Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

ოთხშაბათი, 14 აგვისტო 2019

არ არის აუცილებელი საგნების გეომეტრიული პარამეტრებისა და ქიმიური შემადგენლობის ცოდნა იმისათვის, რომ ვამტკიცოთ, ზევით ასროლილი ქვა, ჯოხი თუ ბურთი - ყველა დედამიწაზე დაეცემა.

რატომ?

ამ კითხვაზე პასუხი ჯერ კიდევ მე-17 საუკუნეში მოგვცა სერ ისააკ ნიუტონმა თავის უმთავრეს ნაშრომში - „ნატურალური ფილოსოფიის მათემატიკური საწყისები“, რომელშიც „ადამიანთა მოდგმის მშვენებამ“ მსოფლიო მიზიდულობა აღწერა.

დიახ, გრავიტაციის გავლენით სხეულები ერთმანეთს იზიდავენ და, შესაბამისად, არავის უკვირს, რომ ზევით ასროლილი სხეულები (როგორი ფორმისა და ბუნებისაც უნდა იყვნენ) უზარმაზარი მასის დედამიწაზე ეცემიან. ზუსტად ასევე, არაა აუცილებელი „რუსთავი ორის“, ნიკა გვარამიას, „ტვ პირველის“, ვატო წერეთლის, მამუკა ხაზარაძის, ირაკლი ოქრუაშვილის, ნიკა მელიას, ბეჟან ლორთქიფანიძის და სხვათა და სხვათა საქმეების დეტალური ცოდნა იმისათვის, რომ ვამტკიცოთ: ყველა ამ საქმეს ქართული პოლიტიკის გრავიტაციის ცენტრი - ბიძინა ივანიშვილი და მისი მიზიდულობის ძალა ამოძრავებს. მეტიც, თუ თავისუფალ ვარდნას ვაცლით, ადრე თუ გვიან, ყველა მათგანი ბიძინა ივანიშვილის ფეხებთან მოადენს ზღართანს.

„დაჰაკეს ტელევიზია“ - ნიუტონობა არაა საჭირო იმასათვის, რომ გამოვიცნოთ, კრიტიკულია თუ არა ეს ტელევიზია ხელისუფლების მიმართ ან „დააკავეს პოლიტიკოსი“ - მარტივია გამოცნობა, მმართველი პარტიის წევრია ეს პოლიტიკოსი თუ ოპოზიციისა... ცხადია, ასევე რთული არ არის ამ სიის გაგრძელება, რადგან წლიდან წლამდე იზრდება გრავიტაციულ წნეხში მოყოლილი ადამიანებისა და ორგანიზაციების რაოდენობა. წარსულს ჩაბარდა ის დრო, როცა, ხელისუფლებისათვის ბრძოლის პირველ თვეებში, „ქართული ოცნების“ ლიდერი მხოლოდ შუას გაკრეფას სჯერდებოდა. დღეს ბევრად მეტია გასაკრეფი და გასამარგლი, რადგან რეიტინგის კლების პარალელურად, გაიზარდა რეალური და პოტენციური ოპონენტების რიცხვი, რომლებსაც განეიტრალება სჭირდებათ. ჩინელი ხალხის დიდ ბელადს, მაო ძედუნს რომ დავესესხოთ, მტერი თავისით არ გაქრება. შესაბამისად, საჭიროა მოქმედება ანუ რეალური თუ პოტენციური ოპონენტების განეიტრალება.

„გრავიტაციის ცენტრს“ ამგვარი მოქმედებისკენ უბიძგებს ძალაუფლების დაკარგვის შიში, რომელიც, უკანასკნელი საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგების გათვალისწინებით, სულაც არ არის არარეალური. ძალაუფლების დაკარგვამ კი, რა გასაკვირია, რომ, სულ ცოტა, „ქართული ოცნების“ მიერ ჩადენილ ქმედებათა ტოლი უკუქმედება გამოიწვიოს? ერთგვარი ნიუტონის მესამე კანონია: პოლიტიკურად დევნიდი? გდევნიან შენც! დაიჭირე? შენც დაგიჭერენ!

