თინა ხიდაშელი: ჩვენ ან ერთად გავიმარჯვებთ, ან ერთად დავმარცხდებით!

2016 წლის 1 მაისს ზუსტად ერთი წელიწადი გავიდა მას შემდეგ, რაც საქართველოს სამხედრო ძალებს სათავეში პირველად ჩაუდგა ქალი თავდაცვის მინისტრი. რადიო თავისუფლებასთან საუბარში, ერთი წლის წინ, თინა ხიდაშელმა თავისი მინისტრობის მთავარ ამოცანად საქართველოში ფრანგული საჰაერო თავდაცვითი ქოლგის მშენებლობა, ჯარისკაცებისა და მათი ოჯახის წევრების მოტივაციის ამაღლება და არმიის ელიტურ სახელმწიფოებრივ სტრუქტურად ჩამოყალიბება დაასახელა. დღეს თინა ხიდაშელი კვლავ რადიო თავისუფლების სტუმარია.

კობა ლიკლიკაძე: ერთი წელიწადი არ არის დიდი დრო დიდი ამოცანების გადასაჭრელად, მაგრამ შეგიძლიათ გვითხრათ, ამ სამიდან რომელი ამოცანა იქნა მიღწეული, რომელია განხორციელების პროცესში და რომელი აღმოჩნდა არარეალური?

თინა ხიდაშელი: მარტივი არაფერი არ არის დღევანდელ მსოფლიოში, განსაკუთრებით, როცა თავდაცვაზე და უსაფრთხოებაზე ვსაუბრობთ. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ყოველი დილა, რომელიც თენდება, სულ უფრო და უფრო მეტ კითხვას აჩენს, სულ უფრო და უფრო მეტი უსაფრთხოების მექანიზმების აუცილებლობას აჩენს მთელ მსოფლიოში, რომლის ნაწილიც არის საქართველო... მიუხედავად ამისა, ვფიქრობ, რომ საკმაოდ წარმატებულად ვმოქმედებთ, საკმაოდ წარმატებულად მივდივართ ნატოსკენ მიმავალ გზაზე, ძალიან ბევრ სიახლეს ველოდებით ვარშავის სამიტისაგან, პრაქტიკული მექანიზმების თვალსაზრისით.

კობა ლიკლიკაძე: ფრანგულ უსაფრთხოების კონტრაქტს რომ დავუბრუნდეთ... ყოფილმა თავდაცვის მინისტრმა ირაკლი ალასანიამ განაცხადა, რომ „თქვენ ამ პროექტზე მუშაობის პროცესში პოლიტიკური ჩარჩოები დაგიწესეს“. თქვენ კი, პასუხად, ალასანია თქვენს წინააღმდეგ გაჩაღებულ რუსულ პროპაგანდაში დაადანაშაულეთ. რა გამოდის - მოქმედი და ყოფილი მინისტრი ერთმანეთში ვერ იყოფთ იმ დათვის ტყავს, რომელიც არ მოგიკლავთ? რეალურად, ფრანგული უსაფრთხოების ქოლგა ხომ მართლა არ არსებობს?

თინა ხიდაშელი: არა, ეს ასე არ არის. კონტრაქტი იმის კონტრაქტია, რომ მას აქვს თავის წესები. რას ნიშნავს, ფრანგული უსაფრთხოების ქოლგა არ არსებობს?! ის არსებობს, ის ძალაშია და ის მოქმედებაშია მოყვანილი! ეს არ ნიშნავს, რომ ქართული ცა დღეს დაფარულია ამ ტექნიკით. ეს შეუძლებელია, რადგან, კიდევ ერთხელ ვამბობ, კონტრაქტი იმიტომ იდება, რომ ამ კონტრაქტს აქვს თავისი წესები და პირობები. 2017 წლის იანვრიდან ჩვენ უკვე დავიწყებთ მიღებას საჰაერო თავდაცვითი სისტემის ტექნიკური საშუალებების და ასე იყო კონტრაქტის წესებით გათვალისწინებული.

