დღეს ვისკის ჯერია.
ვისკი და ლიტერატურა, მოთხრობები და რომანები, სადაც ვისკის სვამენ, ნერვებს იწყნარებენ, გულ-მუცელს ითბობენ, სახეზე იპკურებენ, ჭრილობაზე ისხამენ. ვისკის სმაში ბევრს დრო გაჰყავს, ანდა სულაც ყინულების წკრიალით ტკბებიან. ყველაზე ხშირად ასეთი შემთხვევები ინგლისურენოვან ლიტერატურაში გვხვდება, XVIII საუკუნიდან მოყოლებული დღემდე, თუმცა ფრანგებსა და იაპონელებსაც ხშირად უყვართ ხოლმე ვისკით თავმოწონება. ვისკის სვამენ ინგლისურ გოთურ რომანებში, ჩარლზ მეტიურინის "მოხეტიალე მელმოტში" და სხვაგანაც, თუმცა ყველაზე ნიშნეული XX საუკუნის ლიტერატურული ლოთები არიან, ერნესტ ჰემინგუეის გმირებით დაწყებული, დაგლას კოუპლენდით დამთავრებული.
მოდით XIX საუკუნით დავიწყოთ, ვთქვათ, დიკენსით. მასთან ვისკის წყალთან გაზავებულს სვამენ. „პიკვიკის კლუბის ჩანაწერებში“ ერთ-ერთ ვისკით მთვრალს მოჩვენებაც კი გამოეცხადება, არტურ კონან დოილთან კი ძალიან მახვილგონივრული შენიშვნა გვხვდება. იქ ერთი ასაკოვანი შოტლანდიელი ახალგაზრდა ირლანდიელს ურჩევს, კარგი იქნებოდა თქვენი ირლანდიული სისხლი, ცოტაოდენი შოტლანდიური ვისკით გაგვეზავებინაო. ჯოზეფ კონრადის „ზღვის მგლები“ ვისკის კი არა, თხევად ცეცხლსა სვამენ, ხოლო ივლინ ვოსთან ვისკის ხან თბილი წყლით აზავებენ, ხანაც იმბირის ელით. ეს იმბირის (ჩვენებურად ამ მცენარეს "კოჭა" ან “ჯანჯაფილი” ჰქვია) ელით შეზავებული ვისკი, როგორც ჩანს, მოდაში იყო XX საუკუნის 20-30-იან წლებში, რადგან მას ბევრი სხვა მწერალიც ახსენებს, მაგალითად, ჯონ დოს პასოსი. მის რომანში "42-ე პარალელი" ძალიან ბევრსა სვამენ ამ სითხეს, ყველაფერს ვისკის სუნი უდის, "1919"-ში კი ზოგიერთი ჩიკაგოელი ლუდის კათხებიდანაც კი ყლურწავს მას.
შერვუდ ანდერსონთან ბავშვები მოცხრის ნაყენთან შერეულ ვისკის სვამენ, ზოგიერთი უფროსი კი ქალაქგარეთ მიემგზავრება, რათა არავინ შეუშალოს ხელი ვისკისთან განმარტოებაში.
ივლინ ვოს ერთი პერსონაჟი ამბობს, თუკი ჰოსპიტალში მიდიხართ მეგობრის მოსანახულებლად და ჯიბეში ვისკი არ გიდევთ, ჯობია საერთოდ არ მიხვიდეთ მასთანო. ჰოდა ამიტომაც, სტუმრად იქნება თუ მეგობრის მოსანახულებლად, ყველგან ვისკი დააქვთ ხოლმე, პატიჟითად ძირითადად ვისკიზე პატიჟებენ პერსონაჟები ერთმანეთს. ერთი გოგონა, სოლ ბელოუს რომანიდან, სწორედ ვისკის ამჯობინებს მარიხუანას, ასე იტყვის, არანაირი ბალახი, მხოლოდ ვისკი უნდა ვწრუპოო. ბლომად ვისკი ისმება ენტონი ბერჯესის "მექანიკურ ფორთოხალშიც", ოღონდ აქ ვისკის რძითაც აზავებენ ხოლმე. ბერჯესთანვე გვხვდება ვისკის ერთი ძალზე საინტერესო, თუმცა კი გამოგონილი, ლიტერატურული წარმოშობის სახეობა "Old Mortality". საქმე ისაა, რომ ეს სახელი ჰქვია ვალტერ სკოტის ერთ პერსონაჟს, მოხუც მესაფლავეს, ამავე სახელწოდების რომანიდან.