თუ აწ განსვენებულ თემურ ქორიძეს - დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტზე ხელმომწერ პოლიტიკოსსა და შესანიშნავ ლიტერატორს დავესესხებით, იმთავითვე შეიძლებოდა იმის წინასწარმეტყველება, რომ „სიმდიდრის ცუდი ფორმა“ საქართველოს კარგ შედეგამდე არ მიიყვანდა.

„ჩვენში არსებული სოციალური პოლარიზაცია არავითარ დემოკრატიულ ჩარჩოში არ თავსდება. ჩვენი რეალობიდან გამომდინარე, უმწვავესად იგრძნობა იმ ფაქტორის აქტივიზირება, რასაც შარლ მონტესკიე „სიმდიდრის ცუდ ფორმას“ უწოდებდა: „სიმდიდრის ცუდი ფორმაა ის, რომელიც შემთხვევითაა მოპოვებული და დამოკიდებული არ არის არც ხალხის ინდუსტრიაზე, არც მცხოვრებთა რაოდენობაზე და არც მიწათმოქმედებაზე“. სამწუხაროდ, სიმდიდრის ასეთი ცუდი ფორმა ჩვენში, ჯერჯერობით, მხოლოდ დადებით მოვლენად აღიქმება და ადამიანები ნაკლებად ფიქრობენ ამ ფაქტორის მავნე გავლენაზე“, - წერდა თემურ ქორიძე ჯერ კიდევ 2015 წელს.

„სიმდიდრის ცუდ ფორმას“, ცხადია, საფრთხეს ვერ უქმნის ვერც ეკონომიკის განვითარების ნელი ტემპი, ვერც ლარის კურსის ვარდნა, ვერც უმუშევრობა და ვერც სიღარიბის დაბალი დონე. ერთადერთი, რაც მას შეიძლება საფრთხეს უქმნიდეს და აღელვებდეს, ძალაუფლებაა, რომლის შენარჩუნების სურვილიც უბიძგებს გაკრიფოს და გამარგლოს არა მხოლოდ შუა, არამედ მთელი ტერიტორია - შორეულიც და მახლობელიც. სწორედ ამ გამარგლის ნაწილი იყო წმენდა თავისივე კოალიციის შიგნით, რომელიც ჯერ შეეხო „თავისუფალ დემოკრატებს“, „რესპუბლიკელებს“, შემდეგ ცალკეულ ლიდერებსაც (მაგ. ეკა ბესელიას, გედევან ფოფხაძეს და ა.შ.) და ბოლოს საქმე იქამდე მივიდა, რომ პარტიის შიგნით არავინ დარჩა ისეთი, ვინც ლიდერსა და გრავიტაციის მთავარ წყაროს პირუთვნელად მოახსენებდა გაუარესებული (პოლიტიკური) ჯანმრთელობის შესახებ, არავინ დარჩა ისეთი, ვინც - გალაკტიონს რომ დავესესხოთ, შუბლზე ხელს დაადებდა და ეტყოდა:

„შვილო, შუბლი გაქვს ცხელი,
რა გემართება, შვილო!“

კარგია, რომ 20 %-ზე არაა საუბარი. რაღაცნაირად სწორხაზოვნად სიმბოლური იქნებოდა ომის წლისთავზე გამოხატვის თავისუფლების 20 %-ით შეზღუდვა, თუმცა ვერც 25 %-ით ავარიდებთ თავს აღნიშნულ ანალოგიაზე საუბარს და სულაც არ იქნება გასაკვირი, თუკი, ამ საეჭვო ინიციატივის კანონად ქცევის შემთხვევაში, საქართველოს მოქალაქეები მთელი სამყაროს გასაგონად იტყვიან:

I am from Georgia and my freedom of expression is occupied by 25%!

მე ვარ საქართველოდან და ჩემი გამოხატვის უფლება ოკუპირებულია 25%-ით!

კი, სიტყვასიტყვით ასე ითარგმნება ადამიანურ ენაზე მმართველი პარტიის ინიციატივა: არჩევნებისთვის ანტირეკლამა არ უნდა აღემატებოდეს სარეკლამო რგოლის 25%-ს!

