“კარგია, რომ ეს მთავრობა გყავთ. მოსახერხებელია, ნატოსთვის” - ნიკოლას გვოზდევი ნატოს “ჰობიტების პოლიტიკასა" და საქართველოს პრაგმატულობაზე

„არ ვფიქრობ, რომ საქართველო პრორუსულია, ვფიქრობ, საქართველო ცდილობს, ისე მოიქცეს, როგორც უფრო სასარგებლოა მისთვის. რა თქმა უნდა, ქართველები შესაძლოა, ვერ თანხმდებოდნენ, მაინც რა არის მათთვის სასარგებლო. მაგრამ მიუხედავად ამისა, არ მგონია, რომ მთავრობის ამ ნაბიჯების დასაბამი რუსეთის მიმართ განსაკუთრებულ ტრფობაში უნდა ვეძიოთ”, - საგარეო პოლიტიკის კვლევის ინსტიტუტის (FPRI) ევრაზიისა და ეროვნული უსაფრთხოების პროგრამების უფროსი მკვლევარი, ნიქსონის ცენტრის ჟურნალის National Interest-ის ყოფილი მთავარი რედაქტორი, პროფესორი ნიკოლას გვოზდევი რადიო თავისუფლებასთან ინტერვიუში საქართველოს პოლიტიკას რუსეთ-უკრაინის ომთან დაკავშირებით, პრაგმატულს უწოდებს, თუმცა იქვე ამატებს, რომ ამ პრაგმატულმა მიდგომამ საქართველოს მთავრობას „შესაძლოა, მართლაც გადაადგმევინოს ნაბიჯები გზაზე, რომლის ბოლოშიც უეცრად თავს [რუსეთის] ორბიტაზე აღმოაჩენს”.

რუსული წარმოშობის ამერიკელი ანალიტიკოსი, რომელიც დმიტრი საიმსსა და ანატოლ ლივენთან ერთად ჰენრი კისინჯერის რეალპოლიტიკის მიმდევრად და „ახალი რეალიზმის“ სკოლის წარმომადგენლად მიიჩნევა, ამბობს, რომ ვილნიუსის სამიტზე დასავლეთმა რუსეთი წააქეზა - უთხრა, რომ „ხელები არ ჩამოუშვათ, რაც გაქვთ, იმით ნუ დაკმაყოფილდებით, გააგრძელეთ... რუსებიც გააგრძელებენ უკრაინის ნგრევას, რაც კიდევ უფრო „გაბერავს“ იმ ჩეკს, რომლის გადახდაც ომის შემდეგ უკრაინის რეაბილიტაციისთვის მოგვიწევს”.

ვაჟა თავბერიძემ მასთან საუბარი ვილნიუსის ნატოს სამიტის შედეგების შესახებ კითხვით დაიწყო.

რადიო თავისუფლება: ნატოს კომუნიკე, რომელიც ვილნიუსში მიიღეს, ამბობს, რომ უკრაინას მიიწვევენ ალიანსში, როდესაც მოკავშირეები შეთანხმდებიან, რომ ქვეყანა აკმაყოფილებს ყველა პირობას. რა პირობებზეა საუბარი?

გვოზდევი: არ ვიცით. პრივატულ საუბრებშიც კი არავინ ამბობს, არის თუ არა რაიმე წინასწარ შეთანხმებული პირობები.

რადიო თავისუფლება: ამის გამო, ბევრმა 2008 წლის ბუქარესტის სამიტთან გაავლო პარალელები, ვილნიუსის სამიტი ბუქარესტ 2.0-ად მონათლეს. სამართლიანი და დამსახურებულია ეს შეფასება?

გვოზდევი: ზოგი გადმოსახედიდან, სიტუაცია გაუარესდა კიდეც - მაპ-ის მოთხოვნების ჩამოშორება ნიშნავს, რომ უკრაინამ ახლა საერთოდ აღარ იცის, რა მითითებები უნდა შეასრულოს, რომ შემდეგ წევრობა მოითხოვოს, ან კიდევ, რა საზომით უნდა შეფასდეს უკრაინის პროგრესი. ახლა გვაქვს ბუნდოვანი ფრაზა - რომ უკრაინა გახდება წევრი, როდესაც შეიქმნება სათანადო პირობები და ალიანსის წევრები შეთანხმდებიან - და აი, აქ, ნამდვილად ისმის ბუქარესტის ექო.

