ამ ბლოგის ავტორი წინა ცხოვრებაში ქართული "პლეიბოის" მთავარი რედაქტორი გახლდათ. ჟურნალი უკვე კარგა ხანია, რაც აღარ გამოდის, მაგრამ დღემდე ხშირად მეკითხებიან ხოლმე - ჰა, რატომ დაიხურეთ? როგორც წესი, საკუთარ ვერსიებსაც გამოთქვამენ - რომ დამნაშავე კონსერვატიული საქართველოა, რომელმაც ძუძუებიანი ჟურნალი ეგრევე ვერ მიიღო. ან, იმიტომ დაიხურა, რომ ქალები არ იხდიდნენ. ასევე, პირადად ნაკლებად მეუბნებიან, მაგრამ ფორუმებზე წამიკითხავს - დაიხურებოდა, აბა რა, არ ვარგოდა ჟურნალიო (ნახევრად ჩაცმული მახინჯები ყავდათო - წერდა ერთი, რომელიც იქვე ამატებდა, წესიერად არც ერთი ნომერი მაქვს ნანახიო). მე კი მგონია, რომ ჟურნალის წარუმატებლობას ამ მიზეზებს ვერ დავაბრალებთ. ვცადე სათითაოდ ჩამოვყოლოდი და, კარგა ბლომად გამოდის. ამიტომაც, მოდი, ნაწილებად დავყოფ და თითო სტატიაში თითო შეკითხვას შევეხები.
ნაწილი 1: ჰა, არ იცოდით? საქართველოა, მაინც!
ჩვენი ჟურნალის ოფისი თავიდან ვაკეში იყო, საცხოვრებელი სახლის მეხუთე სართულზე. დიდი, უკიდურესად მაზალო ბინა იყო - ძირითადად ხეში გადაწყვეტილი. სამზარეულოს და მისაღებ ოთახს კედელი ჰყოფდა, რომელშიც ფანჯარა იყო გაჭრილი. ალბათ იმიტომ, რომ მოქეიფეებისთვის საჭმელი უფრო ადვილად მიეწოდებინათ. ეს ისე, უბრალოდ, რახან ბარემ მანდა ვართ...
ჩვენი ოფისის ორი სართულით ქვემოთ პროფესორი გურამ შარაძე ცხოვრობდა. მისი თანამოაზრეებიც დამეთანხმებიან, რომ განსაკუთრებული ლიბერალურობით არ ყოფილა ცნობილი. ოფისში რომ გადავდიოდით, პირველ დღეს, სხვადასხვა ქვეყნის "პლეიბოით" დატვირთული ორი დიდი პარკი გადამქონდა. კარგა მძიმე იყო. იქნებოდა, რატომაც არა. გატენილი იყო ერთი წლის ნომრებით, რომლის გარეკანზეც ყველანაირ ძუძუს ნახავდით - დიდს, პატარას, შავს, თეთრს, ამერიკულს, ბერძნულს, ბრაზილიურს, სლოვაკურს... ლიფტში ერთად მოვხვდით - მე და გურამ შარაძე. კი ვიცოდი, რომ არც არაფერი, მაგრამ მაინც კარგა დაძაბული ვიდექი. ხომ შეიძლებოდა ეთქვა, რომ, აი, ქართველებს რატომ რყვნით და ეგეთები. რა თქმა უნდა, არაფერი უთქვამს.
ასე, ორი კვირის შემდეგ, ქართული ტელევიზიები სხვადასხვა ადამიანებს აზრს ეკითხებოდნენ ჩვენი ჟურნალის პრეზენტაციასთან დაკავშირებით. გურამ შარაძესაც ჰკითხეს. თავად არ მინახავს, მაგრამ ბევრმა მითხრა - ძალიან დადებითად ილაპარაკა თქვენზეო.
საერთოდ, ჟურნალის არსებობის პერიოდშიც და მას შემდეგაც თითქმის არავისგან გამიგია, რომ "პლეიბოი" საქართველოს არ უხდება, რომ ის ცუდია, ჩვენს მენტალიტეტს არ შეესაბამება, ტრადიციებს არღვევს და ასე შემდეგ. მართლა. ვიდრე პირველი ნომერი გამოვიდოდა მეგონა რომ შემოგვიტევდნენ, მაგრამ მსგავსი არაფერი მომხდარა. მეკითხებიან - საპატრიარქო გერჩოდათო? არ გვერჩოდა. არსად მინახავს რომ რამე ეთქვა ვინმე სასულიერო პირს „პლეიბოისთან“ დაკავშირებით. არც ცუდი, არც კარგი, არც არანაირი.
