ჩემი დღევანდელი ბლოგი ცოტათი უცნაურია. ასეთი, რამდენადაც მახსოვს, ჯერ არასდროს დამიწერია. სტილისტიკურად სრულიად განსხვავდება ყველა დანარჩენისგან, იმიტომ, რომ, ჯერ ერთი, ჟანრის შესავალივითაა, რომელიც ჩვენში შედარებით ახალი ხილია და, მეორე, იმიტომ, რომ ბლოგის ბოლოს ერთ საინტერესო ახალ ამბავს ვაანონსებ.
სათაურიდანაც ჩანს, რომ ლიტერატურის ეს უცნაური ჟანრი ”ღვინის მწერლობაა”. იგი ძალიან ძველიცაა და ახალიც. მიუხედავად იმისა, რომ ღვინის ჟურნალისტიკას, ღვინის მწერლობას, ისეთს, როგორსაც ჩვენ ვიცნობთ, სულ რაღაც 2-3 ათეული წლის ისტორია აქვს, ღვინის პირველი დახასიათებები პირველ ლიტერატურულ ნაწარმოებებშივე გვხვდება. ანუ ღვინის მწერლობა ლამის მწერლობასთან ერთად იშვა.
გაგახსენებთ ჰომეროსს, რომელიც ხშირად ახსენებს ხოლმე ამა თუ იმ ადგილწარმოშობის ღვინოს და ახასიათებს მას. ვიცით, რომ ტროას ალყის დროს აქაველებს ლემნოსიდან შემოჰქონდათ ღვინო, ტროელები კი ძირითადად ფრიგიულ ღვინოს ურტყამდნენ. ღვინოს ახსენებდა ჰესიოდეც, შემდეგ, უკვე ტრაგიკოსები, პოეტები, ანტიკური ხანის ისტორიკოსები, სანამ ლიტერატურის ამ სახეობამ განსაკუთრებულ მწვერვალებს მიაღწია პლინიუსთან და ათენეუსთან, რომელთაც უზარმაზარი წიგნები უძღვნეს ღვინოს, და ზოგადად ნადიმის კულტურას.
ასეთი რამ, რა თქმა უნდა, ქართულ ტრადიციაშიც არსებობს. გვაქვს ისტორიული ცნობებიც ამა თუ იმ ღვინის გემოვნურ თვისებებზეც (ბოლნური, ხორნაბუჯული, ატენური და მრ. სხვ.), თუმცა ღვინოზე წერას საქართველოში საფუძველი მაინც ილია ჭავჭავაძემ ჩაუყარა. იგი ძალზე საინტერესო სტატიებს წერდა ღვინის ბაზარზე, ღვინით ვაჭრობაზე, მევენახეობაზე, მეღვინეობაზე, ღვინის შენახვაზე თუ მოხმარების წესზე. ერთი სიტყვით, ყველა პრობლემას შეეხო, ნიადაგმცოდნეობით დაწყებული, ტექნოლოგიითა და დეგუსტაციით დამთავრებული, ღვინო და მედიცინა... ილია ბევრს აკრიტიკებდა, ბევრი კარგი ტენდენციის დანერგვას თუ გაძლიერებას შეუწყო ხელი, სრულად ფლობდა მონაცემებს მის თანამედროვე მეღვინეობაზე, იწერდა მაშინდელ გამოცემებსა და ა.შ.
მოგვიანებით, ღვინოზე მწერალთა მთელი თაობა წამოვიდა საქართველოში, ერმილე ნაკაშიძიდან დაწყებული - ივანე ჯავახიშვილით დამთავრებული, რომლებიც აღწერითი თუ ისტორიული კუთხით იკვლევდნენ საკითხს. საბჭოთა პერიოდშიც ბევრი წერდა ღვინოზე, ამპელოგრაფები, მეღვინეები თუ ისტორიკოსები, ასევე ეთნოგრაფები, მწერლები. მათგან ბევრი დღესაც ძალიან აქტიურად წერს.