ოკუპაციასთან შემრიგებლური შეურიგებლობა

კობა ლიკლიკაძე: ქართულ-ამერიკული სწავლება „ღირსეული პარტნიორის“ დაწყების საზეიმო ცერემონიაზე თქვენ განაცხადეთ, რომ „საქართველოს ხელისუფლება არ შეეგუება ოკუპაციას“. იგივე გაიმეორა პრეზიდენტმა 17 მაისს კადეტების წინაშე გამოსვლის დროს ქუთაისში. რას ნიშნავს ეს სიტყვები? ფაქტია, რომ ამ რვა წლის განმავლობაში რუსეთი სწევს და სწევს უკანონო საზღვარს საქართველოს სიღრმეში, საქართველომ კი ერთი ნაბიჯითაც ვერ წაიწია წინ საკუთარი სახელმწიფო საზღვრის აღდგენისკენ.

​თინა ხიდაშელი: არავინ არ იცის, ეს პროცესი დასრულებულია თუ არა. ეს იმაზე იქნება დამოკიდებული, თუ რომელ დღეს და რომელ დილას რა გადაწყვეტილებას მიიღებს რუსეთის ხელისუფლება. ამიტომ აქ ძნელი სათქმელია, თუ ბოლო სად არის. რაც შეეხება ჩვენს მოქმედებებს, დიახ, საქართველოს ხელისუფლებისათვის, ამ წუთის მდგომარეობით, ოკუპაცია არ დასრულებულა. ოკუპაცია საქართველოში მიმდინარეა, ეფექტურია, სახეზეა და ყოველდღიურად თავის თავს გვახსენებს. და ოკუპაციამ თავი ამ რამდენიმე დღის წინაც გაგვახსენა, როცა 9 ჩვენი თანამოქალაქე დააკავეს და ცხინვალის იზოლატორისკენ წაიყვანეს... აქ არის რამდენიმე არჩევანი, რაც ხელისუფლებას შეუძლია გააკეთოს. შეგიძლია იყო ძალიან ემოციური, იყო სუპერპატრიოტული და ერთ დღეს გამოაცხადო: მორჩა, ჩვენი მოთმინების ფიალა აივსო და წავედით! მაგრამ ამის შედეგი რა იქნება? საქართველოს ხელისუფლება ძალიან პრაგმატულ პოლიტიკას ატარებს და ჩვენ ვამბობთ ისე, როგორც, დაახლოებით, 50 წლის წინ აღმოსავლეთ გერმანიაში, სადაც ყოველდღე ელოდნენ ბერლინის კედლის დაცემას. მე იმ ადამიანებს მივეკუთვნები, რომლებიც ფიქრობენ, რომ ისტორიას აქვს თავისი წესები: ოკუპაცია აუცილებლად მთავრდება და, როგორც წესი, იმპერიები აუცილებლად ინგრევა.

კობა ლიკლიკაძე: აპრილის დასაწყისში, როდესაც უკიდურესად დაიძაბა ვითარება მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის დაპირისპირების ხაზზე, თქვენ სათითაოდ ესაუბრეთ აზერბაიჯანისა და სომხეთის თავდაცვის მინისტრებს და მშვიდობას დაუჭირეთ მხარი. ორი დღის წინ, აზერბაიჯანის ქალაქ გაბალაში თურქეთისა და აზერბაიჯანის თავდაცვის მინისტრებთან შეხვედრაზე, განაცხადეთ მზადყოფნა, რომ მომავალი წლის გაზაფხულზე საქართველომ უმასპინძლოს აზერბაიჯანის, თურქეთისა და საქართველოს ერთობლივ სამხედრო წვრთნებს. თქვენ ეს სწორ ნაბიჯად მიგაჩნიათ ორ მეზობელს შორის ასეთი დაძაბულობის ფონზე?