„პლეიბოის“, როგორც ზოგადად, უარყოფითი მოვლენის მოხსენიების მხოლოდ რამდენიმე შემთხვევა მახსენდება. ერთხელ, რადიო "უცნობის" გადაცემაში ვიყავი სტუმრად ნინო ჯაფიაშვილთან და მსმენელმა იკითხა დამცინავად - თუ ქართული ჟურნალია სახელი ლათინურად რად აწერიაო (ალბათ დასავლეთის გამრყვნელ გავლენაზე თუ მიანიშნებდა. მართალი გითხრათ, ვერ მივხვდი რისი თქმა უნდოდა). ეს იყო და ეს. ჰო, კიდევ "საქართველოს რესპუბლიკამ" გამოაქვეყნა სტატია "პლეიბოიზე", სადაც ავტორი პორნოგრაფიის მავნე შედეგებზე ლაპარაკობდა. აბა, რომელი პორნოგრაფია იყო ჩვენი „პლეიბოი“...
რა თქმა უნდა, იმის თქმა არ მინდა, რომ ყველა დანარჩენს ჟურნალი მოსწონდა. რამდენიც გინდა, იმდენი გვაკრიტიკებდა, გინდა ფორუმებზე და გინდა გაზეთის ფურცლებზე („ალიამ“ დაბეჭდა რამდენიმე სტატია ჩვენზე. ჩემი საყვარელი მონაკვეთი: „ამის მერე თქვენ ლაპარაკობთ “მდარე ხარისხის ყვითელ გაზეთებზე?” თქვენ ხომ არ გგონიათ, რაკი ცარცის ქაღალდზე ბეჭდავთ თქვენს ბოდვებს, თოვლივით თეთრი პრესა ხართ? კი მაგრამ, თქვენ რა ფერის ხართ? გაჭყლეტილი გომბეშოსფერი თუ წვერცანცარა თხისფერი?“) მაგრამ, ესენი უფრო კონკრეტულად ჩვენს ჟურნალს ერჩოდნენ, ანუ იმას, თუ როგორ იყო გაკეთებული და არა „პლეიბოის“ როგორც ასეთს ან, თუნდაც, „პლეიბოის“ როგორც ასეთს, საქართველოში.
აბა, გრიგოლიას გადაცემა რა იყოო? - იკითხავ. გეტყვით. ჯერ, ვინც არ იცის რაზეა ლაპარაკი, ორიოდ წლის წინ „რეაქციაში“ იყო მსჯელობა „პლეიბოიზე“, რომელსაც ბევრი დღემდე იხსენებს. ძირითადად ლაპარაკი ტრიალებდა იმის გარშემო, უნდა გაიხადოს თუ არა ქართველმა ქალმა ჟურნალისთვის. წესით, აქ სადმე ლინკიც უნდა მედოს, მაგრამ ვერც ერთი მუშა ბმული ვერ ვიშოვე. თუ იცით ვინმემ, კომენტარებში ჩაწერეთ და დავამატებ აქ და მადლობასაც გეტყვით.
გადაცემის დაწვრილებით განხილვას არ ვაპირებ - კარგა დიდი ხანი გავიდა მას შემდეგ და ეჭვი მაქვს, აღარაა საინტერესო. თუ არ გინახავს, შემდეგი აბზაცი გამოტოვე. ან, რა ვიცი, თვალი გადაავლე. ერთი აბზაცია. მოგკლავს?
მგონია, რომ გადაცემის მონაწილეების უმეტესობა „პლეიბოის“ გულით არ ერჩოდა. ლელა წურწუმია უფრო ნინა წკრიალაშვილზე ცდილობდა „ვერხის აღებას“ ვიდრე რამე სხვას. რატომ? არ ვიცი. ქალ მომღერლებს რას გაუგებ. ხათუნა ჟორდანია ძალიან გულწრფელად ცდილობდა დაემტკიცებინა, რომ ჟურნალისთვის არ გაშიშვლდებოდა. როგორც მახსოვს, მათ, ვისი ფოტოებიც პირველ ნომერში გამოქვეყნდა (ნინა წკრიალაშვილი და ქეთი ყიფშიძე) მაინცდამაინც არ ერჩოდა. ჯონდი ბაღათურია, რომელიც მთელი გადაცემა თავდაცვით პოზაში, გულხელდაკრეფილი იჯდა და ძალიან ცდილობდა ჟურნალისთვის შემთხვევით თვალი არ მოეკრა, ჩემი შთაბეჭდილებით, გადაცემაში უფრო იმიტომ მივიდა, რომ ეთერს დახარბდა და არა იმიტომ, რომ მართლა აღელვებდა ეს საკითხი.
ამ გადაცემას დიდი გამოხმაურება მოჰყვა მეთქი. (ინგა გრიგოლიას შევხვდი რამდენიმე კვირის შემდეგ რაღაცის პრეზენტაციაზე და მითხრა, წლის ყველაზე რეიტინგული „რეაქცია“ იყოო.) უამრავ ფორუმზე დაიწერა გამოხმაურება და გაზეთებიც ახსენებდნენ ხოლმე კარგა ხანს. არსად მინახავს ვინმეს დაეწეროს, რომ „ისინი“ იყვნენ მართლები. არც ერთ გაზეთში. არც ერთ კომენტარში არც ერთ ფორუმზე. რამე ალბათ გამომრჩა, მაგრამ გულისყურით კი ვადევნებდი თვალს. პირიქით, „მათი“ ლანძღვა და ქილიკი კი ბევრგან ვნახე. ბევრი იქვე „პლეიბოის“ გინებასაც მიაყოლებდა ხოლმე, მაგრამ ეს ან იმის გამო, რომ არასაკმარისად შიშველი ქალები გვყავდა, ან იმიტომ, რომ მათ მაღალ სტანდარტებს ვერ ვაკმაყოფილებდით. (ეს „მაღალი სტანდარტები“ ნახევრად სარკაზმით და ნახევრად კიდევ არა...)
მართალია, „საქართველოა მაინც“ მხოლოდ მედიასა და ინტერნეტს არ ეხება. ბევრგან წამიკითხავს, როგორ არ მისცა „ტოიოტას“ ქართველმა შეფმა რეკლამა „პლეიბოის“ - მოძღვარი გამიბრაზდებაო. ტყულია ეგ. „ტოიოტას“ ხალხთან შეხვედრას მეც ვესწრებოდი. იმ კაცმა თქვა, „პლეიბოიში“ რეკლამას არ განვათავსებ იმიტომ, რომ იაპონიის სათავო ოფისს არ მოეწონება - მათი მითითებით, რეკლამის განთავსების უფლება „სარისკო“ პუბლიკაციებში არა გვაქვსო. ჩვენს არგუმენტს - აბა, გერმანულ „პლეიბოიში“ რომ გვინახავს თქვენი რეკლამაო - ასე უპასუხა: დიდი ოფისები თავად წყვეტენ სად განათავსონ რეკლამა და სად არა და იაპონიას არ უთანხმებენო.
იმის თქმა არ მინდა, რომ რეკლამის მოპოვება „პლეიბოისთვის“ ადვილი იყო. ბევრი მართლაც თავს იკავებდა და, საბოლოო ჯამში, ყოველ ნომერში იმის ნახევარსაც ვერ ვყიდდით, ვიდრე თავიდან ვვარაუდობდით. თუმცა, არა მგონია რომ ეს მაინცდამაინც „საქართველოს“ ბრალი ყოფილიყო. იგივე პრობლემა ჟურნალს ბევრ სხვა ქვეყანაშიც აქვს, მათ შორის ამერიკაში. რთულია, მაგრამ სახელისუფლებო ენაზე რომ ვთქვათ, გამოწვევა უფროა, ვიდრე გადაულახავი ბარიერი.
მაშ, რაშია საქმე. ქალები არ იხდიდნენ? როგორ იყო სიტუაცია მაგ მხრივ? ამაზე შემდეგ სტატიაში...
PS. დისკუსიებში ჩართვა ხანდახან მეზარება ხოლმე, მაგრამ კითხვა თუ გექნათ რამე, სიამოვნებით ვუპასუხებ. ან, თუ ვერ ან არ ვუპასუხებ, მაგასაც პირდაპირ გეტყვით. ასევე, შემდეგი სტატია დამთავრებული არა მაქვს და თუ რამე უფრო ვრცლად გინდათ, თქვით და შეძლებისდაგვარად შეგისრულებთ.