ჯონ აპდაიკის "ისთუიკელ ალქაჯებში" ერთ-ერთი "ალქაჯი" მხოლოდ იმიტომ სვამს ვისკის, რომ მისმა მწვანე თვალებმა ოქროს ნაპერწკლებით გაანათოს, უილიამ ფოლკნერთან კი ქალის თვალის ფერს არანაირი კავშირი არა აქვს ვისკისთან, აქ ამ ქალთა ჯანი უფრო სჭირდებათ, იმიტომ რომ ყველაზე ხშირად სწორედ მათ უწევთ ხოლმე ვისკის გამოსახდელად საჭირო წყლის ზიდვა.
ჩარლზ ბუკოვსკის ლოთი გმირები ძირითადად შოტლანდიურ ვისკის ანიჭებენ უპირატესობას - ბურბონთან შედარებით. ისინი ხან ლიმონის წვენით აზავებენ სასმელს, ხან წყლით, ხანაც თვრებიან და წვიმას უსმენენ. უყვართ ე.წ. "მისაბმელით" სმა, ლუდით და სხვა ალკოჰოლიანი სასმელებით. აიღებენ ერთ 750-გრამიანს, ლუდის მთელ “ბატარეას” და ბიფშტექსის შეწვამდე ნახევარი ბოთლის ჩარტყმას ასწრებენ.
ნორმან მეილერი წერს ერთგან, თუკი ვისკის სმით მოკვდები, შენი სული ქერის ყანაში მოხვდებაო, ტრუმენ კეპოტისთან კი მოხუცი გამყიდველი ჯოჯოხეთით ემუქრება ყველას, ვინც კი ნაღდ ვისკის ნამცხვრისთვის გაიმეტებს. ერთი კარგი განსაზღვრებაც არსებობს, რომელიც ოლდოს ჰაქსლის ეკუთვნის, მისი “კონტრაპუნქტის” ერთ-ერთი პერსონაჟი ამბობს, ჯოჯოხეთში ალბათ ცხელ ვისკის ასმევენო... კენ კიზისთან ცუდ ვისკის მტრედის ფსელს უწოდებენ (ერთი ჩემი მეგობარი ცუდ არაყზე ამბობს, ძაღლის რძეაო), სხვებს კიდევ, გული წყდებათ, რომ ჩაი "ერლ გრეი" ჩააყოლეს ვისკის და პირის გემო გაიფუჭეს.
თანამედროვე მწერლებიდან, ვისკის, ყველაზე მეტს ჰარუკი მურაკამის გმირები წრუპავენ. ეტყობა ამ კაცს, რომ იაპონელობის მიუხედავად, ამერიკულ პროზაზეა გაზრდილი, რაიმონდ კარვერისა და სხვათა მოთხრობებზე, თუმცა კი ყველაზე საინტერესო სცენა ლიტერატურიდან, რომელიც ვისკის შეეხება, გრემ გრინის რომანში გვხვდება, სახელწოდებით, "ჩვენი კაცი ჰავანაში". აქ ვისკის პატარა ბოთლებით გაწყობილ შაშს თამაშობენ, ერთ მხარეს სუფთა სკოჩებია ჩამწკრივებული, მეორე მხარეს კი - „ბლენდები“. ყოველი აყვანილი ქვა (ანუ ბოთლი) დალევას გულისხმობს, შესაბამისად "დამკა" ორი ბოთლია, ასე რომ, რაც უფრო მომგებიანი პოზიცია გაქვს, მით მეტი შანსია, რომ გაიტრიტო.
უსასრულოდ შეიძლება ვისკით მთვრალ პერსონაჟებზე წერა, რადგან წლების მანძილზე მართლაც დიდძალი მასალა დამიგროვდა ამის შესახებ და, ალბათ, კიდევ ბევრჯერ გადავეყრები ვისკით თვალებანთებულ გმირებს. ამიტომ აქ შევწყვეტ ამ გაუთავებელ ჩამონათვალს და ერთი რჩევით დავასრულებ ამ ბლოგს: შეურეველ ვისკის ისეთივე სიამოვნება შეუძლია მოგვანიჭოს, როგორც წყალუკრავ, ნამდვილ ლიტერატურას, მიუხედავად იმისა, არის თუ არა მასში ნახსენები "სიცოცხლის წყალი" (ანუ ვისკი). მთავარია, იმდენი დავლიოთ, რომ ნაბახუსევზე ვისკის ეტიკეტის წაკითხვა მაინც მოვახერხოთ.
