საბჭოთა კავშირის დროს სტუდენტი-დისიდენტი, რუსეთის საზოგადოებრივი აზრის ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული მანიპულატორი გახდა 1996-2011 წლებში - ეს 15 წელი გლებ პავლოვსკი კრემლის მთავარი პოლიტტექნოლოგი იყო, მოასწრო უკრაინის ყოფილი პრეზიდენტის, ღიად პრორუსი იანუკოვიჩის კონსულტანტობაც. მასზე უკეთ ცოტამ თუ იცის პუტინის მაშინდელი გადაწყვეტილებების ანატომია, დღეს კი პავლოვსკი რუსეთის პრეზიდენტის უკრაინაში შეჭრას აკრიტიკებს, წუხს, რომ პუტინი სატყუარას წამოეგო, - ამბობს, რომ ამაზე კადიროვიც კი არ წავიდოდა, რუსეთის პრეზიდენტად რომ დაენიშნათ. პუტინის ტრანსფორმაციაზე ვაჟა თავბერიძე გლებ პავლოვსკის პრაღიდან ესაუბრა.
რადიო თავისუფლება: პუტინისთვის და პუტინთან ერთად წლები მუშაობდით - და მას შემდეგაც წლები გავიდა. როგორი გახსოვთ თქვენი დროის პუტინი, დღევანდელთან შედარებით?
გლებ პავლოვსკი: ვფიქრობ, მე მის საუკეთესო წლებს მოვესწარი - მის პირველ ორ პრეზიდენტობას. მაშინ ეს იყო აქტიური, ლიბერალურ-კონსერვატიული ტიპის პოლიტიკოსი, კომუნიკაციის განსაკუთრებული ნიჭითა და უნარით. მაშინ მას აღმერთებდნენ, და არა მხოლოდ რუსეთში, არამედ უკრაინაშიც, სადაც „თავიანთ, უკრაინელ პუტინს“ ეძებდნენ, თუმცა ვერც იუშჩენკოში მიაგნეს და ვერც იანუკოვიჩში. დღეს ის აბსოლუტურად სხვა ადამიანია, მისი მეტყველების მანერაც კი სავსებით სხვაა. ის ადრე ასე არ საუბრობდა.
ომის დაწყებას ველოდებოდით საქართველოს მაშინდელი პრეზიდენტის სააკაშვილისგან. ჩვენი მხრიდან იყო მზაობა, მზად გვქონდა ხაფანგი და მზად ვიყავით მის მახეში გასაბმელად.
რადიო თავისუფლება: თუ ნანობთ, რომ პუტინზე მუშაობდით?
გლებ პავლოვსკი: იმ წლებს არ ვნანობ, ვნანობ იმას, რომ ჩემი, როგორც ანალიტიკოსის ტვინი „გამოვრთე“ და კრემლისა და პუტინის „ფრენჩაიზინგს“ გადავულოცე. ახლა ვაცნობიერებ, რომ უფრო სხვანაირად უნდა შემეხედა - უნდა გამეაზრებინა, რას ვაშენებდით, რა სისტემას. პუტინი ამ სისტემის პირმშოა. ერთ დღეს პუტინი აღარ იქნება, მაგრამ სისტემა დარჩება.
რადიო თავისუფლება: თქვენ და თქვენმა კოლეგებმა ფრანკენშტეინის მონსტრი შექმენით სახელმწიფო სისტემის სახით.
გლებ პავლოვსკი: დიახ, შეიძლება ასეც ითქვას.
რადიო თავისუფლება: ისე, სინდისი თუ გქენჯნით ამის გამო?