(კომენტარებმა მიმახვედრა, რომ ტოიტას შეფის ამბავი გაუგებრად დამიწერია. მას არ უთქვამს რეკლამის მიტანას მოძღვარი მიშლისო. თქვა, იაპონიის სათავო ოფისი მიშლისო. ეს ამბავი კი იმიტომ მოვიტანე, რომ ფორუმებზე და ბლოგებზე ბევრგან წავიკითხე, ტოიოტას შეფს ეგრე უთქვამსო. არადა არ უთქვამს. რელიგია სულ არ უხსენებია. არც მოძღვარი და არც სენსეი.)
ნაწილი 1: ჰა, არ იცოდით? საქართველოა, მაინც!
ჩვენი ჟურნალის ოფისი თავიდან ვაკეში იყო, საცხოვრებელი სახლის მეხუთე სართულზე. დიდი, უკიდურესად მაზალო ბინა იყო - ძირითადად ხეში გადაწყვეტილი. სამზარეულოს და მისაღებ ოთახს კედელი ჰყოფდა, რომელშიც ფანჯარა იყო გაჭრილი. ალბათ იმიტომ, რომ მოქეიფეებისთვის საჭმელი უფრო ადვილად მიეწოდებინათ. ეს ისე, უბრალოდ, რახან ბარემ მანდა ვართ...
ჩვენი ოფისის ორი სართულით ქვემოთ პროფესორი გურამ შარაძე ცხოვრობდა. მისი თანამოაზრეებიც დამეთანხმებიან, რომ განსაკუთრებული ლიბერალურობით არ ყოფილა ცნობილი. ოფისში რომ გადავდიოდით, პირველ დღეს, სხვადასხვა ქვეყნის "პლეიბოით" დატვირთული ორი დიდი პარკი გადამქონდა. კარგა მძიმე იყო. იქნებოდა, რატომაც არა. გატენილი იყო ერთი წლის ნომრებით, რომლის გარეკანზეც ყველანაირ ძუძუს ნახავდით - დიდს, პატარას, შავს, თეთრს, ამერიკულს, ბერძნულს, ბრაზილიურს, სლოვაკურს... ლიფტში ერთად მოვხვდით - მე და გურამ შარაძე. კი ვიცოდი, რომ არც არაფერი, მაგრამ მაინც კარგა დაძაბული ვიდექი. ხომ შეიძლებოდა ეთქვა, რომ, აი, ქართველებს რატომ რყვნით და ეგეთები. რა თქმა უნდა, არაფერი უთქვამს.
ასე, ორი კვირის შემდეგ, ქართული ტელევიზიები სხვადასხვა ადამიანებს აზრს ეკითხებოდნენ ჩვენი ჟურნალის პრეზენტაციასთან დაკავშირებით. გურამ შარაძესაც ჰკითხეს. თავად არ მინახავს, მაგრამ ბევრმა მითხრა - ძალიან დადებითად ილაპარაკა თქვენზეო.
საერთოდ, ჟურნალის არსებობის პერიოდშიც და მას შემდეგაც თითქმის არავისგან გამიგია, რომ "პლეიბოი" საქართველოს არ უხდება, რომ ის ცუდია, ჩვენს მენტალიტეტს არ შეესაბამება, ტრადიციებს არღვევს და ასე შემდეგ. მართლა. ვიდრე პირველი ნომერი გამოვიდოდა მეგონა რომ შემოგვიტევდნენ, მაგრამ მსგავსი არაფერი მომხდარა. მეკითხებიან - საპატრიარქო გერჩოდათო? არ გვერჩოდა. არსად მინახავს რომ რამე ეთქვა ვინმე სასულიერო პირს „პლეიბოისთან“ დაკავშირებით. არც ცუდი, არც კარგი, არც არანაირი.