თინა ხიდაშელი: სწორი არის ის, როდესაც გაქვს თანამიმდევრული პოლიტიკა. ჩვენ ასეთი წვრთნები ძალიან დიდი ხანია გვაქვს. მაგალითად, საჩხერის სამთო-მომზადების ცენტრში ქართველი, თურქი, აზერბაიჯანელი, სომეხი და ძალიან ბევრი ქვეყნის შეიარაღებული ძალების წარმომადგენლები უკვე მრავალი წლის განმავლობაში გადიან წვრთნებს. სამწუხაროდ, აზერბაიჯანელი და სომეხი სამხედროები ერთობლივ წვრთნებში მონაწილეობას არ ღებულობენ. რაც შეეხება, ქართულ-აზერბაიჯანულ-თურქულ სამხედრო წვრთნებს, ეს ყოველწლიურად ტარდება როტაციული წესით. შარშან გაიმართა თურქეთში, წელს ტარდება აზერბაიჯანში და მე შევთავაზე, რომ გაისად სწავლებას საქართველომ უმასპინძლოს. ახლა დავიკავოთ პოზა, რომ ეს ხდება და არ მომხდარა აქამდე და თავი შევიკავოთ იმისგან, რასაც ორი წელია ვაკეთებთ და ამაზე არ ვილაპარაკოთ, ჩემი აზრით, ყველაზე არასწორი ეს არის.

„საქართველოში ქუჩაში ნატოს დროშებით არავის არბენინებენ“

კობა ლიკლიკაძე: საქართველოში არიან პოლიტიკოსები, მათ შორის, თქვენი ყოფილი თანაკოალიციელები, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ საქართველომ იმთავითვე უპერსპექტივო საგარეო ვექტორი აირჩია ნატოში გაწევრიანების გზაზე დადგომით. ისინი ხშირად იშველიებენ ფინეთის მაგალითს, რომელმაც უარი თქვა ნატოში გაწევრიანებაზე, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, არის ეკონომიკურად ძლიერი, დემოკრატიის თვალსაზრისით მიმზიდველი და ისეთივე დაცული ევროპული ქვეყანა, როგორიც ნატოს წევრი სახელმწიფოებია. ამ ოპონენტებს რას უპასუხებდით?

​თინა ხიდაშელი: ეს ჩვეულებრივი, დემოკრატიის თანმდევი პროცესია. საქართველოში დღეს არავის გამოხატვის და სიტყვის უფლებას არ ზღუდავენ. ოთხი წლის წინანდელ საქართველოსგან განსხვავება სწორედ ეს არის. არავის არ აიძულებენ ირბინოს ქუჩაში ნატოს დროშებით და იძახოს, რომ უნდა ნატოში, თუ მას ეს სინამდვილეში არ სურს. ადამიანებს შეუძლიათ მოსწონდეთ ოკუპაციაც, მათ შორის.

კობა ლიკლიკაძე: იქნებ სწორედ იმიტომ, რომ არავინ არ იზღუდება, ხომ არ ფიქრობთ, რომ სწორედ ნეიტრალიტეტის მხარეს შეიძლება გადაიხაროს მოსახლეობის უფრო დიდი ნაწილის სიმპათია იმ ფონზე, როდესაც ალიანსი აჭიანურებს საქართველოს მიღებას თავის რიგებში, ხოლო რუსეთიდან სულ უფრო ძლიერდება აგრესია და სულ უფრო მეტი და მეტი ზეწოლაა საქართველოს ხელისუფლებაზე?

თინა ხიდაშელი: საკითხი ძალიან მარტივად დგას. ჯერ ეს ერთი, თუ მოსახლეობა ასე გადაწყვეტს, ეს გადაწყვეტილება არჩევნების შედეგებში აისახება. და ჩვენ ყველანი ერთად ან გავიმარჯვებთ, ან დავმარცხდებით არჩევნებში. „ყველანი ერთად“ - ამ შემთხვევაში ვგულისხმობ პროდასავლურ ძალებს... თუმცა ჩემი ოპტიმიზმი ძალიან მაღალია და ის ეფუძნება ძალიან მარტივ კონცეფციას. პირველი ისაა, რომ [რუსეთის] ტანკები, რომლებიც თბილისიდან სულ რამდენიმე ათეულ კილომეტრში დგანან, საუკეთესო მიზეზია გვჯეროდეს იმის, რომ ის ცოცხალი ოკუპაცია, რომელიც სახეზეა, ჩვენს ქვეყანაში თავის გავლენას ახდენს [არჩევნებში] და თავისას მიუზღავს აგრესორს. და მეორე, უფრო ტრაგიკული ისაა, რომ ჩვენს თაობაში პრაქტიკულად არ არსებობს ადამიანი, რომელსაც მისი სიცოცხლის განმავლობაში არ განეცადოს ადამიანური დანაკარგი ამ ოკუპაციისაგან.