გლებ პავლოვსკი: არ მგონია, ეს საინტერესო თემა იყოს განსავრცობად. ჩემს ასაკში, ადამიანს უკვე იმდენი მიზეზი აქვს იმისთვის, რათა თავი დამნაშავედ იგრძნოს, რომ თუ არ გრძნობს - ესე იგი, ნამდვილი იდიოტია. საქმე ისაა, რომ ჩვენ რაღაც ეტაპზე ფუნდამენტურად არასწორი სისტემის მშენებლობას შევუდექით. თუნდაც ავტორიტარული სისტემაც რომ აგვეშენებინა, მაგალითად, სინგაპურისა და მალაიზიის მსგავსი, კიდევ ეს აჯობებდა იმას, რაც ავაშენეთ. რაც ჩვენ შევქმენით, არის სისტემა, რომელსაც ფუნდამენტი არ აქვს, ღრუბლებშია აგებული, შესაბამისად, სახელმწიფოს შეუძლია თავი დაიძვრინოს ნებისმიერი წესისგან, ნორმისგან, „ხაფანგისგან“ - ახლა პირველად მოხდა, და ისიც პუტინის დამსახურებით, რომ სისტემა გაება მახეში, რომლისგანაც თავის დაძვრენა უჭირს.
რადიო თავისუფლება: ბევრი ავლებს პარალელს 2008 წლის ომსა და დღევანდელს შორის. მართებულია მსგავსი შედარება? თქვენ მაშინ ჯერ კიდევ კრემლის მრჩეველი იყავით - როგორი იყო განწყობა მაშინ?
გლებ პავლოვსკი: 2008 წლის ომი იმის ასახსნელად არ გამოდგება, რაც დღეს უკრაინაში ხდება - სიტუაცია მაშინ სხვანაირი იყო. მაშინ ომს ველოდებოდით, და ამ ომის დაწყებას ველოდებოდით საქართველოს მაშინდელი პრეზიდენტის სააკაშვილისგან. თავიდან, გაზაფხულზე, ვფიქრობდით, რომ ეს აფხაზეთში მოხდებოდა, მაგრამ ჩვენი მხრიდან იყო მზაობა, მზად გვქონდა ხაფანგი და მზად ვიყავით მის მახეში გასაბმელად. სამწუხაროდ, ის ამ ხაფანგში გაება, სამხრეთ ოსეთში. სიტუაცია იმითაც განსხვავდებოდა, რომ მაშინ რუსეთის პასუხი გარდაუვალი იყო, რადგან ამას მთელი რუსული საზოგადოება, მათ შორის ლიბერალებიც, ითხოვდა. განსხვავებით მითიური თავდასხმისა დონბასზე უკრაინის მხრიდან, რომელიც არ მომხდარა, საქართველოში მსგავსი თავდასხმა იყო და ე.წ. casus belli (ომის საბაბი) მოგვცა. ისიც არ უნდა დავივიწყოთ, რომ 2008 წლის ომი დაემთხვა პუტინიზმის აპოთეოზს, პუტინის სისტემა მაშინ ზენიტში იყო. 2008 წელი, სანამ ფინანსური კრიზისი დაიწყებოდა, მისი საუკეთესო წელიც კი იყო - პუტინმა დატოვა კრემლი, როგორც უნდა დაეტოვებინა და მოვიდა ახალი პრეზიდენტი, რომლის რეიტინგი საზოგადოებაში პუტინზე მაღალიც კი იყო. „კაი დრო იყო“, როგორც იტყვიან...
რუსეთი ბავშვურ, ელემენტარულ სატყუარას წამოეგო. თუმცა, ეს კარგს არაფერს უქადის უკრაინას - პუტინი არ შეჩერდება, ის განაგრძობს ქვეყნის ნანგრევებად გადაქცევას.
რადიო თავისუფლება: და საერთოდ რატომ გახდა საქართველოსა და სააკაშვილისთვის ხაფანგის დაგება საჭირო - რა საფრთხეს უქმნიდნენ რუსეთს?