„პლეიბოის“, როგორც ზოგადად, უარყოფითი მოვლენის მოხსენიების მხოლოდ რამდენიმე შემთხვევა მახსენდება. ერთხელ, რადიო "უცნობის" გადაცემაში ვიყავი სტუმრად ნინო ჯაფიაშვილთან და მსმენელმა იკითხა დამცინავად - თუ ქართული ჟურნალია სახელი ლათინურად რად აწერიაო (ალბათ დასავლეთის გამრყვნელ გავლენაზე თუ მიანიშნებდა. მართალი გითხრათ, ვერ მივხვდი რისი თქმა უნდოდა). ეს იყო და ეს. ჰო, კიდევ "საქართველოს რესპუბლიკამ" გამოაქვეყნა სტატია "პლეიბოიზე", სადაც ავტორი პორნოგრაფიის მავნე შედეგებზე ლაპარაკობდა. აბა, რომელი პორნოგრაფია იყო ჩვენი „პლეიბოი“...
რა თქმა უნდა, იმის თქმა არ მინდა, რომ ყველა დანარჩენს ჟურნალი მოსწონდა. რამდენიც გინდა, იმდენი გვაკრიტიკებდა, გინდა ფორუმებზე და გინდა გაზეთის ფურცლებზე („ალიამ“ დაბეჭდა რამდენიმე სტატია ჩვენზე. ჩემი საყვარელი მონაკვეთი: „ამის მერე თქვენ ლაპარაკობთ “მდარე ხარისხის ყვითელ გაზეთებზე?” თქვენ ხომ არ გგონიათ, რაკი ცარცის ქაღალდზე ბეჭდავთ თქვენს ბოდვებს, თოვლივით თეთრი პრესა ხართ? კი მაგრამ, თქვენ რა ფერის ხართ? გაჭყლეტილი გომბეშოსფერი თუ წვერცანცარა თხისფერი?“) მაგრამ, ესენი უფრო კონკრეტულად ჩვენს ჟურნალს ერჩოდნენ, ანუ იმას, თუ როგორ იყო გაკეთებული და არა „პლეიბოის“ როგორც ასეთს ან, თუნდაც, „პლეიბოის“ როგორც ასეთს, საქართველოში.
აბა, გრიგოლიას გადაცემა რა იყოო? - იკითხავ. გეტყვით. ჯერ, ვინც არ იცის რაზეა ლაპარაკი, ორიოდ წლის წინ „რეაქციაში“ იყო მსჯელობა „პლეიბოიზე“, რომელსაც ბევრი დღემდე იხსენებს. ძირითადად ლაპარაკი ტრიალებდა იმის გარშემო, უნდა გაიხადოს თუ არა ქართველმა ქალმა ჟურნალისთვის. წესით, აქ სადმე ლინკიც უნდა მედოს, მაგრამ ვერც ერთი მუშა ბმული ვერ ვიშოვე. თუ იცით ვინმემ, კომენტარებში ჩაწერეთ და დავამატებ აქ და მადლობასაც გეტყვით.
გადაცემის დაწვრილებით განხილვას არ ვაპირებ - კარგა დიდი ხანი გავიდა მას შემდეგ და ეჭვი მაქვს, აღარაა საინტერესო. თუ არ გინახავს, შემდეგი აბზაცი გამოტოვე. ან, რა ვიცი, თვალი გადაავლე. ერთი აბზაცია. მოგკლავს?
მგონია, რომ გადაცემის მონაწილეების უმეტესობა „პლეიბოის“ გულით არ ერჩოდა. ლელა წურწუმია უფრო ნინა წკრიალაშვილზე ცდილობდა „ვერხის აღებას“ ვიდრე რამე სხვას. რატომ? არ ვიცი. ქალ მომღერლებს რას გაუგებ. ხათუნა ჟორდანია ძალიან გულწრფელად ცდილობდა დაემტკიცებინა, რომ ჟურნალისთვის არ გაშიშვლდებოდა. როგორც მახსოვს, მათ, ვისი ფოტოებიც პირველ ნომერში გამოქვეყნდა (ნინა წკრიალაშვილი და ქეთი ყიფშიძე) მაინცდამაინც არ ერჩოდა. ჯონდი ბაღათურია, რომელიც მთელი გადაცემა თავდაცვით პოზაში, გულხელდაკრეფილი იჯდა და ძალიან ცდილობდა ჟურნალისთვის შემთხვევით თვალი არ მოეკრა, ჩემი შთაბეჭდილებით, გადაცემაში უფრო იმიტომ მივიდა, რომ ეთერს დახარბდა და არა იმიტომ, რომ მართლა აღელვებდა ეს საკითხი.