* * *
90-იანი წლების ბოლოს, შეიძლება ითქვას, ახალი ქართული ღვინის დაბადების პერიოდი დადგა. ამ დროს გაჩნდა პირველი ქართული თანამედროვე საწარმოები, რომლებიც ევროპული ყაიდის ღვინოს აწარმოებდნენ, ახალ ფილოსოფიას აღიარებდნენ და მომხმარებელს სთავაზობდნენ, უკანასკნელი 20 წლის მანძილზე ქართულ მეღვინეობაში შექმნილი ტრაგიკული სიტუაცია სწორედ მათი, იმ დროისთვის ნოვატორული ღვინოებით ჩაენაცვლებინათ. რამდენი წელიწადში დიდ საწარმოებს მცირე მარნებმაც აუბეს მხარი, ასპარეზს დაუბრუნდნენ ტრადიციული, ნატურალური ქართული მეღვინეობის წარმომადგენლებიც და მიუხედავად მსოფლმხედველობრივი დაპირისპირებისა ერთმანეთთან, ყველამ, ინდუსტრიული მეღვინეობის წარმომადგენლებმაც და ნატურალური მეღვინეობის მიმდევრებმაც, შექმნეს ერთი დიდი ოჯახი, რომელიც სამომავლოდ, იმედი მაქვს, უფრო შეთანხმებულად და ერთიანად იმოქმედებს, რომელიც შედეგს მოუტანს პირველ რიგში მთლიანად ქართულ ღვინოს და არა რომელიღაც კონკრეტულ კომპანიას. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ კონკრეტული კომპანია შეიძლება წარმავალი იყოს, ქართული ღვინო კი, როგორც რაღაც ერთიანი ღირებულება, ყველა ამ კომპანიას გაცილებით მეტ შანსს მისცემს თავის დამკვიდრებისთვის. აი სწორედ აქ ჩნდება თანამედროვე ქართული ღვინის მწერლობის (რომელიც ჯერ მხოლოდ ფეხს იდგამს) მთავარი ინტენცია, რომელიც ერთი მხრივ შუამავალიც იქნება მომხმარებელსა და მწარმოებლებს შორის, მეორე მხრივ კი სიმართლეზე დაყრდნობილი მართალი კრიტიკით დაიცავს ქართული ღვინის ღირსებას.
ღვინის კრიტიკა უზარმაზარ საქმეს აკეთებს თანამედროვე მსოფლიოში, როგორც ძველ სამყაროში (საფრანგეთი, იტალია, ესპანეთი, გერმანია და ა.შ.), ისე ახალ სამყაროში (სამხრეთი აფრიკა, არგენტინა, აშშ, ავსტრალია, ახალი ზელანდია, ჩილე...). რა თქმა უნდა, ხშირად გვხვდება ე.წ. ”გარიგებული კრიტიკაც”, როცა გარკვეულ საფასურად ხდება ამა თუ იმ პროდუქტის მიჩეჩება (ეს განსაკუთრებით იტალიელებს ეხებათ, თუმცა ამგვარი მექანიზმი ყველგან ძალიან პოპულარულია), მაგრამ მთლიანობაში ღვინის კრიტიკის არსი ძალიან ნათლად გამოჩნდა თანამედროვე მსოფლიოში: მან უნდა დაიცვას მეღვინეც, მომხმარებელიც და ქვეყნის ინტერესებიც. მეღვინე კრიტიკოსისგანაც სწავლობს და პირიქით, კრიტიკოსი აუარება რამეს გებულობს მეღვინეებისგან. ძალზე არასწორად იქცევა ყველა ის მეღვინე, რომელიც არავის აზრს არ ითვალისწინებს. სწორედ ამიტომაცაა ასეთ ტრაგიკურ მდგომარეობაში ქართული მეღვინეობა, რომ კომპანიების უმრავლესობა 1) ვერ ხედავს თავის მომხმარებელს და 2) ვერ ახერხებს მომხმარებლის აღზრდას. ქართულმა ღვინის კრიტიკამ, ღვინის მწერლობამ, ღვინის ჟურნალისტიკამ ზუსტად ეს საქმე უნდა გააკეთოს. ყველაფერს თავის სახელი უნდა დაარქვას, შექმნას საპოლემიკო ველი, სადაც ოპონენტები ცივად კი არ დაშორდებიან ერთმანეთს, არამედ შეთანხმდებიან.