გლებ პავლოვსკი: იმიტომ, რომ სააკაშვილი, გულახდილად რომ ვთქვათ, დიპლომატიის გენია არ გახლდათ. უცნაური კაცი იყო. თავიდან [პრეზიდენტობის დასაწყისში] სცადა, პუტინს გარიგებოდა - სურდა ტერიტორიები დაებრუნებინა, მაგრამ ამის სანაცვლოდ პუტინს ღირებულს ვერაფერს სთავაზობდა, ან საერთოდ არ იცოდა, როგორ შეეთავაზებინა. გადავახვიოთ დრო 2008 წლისთვის - რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობები უბრალოდ საზიზღარ დონეზეა, იყო სავაჭრო, ენერგოომები. სააკაშვილს დიდად არც პრეზიდენტი ბუში გამოადგა, რომლის დახმარებაც ფაქტობრივად მხარზე ხელის ტყაპუნსა და ფერადი რევოლუციის მოწონებაში გამოიხატა. რაც, თავისთავად ცხადია, პუტინს სულაც არ მოეწონა.
რადიო თავისუფლება: ახლა კი, თქვენი თქმით, თავად პუტინი გაება მახეში - მას ვინ დაუგო ეს ხაფანგი?
გლებ პავლოვსკი: გადაჭრით ვერაფერს ვიტყვი, მაგრამ როდესაც შუბლზე გაწერია, რომ გინდა გაგაცურონ, რა თქმა უნდა, სხვები პატივს დაგდებენ და გაგაცურებენ. ერთი რამ, რამაც ჩემი ყურადღება მიიქცია, არის ის, რომ ამერიკა დიდი ხალისით აწარმოებს საინფორმაციო ომს რუსეთის წინააღმდეგ, მაგრამ დიდად თავს არ იკლავს ნამდვილი, რეალური ომის შესაჩერებლად უკრაინაში. ჩემი ჰიპოთეზაა, რომ, როგორც იტყვიან, „ჩიტი ბრდღვნად ღირს”. იგივე სცენარია, რაც 80-იან წლებში ავღანეთში, რაც საბოლოოდ ბჟეზინსკიმ 20 წლის შემდეგ აღიარა - ამერიკელების მიზანი იყო, სხვა ქვეყანა გამოეყენებინათ „სატყუარად“. და ისევე, როგორც 80-იანების ავღანეთი არ წარმოადგენდა განსაკუთრებულ ღირებულებას ამერიკისთვის, შემიძლია ვივარაუდო, რომ დღეს უკრაინაც ასეთივე მისაღები მსხვერპლია, რომლის გაღებაც ამერიკას დიდად არ უმძიმს. ეს მხოლოდ ჰიპოთეზაა, მაგრამ ფაქტია, რომ რუსეთი ბავშვურ, ელემენტარულ სატყუარას წამოეგო. თუმცა, ეს კარგს არაფერს უქადის უკრაინას - პუტინი არ შეჩერდება, ის განაგრძობს ქვეყნის ნანგრევებად გადაქცევას. თუ მას საერთოდ შემორჩა რაიმე წითელი ხაზები, ფაქტია, რომ გულდასმით გვიმალავს მათ.
რადიო თავისუფლება: „ფოქს ნიუსს“ განუცხადეთ, რომ პუტინს რეალობის აღქმა აღარ აქვს, რომ ის ილუზიების ტყვეობაშია - შეგიძლიათ, ეს თემა განავრცოთ? სად მივყავართ ამ ილუზიებს?