ამ გადაცემას დიდი გამოხმაურება მოჰყვა მეთქი. (ინგა გრიგოლიას შევხვდი რამდენიმე კვირის შემდეგ რაღაცის პრეზენტაციაზე და მითხრა, წლის ყველაზე რეიტინგული „რეაქცია“ იყოო.) უამრავ ფორუმზე დაიწერა გამოხმაურება და გაზეთებიც ახსენებდნენ ხოლმე კარგა ხანს. არსად მინახავს ვინმეს დაეწეროს, რომ „ისინი“ იყვნენ მართლები. არც ერთ გაზეთში. არც ერთ კომენტარში არც ერთ ფორუმზე. რამე ალბათ გამომრჩა, მაგრამ გულისყურით კი ვადევნებდი თვალს. პირიქით, „მათი“ ლანძღვა და ქილიკი კი ბევრგან ვნახე. ბევრი იქვე „პლეიბოის“ გინებასაც მიაყოლებდა ხოლმე, მაგრამ ეს ან იმის გამო, რომ არასაკმარისად შიშველი ქალები გვყავდა, ან იმიტომ, რომ მათ მაღალ სტანდარტებს ვერ ვაკმაყოფილებდით. (ეს „მაღალი სტანდარტები“ ნახევრად სარკაზმით და ნახევრად კიდევ არა...)
მართალია, „საქართველოა მაინც“ მხოლოდ მედიასა და ინტერნეტს არ ეხება. ბევრგან წამიკითხავს, როგორ არ მისცა „ტოიოტას“ ქართველმა შეფმა რეკლამა „პლეიბოის“ - მოძღვარი გამიბრაზდებაო. ტყულია ეგ. „ტოიოტას“ ხალხთან შეხვედრას მეც ვესწრებოდი. იმ კაცმა თქვა, „პლეიბოიში“ რეკლამას არ განვათავსებ იმიტომ, რომ იაპონიის სათავო ოფისს არ მოეწონება - მათი მითითებით, რეკლამის განთავსების უფლება „სარისკო“ პუბლიკაციებში არა გვაქვსო. ჩვენს არგუმენტს - აბა, გერმანულ „პლეიბოიში“ რომ გვინახავს თქვენი რეკლამაო - ასე უპასუხა: დიდი ოფისები თავად წყვეტენ სად განათავსონ რეკლამა და სად არა და იაპონიას არ უთანხმებენო.
იმის თქმა არ მინდა, რომ რეკლამის მოპოვება „პლეიბოისთვის“ ადვილი იყო. ბევრი მართლაც თავს იკავებდა და, საბოლოო ჯამში, ყოველ ნომერში იმის ნახევარსაც ვერ ვყიდდით, ვიდრე თავიდან ვვარაუდობდით. თუმცა, არა მგონია რომ ეს მაინცდამაინც „საქართველოს“ ბრალი ყოფილიყო. იგივე პრობლემა ჟურნალს ბევრ სხვა ქვეყანაშიც აქვს, მათ შორის ამერიკაში. რთულია, მაგრამ სახელისუფლებო ენაზე რომ ვთქვათ, გამოწვევა უფროა, ვიდრე გადაულახავი ბარიერი.
მაშ, რაშია საქმე. ქალები არ იხდიდნენ? როგორ იყო სიტუაცია მაგ მხრივ? ამაზე შემდეგ სტატიაში...
PS. დისკუსიებში ჩართვა ხანდახან მეზარება ხოლმე, მაგრამ კითხვა თუ გექნათ რამე, სიამოვნებით ვუპასუხებ. ან, თუ ვერ ან არ ვუპასუხებ, მაგასაც პირდაპირ გეტყვით. ასევე, შემდეგი სტატია დამთავრებული არა მაქვს და თუ რამე უფრო ვრცლად გინდათ, თქვით და შეძლებისდაგვარად შეგისრულებთ.
(კომენტარებმა მიმახვედრა, რომ ტოიტას შეფის ამბავი გაუგებრად დამიწერია. მას არ უთქვამს რეკლამის მიტანას მოძღვარი მიშლისო. თქვა, იაპონიის სათავო ოფისი მიშლისო. ეს ამბავი კი იმიტომ მოვიტანე, რომ ფორუმებზე და ბლოგებზე ბევრგან წავიკითხე, ტოიოტას შეფს ეგრე უთქვამსო. არადა არ უთქვამს. რელიგია სულ არ უხსენებია. არც მოძღვარი და არც სენსეი.)