2006 წელს მე და ჩემმა მეგობრებმა, გაზეთ ”24 საათიდან” და სხვა გამოცემებიდან, ასევე თავისუფალმა ავტორებმა, გადავწყიტეთ ქართული ღვინის მწერლობის კერა შეგვექმნა, გაზეთს ”მარანი” დავარქვით და 2 წლის განმავლობაში გამოვცემდით. იმავე პრეიოდში დაიწყო გამოსვლა გაზეთმა ”ქვევრმაც”, რომელსაც დავით თამარაშვილი რედაქტორობდა. ეს ის პერიოდი იყო, როცა ქართულ მეღვინეობას ყველაზე მეტად უჭირდა, ყველა დაბნეული იყო და ჩვენი ამ გამოცემებით გაჩნდა გარკვეული იმედები, რომ რუსეთზე ორიენტირებული ქართული მეღვინეობა ბოლოს და ბოლოს შემობრუნდებოდა თავისი ხალხისკენ და რომ ისინი ერთხელ და სამუდამოდ ჩაიქნევდნენ ხელს იმ დამღუპველ და გულგრილ ბაზარზე, როგორიც რუსეთის იყო. სამწუხაროდ, ამ იმედებს 2008 წლის აგვისტოში დაესვა წერტილი და ჩვენ 2 წლის განმავლობაში სხვა საშუალებების ცდა დავიწყეთ. 2008 წელს შევქმენით საიტი, უფრო სწორად კი ბლოგი ”მარანი”, რომელსაც დღეს vinoge.com ჰქვია და თავისი ფორუმიც აქვს და ზუსტად ორი წელია, ღვინით დაინტერესებული ადამიანების თავშეყრის მთავარ ინტერნეტ-სივრცეს წარმოადგენს საქართველოში. სწორედ ამ ბლოგისა და ფორუმის ბაზაზე შეიქმნა ერთი წლის წინ ”ღვინის კლუბიც”, რომელმაც უკვე რეალური (და არა ვირტუალური) ურთიერთობებისთვის შექმნა საფუძვლები, ყოველკვირეული სხდომებითა და სემინარებით, დეგუსტაციებით, ინფორმაციების გარცელებითა და საგანმანათლებლო პროგრამებით.
დღეს ”ღვინის კლუბისთვის”, ვფიქრობ, უმნიშვნელოვანესი მომენტი დადგა, რადგან 2 აპრილიდან გაზეთი ”24 საათი” და ”ღვინის კლუბი” ერთობლივ პროექტს იწყებენ. დაწყებას პირობითად ვამბობ, ეს უფრო გაგრძელებაა, აღდგენა, რადგან საუბარია გაზეთ ”მარანზე”, რომელიც ორწლიანი პაუზის შემდეგ კვლავ გამოვა და ამჯერად ქართველ მეღვინეებსა და მომხმარებლებს ყოველთვიურის ნაცვლად, ექნებათ ყოველკვირეული, 8-გვერდიანი გაზეთი, რომელიც დამატების სახით ჩაიდება Weekend-ში, ”24 საათის” საკვირაო ნომერში (Weekend-ი პარასკეობით გამოვა).
ბლოგის დასაწყისში სწორედ ამ ”ანონსს” ვგულისხმობდი, რადგან იმაზე, რაზეც ანონსში ვსაუბრობდი, ვფიქრობ, გარკვეულწილად ”ქართული ღვინის მწერლობის” მომავალიც იქნება დამოკიდებული და, შესაბამისად, ქართული ღვინის მომავალიც. ნუთუ არა ვართ ღვინის სამშობლო იმის ღირსი, რომ საკუთარი ღვინის მწერლებიც გვყავდეს? განათლებული, საქმეში ჩახედული ადამიანები, რომლებიც დაზღვეული იქნებიათ ყალბი პატრიოტული ვნებებისგანაც, სახელისუფლებო, ოპოზიციური თუ სხვა ცდუნებებისგან და მხოლოდ ორ რამეზე იზრუნებენ: ქართულ ღვინოზე და იმ ადამიანებზე, ვისაც ეს ღვინო მართლა უყვარს.
