ანტიგმირი

რადგან ფეისბუქი არ მაქვს, ცხელ ამბებს რამდენიმე დღის დაგვიანებით ვგებულობ ხოლმე. ამ შემთხვევაშიც ასე მოხდა. მოკლედ, ცოტა ხნის წინ სოციალურ ქსელებში ერთი საქმე გაირჩა. კერძოდ, ბევრი ადამიანი მწერალ ზურა ლეჟავას წინააღმდეგ ამხედრებულიყო. რაში აღარ სდებდნენ მას ბრალს. თან ყველა რაღაცას მოუწოდებდა, ურჩევდა, აბრალებდა. თურმე ხალხი იმან აღაშფოთა, რომ ლეჟავამ თქვა ის, რასაც ფიქრობდა. ოპა! ვერ მოსვლია კარგი ამბავი. ჩვენი მწერლები ხომ ზურგს უკან ლაპარაკს არიან მიჩვეულნი. არადა, ლეჟავამ თქვა, რომ საკუთარ ლიტერატურას იგი უფრო მაღალი დონისად თვლის, ვიდრე კოტე ჯანდიერის, ბესო ხვდელიძისა და მაკა მიქელაძის ოპუსებს ერთად აღებულს. დიდი ამბავი. რომელი ქართველი მწერალი არ ფიქრობს, რომ მისი ნაწერი სხვისას სჯობია? თუმცა ხმამაღლა ვერავინ ბედავს ამის თქმას. მილოშ ფორმანის „ამადეუსში“ ერთი ასეთი სცენაა (ეს ეპიზოდი სიტყვასიტყვით არ მახსოვს, ამიტომ მის თავისუფალ ვარიანტს შემოგთავაზებთ): მეფის კარზე მისულ მოცარტს გამოუცხადებენ, რომ მისი კონცერტი გადაიდო. მოცარტი კითხულობს მიზეზს. რაზეც პასუხობენ, რომ იგი არ არის ერთადერთი კომპოზიტორი ვენაში. მოცარტი კი ამ დროს იტყვის: „ჰო, მაგრამ მე საუკეთესო ვარ“. მოკლედ, ლეჟავამ თქვა, რომ იგი სჯობია რამდენიმე თანამედროვე ქართველ მწერალს. რა, არ მოსულა? მაღალ წრეებში ასე არ იქცევიან? მერედა ვინ მიაწერა ზურაბ ლეჟავა მაღალ წრეებს? მთელი ხიბლიც სწორედ ისაა, რომ ლეჟავას წარმოდგენა არა აქვს მაღალ წრეებზე და იქ მიღებულ ქცევის წესებზე. პირდაპირ თუ ვიტყვით, ლეჟავა დაბალი წრის კაცია. მას არც კარგი ოჯახიშვილობა ჰქონია, თბილ ოთახში მოყუჩებულს რომ ეწერა, და არც გავლენიანი მეგობრები ჰყოლია, ვინც მის კეთილდღეობას უზრუნველყოფდა. ყოველთვის აუტანელ პირობებში წერდა: ციხეში, სადაც 16 წელი იჯდა, და ქუჩაში - მშრალ ხიდზე წლების განმავლობაში ჰყიდდა საკუთარ ხელნაკეთობებს. დღეს კი სახლში წერს, რომელიც ვითომ თბილისში, სინამდვილეში კი სადღაც ევას პავაროტში მდებარეობს. ამიტომაცაა, მის პროზას იაფფასიანი არყის, „კალბასისა“ და ექსკრემენტების სუნი რომ ასდის. და ამიტომაც ზეპური საზოგადოება ვერასდროს აღმოაჩენს მის ტექსტებში საკუთარ საიდენტიფიკაციო ნიშნებს. ზურა ლეჟავა დაუვარცხნელი, მოუთვინიერებელი და მშიერი კაცია. ამიტომაც ღელავენ დავარცხნილები, მოთვინიერებულები და მაძღრები. შარშანწინ, როცა ლეჟავას „საბა“ არ მისცეს იმ წლის სრულიად უკონკურენტო პროზაული კრებულის გამო, წერილი გამოვაქვეყნე, სადაც მის ნაივურ მოთხრობებს ფიროსმანის ნახატებს ვადარებდი და ვამბობდი, მისი ტექსტები სისხლით, ოფლითა და ცრემლებითაა-მეთქი დაწერილი. ცხადია, იმ კრებულში ყველა მოთხრობა ერთი დონისა და წონის არაა, ზოგან ტექსტი გაუმართავია, ხან არქიტექტონიკაა დარღვეული, ხან ფინალი არ ვარგა, და ა.შ., სამაგიეროდ ყველაფერი ნაღდია. და ნაივური. ლეჟავას პროზის მთელი ხიბლიც სწორედ ამ ნაივურობაშია. ფილმ „ფიროსმანში“ ერთგან ნიკალა გულუბრყვილოდ ამბობს: მაღლიდან წმინდა გიორგი მადგას თავზე მათრახით ხელში და მეუბნება, დახატე, ნიკალა, დახატეო! არ ვიცი, ადგას თუ არა ლეჟავას თავზე ვინმე, მაგრამ იგი წერს. მის ნაივურ ნაწერს კი მრავალთა შორის გამოარჩევ, როგორც იმავე ფიროსმანის ნახატებს, სადაც ასევე დარღვეულია პერსპექტივა, მასშტაბები და სიმეტრია. დღეს ლეჟავას დასცინიან, არ იმჩნევენ. ამიტომ ამ ბლოგს იმავე სიტყვებით დავამთავრებ, რითაც ჩემს ძველ წერილს ვამთავრებდი: „თვალები ტრაკში უნდა გქონდეს ან არ უნდა გქონდეს თვალები საერთოდ, რომ ვერ შეამჩნიო „ბავშვის ნაკბენი კარალიოკზე ოქტომბრის თვეში“.