სულ რაღაც სამი თვისა და სამიოდ კვირის არჩეული იყო მამუკა ბახტაძე საქართველოს პრემიერ-მინისტრის თანამდებობაზე, როცა მას ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის ოფიციალური გახსნის ცერემონიაზე სიტყვით მოუწია გამოსვლა. უცნაურია, მაგრამ სწორედ ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობა იქცა მმართველი გუნდისთვის დიდ თავისტკივილად. მოულოდნელად, ნებსით თუ უნებლიეთ ქართველი მწერლების აზრი, რომელიც ქვეყნის შიგნით იმ დრომდე დიდად არავის აინტერესებდა, მნიშვნელოვანი გახდა საერთაშორისო ჭრილში. ამან გარკვეული შიშები და უხერხულობები გამოიწვია, რადგან, ასე თუ ისე, ყველამ იცის, რომ მწერალს დასაკარგი არაფერი აქვს, რომ ის სიმართლეს ილაპარაკებს. ფაქტობრივად, ამ სიმართლეს გადაჰყვა ქართული წიგნის ეროვნული ცენტრი, რომელიც მწერლებს არათუ გზას უღობავდა ტრიბუნისკენ, არამედ გზას უხსნიდა მათ და აძლიერებდა. მახსოვს, გახსნაზე გვერდით ერთი მნიშვნელოვანი გერმანელი ლიტერატორი მეჯდა. როცა მამუკა ბახტაძეს საქართველოს შესახებ (პირველი ვაზისა და ღვინის ქვეყანა, უძველესი დამწერლობის ქვეყანა) ცოტა არ იყოს სიტყვა გაუგრძელდა და დარბაზში აქა-იქ გადაჩურჩულებები გაისმა, გერმანელი ლიტერატორი ჩემკენ გადმოიხარა და მკითხა: „რას გრძნობ ახლა? ალბათ, ძალიან გრცხვენია...“ სიმართლე გითხრათ, ამ ნათქვამმა უფრო მეტად შემაშფოთა, ვიდრე ენაკვიმატი პასუხისკენ შემაგულიანა. მეც უხერხულობას მიქმნიდა საქართველოს პრემიერის ამ სადღეგრძელოს ელფერის სიტყვა, განსაკუთრებით იმ ფონზე, როცა ევროპის კავშირის უმაღლესმა წარმომადგენელმა საგარეო საქმეთა და უშიშროების პოლიტიკის სფეროში, ფედერიკა მოგერინიმ სრულიად არაჩვეულებრივი, საქართველოსთვის პოლიტიკურად ძალიან მნიშვნელოვანი და ამავდროულად პერსონალური სიტყვა წარმოთქვა. თუმცა ცოტა კიდევ ვიტოვებდი იმედს, რომ პრემიერის ბელეტრისტიკის ნაკლოვანება მხოლოდ მე მესმოდა, როგორც ქართველს, და სტუმრების უმეტესობა შემწყნარებლურად შეხვდებოდა ახალგაზრდა მინისტრის ამ ნაციონალურ, თავმომწონე რიტორიკას. თუმცა შევცდი.
რატომ არ გამოუვიდა ეს სიტყვა პრემიერ-მინისტრს? მის სიტყვაში ხომ არ ყოფილა არც ერთი მცდარი სიტყვა, არც ერთი ტყუილი, მეტიც, ის მხოლოდ და მხოლოდ იმაზე მიგვითითებდა საქართველოს აწმყოსა თუ წარსულიდან, რითიც ქართველს შეუძლია მხოლოდ იამაყოს. მაშინ რატომ? რატომ იქნა მისი სიტყვა ამ საერთაშორისო პლატფორმაზე აღქმული სუსტად? ზოგიერთისთვის სამარცხვინოდაც კი? ალბათ, იმიტომ რომ ჭეშმარიტებაზე, თუნდაც უტყუარ ფაქტებზე საუბარი ტრიბუნიდან არ არის საკმარისი იმისათვის, რომ შენს სიტყვას დაუჯერონ, რომ მისმა მნიშვნელობამ ადრესატამდე მიაღწიოს. სიმართლე ბევრია, მაგრამ ხალხს ზოგადი სიმართლე არ აინტერესებს. ის მხოლოდ შენს პერსონალურ სიმართლეს ელის და მისი სჯერა, რადგან მხოლოდ შენ დგახარ ტრიბუნასთან, სწორედ შენ გისმენენ, და რაც უფრო დიდია მისია, მით უფრო მნიშვნელოვანია ვინ არის ადამიანი, რომელიც ამ მისიის უკან დგას. ფედერიკა მოგერინიმ, მაგალითად, თქვა, რომ დაფიქრდა, წასულიყო თუ არა ფრანკფურტში, როცა წიგნის ბაზრობის გახსნის ცერემონიაზე სიტყვით გამოსვლის მოსაწვევი მიუვიდა. „რატომ მე? რატომ უნდა წავიდე ამ ღონისძიებაზე?“ და შემდეგ ამ კითხვას თავადვე უპასუხა: „იქ, სადაც საქართველოა, ევროპაც იქ უნდა იყოს!“ ეს სიტყვები ამაღელვებელი იყო. სიმართლე რომ ვთქვა, ცრემლები ვერ შევიკავე, ისევე როგოც ნინო ხარატიშვილის საფინალო სიტყვის დროს, რომელმაც მთელი ამ ნერვიულობის ფონი გადაფარა და ყველაზე საჭირო სიტყვები თქვა, როცა საოკუპაციო ხაზთან მცხოვრები გლეხისა და მისი ბედის შესახებ ისაუბრა, რომელიც რუსი ჯარისკაცის პირისპირ არის მიტოვებული.