გლებ პავლოვსკი: შეგვიძლია ვთქვათ, რომ იმ ფინალურ სტადიამდე მივაღწიეთ, როდესაც პუტინი ღიად არარაციონალურად იქცევა, მაგრამ არ მგონია, ამის მიზეზი რაიმე ფსიქიკური აშლილობა იყოს, ან, როგორც ზოგი ამტკიცებს, რომ ის ჭკუიდან შეიშალა. ეს ზედმეტად მარტივი, პრიმიტიული ახსნა იქნებოდა - ოჰ, პუტინმა გარეკა და ამიტომ აკეთებს იმას, რასაც აკეთებს. მაგრამ ფაქტია, რომ მის გადაწყვეტილებას უკრაინაში შეჭრის შესახებ არანაირი პოლიტიკური აზრი არ აქვს, პოლიტიკურად სრული სიგიჟეა. და ეს პუტინის პირადი გადაწყვეტილებაა - სხვა არავინ, რამზან კადიროვიც კი არ გააკეთებდა ამას, პრეზიდენტად რომ დაენიშნა ვინმეს. ვერავინ, ჩემი ჩათვლით, ვერ წარმოიდგენდა, რომ ის ასე მანიაკალურად იყო შეპყრობილი უკრაინით. ვერ გავთვალეთ ჩვენი მთავრობის დეგრადაციის ხარისხი - ერთ დღეს აღმოვაჩინეთ, რომ პოლიტიკური სცენა საერთოდ აღარ გვაქვს და ამის სანაცვლოდ საქმე გვაქვს ბიბლიურ თემებთან - ომი, სიკვდილი, ტირანია... უკრაინა განიხილებოდა როგორც ბერკეტი დასავლეთზე ზეწოლისათვის, რათა უსაფრთხოების გარანტიები მიგვეღო. ეს სტრატეგიული თამაში უნდა ყოფილიყო და არა ომობანა.
ვშიშობ, რომ რუსეთი ისეთ რამეებს ჩაიდენს უკრაინაში, რაც ამ კონფლიქტს საერთოდ სხვა, მანამდე არნახულ სიბრტყეში გადაიყვანს. კონფლიქტის ეს ახალი ფაზა, ვფიქრობ, უკრაინის ფარგლებს გარეთ განვითარდება და შეიძლება რუსეთსა და დასავლეთს, ნატოს შორის ღია, სამხედრო დაპირისპირებაში გადაიზარდოს.
რადიო თავისუფლება: რას იზამს პუტინი ახლა, როდესაც ომი ისე არ მიდის, როგორც თვითონ ვარაუდობდა? რამდენად შორს შეტოპავს?
გლებ პავლოვსკი: ომები ხშირად არ მიმდინარეობს თავდაპირველი გეგმების შესაბამისად, მაგრამ ახლა ისეთ სიტუაციაში აღმოვჩნდით, სადაც ვერავინ იტყვის, რა იქნებოდა გამარჯვება ან მარცხი რომელიმე მხარისთვის. ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებაზე დაუყოვნებლივ ხელის მოწერა იქნებოდა ყველაზე გონივრული ნაბიჯი, რაც შეიძლება რუსეთმა ახლა გააკეთოს. ამის სანაცვლოდ შეიძლება მიიღოს ნეიტრალიტეტის სტატუსი უკრაინისგან, რაც ფაქტობრივად არაფერს ნიშნავს. რაც შეეხება „დემილიტარიზაციას“, რომელიც სხვა არაფერია, თუ არა პროპაგანდისტული სლოგანი - უკრაინაში საკმარისი სამხედრო ინფრასტრუქტურა განადგურდა იმისთვის, რომ განვაცხადოთ, რომ „დემილიტარიზაცია“ მიღწეულია. რუსეთი, რა თქმა უნდა, შეეცდება შეინარჩუნოს ის ტერიტორიები, რომლებიც დაიკავა, განსაკუთრებით აზოვის ზღვის მიმდებარე მიწები, მაგრამ რამდენად წავლენ ამაზე უკრაინელები? ისინი ახლა ბრძოლის აზარტში არიან, ეს კი ობიექტურად მსჯელობას ხელს უშლის. ბევრ მათგანს სურს, ბრძოლა გააგრძელონ, რადგან ფიქრობენ, რომ შეუძლიათ ეს ომი საერთოდ მოიგონ კიდეც. მაგრამ მე ვერ წარმომიდგენია, როგორ შეიძლება გამოიყურებოდეს უკრაინის გამარჯვება ტრადიციულ სამხედრო ჩარჩოებში. იმავეს თქმა შეიძლება რუსებზეც, მათი თავდაპირველი გეგმა ჩაფლავდა, ახლა კი კიევის აღება, კიდეც რომ მოახერხონ ეს, უზარმაზარ ტვირთად ექცევა რუსულ არმიას. ეს ნიშნავს კოლოსალურ დესტრუქციას და კოლოსალურ დანაკარგებს, და ომის თვისობრივად ახალ ეტაპზე გადასვლას. მე რუსეთში ვცხოვრობ, და ყველაზე მეტად რუსეთის ინტერესები მაღელვებს, რუსეთის ინტერესები კი გვიკარნახებს, რომ რაც შეიძლება სწრაფად უნდა მოვრჩეთ ამ იდიოტურ ომს და სანქციების საკითხს მივხედოთ, რაც რუსეთისთვის ბევრად უფრო დიდ საფრთხეს წარმოადგენს, [ვიდრე ომი]. თუ ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმება დაიდება 9 მაისამდე, ისე რომ რუსეთმა იზეიმოს და გამარჯვებად „გაყიდოს“ ეს ყველაფერი, ეს კარგი სცენარია, წინააღმდეგ შემთხვევაში - არ იქნება მშვიდობა, მოლაპარაკებები გაჭიანურდება და არაფერს მოგვცემს, რუსეთს მეტ სანქციებს დააკისრებენ. და თუ რუსეთი გადაწყვეტს, ომი განაგრძოს, მაშინ ვშიშობ, რომ ისეთ რამეებს ჩაიდენს უკრაინაში, რაც ამ კონფლიქტს საერთოდ სხვა, მანამდე არნახულ სიბრტყეში გადაიყვანს. კონფლიქტის ეს ახალი ფაზა, ვფიქრობ, უკრაინის ფარგლებს გარეთ განვითარდება და შეიძლება რუსეთსა და დასავლეთს, ნატოს შორის ღია, სამხედრო დაპირისპირებაში გადაიზარდოს.
რადიო თავისუფლება: შეუძლია თუ არა დასავლეთს, რამე უკან დასახევი გზა შესთავაზოს პუტინს - რაიმე ისეთი, რასაც სახლში, შიდა აუდიტორიას „მიჰყიდის“? საერთოდ თუ ანაღვლებს, რას ფიქრობს რუსი ხალხი ამაზე?
გლებ პავლოვსკი: რა თქმა უნდა, ანაღვლებს, წინააღმდეგ შემთხვევაში ისეთ შოუს არ მოაწყობდა, როგორიც „ლუჟნიკებზე“ ვნახეთ ახლახან. მაგრამ ის, რომ ეს მას ადარდებს, არ ნიშნავს, რომ ამაზეა დამოკიდებული. პუტინის წარმოდგენაში, ის ცაში, ღრუბლებში აღზევდა და ზემოდან დაჰყურებს ყველას, ვისთანაც უწევს საუბარი. წარმომიდგენია, როგორ ეცინება მაკრონზე, რომელიც ლამის ყოველდღე ურეკავს. მას ღრმად სწამს საკუთარი იღბლის და იმისა, რომ განგებამ დიადი მისია დააკისრა - აბსოლუტურად დარწმუნებული ვარ, რომ საკუთარი თავი უფრო დიდი მნიშვნელობის ფიგურად მიაჩნია, ვიდრე რუსეთის ისტორიის ყველა გმირი ერთად აღებული. ასე რომ, შეუძლია საკუთარ თავს „ფუფუნების“ უფლება მისცეს და სხვებს არ უსმინოს, როდესაც ამ „დიად მისიას“ აღასრულებს.
დანაშაულის საკითხი ძალიან მნიშვნელოვანი თემაა, მაგრამ ამის გამო რუსეთი (და რუსები) სუიციდზე არ წავა.
რადიო თავისუფლება: სანქციებზე გადავიდეთ - ერთი მხრივ, ეს არის რუსეთზე ზეწოლის ბერკეტი, მეორე მხრივ, ბევრი ფიქრობს, რომ სანქციები პარალელურად განამტკიცებს რუსების „ყველა ჩვენ წინააღმდეგ“, ე.წ. ალყაშემორტყმული ციხესიმაგრის მენტალიტეტს...
გლებ პავლოვსკი: ეს სწორი ვარაუდია. ვფიქრობ, მოსახლეობას ჯერ არ უგრძვნია სანქციების სრული სიმწარე, სადღაც ზაფხულისთვის დაიწყებენ. და როგორც კი გაიაზრებენ, რომ სანქციების მიზანია ფაქტობრივად რუსეთის ეკონომიკისა და თავად რუსეთის დემონტაჟი, ყველა გაერთიანდება, რათა ამ „პერსპექტივას“ წინ აღუდგნენ.
წარმომიდგენია, როგორ ეცინება პუტინს მაკრონზე, რომელიც ლამის ყოველდღე ურეკავს.
რადიო თავისუფლება: იმის ნაცვლად, რომ პუტინი დაადანაშაულონ ამაში.
გლებ პავლოვსკი: როდესაც ტანკის წინაშე დგახარ, რომელიც ეს-ესაა, გადაგივლის, პირველი იმპულსია თავის გადარჩენა და არა იმის ძიება, რატომ აღმოჩნდა ეს ტანკი აქ. დანაშაულის საკითხი ძალიან მნიშვნელოვანი თემაა, მაგრამ ამის გამო რუსეთი (და რუსები) სუიციდზე არ წავა. თუ სანქციები ჩვენი ქვეყნის დანგრევის ხერხად იქცევა, მათ ყველა შეეწინააღმდეგება. შეიძლება რამდენიმე ასეული ადამიანი გამოვიდეს ქუჩაში დასავლეთის დასაცავად, მაგრამ ეს არაფერს შეცვლის.
რადიო თავისუფლება: ფიქრობთ, რომ თუ ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმება შედგება, დასავლეთმა შეიძლება რუსეთს სანქციები მოუხსნას?
გლებ პავლოვსკი: არა, არანაირად. ეს არ მოხდება. შეთანხმება ნიშნავს იმას, რომ ახალი, დამატებითი სანქციები აღარ დაგვეკისრება, რაც ომის გაგრძელების შემთხვევაში აუცილებლად მოხდება. თუ მოსკოვი სამშვიდობო შეთანხმების წინაპირობად სანქციების მოხსნას წამოაყენებს, აქედან არაფერი გამოვა, რადგან ეს კიევის გადასაწყვეტი არ არის.
რადიო თავისუფლება: მძიმე სანქციები დააკისრეს რუს ოლიგარქებსაც - უნდა ველოდოთ თუ არა, რომ რომელიმე მათგანი პუტინს დაუპირისპირდება?
გლებ პავლოვსკი: გამორიცხულია. ეს სულელური „თეორიაა“, რომლის მიხედვითაც ოლიგარქებს რაიმე გავლენა აქვთ კრემლზე, ან სულაც რუსეთს მართავენ. რუსეთს არასდროს მართავდნენ ოლიგარქები, სუსტი ელცინის პერიოდშიც კი. მეტიც, ისინი ყოველთვის მარცხდებოდნენ, რამდენჯერაც კი სცადეს ხელისუფლებასთან დაპირისპირება. ოლიგარქები, ეს ადამიანების ერთობ მოკლე სიაა, და ამ სიაში მყოფ ადამიანებს 24 საათის განმავლობაში ადევნებენ თვალყურს და აკონტროლებენ.
პუტინის შიდა წრის ყველა წევრს თვალი უჭირავს მის ტახტზე...