იქნებ, ელემენტარული ნაწილაკების ფიზიკის სპეციალისტებსაც დავუწესოთ მსგავსი შეზღუდვა და კანონით დავავალდებულოთ, ანტინაწილაკების კვლევა არ აღემატებოდეს მთლიანი კვლევების 25%-ს! მზარეულები ვაიძულოთ, დაიცვან მსგავსი პროპორცია ცხოველური და მცენარეული ცხიმების გამოყენებისას, მწერლებმა - პროზასა და პოეზიას შორის, მხატვრებმა - გრაფიკასა და ფერწერას შორის, თამადებმა - ღვინოსა და არაყს შორის, მწეველებმა - თამბაქოსა და ელ. სიგარეტს შორის, ფეხბურთელებმა ფეხითა და თავით თამაშს შორის და ა.შ. როგორც იტყვიან, დასარეგულირებელი ჯერ კიდევ ბევრია!

საერთოდაც, რას ნიშნავს ანტირეკლამა?

ყველაზე ნეიტრალური განსაზღვრებით, ალბათ, უნდა ნიშნავდეს ოპონენტის წარმოჩენას ოპონენტისთვისვე არასასურველი კუთხით, რაც რიტორიკასა და ორატორულ ხელოვნებაში ძალიანაც ჩვეულებრივი ამბავია. აქამდე, ალბათ, არც არავის მოსვლია აზრად დროის ამგვარი რეგლამენტირება, ანუ კანონით იმის დადგენა, თუ გამოყოფილი (მიკუთვნებული) დროის რა ნაწილი უნდა დახარჯოს ერთმა საარჩევნო სუბიექტმა მეორე სუბიექტზე თავისი უპირატესობის დასამტკიცებლად. ვინ და რა ლოგიკით უნდა გადაწყვიტოს ეს საკითხი, თვინიერ სუბიექტისა?

დროის რეგლამენტირება ვახსენეთ. როგორც წესი, საარჩევნო კამპანიის დროს ოპონენტების ყურადღება წარსულ დროს მიემართება ხოლმე, რაც ასევე ბუნებრივია, რადგანაც სწორედ წარსულში, დასრულებულ დროში შეიძლება ამა თუ იმ პარტიის (ან პოლიტიკოსის) საქმეებზე - ან როგორც გრიგოლ რობაქიძე იტყოდა, ნაქნზე - ობიექტური მსჯელობა. ასე რომ, საარჩევნო რეკლამის რეგლამენტაციით (მხოლოდ 25 % ანტირეკლამაზე) ინიციატივის ავტორები, ფაქტობრივად, წარსულის რეგლამენტირებას ცდილობენ, ანუ ცდილობენ საარჩევნო სუბიექტს შეუზღუდონ წარსულის შეფასებისა და წარსულზე საუბრის საშუალება, რაც, გარდა იმისა, რომ გამოხატვის უფლებას ლახავს, სხვა მხრივაც მავნებლობაა, რადგან საარჩევნო სუბიექტებმა შეიძლება იფიქრონ, რომ მათ მიერ გაფუჭებული ყოველი ოთხი საქმიდან ოპონენტები მხოლოდ ერთზე შეძლებენ ყურადღების გამახვილებას...

ცალკე ამბავია, რომ წარსულის რეგლამენტირებას ითხოვს „ქართული ოცნება“ - პარტია, რომლის იდენტობის ნაწილია ოპონენტების წარსულზე ლაპარაკი და რომელმაც წამდაუწუმ და, ხშირ შემთხვევაში, უადგილო ხსენებით კლიშედ აქცია გამონათქვამი „სისხლიანი ცხრა წელი“.

რატომ შეიძლება ითხოვდეს მმართველი პარტია წარსულზე ლაპარაკის რეგლამენტირებას? იმიტომ ხომ არა, რომ „ოცნების“ შვიდწლიანმა მმართველობამაც დაღვარა „სისხლები“? იმიტომ ხომ არა, რომ ახლო წარსული, როგორც ახალი ჭრილობები, უფრო მტკივნეულია, ვიდრე ძველი ჭრილობები და შორეული წარსული?

ჩვენ ახლა დროის (წარსულის) და გამოხატვის თავისუფლების რეგლამენტაციაზე ვსაუბრობთ და ვშფოთავთ, მაგრამ აღარ გვახსოვს მმართველი პარტიის თავმჯდომარის, ბიძინა ივანიშვილის, სერიოზული ჩივილი საზღვრების გახსნის თაობაზე, ანუ საუბარი სივრცის შეზღუდვის სარგებლიანობაზე?