კობა ლიკლიკაძე: მაგრამ არიან ოჯახები, რომლებსაც არ სურთ, რომ მათი შვილებიც დაიღუპონ, თუ საქართველო გადაიქცევა დაპირისპირების ადგილად „დასავლეთსა და აღმოსავლეთს“ შორის.

თინა ხიდაშელი: საქართველო არ არის დაპირისპირების ადგილი დასავლეთსა და აღმოსავლეთს შორის! საქართველო არის ადგილი, საქართველო არის ქვეყანა, რომელიც იბრძვის საკუთარი თავისუფლებისათვის. მე დარწმუნებული ვარ, რომ ძალიან ბევრია ოჯახი, რომელსაც არ სურს, რომ მისი შვილები იღუპებოდნენ, მაგრამ ძალიან ცოტაა საქართველოში ისეთი ოჯახი, რომელსაც სურდეს, რომ მათი შვილები მონობაში ცხოვრობდნენ. ეს ორი კონცეფციაა ყველაზე მთავარი და მნიშვნელოვანი. ზუსტად ამიტომ, ჩვენ ვიბრძვით მშვიდობისთვის დამოუკიდებელი ქვეყნის პირობებში. ზუსტად ამისთვის გვჭირდება მაღალი ხარისხის თავდაცვისუნარიანობა და ისეთი სახელმწიფო ინსტიტუტების შექმნა, რომელსაც ყველა მოქალაქე ენდობა.

წინასაარჩევნო გამოწვევა პროდასავლური ძალებისათვის

კობა ლიკლიკაძე: ასეთი სახელმწიფოს მშენებლობის ტესტს არჩევნები წარმოადგენს. საქართველოში კი წინასაარჩევნოდ ისეთი სურათი იქმნება, რომ ცოტაც და სამოქალაქო ომი იფეთქებს, ისე ხართ სწორედ პროდასავლური ძალები ერთმანეთზე დანასისხლად გადაკიდებული. თქვენ ალასანიას ადანაშაულებთ თქვენ წინააღმდეგ გაჩაღებულ რუსული პროპაგანდაში ჩართვისთვის, ალასანია უპირისპირდება ბიძინა ივანიშვილს, თქვენი ყოფილი თანაკოალიციელი თამაზ მეჭიაური [ბიძინა ივანიშვილის მეგობარი] ლამის ყოველდღე და ყველა ბრუნვაში მოიხსენიებს „რესპუბლიკურ პარტიას“. რა პროცესთან გვაქვს საქმე? ეს თქვენ დემოკრატიული პოლიტიკური პროცესი გგონიათ?

​თინა ხიდაშელი: არჩევნების წინ რომ ადამიანებს ნერვებმა უმტყუნოს, ეს ჩვეულებრივი ამბავია და ეს მუდმივად ასე ხდება ჩვენში. ასე დაემართა სწორედ ბატონ თამაზ მეჭიაურსაც და კიდევ რამდენიმე ადამიანს, რამდენიმე პოლიტიკურ ძალას ამ კოალიციაში, რომლებიც იყვნენ კოალიციაში იმიტომ, რომ უნდოდათ ყოფილიყვნენ ხელისუფლებაში. შემდეგ დაინახეს, რომ ამის შესაძლებლობა აღარ არის და დაუბრუნდნენ თავის პირველად საწყისებს.