რადიო თავისუფლება: პუტინის მრჩეველმა ანატოლი ჩუბაისმა უკრაინაში ომის გამო რუსეთი დატოვა - უნდა ველოდოთ თუ არა, რომ მას სხვა რუსი მაღალჩინოსნებიც მიბაძავენ?
გლებ პავლოვსკი: არა. ეს ყალბი და ყოველგვარ ლოგიკას მოკლებული ვარაუდია - რომ პუტინის შიდა წრის წევრები მისგან დისტანცირებას დაიწყებენ. ეს არ მოხდება. თავად ჩუბაისი დიდი ხანია, ამ წრის წევრი აღარაა. ჩუბაისი არავის დააკლდება, რადგან ის წარსული ეპოქის უმნიშვნელო პოლიტიკური რელიქტია, მეტი არაფერი. კრემლისთვის რაიმე ღირებულებას რომ წარმოადგენდეს, არ გაუშვებდნენ.
რადიო თავისუფლება: მის სავარაუდო მემკვიდრეებზეც გადავიდეთ - პუტინის შიდა წრიდან ვის უჭირავს თვალი მეფის ტახტზე?
გლებ პავლოვსკი: ყველა მათგანს. მის მთელ შიდა წრეს, ისინი არ არიან იდეალისტები, თავიანთი გეგმები აქვთ ამ ტახტთან დაკავშირებით. ყველა მათგანი ელოდება ტრანზიციის პერიოდს. ეს, სხვათა შორის, ერთობ ანერვიულებს პუტინს, რადგან ის გარშემორტყმულია ხალხით, რომელთაც მის სავარძელში მოკალათება სურთ. განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ ქვეყნის ყოველდღიურ მმართველობას სწორედ ისინი ახორციელებენ და არა პუტინი - თუ ვინმეს ჰგონია, რომ პუტინი ზის და ქვეყნის ეკონომიკას ალაგებს, ან საზოგადოებრივი პრობლემების გადაჭრით იმტვრევს თავს, ეს უბრალოდ სასაცილოა. მას ზოგადად დიდად არ ეპრიანება მუშაობა, შრომისმოყვარე ადამიანი სულაც არ არის. ასე რომ, იპოვა თავისი ნიშა, ასპარეზი, სადაც შეუძლია ყველასგან დამოუკიდებელი იყოს - ეს არის ომი. დაინახა „გასასვლელი“ და კისრისტეხით მირბის მისკენ, თან სხვებსაც მიათრევს.
თუ ვინმეს ჰგონია, რომ პუტინი ზის და ქვეყნის ეკონომიკას ალაგებს, ან საზოგადოებრივი პრობლემების გადაჭრით იმტვრევს თავს, ეს უბრალოდ სასაცილოა.
რადიო თავისუფლება: აქვს თუ არა დასავლეთს რაიმე ოპტიმიზმის საფუძველი პუტინის მემკვიდრესთან დაკავშირებით?
გლებ პავლოვსკი: სისულელეა იმის ფიქრი, რომ ახალი გორბაჩოვი აღმოცენდება და რუსეთში ყველაფერი ჯადოსნურად შეიცვლება. როდესაც პუტინი წავა, მის მაგივრად მოვა გარკვეული კოალიციური მმართველობა, რადგან არავის უნდა, სხვას დაუთმოს ტახტი, ამის ეშინიათ. ვინ შევა ამ კოალიციურ მთავრობაში, ამას ვერ ვიწინასწარმეტყველებ, მაგრამ მოსალოდნელია, რომ პუტინის დღევანდელი შიდა წრის რამდენიმე წევრს მაინც ვიხილავთ.
რადიო თავისუფლება: მიიღებს თუ არა დასავლეთი ოდესმე პუტინს უკან? ამბობენ, რომ მას სურს ინდონეზიაში დიდი ოცეულის სამიტს დაესწროს.