„არანაკლებ დიდი უბედურება იყო ჩვენთვის, რომ გაიხსნა საზღვრები. ყველა გადის გარეთ და ხედავს, როგორ ცხოვრობენ სხვები და ამან ჩვენი უბედურება გააღრმავა“, - ეს განცხადება ბიძინა ივანიშვილმა 2014 წელს გააკეთა. ალბათ, ძნელი მისახვედრი არაა, რას გააკეთებდა ბატონი ბიძინა, მისი გადასაწყვეტი რომ ყოფილიყო საზღვრების გახსნა-ჩაკეტვის ამბავი. ალბათ, სივრცესაც შეგვიზღუდავდა ჩვენივე კეთილდღეობისთვის. მმართველი პარტია და მათი ლიდერი ხომ დღენიადაგ ხალხის კეთილდღეობაზე ფიქრობენ და თავიანთ ძალაუფლებასაც ხომ ხალხის ბედნიერების წყაროდ სახავენ!

„თქვენ უნდა იცოდეთ: პარტიას სანამ აქვს ძალა - ეს საშუალება ხალხის გაბედნიერებისა, ასეთ საშუალებად ჩვენ მიგვაჩნია ხელისუფლების ქონება, - ამას არავის დავუთმობთ და ნურავითარი ცდა ამ საშუალების ხელიდან გამოცლისა ნუ ექნება ნურავის. ნუ ექნება ეს ცდა, - რომ ეს საშუალება ხალხის გაბედნიერებისა, იქნეს გამოგლეჯილი ჩვენი ხელიდან. ეს არ უნდა იქნეს გულშიაც კი გავლებული და თუ ამას ადგილი არ ექნება, ჩვენი თანამშრომლობის საკითხიც საბოლოოდ გადაწყდება“, - ესაა ფრაგმენტი ფილიპე მახარაძის სიტყვისა, რომელიც წარმოთქმული იქნა 1926 წელს სრულიად საქართველოს მწერალთა ყრილობაზე.

ლამის ასი წელი გავიდა ამ ყრილობიდან, მაგრამ თითქოს არაფერი შეცვლილა, ყველა მმართველი პარტია იზიარებდა და იზიარებს ფილიპე მახარაძისა და კომუნისტური პარტიის ამ მიდგომას - შეინარჩუნოს ძალაუფლება ყველაფრის ფასად, მათ შორის წარსულზე ლაპარაკის შეზღუდვით. არადა, მარტივი აქსიომაა: წარსულს ვერავინ გაანადგურებს, ბოლომდე ვერავინ მოსპობს - ასეთი რამ არავის გამოსვლია. გასაგებია, რომ ძრახვა და კრიტიკა არავის სიამოვნებს, მაგრამ განა ვოლუნტარისტული მეთოდებით კრიტიკის შეზუდვა კიდევ უფრო მეტი კრიტიკისა და ძრახვის საფუძველს არ გააჩენს მომავალში?!

ეტყობა, საარჩევნო რეკლამის (ანტირეკლამის) რეგლამენტირებას აპირებდნენ XVIII საუკუნეშიც, როცა დავით გურამიშვილს აღმოხდა: აწ რომ ავი არ ვაძაგო, კარგი როგორ უნდა ვაქოო?

სხვათა შორის, დავითიანში კრიტიკასა და „ანტირეკლამაზე“ ბევრი სხვა საყურადღებო მოსაზრების ამოკითხვაც შეიძლება, მაგალითად, ასეთის:

„ვინც რომ ძრახვას თაკილობდეს, ნურასა იქს საძრახავსა:
თავისიცა განიმაგროს, ნუ აფოფნებს სხვის ნიფხავსა.
ჭეშმარიტად ცოდვა უძღვის კაცსა კაცის განმკითხავსა,
მაგრამ ავზედ ავი ითქმის, კარგს არავინ განკიცხავსა!“

ცხადია, დავითიანიდან მეტის ამოკითხვაც შეიძლება, მაგრამ, ვეჭვობ, დაგვიანებულია - საძრახავი უკვე „ნაქნია“ და ახლა ძრახვას თაკილობენ!

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG