2004 წლის 4 იანვრის საპრეზიდენტო არჩევნებში მიხეილ სააკაშვილმა ამომრჩეველთა 96%-ის ხმები მოიპოვა, 2008 წლის 5 იანვრის არჩევნები კი მანვე 53%-ით მოიგო. მიმდინარე პოლიტიკური მომენტი გაგრძელებაა იმ გზისა, რაც ქვეყნის პირველმა ლიდერმა და, მასთან ერთად, საქართველოს სახელმწიფომაც ამ ორ არჩევნებს შორის გაიარა.
2004 წლის თებერვალში, პრეზიდენტად პირველი ვადით არჩევიდან ერთ თვეში, მიხეილ სააკაშვილმა მოსკოვში, რადიოკომპანია „ეხო მოსკვის“ ჟურნალისტთან საუბრისას, ამგვარად შეაფასა თავისი სამომავლო კარიერა: „კარგად ვაცნობიერებ, რას ნიშნავს ამომრჩეველთა 96%-ის ნდობა. ჯერ 36 წლის ვარ და ამიერიდან მხოლოდ ქვევით თუ დავეშვები, ზევით გზა აღარ არის“.
ამ სევდიანი ფრაზის წარმოთქმიდან თითქმის 4 წლის შემდეგ ჩატარებულ ვადამდელ საპრეზიდენტო არჩევნებში მიხეილ სააკაშვილმა, ოფიციალური ინფორმაციით, ამომრჩეველთა 53,47%-ის ხმები მიიღო. ყველაფერი ზუსტად ისე მოხდა, როგორც პრეზიდენტი ვარაუდობდა – მის მიმართ მხარდაჭერა მკვეთრად შემცირდა.
ის ფაქტი, რომ მიხეილ სააკაშვილის რეიტინგი პირველი არჩევნების შემდეგ უსათუოდ ქვევით დაიწევდა, თავისთავად გულისხმობდა ორგვარ შესაძლებლობას. 96%-იანი ნდობა საზოგადოების მოაზროვნე ნაწილის მიერ თავიდანვე ფასდებოდა, როგორც არა საამაყოდ მაღალი მაჩვენებელი, არამედ, როგორც დაბალი ნიშნული ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების გზაზე. შესაბამისად, პრეზიდენტის საარჩევნო პროცენტი მომავალ არჩევნებში შემცირდებოდა ორი შესაძლო მიზეზიდან ერთ-ერთით: ან დემოკრატიის და პლურალიზმის განვითარების შედეგად, ან მიხეილ სააკაშვილის მიმართ ნდობის კლების გამო. სააკაშვილის კარგი პრეზიდენობის დასტური სწორედ ის იქნებოდა, თუკი შემდეგი არჩევნებისთვის სამოქალაქო საზოგადოება აღმოჩნდებოდა უფრო ძლიერი, ამომრჩეველი – უფრო კრიტიკული და მომთხოვნი, პრეზიდენტობის კანდიდატები – ღირსეული და არა ერთი, ხოლო გარემო – კონკურენტული და სამართლიანი. ამ შემთხვევაში, მიხეილ სააკაშვილის საარჩევნო პროცენტი ქვევით დაიწევდა, მაგრამ ქვეყანა მყარად დაადგებოდა დემოკრატიული განვითარების გზას და ამის დასტური იქნებოდა სამართლიანი არჩევნების პირობებში ერთი ღირსეული კანდიდატის გამარჯვება სხვა ღირსეულ კანდიდატებზე. პოლიტიკური პროცესის ამგვარი განვითარების პირობებში, პრეზიდენტობის მეორე ვადის მოგება 53%-ით მართლაც სასახელო იქნებოდა მიხეილ სააკაშვილისთვის. ეს იქნებოდა უფრო დიდი წარმატება, ვიდრე, თუნდაც, ვარდების რევოლუცია.
მაგრამ პროცესები სხვაგვარად განვითარდა. პირველ რიგში ის უნდა ითქვას, რომ საპრეზიდენტო არჩევნები ვადაზე ადრე დაინიშნა, როგორც პოლიტიკური კრიზისის განმუხტვის ყველაზე ეფექტიანი საშუალება. კრიზისი გამოიხატა ხელისუფლების დაპირისპირებით საზოგადოების საპროტესტოდ განწყობილ ნაწილთან, მიტინგის სამჯერადი დაშლა-დარბევით 2007 წლის 7 ნოემბერს, ტელეკომპანია „იმედში“ სპეცდანიშნულების რაზმის შესვლით და საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებით. ამ ფონზე პრეზიდენტის გადადგომა და ვადამდელი არჩევნები, რომელიც, ოფიციალური მონაცემებით, მიხეილ სააკაშვილმა პირველსავე ტურში მოიგო, ცხადია, ვერ დაადასტურებდა ქვეყანაში დემოკრატიის გამტკიცებას და სააკაშვილის წარმატებულ პრეზიდენტობას.