თუმცა, გავიმეორებ, რომ, გარკვეულწილად, ეს აუარესებს კიევის პოზიციებს, რადგან ახლა არც პირობები აქვთ, არც რაიმე დათქმული ვადა. ცინიკურად ჟღერს, მაგრამ - თუ არ ვიცით პირობები, ე.ი. უკრაინა ამ პირობებს ვერ შეასრულებს, შესაბამისად, ვერც მისი ნატოში მიღების დღე დადგება.

რადიო თავისუფლება: და თუ კრემლიდან უყურებ ამ ყველაფერს, რას ხედავ? უკმაყოფილო ალბათ არ დარჩებოდნენ?

გვოზდევი: სწორედ ასეა. დასავლელი ლიდერები ვილნიუსში ჩავიდნენ და გამოაცხადეს: აი, უკრაინა მხოლოდ მაშინ გახდება წევრი, როდესაც ომი დამთავრდება. ამის თქმა სხვა არაფერია, თუ არა სიგნალი მოსკოვისთვის, რომ ეს ომი არც არასდროს უნდა დამთავრდეს, რომ რუსეთის ინტერესებშია, ომი გაგრძელდეს და უკრაინაში მშვიდობამ არ დაისადგუროს - გავიხსენოთ კორეის პრეცედენტი, კორეის ნახევარკუნძულზე ტექნიკურად ომი ჯერ კიდევ არ დამთავრებულა.

ეს ნიშნავს, რომ მოსკოვს არც დასჭირდება ყოველდღიური აქტიური სამხედრო მოქმედებები... მათ ფაქტობრივად რუსეთს უთხრეს, ხელები არ ჩამოუშვათ, რაც გაქვთ, იმით ნუ დაკმაყოფილდებით, გააგრძელეთ... რუსებიც გააგრძელებენ უკრაინის ნგრევას, რაც კიდევ უფრო „გაბერავს“ იმ ჩეკს, რომლის გადახდაც ომის შემდეგ უკრაინის რეაბილიტაცია- რეკონსტრუქციისთვის მოგვიწევს. და ეს უკრაინას [დასავლეთისთვის] კიდევ უფრო პრობლემურ პარტნიორად აქცევს 2-3-4 წლის პერსპექტივაში.

რადიო თავისუფლება: ნატოს ე.წ. საკომუნიკაციო ენას ჩავუღრმავდეთ - უფრო სწორად, იმ თეზისებს, რომელიც აგერ უკვე ათ წელზე მეტია, გვესმის. დავიწყოთ „ნატოს კარი ღიაა“-თი. მართლა ღიაა? თუ ღიაა, როგორ მოხდა, რომ საქართველო და უკრაინა ათ წელზე მეტია, უხერხულად დგანან ამ ღია კარის წინ?

გვოზდევი: მართებული შენიშვნაა. ესაა ღია კარი, რომელშიც ნატოს წევრ ქვეყნებს ძალიან, ძალიან არ უნდათ, ვინმემ თავისი ინიციატივით შეაბიჯოს. ასე რომ, დიახ, კარი ღიაა, მაგრამ ძალიან გთხოვთ, გეთაყვა, იცით, საოცრად კარგი იქნებოდა, თუ არ შემოხვიდოდით. საქართველოს და უკრაინასთან მიმართებითაც სწორედ ეს მიდგომაა - კი, კარი ღიაა, დაკეტვა არ გვინდა, ცუდი ტონია, მაგრამ თქვენც ნუ შემოხვალთ. ეს პოლიტიკური თვალთმაქცობაა, რადგან არავის სურდა თქმა, რომ რუსეთს ამ პროცესზე დე ფაქტო ვეტოს უფლება ჰქონდა.