ვისკი და ლიტერატურა, მოთხრობები და რომანები, სადაც ვისკის სვამენ, ნერვებს იწყნარებენ, გულ-მუცელს ითბობენ, სახეზე იპკურებენ, ჭრილობაზე ისხამენ. ვისკის სმაში ბევრს დრო გაჰყავს, ანდა სულაც ყინულების წკრიალით ტკბებიან. ყველაზე ხშირად ასეთი შემთხვევები ინგლისურენოვან ლიტერატურაში გვხვდება, XVIII საუკუნიდან მოყოლებული დღემდე, თუმცა ფრანგებსა და იაპონელებსაც ხშირად უყვართ ხოლმე ვისკით თავმოწონება. ვისკის სვამენ ინგლისურ გოთურ რომანებში, ჩარლზ მეტიურინის "მოხეტიალე მელმოტში" და სხვაგანაც, თუმცა ყველაზე ნიშნეული XX საუკუნის ლიტერატურული ლოთები არიან, ერნესტ ჰემინგუეის გმირებით დაწყებული, დაგლას კოუპლენდით დამთავრებული.
მოდით XIX საუკუნით დავიწყოთ, ვთქვათ, დიკენსით. მასთან ვისკის წყალთან გაზავებულს სვამენ. „პიკვიკის კლუბის ჩანაწერებში“ ერთ-ერთ ვისკით მთვრალს მოჩვენებაც კი გამოეცხადება, არტურ კონან დოილთან კი ძალიან მახვილგონივრული შენიშვნა გვხვდება. იქ ერთი ასაკოვანი შოტლანდიელი ახალგაზრდა ირლანდიელს ურჩევს, კარგი იქნებოდა თქვენი ირლანდიული სისხლი, ცოტაოდენი შოტლანდიური ვისკით გაგვეზავებინაო. ჯოზეფ კონრადის „ზღვის მგლები“ ვისკის კი არა, თხევად ცეცხლსა სვამენ, ხოლო ივლინ ვოსთან ვისკის ხან თბილი წყლით აზავებენ, ხანაც იმბირის ელით. ეს იმბირის (ჩვენებურად ამ მცენარეს "კოჭა" ან “ჯანჯაფილი” ჰქვია) ელით შეზავებული ვისკი, როგორც ჩანს, მოდაში იყო XX საუკუნის 20-30-იან წლებში, რადგან მას ბევრი სხვა მწერალიც ახსენებს, მაგალითად, ჯონ დოს პასოსი. მის რომანში "42-ე პარალელი" ძალიან ბევრსა სვამენ ამ სითხეს, ყველაფერს ვისკის სუნი უდის, "1919"-ში კი ზოგიერთი ჩიკაგოელი ლუდის კათხებიდანაც კი ყლურწავს მას.
შერვუდ ანდერსონთან ბავშვები მოცხრის ნაყენთან შერეულ ვისკის სვამენ, ზოგიერთი უფროსი კი ქალაქგარეთ მიემგზავრება, რათა არავინ შეუშალოს ხელი ვისკისთან განმარტოებაში.
ივლინ ვოს ერთი პერსონაჟი ამბობს, თუკი ჰოსპიტალში მიდიხართ მეგობრის მოსანახულებლად და ჯიბეში ვისკი არ გიდევთ, ჯობია საერთოდ არ მიხვიდეთ მასთანო. ჰოდა ამიტომაც, სტუმრად იქნება თუ მეგობრის მოსანახულებლად, ყველგან ვისკი დააქვთ ხოლმე, პატიჟითად ძირითადად ვისკიზე პატიჟებენ პერსონაჟები ერთმანეთს. ერთი გოგონა, სოლ ბელოუს რომანიდან, სწორედ ვისკის ამჯობინებს მარიხუანას, ასე იტყვის, არანაირი ბალახი, მხოლოდ ვისკი უნდა ვწრუპოო. ბლომად ვისკი ისმება ენტონი ბერჯესის "მექანიკურ ფორთოხალშიც", ოღონდ აქ ვისკის რძითაც აზავებენ ხოლმე. ბერჯესთანვე გვხვდება ვისკის ერთი ძალზე საინტერესო, თუმცა კი გამოგონილი, ლიტერატურული წარმოშობის სახეობა "Old Mortality". საქმე ისაა, რომ ეს სახელი ჰქვია ვალტერ სკოტის ერთ პერსონაჟს, მოხუც მესაფლავეს, ამავე სახელწოდების რომანიდან.