სათაურიდანაც ჩანს, რომ ლიტერატურის ეს უცნაური ჟანრი ”ღვინის მწერლობაა”. იგი ძალიან ძველიცაა და ახალიც. მიუხედავად იმისა, რომ ღვინის ჟურნალისტიკას, ღვინის მწერლობას, ისეთს, როგორსაც ჩვენ ვიცნობთ, სულ რაღაც 2-3 ათეული წლის ისტორია აქვს, ღვინის პირველი დახასიათებები პირველ ლიტერატურულ ნაწარმოებებშივე გვხვდება. ანუ ღვინის მწერლობა ლამის მწერლობასთან ერთად იშვა.
გაგახსენებთ ჰომეროსს, რომელიც ხშირად ახსენებს ხოლმე ამა თუ იმ ადგილწარმოშობის ღვინოს და ახასიათებს მას. ვიცით, რომ ტროას ალყის დროს აქაველებს ლემნოსიდან შემოჰქონდათ ღვინო, ტროელები კი ძირითადად ფრიგიულ ღვინოს ურტყამდნენ. ღვინოს ახსენებდა ჰესიოდეც, შემდეგ, უკვე ტრაგიკოსები, პოეტები, ანტიკური ხანის ისტორიკოსები, სანამ ლიტერატურის ამ სახეობამ განსაკუთრებულ მწვერვალებს მიაღწია პლინიუსთან და ათენეუსთან, რომელთაც უზარმაზარი წიგნები უძღვნეს ღვინოს, და ზოგადად ნადიმის კულტურას.
ასეთი რამ, რა თქმა უნდა, ქართულ ტრადიციაშიც არსებობს. გვაქვს ისტორიული ცნობებიც ამა თუ იმ ღვინის გემოვნურ თვისებებზეც (ბოლნური, ხორნაბუჯული, ატენური და მრ. სხვ.), თუმცა ღვინოზე წერას საქართველოში საფუძველი მაინც ილია ჭავჭავაძემ ჩაუყარა. იგი ძალზე საინტერესო სტატიებს წერდა ღვინის ბაზარზე, ღვინით ვაჭრობაზე, მევენახეობაზე, მეღვინეობაზე, ღვინის შენახვაზე თუ მოხმარების წესზე. ერთი სიტყვით, ყველა პრობლემას შეეხო, ნიადაგმცოდნეობით დაწყებული, ტექნოლოგიითა და დეგუსტაციით დამთავრებული, ღვინო და მედიცინა... ილია ბევრს აკრიტიკებდა, ბევრი კარგი ტენდენციის დანერგვას თუ გაძლიერებას შეუწყო ხელი, სრულად ფლობდა მონაცემებს მის თანამედროვე მეღვინეობაზე, იწერდა მაშინდელ გამოცემებსა და ა.შ.
მოგვიანებით, ღვინოზე მწერალთა მთელი თაობა წამოვიდა საქართველოში, ერმილე ნაკაშიძიდან დაწყებული - ივანე ჯავახიშვილით დამთავრებული, რომლებიც აღწერითი თუ ისტორიული კუთხით იკვლევდნენ საკითხს. საბჭოთა პერიოდშიც ბევრი წერდა ღვინოზე, ამპელოგრაფები, მეღვინეები თუ ისტორიკოსები, ასევე ეთნოგრაფები, მწერლები. მათგან ბევრი დღესაც ძალიან აქტიურად წერს.
