ლუკაშენკამ მეშვიდედ დადო პრეზიდენტის ფიცი

ინაუგურაციის ცერემონია 25 მარტს მინსკში, დამოკიდებულების სასახლეში გაიმართა. როგორც იუწყებიან, ღონისძიებას 1100 სტუმარი დაესწრო.

მანამდე ლუკაშენკას კორტეჟმა დამოუკიდებლობისა და გამარჯვების პროსპექტებზე ჩაიარა.

ალიაქსანდრ ლუკაშენკა Mercedes-Maybach-ის მარკის ავტომობილში იმყოფებოდა, მას წინ მოტოციკლეტისტთა ესკორტი მიუძღვებოდა, უკან კი დაცვის სამი ავტომობილი მიჰყვებოდა.

მარშრუტის დაწყებამდე ქუჩა სრულიად ცარიელი იყო, პროსპექტის ორივე მხარეს სამოქალაქო ფორმაში ჩაცმული ცალკეული ადამიანები იდგნენ, რომლებიც სამართალდამცველებს ჰგავდნენ. მოძრაობა 2,5 საათით აიკრძალა, მთელ პროსპექტზე წითელ-მწვანე შეფერილობის დროშები იყო გამოფენილი.

თავისუფლების პროსპექტის მხოლოდ ერთ ნაწილში თავი მოეყარა ადამიანთა მცირე ჯგუფს, რომელთა ნაწილიც კორტეჟის მოძრაობას იღებდა ტელეფონით.

გამარჯვების პროსპექტზე კი მეტი ხალხი იყო, მათ წითელ-მწვანე შეფერილობის დროშები ეკავათ და ლუკაშენკას კორტეჟის ჩავლას ელოდნენ.

ლუკაშენკამ საპრეზიდენტო ფიცი დადო, ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე იგორ კარპენკომ კი მას ბელარუსის რესპუბლიკის პრეზიდენტის მოწმობა გადასცა.

რა თქვა ლუკაშენკამ

პრეზიდენტის მოწმობის მიღების შემდეგ სიტყვით გამოსვლაში, ლუკაშენკამ განაცხადა, რომ ეს მხოლოდ მისი გამარჯვება არ ყოფილა. მან მადლობა გადაუხადა ძალოვან სტრუქტურებს, ნდობით აღჭურვილ პირებს, ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლებს და საარჩევნო კომისიების წევრებს.

„26 იანვარს ჩვენ თავდაჯერებულად გადავლახეთ გზაჯვარედინი, რომელზეც თავდაჯერებულად მოვდივართ უკვე სამი ათწლეულია, ჩვენ ავირჩიეთ დამოუკიდებლობა ხმათა უმრავლესობით“.

ლუკაშენკამ განაცხადა, რომ ბელარუსს „არჩევნების ჩატარების თავისი სტანდარტები აქვს, რომლებიც შესაძლოა საერთაშორისო ეტალონად იქცეს“.

ლუკაშენკამ მადლობა გადაუხადა არჩევნებში „თავის ოპონენტებს“, და ასევე ოპონენტებს, რომლებიც საზღვარგარეთ „მუშაობენ უცხოური გრანტებით“.

„ხალხი ყველაფერს ხედავს, თქვენ არ გაქვთ მხარდაჭერა და არ გექნებათ, თქვენ მომავალი არ გაქვთ, თქვენ და თქვენს კურატორებს ხალხისთვის არაფერი გაქვთ შესათავაზებელი. ნახევარი მსოფლიო ჩვენს დიქტატურაზე ოცნებობს“, - განაცხადა ლუკაშენკამ.

ბელარუსის კონსტიტუციაში 2022 წელს შესული ცვლილებების მიხედვით, „პრეზიდენტი საზეიმოდ დებს ფიცს, ბელარუსის სახალხო ასამბლეის პრეზიდიუმის წევრების, წარმომადგენელთა პალატის დეპუტატებისა და რესპუბლიკის საბჭოს წევრების, საკონსტიტუციო და უზენაესი სასამართლოების მოსამართლეების თანდასწრებით პრეზიდენტის არჩევის დღიდან არაუგვიანეს ორი თვისა“.

25 მარტს შესრულდება 2025 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებიდან თითქმის ორი თვე. წინა ჯერზე - 2020 წელს - არჩევნებიდან ინაუგურაციამდე 45 დღე იყო გასული.

აღსანიშნავია, რომ ლუკაშენკამ ფიცის დადებამდე მოასწრო ახალი მთავრობის შემადგენლობის დამტკიცება და ოფიციალური ვიზიტით მოსკოვში ყოფნა.

25 მარტს ბელარუსი დამოუკიდებლობის დღეს აღნიშნავს - ბელარუსის სახალხო რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების დღეს.

ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში, ამ დღეს საპროტესტო აქციები სასტიკად ირბეოდა ლუკაშენკას განკარგულებით.

ახლა ბელარუსი ემიგრანტები დამოუკიდებლობის დღისადმი მიძღვნილ აქციებს პოლონეთში, ლიეტუვაში, ჩეხეთსა და სხვა ქვეყნებში მართავენ.

