყველა მიჩერებულია სახმელეთო ოპერაციებს. არადა შავ ზღვაში უკვე მიაღწიეს უკრაინელებმა გარკვეულ წარმატებას: რუსების ფლოტი იძულებული იყო სევასტოპოლი დაეტოვებინა. რას ფიქრობ ე.წ. პერიფერიულ სტრატეგიაზე?
გიომ ანსელი: პერიფერიული სტრატეგიას შეუძლია მტრის დაღლა მაგრამ ის საკმარისი არაა. ყირიმის გარშემო საზღვაო ოპერაციას შეუძლია რუსულ ლოჯისტიკას დიდი პრობლემა შეუქმნას, მაგრამ ეს საკმარისი არაა ომის მოსაგებად. საზღვაო ოპერაცია ამ ომის ბედს ვერ გადაწყვიტავს.
ლაშა ოთხმეზური: გიომ, საინტერესოა შენი აზრი ილ-76-ის ჩამოვარდნაზე ბელგოროდში... რუსებმა მოითხოვეს გაეროს უსაფრთხოების საბჭოს სხდომა და ეს ყველაფერი შემთხვევით დაემთხვა ლავროვის ნიუ-იორკში ვიზიტს... რა ვიცით დადასტურებით?
გიომ ანსელი: ერთადერთი, რაც ზუსტად ვიცით ესაა ის, რომ რუსები იტყუებიან. პირველ რიგში ისინი იტყუებიან მსხვერპლის რაოდენობაზე. 65 უკრაინელი პატიმარი გადაყავდა სამ რუსს? მემგონი სასაცილოა იქნებოდა რომ არა ეს ტრაგიკული ისტორია. 65 ტყვეს, 65 პროფესიონალ სამხედროს გადაყვანას სულ ცოტა 15 თანმხლები - კონვოი სჭირდება. მაგრამ რუსეთის ტყუილი ამით არ მთავრდება: მე შევისწავლე ფრენის ტრაექტორია და ეს ტრაექტორია აჩვენებს, რომ თვითმფრინავი ტოვებდა ბელგოროდს. ბელგოროდი უკრაინის მოსაზღვრე რუსული ქალაქია ხომ? როგორ წარმოგიდგენია თვითმფრინავი ასეთ ტრაექტორიას აკეთებდეს? აღარაფერს ვამბობ მარგარიტა სიმონიანის მიერ გამოქვეყნებულ უკრაინელი დაღუპული ტყვეების სიაზე - 13 ტყვე, რომელიც სიმონიანის ვერსიით დაღუპულია, გაცვლის შედეგად ადრე დაბრუნდა უკრაინაში.
ეს თვითმფრინავი შეიძლება უკრაინელებმა ჩამოაგდეს. შეიძლება თვით რუსებმაც შეცდომით რადგან პირველად არ ხდება როცა მათი საფრენი აპარატებს მათივე ანტისაჰაერო დაცვა აგდებს. ეს ჯერ კიდევ გასარკვევია. სამაგიეროდ რაც არის ნათელი, ესაა მოსკოვის მიერ უხეში ტყვილების სწრაფი და დიდი რაოდენობით გადმოგდება ინფორმაციულ სფეროში. ეს ძალიან მაგონებს ტყუილებს, რომლებიც რუსებმა მალაიზიის ავიახაზების თვითმფრინავის ჩამოგდების შემდეგ გაავრცელეს 2014 წლის მარტში.