რადიო თავისუფლება: სწორედ ეს იყო მეორე თეზისი, რომელზეც უნდა მეკითხა - როდესაც ნატოში აცხადებენ, რომ რუსეთს გაფართოების პროცესზე ვეტო არ აქვს. ქაღალდზე შეიძლება არ აქვს, და პრაქტიკაშიც, ვნახეთ, რომ ფინეთი კრემლის გულისწყრომის მიუხედავად გაწევრდა ალიანსში, მაგრამ იგივე სურათია კი კიევსა და თბილისთან მიმართებით?

გვოზდევი: აქაც იგივე მიდგომაა: კი, რუსეთს ვეტო არ აქვს, მაგრამ მაინც კარგი იქნებოდა, თუ ალიანსის წევრობას მალევე არ მოინდომებდით. ამავე ოპერიდანაა, როდესაც - და ეს ვილნიუსშიც მოვისმინეთ, - ამბობენ ხოლმე: კი, ბატონო, უკრაინა უკვე თითქმის ნატოს წევრია, და საქართველოზე კი - საქართველოს ყველა პრაქტიკული ინსტრუმენტი აქვს ნატოში გასაწევრებლად.

თითქმის ნატოს წევრობა - ასეთი ცნება არ არსებობს. არსებობს წევრობა და გარანტიები და არსებობს არაწევრობა. მესამე ვარიანტი, რომელიც ვილნიუსში ვერ ვიხილეთ, იქნებოდა ის, რომ ნატომ გადააბიჯოს ამ შავ-თეთრ წევრობა-არაწევრობის მიდგომას, და წამოიწყოს ფიქრი სერიოზულ ხელშეკრულებებზე ასეთ ქვეყნებთან - და აქ არ ვგულისხმობ მოხალისეობრივ მიდგომებზე დამყარებულ საპარტნიორო პროგრამებს, როგორიცაა, მაგალითად, Partnership for Peace, ვგულისხმობ სავალდებულო გარანტიებს და ხელშეკრულებებს. მაგრამ ვილნიუსში მსგავსი ვერაფერი ვიხილეთ.

რადიო თავისუფლება: ამ „კარი ღიაა, მაგრამ გთხოვთ, ნუ შემოხვალთ“-ზე - უკრაინის ომი, გარკვეულწილად, პოპკულტურის ფენომენად იქცა. ბევრი პარალელი კეთდება, ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული კი ალბათ „ბეჭდების მბრძანებლიდანაა“ - რუსებს „ორკებს“ ეძახიან. არ ვიცი, თქვენ ხართ თუ არა პროფესორ ტოლკიენის ნაწარმოებების ფანი, მაგრამ ნატოს ეს მიდგომა ძალიან ჰგავს ჰობიტების საფირმო თავაზიანობას, სადაც „დღე მშვიდობისა“ რეალურად ნიშნავს „ნახვამდის“.

გვოზდევი: მგონი ძალიან კარგი ანალოგი გამოგივიდათ. და კი, ეს ჰობიტების დიპლომატიაა, რადგან ესაა გზა, რითაც ნატო, და დიდწილად, შეერთებული შტატების მთავრობა, თავს არიდებს, პირდაპირ თქვას შემდეგი: ძვირფასო უკრაინავ და საქართველოვ, და მერე ალბათ მოლდოვა და აზერბაიჯანო, დიდად მაინცდამაინც არ გვინდა ნატოში გიხილოთ.

პირდაპირ არა-ს თქმა არ უნდათ, ამიტომ ამბობენ, რომ კარი ღიაა, და მერე მართლაც ჰობიტებივით იქცევიან. შემდეგ ამ ყველაფერს ართულებს ის ფაქტი, რომ საკმარისადაა ხალხი, თუნდაც იგივე ამერიკის მთავრობასა და კონგრესში, ვინც არ იზიარებს ამ მიდგომას, ვინც მომხრეა, ეს ქვეყნები ნატოს წევრები გახდნენ...

რადიო თავისუფლება: „თავგადასავლების მოყვარე ჰობიტები“.