ათი არასამთავრობო ორგანიზაცია მიიჩნევდა, რომ ლუკაშენკა უფლებამოსილებას არაკონსტიტუციურად ახორციელებდა.

25 მარტს ალიაქსანდრ ლუკაშენკას ინაუგურაციასთან დაკავშირებით ადგილობრივმა უფლებადამცველმა ორგანიზაციებმა განაცხადეს, რომ "ბელარუსში მორიგი საპრეზიდენტო არჩევნები, რომელიც 2025 წლის 26 იანვარს ჩატარდა, არ შეესაბამება დემოკრატიული და თავისუფალი არჩევნების ჩატარების საერთაშორისო სტანდარტებს".

„ის ჩატარდა ადამიანის უფლებების ღრმა კრიზისის პირობებში, სამოქალაქო საზოგადოების, დამოუკიდებელი მედიის, ოპოზიციონერებისა და ყველა განსხვავებულად მოაზროვნის წინააღმდეგ მიმართული ტოტალური შიშის ატმოსფეროში.

საარჩევნო კომისიების გაუმჭვირვალედ, ექსკლუზიურად ხელისუფლების მიერ კონტროლირებადი სტრუქტურების წარმომადგენლებისგან შედგენა, ყველა ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიის იძულებითი ლიკვიდაცია, მხოლოდ იმ კანდიდატების რეგისტრაცია, რომლებიც მხარს უჭერენ ამჟამინდელ რეჟიმს და არ აკრიტიკებენ მის პოლიტიკურ კურსს, ოპოზიციის წარმომადგენლებისთვის არჩევნებზე ხელმისაწვდომობის, მათი სისხლისსამართლებრივი დევნის გზით ხმის მიცემის შესაძლებლობის აკრძალვა, ხელმოწერების იძულებითი შეგროვება და ამომრჩეველთა მობილიზება ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებით მიუთითებს იმაზე, რომ საარჩევნო პროცესი იყო ორგანიზებული მხოლოდ ალიაქსანდრ ლუკაშენკას და მისი რეჟიმის ლეგიტიმურობის დასადასტურებლად.

სიტყვის, შეკრებისა და გაერთიანების თავისუფლების ჩახშობამ და დამოუკიდებელი მეთვალყურეობის არარსებობამ, ბელარუსის მოქალაქეებს წაართვა ამ არჩევნებში თავისუფლად მონაწილეობის შესაძლებლობა. ეს ყველაფერი მეტყველებს იმაზე, რომ სახელმწიფო ძალაუფლებას ალიაქსანდრ ლუკაშენკა არაკონსტიტუციურად ახორციელებს“,- დაასკვნიან უფლებადამცველები.

უფლებადამცველები კიდევ ერთხელ მოუწოდებენ ბელარუსის ხელისუფლებას, გაათავისუფლოს ყველა პოლიტპატიმარი, უზრუნველყოს მათთვის სრული რეაბილიტაცია დაუსაბუთებელი მსჯავრებითა და პატიმრობით მიყენებული ზიანის ანაზღაურებით და შეწყვიტოს რეპრესიები.

საპრეზიდენტო არჩევნები ბელარუსში 2025 წლის 26 იანვარს, მოსალოდნელზე ბევრად ადრე დაინიშნა. კანონის თანახმად, ბელარუსში მეშვიდე საპრეზიდენტო არჩევნები უნდა ჩატარებულიყო არაუგვიანეს 2025 წლის 20 ივლისისა.

საერთაშორისო ორგანიზაციების შეფასებით, ლუკაშენკას მმართველობის პირობებში ბელარუსში არჩევნები არ ყოფილა თავისუფალი და დემოკრატიული. წინასაარჩევნო კამპანია გაიმართა ფართომასშტაბიანი რეპრესიებისა და პოლიტიკური კრიზისის ფონზე, რომელიც გაგრძელდა 2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებიდან მოყოლებული.

ბელარუსში 2020 წლის არჩევნების შემდეგ წარმოქმნილი პოლიტიკური კრიზისი და ქვეყანაში მასშტაბური რეპრესიები დღემდე გრძელდება. სხვადასხვა შეფასებით, 2020 წლიდან ასობით ათასმა ბელარუსმა დატოვა სამშობლო პოლიტიკური დევნის საფრთხის გამო.

ბელარუსში ლიკვიდირებულია თითქმის ყველა პოლიტიკური პარტია.
2020 წლის არჩევნების შემდეგ, ბელარუსის პრაქტიკულად ყველა დამოუკიდებელი მედია გამოცხადდა „ექსტრემისტულ ჯგუფად/ორგანიზაციებად“ და დაიბლოკა. ჟურნალისტების ნაწილმა დაკავებების, ადმინისტრაციული და სისხლისსამართლებრივი დევნის მუქარის გამო ქვეყანა იძულებით დატოვა და ცდილობს მუშაობის გაგრძელებას უცხოეთიდან.

ალიაქსანდრ ლუკაშენკა 1994 წლიდან მართავს ბელარუსს.