კობა ლიკლიკაძე: ე. წ. „კაბელების საქმეზე“ მინდა გკითხოთ. 16 მაისს თავდაცვის სამინისტროსა და გენერალური შტაბის ხუთ თანამშრომელს სასამართლომ შვიდ-შვიდი წლით პატიმრობა მიუსაჯა. მანამდე, როდესაც ეჭვმიტანილები სასამართლომ თავდებით გაათავისუფლა, თქვენ რამდენიმე მათგანი სამსახურშიც აღადგინეთ. რას ფიქრობთ აწ უკვე თქვენი მსჯავრდებული თანამშრომლების ბედზე?

თინა ხიდაშელი: ზუსტად იმავეს ვფიქრობ, რასაც ვფიქრობდი მანამდე. თუმცა მე დღეს მთავრობის წარმომადგენელი ვარ და ნებისმიერი წინადადება, რასაც ამ საქმესთან დაკავშირებით ვიტყვი, აუცილებლად პასუხგაცემული იქნება სასამართლოს მხრიდან, იუსტიციის საბჭოს მხრიდან და ჩათვლილი იქნება ან მათზე ზეწოლად, ან რაიმე მსგავსად. ამიტომ ამ თემაზე მე კომენტარი აღარ გამიკეთებია, რადგან ვფიქრობ, რომ ჩემი პოზიცია ისედაც ნათელია და ცნობილია. ახლა, თუ ვინმეს სპეკულაცია სურს იმაზე, რომ არ იციან, თუ რას ვფიქრობ და რა აზრზე ვარ ამ საქმესთან დაკავშირებით, დღეს რაც არ უნდა ვთქვა, ასეთ ხალხს მე ვერაფერში ვეღარ დავარწმუნებ.

კობა ლიკლიკაძე: მოდი, მაშინ იქნებ ის ოპონენტები გადაარწმუნოთ, რომლებიც ფიქრობენ, რომ თქვენ, როგორც სამოქალაქო თავდაცვის მინისტრი, უხეშად ერევით გენერალური შტაბის უფროსის, გენერალ ვახტანგ კაპანაძის, ფუნქციებში და ნელ-ნელა გადაიქეცით სამხედრო მინისტრად, რაც არის სახიფათო დემოკრატიული მმართველობისათვის.

თინა ხიდაშელი: პირიქით, მომისმენია უფრო მეტი „არგუმენტები“, რომ არ ვინტერესდები, არ მესმის და არ მინდა არაფრის გაგონება იმაზე, რაც სამხედრო საქმეს და ჯარს შეეხებაო. მერე იგივე ხალხი ბრალს მდებს იმაში, რომ ზედმეტად ვერევი სამხედრო საქმეში. პირველ რიგში, ოპონენტები ჩამოყალიბდნენ, რომელზე უფრო მეტად მედავებიან და მერე იმის შესაბამისად გავცემ ხოლმე პასუხს. ასეთ ბრალდებებს მე არ ვცემ პასუხს, რადგან ზუსტად ვიცი, თუ რას ნიშნავს სამხედრო-სამოქალაქო თანამშრომლობა, სად გადის ზღვარი, და ვაკეთებ საქმეს ისე, როგორც დემოკრატიულ და ცივილიზებულ ქვეყნებში ხდება ხოლმე, სადაც გამიჯნულია ეს ორი ფუნქცია. მე ვერ დავდგები მაყურებლის როლში, როდესაც ვხედავ, რომ, მაგალითად, არასწორი მართვა ხორციელდება ფინანსური თვალსაზრისით, რესურსებით უზრუნველყოფის თვალსაზრისით შეიარაღებულ ძალებში და ეს არის ზუსტად ერთ-ერთი ამ ფუნქციათა გაყოფის ნაწილიც. როდესაც საქმე ეხება ფინანსებს, რესურსებს და იმას, თუ როგორ უნდა დალაგდეს პრიორიტეტები იმ ტიპის ბიუჯეტის ქვეყანაში, როგორიც საქართველოა, დიახ, მე ძალიან აქტიურად ვარ აქ ჩართული და სხვანაირად გაუგებარიც იქნებოდა, რადგან პასუხი ყველაფერზე მომეთხოვება მე და არა გენერალური შტაბის უფროსს.