გვოზდევი: დიახ, და ეს ხალხი საკმარისადაა, მაგრამ ზოგადი შთაბეჭდილება მაინც ისეთი იქმნება, როგორც აღვწერე. მერე გეტყვიან: უკრაინა, ფაქტობრივად, უკვე ნატოს წევრია, აი, ნატოს კარიც ღიაა - გეტყვიან ამას და მერე ამ ნათქვამს კრემლი სათავისოდ გამოიყენებს საინფორმაციო ომში, ეს ხომ უკვე რამდენჯერმე ვნახეთ. გამოვა მედვედევი და იტყვის: აი, უკრაინა თითქმის უკვე ნატოს წევრი იყო, დროზე მივუსწარით, უნდა ჩავრეულიყავით, სპეციალური სამხედრო ოპერაცია უნდა ჩაგვეტარებინა, სხვა გზა აღარ გვქონდა, არ დაგვიტოვეს...

ასე რომ, ეს დათვურ სამსახურს უწევს ამ ქვეყნებს - უთხრა, რომ კარი ღიაა, მერე კი ხურჯინით ხელში ალოდინო ამ კართან და ეცადო, იმით დააშოშმინო და გული გაუკეთო, რომ აი, თურმე, თითქმის, ფაქტობრივად წევრები არიან. შემდეგ კი ხდება ის, რაც მოხდა საქართველოში 2008 წელს და უკრაინაში 2014 წელს, და გარკვეულწილად, 2022 წელსაც - კი, უკრაინას დიდი რაოდენობით სამხედრო და ფინანსურ დახმარებას ვუწევთ, მაგრამ გარანტიების გარეშე - ალიანსი ჯერ არ გამოსულა და არ უთქვამს, რომ ნატო მზად არის უკრაინაში რუსეთის შეჭრა შეაჩეროს და უკან გააბრუნოს.

რადიო თავისუფლება: სტრიქონებს შორის თუ წავიკითხავთ, ნიშნავს თუ არა ეს, რომ დასავლეთს მაინც ვერ წარმოუდგენია ევროპის უსაფრთხოების არქიტექტურა რუსეთის გარეშე და, რომ ისევ ვერ ელევიან იმედს, რომ რუსეთი, ასე ვთქვათ, „სამწყსოს დაუბრუნდება“?

გვოზდევი: ვფიქრობ, ეს იმედები თანდათან ქრება, მათ შორის გერმანიაშიც, რომელიც ამ ნარატივის ეპიცენტრი იყო. მაგრამ მათი ჩანაცვლება ხდება ახალი მიდგომით: იქნებ, მოვახერხოთ მშვიდობის მიღწევა, თუ ახალ საზღვრებს გავავლებთ, რომლის იქით რუსეთი იქნება და თუ ამის ფასად უკრაინას მოუწევს გარკვეული ტერიტორიები გაიღოს, სხვა რა გზაა.

2008 წელი გავიხსენოთ, როდესაც ევროპამ, განსაკუთრებით პრეზიდენტ სარკოზის თაოსნობით, არხეინად ჩააბარა რუსეთს საქართველოს ტერიტორიების 20 პროცენტი ცეცხლის შეწყვეტის სანაცვლოდ. რატომღაც არ მგონია, რომ გერმანია ან საფრანგეთი საკუთარი ტერიტორიების 20 პროცენტის დაკარგვას დათანხმდებოდნენ და მერე იტყოდნენ, რომ რა გაეწყობა, ამ ფასის გადახდა გვიღირსო.

გარკვეულწილად, ეს სცენა გათამაშდა ვილნიუსშიც - „ღია კარის“ რიტორიკა შეეჯახა უკრაინის უარს, საკუთარი ტერიტორიები დაეთმო და ეს „მისაღებ ფასად“ მიეჩნია. ამიტომ ვილნიუსმა გააკეთა ის, რაც კეთდებოდა წინა სამიტებზეც - უელსში 2014 წელს, მადრიდში შარშან - ასე ვთქვათ, ქილას ფეხი ამოვკარით, უფრო შორს გადავისროლეთ და ახლა იმედი გვაქვს, რომ შემდეგ სამიტზე, ვაშინგტონში გადაწყდება რამე. წესით, ვილნიუსში უნდა გადაწყვეტილიყო, მაგრამ ვილნიუსმა მადრიდი გაიმეორა. ახლა დაველოდებით შემდეგ სამიტს.