შემდეგ ჩემდა უნებურად ვფიქრობდი, რა იქნებოდა, მამუკა ბახტაძესაც რაიმე ეთქვა საკუთარი პერსონალური სიმართლიდან. თუნდაც ის, რომ სულ რაღაც სამი თვეა საქართველოს პრემიერ-მინისტრია... ან ის, თუ რას ნიშნავს მისთვის ლიტერატურა. დარწმუნებული ვარ, რაც უნდა ეთქვა ამ მიმართულებით, ყველაფერი გაცილებით უფრო მართალი იქნებოდა, ვიდრე ის, რომ საქართველო ვაზისა და უძველესი დამწერლობის ქვეყანაა. თუმცა პრობლემა, ალბათ, ისაა, რომ პრემიერ-მინისტრმა ბოლომდე ვერ გაიცნობიერა ის მნიშვნელობა, რასაც ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე საქართველოს, როგორც სტუმარი ქვეყნის სტატუსის პრივილეგია წარმოადგენდა. საქართველოს საპატიო სტუმრობა უკვე იმას ნიშნავდა, რომ პრემიერს აღარ უნდა ჰქონოდა მცდელობა ამ მნიშვნელოვან სიტყვაში ქართული იდენტობით ევროპელი ძმებისათვის თავი მოეწონებინა, რომ ამ სიტყვაში მას ჰქონდა უფლება ესაუბრა გაცილებით უფრო მეტზე, ესაუბრა მასპინძლებთან და სხვა ევროპელ სტუმრებთან როგორც თანასწორებთან და არა როგორც პატარა, ახალბედა მოთამაშეს. მაგრამ მე, როგორც ადამიანს, მესმის ჩვენი აწ უკვე ყოფილი პრემიერის. ცხადია, ვერ ისაუბრებ ამ „მეტზე“, როცა შენი ხელდამსხმელი ამის უფლებას არ გაძლევს, და ვერც საკუთარ თავზე გაბედავ სიტყვის დაძვრას, როცა სადღაც, გულის სიღრმეში იცი, რომ შენ და შენი პიროვნების ფაქტორი არ არის ის ნამდვილი მიზეზი, რის გამოც ამ პოსტის დაკავების უფლება მოგეცა.
საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ასეთი ფეისბუკ-აორთქლებაც ამ ტრაგიზმის ნაწილია. რა იცოდა ჩემმა გერმანელმა კოლეგამ, რომ ჩვენთან არსებობს კიდევ სხვა, უფრო მტკივნეული სირცხვილებიც, ვიდრე პრემიერის მიერ წარმოთქმული სუსტი სიტყვა ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის გახსნაზე. სავარაუდოდ, ევროპელმა მეგობრებმა ახლა არც ის იციან, რომ ჩვენ თვალწინ ისტორია ტრიალდება და ბედი საბჭოთა „რკინის კაცის“ მარიონეტთან გვაბრუნებს.
გათვლა ერთია, რომ ახალი პრემიერი სახელმწიფოს სიმტკიცის, პრინციპულობისა და ძალის დემონსტრირებას მოახდენს. მისი უნდა ეშინოდეს ყველას, ვინც მას წინ აღუდგება. თუმცა გათვლა არასწორია. დღეს აღარავის ეშინია. დღეს აღარავინ შეეგუება ქართულ ჩოხაზე დაკერებულ რუსულ „პაგონებს“, როგორც ეს საქართველოს გასაბჭოების ისტორიიდან გვახსოვს. რადგან დამოუკიდებლობისკენ 28-წლიანი სწრაფვის შემდეგ ტოტალიტარული მმართველობა და „რკინის კაცი“, რომელმაც უნდა „დაგვალაგოს“, უბრალოდ სირცხვილია.