* * *
90-იანი წლების ბოლოს, შეიძლება ითქვას, ახალი ქართული ღვინის დაბადების პერიოდი დადგა. ამ დროს გაჩნდა პირველი ქართული თანამედროვე საწარმოები, რომლებიც ევროპული ყაიდის ღვინოს აწარმოებდნენ, ახალ ფილოსოფიას აღიარებდნენ და მომხმარებელს სთავაზობდნენ, უკანასკნელი 20 წლის მანძილზე ქართულ მეღვინეობაში შექმნილი ტრაგიკული სიტუაცია სწორედ მათი, იმ დროისთვის ნოვატორული ღვინოებით ჩაენაცვლებინათ. რამდენი წელიწადში დიდ საწარმოებს მცირე მარნებმაც აუბეს მხარი, ასპარეზს დაუბრუნდნენ ტრადიციული, ნატურალური ქართული მეღვინეობის წარმომადგენლებიც და მიუხედავად მსოფლმხედველობრივი დაპირისპირებისა ერთმანეთთან, ყველამ, ინდუსტრიული მეღვინეობის წარმომადგენლებმაც და ნატურალური მეღვინეობის მიმდევრებმაც, შექმნეს ერთი დიდი ოჯახი, რომელიც სამომავლოდ, იმედი მაქვს, უფრო შეთანხმებულად და ერთიანად იმოქმედებს, რომელიც შედეგს მოუტანს პირველ რიგში მთლიანად ქართულ ღვინოს და არა რომელიღაც კონკრეტულ კომპანიას. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ კონკრეტული კომპანია შეიძლება წარმავალი იყოს, ქართული ღვინო კი, როგორც რაღაც ერთიანი ღირებულება, ყველა ამ კომპანიას გაცილებით მეტ შანსს მისცემს თავის დამკვიდრებისთვის. აი სწორედ აქ ჩნდება თანამედროვე ქართული ღვინის მწერლობის (რომელიც ჯერ მხოლოდ ფეხს იდგამს) მთავარი ინტენცია, რომელიც ერთი მხრივ შუამავალიც იქნება მომხმარებელსა და მწარმოებლებს შორის, მეორე მხრივ კი სიმართლეზე დაყრდნობილი მართალი კრიტიკით დაიცავს ქართული ღვინის ღირსებას.
ღვინის კრიტიკა უზარმაზარ საქმეს აკეთებს თანამედროვე მსოფლიოში, როგორც ძველ სამყაროში (საფრანგეთი, იტალია, ესპანეთი, გერმანია და ა.შ.), ისე ახალ სამყაროში (სამხრეთი აფრიკა, არგენტინა, აშშ, ავსტრალია, ახალი ზელანდია, ჩილე...). რა თქმა უნდა, ხშირად გვხვდება ე.წ. ”გარიგებული კრიტიკაც”, როცა გარკვეულ საფასურად ხდება ამა თუ იმ პროდუქტის მიჩეჩება (ეს განსაკუთრებით იტალიელებს ეხებათ, თუმცა ამგვარი მექანიზმი ყველგან ძალიან პოპულარულია), მაგრამ მთლიანობაში ღვინის კრიტიკის არსი ძალიან ნათლად გამოჩნდა თანამედროვე მსოფლიოში: მან უნდა დაიცვას მეღვინეც, მომხმარებელიც და ქვეყნის ინტერესებიც. მეღვინე კრიტიკოსისგანაც სწავლობს და პირიქით, კრიტიკოსი აუარება რამეს გებულობს მეღვინეებისგან. ძალზე არასწორად იქცევა ყველა ის მეღვინე, რომელიც არავის აზრს არ ითვალისწინებს. სწორედ ამიტომაცაა ასეთ ტრაგიკურ მდგომარეობაში ქართული მეღვინეობა, რომ კომპანიების უმრავლესობა 1) ვერ ხედავს თავის მომხმარებელს და 2) ვერ ახერხებს მომხმარებლის აღზრდას. ქართულმა ღვინის კრიტიკამ, ღვინის მწერლობამ, ღვინის ჟურნალისტიკამ ზუსტად ეს საქმე უნდა გააკეთოს. ყველაფერს თავის სახელი უნდა დაარქვას, შექმნას საპოლემიკო ველი, სადაც ოპონენტები ცივად კი არ დაშორდებიან ერთმანეთს, არამედ შეთანხმდებიან.