რადიო თავისუფლება: ხვალინდელი დღეების ამოუწურავი მარაგი?

გვოზდევი: დიახ, ამოუწურავი ხვალ და ხვალ და ხვალ [უილიამ შექსპირი, მაკბეტი - რ.თ.] - შემდეგი ხვალ მომავალი წლის სამიტი იქნება. მაგრამ ევროპელებმა შესაძლოა აღმოაჩინონ, რომ შემდეგი ხვალისთვის ამერიკის ფოკუსმა რუსეთიდან ჩინეთისკენ გადაინაცვლა და მათ ბევრად უფრო მძიმე არჩევანის წინაშე მოუწევთ დადგომა. ჯერ ასე არ მომხდარა, აშშ-მა რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ არჩეული კურსიდან უკან მოუხვია, მაგრამ რამდენ ხანს გასტანს ეს, ძნელი სათქმელია.

რადიო თავისუფლება: საქართველოზეც გკითხავთ - საქართველოზე ბევრი არაფერი თქმულა ვილნიუსში; პრემიერის ნაცვლად სამიტს საგარეო საქმეთა მინისტრი დაესწრო... სად ვართ ახლა - ნატოს სქოლიოდან აწ უკვე „კლასგარეშე საკითხავის“ კატეგორიაში გადაინაცვლა ქვეყანამ?

გვოზდევი: არ მინდა, ქართული სახელმწიფოს და ქართველი პოლიტიკოსების როლი დავაკნინო ნატოსთან დაკავშირებულ არჩევანში, მაგრამ აქაც, გარკვეულწილად, ვხედავთ სარკისებურად არეკლილ იმ პრობლემებს, რომლებსაც ზემოთ განვიხილავდით.

ის, რასაც საქართველოს მთავრობა აკეთებს, ნატოს თავის დაძვრენის საშუალებას აძლევს - მათ შეუძლიათ, თითი გაიშვირონ და თქვან - ჩვენ კი არა, აი, ქართველებს არ უნდათ, ისინი არ აკეთებენ გასაკეთებელს. ეს საქართველო „მიცოცავს უკან“, ასე რომ, ახლა ხელები ხსნილი გვაქვს, გამოდის, რომ ჩვენ პირობა არ დაგვირღვევია.

კარგია, რომ ეს მთავრობა გყავთ, მოსახერხებელია, ნატოს გადმოსახედიდან.

ეს მსგავსი სიტუაციაა - და აქ ისევ შევცოდავ ცინიზმში - როდესაც ობამას ადმინისტრაციამ გადაწყვიტა, არ გაეპროტესტებინა 2009-2010 წლის არჩევნები უკრაინაში, რამაც ხელისუფლების სათავეში იანუკოვიჩი მოიყვანა. იანუკოვიჩი მოსახერხებელი იყო, ადვილად შეიძლებოდა ხელების დაბანა და თქმა, ამ კაცს არ უნდა ნატო და აბა, ჩვენ რა შუაში ვართ? ჩვენ კი გვინდა, რომ შემოხვიდეთ და აგერ კარიც ღიაა, მაგრამ აი, იანუკოვიჩს არ უნდა. ტიმოშენკო რომ გამხდარიყო პრეზიდენტი, მაშინ იმ შეკითხვებს, რაც ვილნიუსში მოვისმინეთ, 10 წლის წინ მოვისმენდით უელსში. მაგრამ იანუკოვიჩი გახდა და ყველამ შვებით ამოისუნთქა - აი, უკრაინა ნეიტრალური სახელმწიფო გახდება, რაც უნდათ, ის გახდნენ, მათი არჩევანია.

და ამიტომაც, ვფიქრობ, რომ საქართველოში არჩევნების შედეგად ახალი მთავრობა რომ მოვიდეს, მგზნებარე პროდასავლური რიტორიკით, რომელიც მზად იქნება დასავლურ სტრუქტურებში ინტეგრაციისთვის, ბრიუსელში მაინც იმავე პრობლემებს წააწყდებით - წააწყდებით ნატოს და ევროკავშირს, რომლებიც მზად არ არიან, ამ საქმეს შეეჭიდონ.