2004 წელს, როდესაც ახლად არჩეული პრეზიდენტი „ეხო მოსკვის“ მსმენელებს ესაუბრებოდა, საქართველოს სამი პოლიტიკური ლიდერი ჰყავდა: მიხეილ სააკაშვილი, ზურაბ ჟვანია და ნინო ბურჯანაძე. ქვეყნის მომავალი განვითარება დიდწილად იყო დამოკიდებული იმ ფაქტორზე, თუ რამდენად თანაბრად გადანაწილდებოდა რეალური ძალაუფლება ამ სამ ლიდერს შორის, რომელთაგან ორი ხელისუფლების სხვადასხვა შტოს ხელმძღვანელობდა. ძალაუფლების გადანაწილება არ შედგა და ამ ფაქტმაც დაადასტურა, რომ მეორე არჩევნებზე მიხეილ სააკაშვილი არ მისულა, როგორც გამარჯვებული ლიდერი.
2004 წელს არსებობდა კარგი შესაძლებლობა, რომ „დაღმავალი გზით“, რომელზეც მიხეილ სააკაშვილი მოსკოვში საუბრობდა, იგი, თავის ქვეყანასთან ერთად, სინამდვილეში, გაცილებით „მაღლა“ აღმოჩენილიყო და თავდაპირველი 96%-იანი ნდობა ამით გაემართლებინა.
მაგრამ საარჩევნო პროცენტების კლება პირდაპირ დაუკავშირდა ხელისუფლების და პირადად პრეზიდენტის მიმართ ნდობის შემცირებას, რაც, თავის მხრივ, გამოიწვია დემოკრატიის დეფიციტმა, არჩევითი ორგანოების, პირველ რიგში, პარლამენტის დასუსტებამ, ძალისმიერმა პოლიტიკამ, გადაწყვეტილებების მიღებამ პრეზიდენტის გარემოცვის ვიწრო წრის მიერ. საბოლოოდ, ოპტიმისტური და პესიმისტური შესაძლებლობებიდან უარესი სცენარი გათამაშდა. პრეზიდენტის პროგნოზი – ამეირიდან მხოლოდ ქვევით თუ დავეშვებიო – პირდაპირი მნიშვნელობით აუხდა პირადად მასაც და, მასთან ერთად, ჩვენს საერთო სამშობლოსაც.
2004 წლის თებერვალში, პრეზიდენტად პირველი ვადით არჩევიდან ერთ თვეში, მიხეილ სააკაშვილმა მოსკოვში, რადიოკომპანია „ეხო მოსკვის“ ჟურნალისტთან საუბრისას, ამგვარად შეაფასა თავისი სამომავლო კარიერა: „კარგად ვაცნობიერებ, რას ნიშნავს ამომრჩეველთა 96%-ის ნდობა. ჯერ 36 წლის ვარ და ამიერიდან მხოლოდ ქვევით თუ დავეშვები, ზევით გზა აღარ არის“.
ამ სევდიანი ფრაზის წარმოთქმიდან თითქმის 4 წლის შემდეგ ჩატარებულ ვადამდელ საპრეზიდენტო არჩევნებში მიხეილ სააკაშვილმა, ოფიციალური ინფორმაციით, ამომრჩეველთა 53,47%-ის ხმები მიიღო. ყველაფერი ზუსტად ისე მოხდა, როგორც პრეზიდენტი ვარაუდობდა – მის მიმართ მხარდაჭერა მკვეთრად შემცირდა.