გლებ პავლოვსკი: 23 თებერვლის რეალობაში უკან დაბრუნება უკვე შეუძლებელია, არა მარტო პუტინისთვის, არამედ რუსეთისთვისაც. ოცეული მას ბოიკოტს ვერ გამოუცხადებს, რადგან ამას ვეტოს მქონე რიგი ქვეყნები მხარს არ დაუჭერენ, მაგრამ თუ პუტინი მართლა შეეცდება, სამიტს დაესწროს, ეს დიდი სკანდალი იქნება და დასავლელი მთავრობების ნაწილი ალბათ უარს იტყვის დასწრებაზე. ვფიქრობ, მოსკოვში ეს კარგად ესმით - პუტინი ან თავადვე იპოვის საბაბს და არ დაესწრება, ან კიდევ ერთ სკანდალში გადაეშვება თავით, რაც მისგან არ გამიკვირდება. მაგრამ კიდეც რომ დაესწროს ამ სამიტს, ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ მას დასავლეთში „დაბრუნების“ ნება დართეს.
რადიო თავისუფლება: რიტორიკული შეკითხვა: მოუწევს პასუხი აგოს იმაზე, რაც ჩაიდინა? ვის შეუძლია, პუტინს პასუხი აგებინოს?
გლებ პავლოვსკი: ვფიქრობ, მოუწევს - სტალინსაც კი მოუწია საკუთარ ქმედებებზე პასუხის გაცემა, თუმცა, გარდაცვალების შემდეგ. აგებს თუ არა პუტინი პასუხს ამ ყველაფერზე, სანამ ცოცხალია? ძნელი სათქმელია, ეს მხოლოდ მაშინ გახდება შესაძლებელი, თუ რუსეთში მთავრობა რადიკალურად შეიცვლება, რის საფუძველსაც ამ ეტაპზე ვერ ვხედავ, ამისთვის საკმარისი მხარდაჭერა არ არსებობს.
ნავალნი დღითი დღე იზრდება, სულ უფრო და უფრო დიდი მნიშვნელობის ფიგურა ხდება რუსეთისთვის, და ამისთვის არაფრის გაკეთება არ სჭირდება, გარდა იმისა, რომ ციხეში იჯდეს.
რადიო თავისუფლება: შეიძლება თუ არა, ნავალნი გახდეს ასეთი ცვლილების მომტანი?
გლებ პავლოვსკი: თუ მსგავსი რადიკალური ცვლილება მოხდება, ნავალნი მეორე დღესვე გამოვა ციხიდან, ამაზე ორი აზრი არ არსებობს. მაგრამ იქნება კი იგი ხელისუფლებაში? მეეჭვება, ვფიქრობ, ფართო კოალიცია შეიკვრება იმისთვის, რომ მისი კრემლში მოსვლა არ დაუშვან, რადგან მისი შეეშინდებათ. ნავალნი დღითი დღე იზრდება, სულ უფრო და უფრო დიდი მნიშვნელობის ფიგურა ხდება რუსეთისთვის, და ამისთვის არაფრის გაკეთება არ სჭირდება, გარდა იმისა, რომ ციხეში იჯდეს. მაგრამ ისიც არ დაგავიწყდეთ, რომ ჩვენი ლიბერალური ისტებლიშმენტის ბევრ წევრს ძალიანაც ხელს აძლევს ნავალნის ციხეში ჯდომა.
რადიო თავისუფლება: სადაა მისი ზღვარი? შეუძლია თუ არა მას, პუტინის სრულფასოვან ალტერნატივად, მეტოქედ იქცეს?
გლებ პავლოვსკი: დიახ, შეუძლია. ვფიქრობ, აქვს ამის პოტენციალი. მან უკვე რამდენჯერმე გადააჭარბა ჩემს საკუთარ მოლოდინს, თუ რა შეიძლება ყოფილიყო მისი მაქსიმუმი. მან გვაჩვენა, რომ გამძლეობა აქვს პოლიტიკური მარათონისთვის და იმედი მაქვს, რომ დასახულ [ფინიშს] მიაღწევს.