რადიო თავისუფლება: დებატების საგნად იქცა საქართველოს მთავრობის პოზიციაც ამ ომზე - თქვენ როგორ ფიქრობთ - პრაგმატიზმთან გვაქვს საქმე თუ პრორუსულობასთან?

გვოზდევი: ვფიქრობ, ისინი პრაგმატულად იქცევიან. ვფიქრობ, სამეზობლოს გათვალისწინებით, და იმის გათვალისწინებით, რომ თქვენთვის უსაფრთხოების გარანტიების მოცემას არავინ ჩქარობს, საქართველოს კარგს არაფერს მოუტანდა ღიად ანტაგონისტური ნაბიჯების გადადგმა რუსეთის წინააღმდეგ.

ნატოს, ევროკავშირისა და შეერთებული შტატების გარანტიების გარეშე - გარანტიების, რომ ისინი თქვენ გვერდში იდგებიან, ამის გაკეთება რთულია, რთულია უთხრა ქვეყანას რომ აი, გააკეთე რაღაც, რაც ახლო მომავალში ხეირს არ დააყრის შენს ეროვნულ ინტერესებს, მაგრამ გარანტიასაც ვერ მოგცემთ, რომ შორეულ მომავალში ეს დაგიფასდებათ.

ამიტომ, არ ვფიქრობ, რომ საქართველო პრორუსულია, ვფიქრობ, საქართველო ცდილობს, ისე მოიქცეს, როგორც უფრო სასარგებლოა მისთვის. რა თქმა უნდა, ქართველები შესაძლოა, ვერ თანხმდებოდნენ, მაინც რა არის მათთვის სასარგებლო. მაგრამ, მიუხედავად ამისა, არ მგონია, რომ მთავრობის ამ ნაბიჯების დასაბამი რუსეთის მიმართ განსაკუთრებულ ტრფობაში უნდა ვეძიოთ.

ვფიქრობ, საკითხი დგას ასე: როგორ უნდა დაიძვრინოს თავი საქართველომ ამ გეოპოლიტიკური კრიზისიდან, რაც რუსეთის უკრაინაში შეჭრას მოჰყვა? იმის გათვალისწინებით, რომ თქვენი რეგიონი სტაბილურობით ვერ დაიკვეხნის - ერთი მხრივ, სომხეთ-აზერბაიჯანი, მეორე მხრივ, ირანი სამხრეთ საზღვარზე და ძნელად პროგნოზირებადი თურქეთი.

ამიტომ საქართველომ თავი უნდა აარიდოს იმ პრობლემებში გახლართვას, საიდანაც თავის დახსნაში სხვები ვერ დაეხმარებიან. ამას პრორუსულობას ვერ დავარქმევდი. თბილისში ჩამოსვლისას თვალში მეცა ღია სიმპათიები, სენტიმენტი უკრაინის მიმართ.

ვფიქრობ, ხალხს ესმის, რომ უკრაინას ახლა უწევს გაიაროს ის, რაც მათ 2008 წელს იწვნიეს, მაგრამ ახლა მთავარია, საქართველო დარჩეს ამ ომის მიღმა და იყოს მაქსიმალურად უსაფრთხო.

თუ ამის, ამ ზეწოლის თავიდან არიდების საფასურად მოუწევს ქვეყანაში შემოსული რუსებისთვის თავშესაფრის მიცემა, და რუსეთთან ვაჭრობის გაზრდა, მე ვფიქრობ, ამის გაგება შეიძლება. და ვფიქრობ, დასავლეთის დედაქალაქებშიც გაგებით უნდა ეკიდებოდნენ ამას, უნდა აცნობიერებდნენ, რამდენად სახიფათო სიტუაციაშია დღეს საქართველო და, რომ მან, პირველ რიგში, მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარ უსაფრთხოებაზე უნდა იფიქროს.