ჯონ აპდაიკის "ისთუიკელ ალქაჯებში" ერთ-ერთი "ალქაჯი" მხოლოდ იმიტომ სვამს ვისკის, რომ მისმა მწვანე თვალებმა ოქროს ნაპერწკლებით გაანათოს, უილიამ ფოლკნერთან კი ქალის თვალის ფერს არანაირი კავშირი არა აქვს ვისკისთან, აქ ამ ქალთა ჯანი უფრო სჭირდებათ, იმიტომ რომ ყველაზე ხშირად სწორედ მათ უწევთ ხოლმე ვისკის გამოსახდელად საჭირო წყლის ზიდვა.
ჩარლზ ბუკოვსკის ლოთი გმირები ძირითადად შოტლანდიურ ვისკის ანიჭებენ უპირატესობას - ბურბონთან შედარებით. ისინი ხან ლიმონის წვენით აზავებენ სასმელს, ხან წყლით, ხანაც თვრებიან და წვიმას უსმენენ. უყვართ ე.წ. "მისაბმელით" სმა, ლუდით და სხვა ალკოჰოლიანი სასმელებით. აიღებენ ერთ 750-გრამიანს, ლუდის მთელ “ბატარეას” და ბიფშტექსის შეწვამდე ნახევარი ბოთლის ჩარტყმას ასწრებენ.
ნორმან მეილერი წერს ერთგან, თუკი ვისკის სმით მოკვდები, შენი სული ქერის ყანაში მოხვდებაო, ტრუმენ კეპოტისთან კი მოხუცი გამყიდველი ჯოჯოხეთით ემუქრება ყველას, ვინც კი ნაღდ ვისკის ნამცხვრისთვის გაიმეტებს. ერთი კარგი განსაზღვრებაც არსებობს, რომელიც ოლდოს ჰაქსლის ეკუთვნის, მისი “კონტრაპუნქტის” ერთ-ერთი პერსონაჟი ამბობს, ჯოჯოხეთში ალბათ ცხელ ვისკის ასმევენო... კენ კიზისთან ცუდ ვისკის მტრედის ფსელს უწოდებენ (ერთი ჩემი მეგობარი ცუდ არაყზე ამბობს, ძაღლის რძეაო), სხვებს კიდევ, გული წყდებათ, რომ ჩაი "ერლ გრეი" ჩააყოლეს ვისკის და პირის გემო გაიფუჭეს.
თანამედროვე მწერლებიდან, ვისკის, ყველაზე მეტს ჰარუკი მურაკამის გმირები წრუპავენ. ეტყობა ამ კაცს, რომ იაპონელობის მიუხედავად, ამერიკულ პროზაზეა გაზრდილი, რაიმონდ კარვერისა და სხვათა მოთხრობებზე, თუმცა კი ყველაზე საინტერესო სცენა ლიტერატურიდან, რომელიც ვისკის შეეხება, გრემ გრინის რომანში გვხვდება, სახელწოდებით, "ჩვენი კაცი ჰავანაში". აქ ვისკის პატარა ბოთლებით გაწყობილ შაშს თამაშობენ, ერთ მხარეს სუფთა სკოჩებია ჩამწკრივებული, მეორე მხარეს კი - „ბლენდები“. ყოველი აყვანილი ქვა (ანუ ბოთლი) დალევას გულისხმობს, შესაბამისად "დამკა" ორი ბოთლია, ასე რომ, რაც უფრო მომგებიანი პოზიცია გაქვს, მით მეტი შანსია, რომ გაიტრიტო.
უსასრულოდ შეიძლება ვისკით მთვრალ პერსონაჟებზე წერა, რადგან წლების მანძილზე მართლაც დიდძალი მასალა დამიგროვდა ამის შესახებ და, ალბათ, კიდევ ბევრჯერ გადავეყრები ვისკით თვალებანთებულ გმირებს. ამიტომ აქ შევწყვეტ ამ გაუთავებელ ჩამონათვალს და ერთი რჩევით დავასრულებ ამ ბლოგს: შეურეველ ვისკის ისეთივე სიამოვნება შეუძლია მოგვანიჭოს, როგორც წყალუკრავ, ნამდვილ ლიტერატურას, მიუხედავად იმისა, არის თუ არა მასში ნახსენები "სიცოცხლის წყალი" (ანუ ვისკი). მთავარია, იმდენი დავლიოთ, რომ ნაბახუსევზე ვისკის ეტიკეტის წაკითხვა მაინც მოვახერხოთ.