ის ფაქტი, რომ მიხეილ სააკაშვილის რეიტინგი პირველი არჩევნების შემდეგ უსათუოდ ქვევით დაიწევდა, თავისთავად გულისხმობდა ორგვარ შესაძლებლობას. 96%-იანი ნდობა საზოგადოების მოაზროვნე ნაწილის მიერ თავიდანვე ფასდებოდა, როგორც არა საამაყოდ მაღალი მაჩვენებელი, არამედ, როგორც დაბალი ნიშნული ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების გზაზე. შესაბამისად, პრეზიდენტის საარჩევნო პროცენტი მომავალ არჩევნებში შემცირდებოდა ორი შესაძლო მიზეზიდან ერთ-ერთით: ან დემოკრატიის და პლურალიზმის განვითარების შედეგად, ან მიხეილ სააკაშვილის მიმართ ნდობის კლების გამო. სააკაშვილის კარგი პრეზიდენობის დასტური სწორედ ის იქნებოდა, თუკი შემდეგი არჩევნებისთვის სამოქალაქო საზოგადოება აღმოჩნდებოდა უფრო ძლიერი, ამომრჩეველი – უფრო კრიტიკული და მომთხოვნი, პრეზიდენტობის კანდიდატები – ღირსეული და არა ერთი, ხოლო გარემო – კონკურენტული და სამართლიანი. ამ შემთხვევაში, მიხეილ სააკაშვილის საარჩევნო პროცენტი ქვევით დაიწევდა, მაგრამ ქვეყანა მყარად დაადგებოდა დემოკრატიული განვითარების გზას და ამის დასტური იქნებოდა სამართლიანი არჩევნების პირობებში ერთი ღირსეული კანდიდატის გამარჯვება სხვა ღირსეულ კანდიდატებზე. პოლიტიკური პროცესის ამგვარი განვითარების პირობებში, პრეზიდენტობის მეორე ვადის მოგება 53%-ით მართლაც სასახელო იქნებოდა მიხეილ სააკაშვილისთვის. ეს იქნებოდა უფრო დიდი წარმატება, ვიდრე, თუნდაც, ვარდების რევოლუცია.
მაგრამ პროცესები სხვაგვარად განვითარდა. პირველ რიგში ის უნდა ითქვას, რომ საპრეზიდენტო არჩევნები ვადაზე ადრე დაინიშნა, როგორც პოლიტიკური კრიზისის განმუხტვის ყველაზე ეფექტიანი საშუალება. კრიზისი გამოიხატა ხელისუფლების დაპირისპირებით საზოგადოების საპროტესტოდ განწყობილ ნაწილთან, მიტინგის სამჯერადი დაშლა-დარბევით 2007 წლის 7 ნოემბერს, ტელეკომპანია „იმედში“ სპეცდანიშნულების რაზმის შესვლით და საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებით. ამ ფონზე პრეზიდენტის გადადგომა და ვადამდელი არჩევნები, რომელიც, ოფიციალური მონაცემებით, მიხეილ სააკაშვილმა პირველსავე ტურში მოიგო, ცხადია, ვერ დაადასტურებდა ქვეყანაში დემოკრატიის გამტკიცებას და სააკაშვილის წარმატებულ პრეზიდენტობას.
2004 წელს, როდესაც ახლად არჩეული პრეზიდენტი „ეხო მოსკვის“ მსმენელებს ესაუბრებოდა, საქართველოს სამი პოლიტიკური ლიდერი ჰყავდა: მიხეილ სააკაშვილი, ზურაბ ჟვანია და ნინო ბურჯანაძე. ქვეყნის მომავალი განვითარება დიდწილად იყო დამოკიდებული იმ ფაქტორზე, თუ რამდენად თანაბრად გადანაწილდებოდა რეალური ძალაუფლება ამ სამ ლიდერს შორის, რომელთაგან ორი ხელისუფლების სხვადასხვა შტოს ხელმძღვანელობდა. ძალაუფლების გადანაწილება არ შედგა და ამ ფაქტმაც დაადასტურა, რომ მეორე არჩევნებზე მიხეილ სააკაშვილი არ მისულა, როგორც გამარჯვებული ლიდერი.
2004 წელს არსებობდა კარგი შესაძლებლობა, რომ „დაღმავალი გზით“, რომელზეც მიხეილ სააკაშვილი მოსკოვში საუბრობდა, იგი, თავის ქვეყანასთან ერთად, სინამდვილეში, გაცილებით „მაღლა“ აღმოჩენილიყო და თავდაპირველი 96%-იანი ნდობა ამით გაემართლებინა.
მაგრამ საარჩევნო პროცენტების კლება პირდაპირ დაუკავშირდა ხელისუფლების და პირადად პრეზიდენტის მიმართ ნდობის შემცირებას, რაც, თავის მხრივ, გამოიწვია დემოკრატიის დეფიციტმა, არჩევითი ორგანოების, პირველ რიგში, პარლამენტის დასუსტებამ, ძალისმიერმა პოლიტიკამ, გადაწყვეტილებების მიღებამ პრეზიდენტის გარემოცვის ვიწრო წრის მიერ. საბოლოოდ, ოპტიმისტური და პესიმისტური შესაძლებლობებიდან უარესი სცენარი გათამაშდა. პრეზიდენტის პროგნოზი – ამეირიდან მხოლოდ ქვევით თუ დავეშვებიო – პირდაპირი მნიშვნელობით აუხდა პირადად მასაც და, მასთან ერთად, ჩვენს საერთო სამშობლოსაც.