რადიო თავისუფლება: რამდენად მქრქალია გამყოფი ხაზი ამ პრაგმატიზმსა და ისეთ დათმობებს შორის, რაც საბოლოოდ ქვეყანას რუსეთის ორბიტაზე მიუჩენს ადგილს, როგორც ეს თავის დროზე სომხეთს დაემართა?

გვოზდევი: დიახ, ეს ამოსავალი კითხვაა, ვფიქრობ, აქ პოლიტიკოსებმა და სხვა მოღვაწეებმა უკიდურესი სიფრთხილე უნდა გამოიჩინონ, რადგან ამ პრაგმატულმა მიდგომამ შესაძლოა, მართლაც გადაგადგმევინოს ნაბიჯები გზაზე, რომლის ბოლოშიც უეცრად თავს [რუსეთის] ორბიტაზე აღმოაჩენ, რომელსაც თავს ვეღარ აღწევ. ამიტომ ვფიქრობ, ფრთხილი აწონ-დაწონვა უმნიშვნელოვანესია.

ამიტომაცაა, რომ ამ თემაზე დისკუსიისას სულ ისმის კითხვა - რამდენად გათვლილია ამჟამინდელი მთავრობის ქმედებები ამ პრაგმატული მიდგომისას, რათა საქართველომ თავი დაიზღვიოს, რომ მისი ნების საწინააღმდეგოდ არ აღმოჩნდება რუსულ ორბიტაზე?

რადიო თავისუფლება: და რა იქნებოდა ასეთი დაზღვევა?

გვოზდევი: ვფიქრობ, უნდა იყოს გარკვეული ზღვრები - მაგალითად, ნებისმიერი რამ, რაც უკრაინის ტერიტორიულ მთლიანობას დააყენებდა კითხვის ნიშნის ქვეშ - განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობაც დარღვეულია.

ხაზგასმა, რომ მაგალითად, რუსეთთან სავაჭრო ურთიერთობები არ ნიშნავს ჩვეულებრივ ბიზნესპარტნიორობას - ვიცი, რომ ეს სათქმელად უფრო ადვილია, ვიდრე გასაკეთებლად, მაგრამ მაინც. აი, მაგალითად, როგორც თურქეთი აკეთებს - სიმბოლური ნაბიჯები, რომელიც ხაზს უსვამს, რომ დიახ, ჩვენ გვაქვს ბიზნესურთიერთობები [რუსეთთან], მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ უკრაინას მხარს არ დავუჭერთ, რომ მათი ნატოში გაწევრების წინააღმდეგ გამოვალთ, ან ყირიმს უკრაინის ტერიტორიად არ ვაღიარებთ.

ფაქტი, რომ რუსეთთან სავაჭრო ურთიერთობები გვაქვს, არ ნიშნავს, რომ სხვა ასეთ ნაბიჯებსაც გადავდგამთ და ა.შ. იმის ხაზგასმა, რომ უკრაინის პრობლემები არ არის თვითმყოფადი - (Sui Generis) - რომ ეს მხოლოდ უკრაინის პრობლემები არ არის, რომ საქართველოსაც აქვს მსგავსი პრობლემები და ა.შ.

ცალკე თემაა შიდაპოლიტიკური საკითხები - მაგალითად, როდესაც უკრაინის მთავრობა ცდილობს, ყოფილ პრეზიდენტ სააკაშვილს გამოექომაგოს, რადგან ამას აღიქვამ არა მხოლოდ საქართველოს შიდა თემად, არამედ საქართველო-უკრაინის ურთიერთობების საკითხად. აქ საქართველოს მთავრობამ თავის თავს უნდა ჰკითხოს: მიღირს კი ეს ურთიერთობის ასე გამწვავებად?

არ მგონია, რომ საქართველოს ახლანდელ მთავრობას რამეში წაადგება, თუ სიტუაცია გაგრძელდება ისე, როგორც ახლაა - როდესაც ყოფილი პრეზიდენტი სიკვდილის საფრთხის წინაშეა, ან თუნდაც მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა ისეთია, რომ სანერვიულოა ან გამაღიზიანებელი ფაქტორი უკრაინასთან ურთიერთობებში. იმიტომ, რომ როგორც თქვენვე თქვით, პრაგმატიზმი ერთია, მაგრამ არის ნაბიჯები, რომელთა გადადგმამაც შესაძლოა საქართველო რუსეთის ორბიტისკენ „ჩააჩოჩოს“.