2006 წელს მე და ჩემმა მეგობრებმა, გაზეთ ”24 საათიდან” და სხვა გამოცემებიდან, ასევე თავისუფალმა ავტორებმა, გადავწყიტეთ ქართული ღვინის მწერლობის კერა შეგვექმნა, გაზეთს ”მარანი” დავარქვით და 2 წლის განმავლობაში გამოვცემდით. იმავე პრეიოდში დაიწყო გამოსვლა გაზეთმა ”ქვევრმაც”, რომელსაც დავით თამარაშვილი რედაქტორობდა. ეს ის პერიოდი იყო, როცა ქართულ მეღვინეობას ყველაზე მეტად უჭირდა, ყველა დაბნეული იყო და ჩვენი ამ გამოცემებით გაჩნდა გარკვეული იმედები, რომ რუსეთზე ორიენტირებული ქართული მეღვინეობა ბოლოს და ბოლოს შემობრუნდებოდა თავისი ხალხისკენ და რომ ისინი ერთხელ და სამუდამოდ ჩაიქნევდნენ ხელს იმ დამღუპველ და გულგრილ ბაზარზე, როგორიც რუსეთის იყო. სამწუხაროდ, ამ იმედებს 2008 წლის აგვისტოში დაესვა წერტილი და ჩვენ 2 წლის განმავლობაში სხვა საშუალებების ცდა დავიწყეთ. 2008 წელს შევქმენით საიტი, უფრო სწორად კი ბლოგი ”მარანი”, რომელსაც დღეს vinoge.com ჰქვია და თავისი ფორუმიც აქვს და ზუსტად ორი წელია, ღვინით დაინტერესებული ადამიანების თავშეყრის მთავარ ინტერნეტ-სივრცეს წარმოადგენს საქართველოში. სწორედ ამ ბლოგისა და ფორუმის ბაზაზე შეიქმნა ერთი წლის წინ ”ღვინის კლუბიც”, რომელმაც უკვე რეალური (და არა ვირტუალური) ურთიერთობებისთვის შექმნა საფუძვლები, ყოველკვირეული სხდომებითა და სემინარებით, დეგუსტაციებით, ინფორმაციების გარცელებითა და საგანმანათლებლო პროგრამებით.
დღეს ”ღვინის კლუბისთვის”, ვფიქრობ, უმნიშვნელოვანესი მომენტი დადგა, რადგან 2 აპრილიდან გაზეთი ”24 საათი” და ”ღვინის კლუბი” ერთობლივ პროექტს იწყებენ. დაწყებას პირობითად ვამბობ, ეს უფრო გაგრძელებაა, აღდგენა, რადგან საუბარია გაზეთ ”მარანზე”, რომელიც ორწლიანი პაუზის შემდეგ კვლავ გამოვა და ამჯერად ქართველ მეღვინეებსა და მომხმარებლებს ყოველთვიურის ნაცვლად, ექნებათ ყოველკვირეული, 8-გვერდიანი გაზეთი, რომელიც დამატების სახით ჩაიდება Weekend-ში, ”24 საათის” საკვირაო ნომერში (Weekend-ი პარასკეობით გამოვა).
ბლოგის დასაწყისში სწორედ ამ ”ანონსს” ვგულისხმობდი, რადგან იმაზე, რაზეც ანონსში ვსაუბრობდი, ვფიქრობ, გარკვეულწილად ”ქართული ღვინის მწერლობის” მომავალიც იქნება დამოკიდებული და, შესაბამისად, ქართული ღვინის მომავალიც. ნუთუ არა ვართ ღვინის სამშობლო იმის ღირსი, რომ საკუთარი ღვინის მწერლებიც გვყავდეს? განათლებული, საქმეში ჩახედული ადამიანები, რომლებიც დაზღვეული იქნებიათ ყალბი პატრიოტული ვნებებისგანაც, სახელისუფლებო, ოპოზიციური თუ სხვა ცდუნებებისგან და მხოლოდ ორ რამეზე იზრუნებენ: ქართულ ღვინოზე და იმ ადამიანებზე, ვისაც ეს ღვინო მართლა უყვარს.