რადიო თავისუფლება: რეალობაა თუ მითი საქართველოს მთავრობის პრორუსულობა, ეს ცალკე თემაა, მაგრამ ამის ფონზე, სულ უფრო და უფრო იზრდება შეშფოთება, რომ საქართველოს საბოლოოდ სავაჭრო მონეტად გამოიყენებენ, როდესაც უკრაინის ომის შემდეგ „დიდი ბიჭები“ მოსალაპარაკებლად დასხდებიან. რომ დასავლეთი თითს გაიშვერს საქართველოსკენ და იტყვის: პრორუსები ხართ, ჰოდა, იყავით კიდეც რუსეთთან. რუსეთიც გაიშვერს და იტყვის, ჩვენი მეგობრები არიან, მშვენიერი ურთიერთობები გვაქვს, რა თქმა უნდა, ჩვენთან უნდა იყვნენ. რამდენად საფუძვლიანია ასეთი შიშები?

გვოზდევი: ვფიქრობ, რომ მარადიულია ეს შიში, რომ კავკასია ყოველთვის იყიდება ხოლმე. მით უმეტეს, რომ დასავლეთში ამის ხანგრძლივი, ხანგრძლივი ისტორია გვაქვს. მაგრამ ვფიქრობ, საქართველომ ამას უნდა გადააბიჯოს, და აქ საქმე ერთ ან მეორე მთავრობაში აღარაა.

საქართველომ ხაზი უნდა გაუსვას საკუთარ როლს როგორც შუა დერეფანს ჩინეთიდან და ცენტრალური აზიიდან კასპიის გავლით შავი ზღვის რეგიონისკენ.

ამის ხაზგასმა დაჟინებითაა საჭირო - რომ ევროატლანტიკური სივრცის დაკავშირება ინდოეთისა და წყნარ ოკეანეებთან სახმელეთო, და არა მხოლოდ სანაოსნო დერეფნით, უნდა ხდებოდეს სტაბილურ შუა დერეფანში და ეს ნიშნავს, რომ ამ პროცესში დასავლეთიც და შუაში მყოფი ქვეყნებიც ჩართული უნდა იყვნენ.

და ვფიქრობ, არგუმენტი, რომ საქართველო უნდა ჩამოვწეროთ, რადგან შორსაა და მათი მთავრობა პრორუსულად მიიჩნევა - ვფიქრობ, ეს არგუმენტი სტრატეგიული სიბეცეა.

და ვფიქრობ, სწორედ ამ არგუმენტს უნდა „აწვებოდნენ“ უფრო ქართველები, ვიდრე „2008-ში უსამართლოდ მოგვექეცით და ახლა ვალში ხართ“-ს.

მათ უნდა თქვან: შეხედეთ - საქართველო უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია, თუ დასავლეთის დაკავშირების (connectivity) სტრატეგია მართლა გსურთ, რეალობად იქცეს. ჩრდილოეთის გზა დაკეტილია - ვიწინასწარმეტყველებ, რომ ამ ომის შედეგად რუსეთ-დასავლეთის საზღვარზე უხილავი კედელი აღიმართება, და ყველა სატრანზიტო გზა, განსაკუთრებით კი უკრაინაზე გამავალი, ჩაიკეტება. ჩაიკეტება ეს დერეფანი. ირანზე გამავალი დერეფანი არასტაბილურია. საქართველო კი აღმოსავლეთისა და დასავლეთის დაკავშირების განუყოფელი ნაწილია.

ასე რომ, ნოსტალგიისა და სენტიმენტების ნაცვლად, პრაქტიკულობა და პრაგმატულობა გმართებთ - ეს უნდა იყოს თქვენი გზავნილი დასავლეთისთვისაც, რომ გამართული, ფუნქციონირებადი საქართველო მათ პრაგმატულ ბიზნესინტერესებში შედის.