უფლებადამცველები მსხვერპლის გარდა, უმწვავეს ჰუმანიტარულ ვითარებაზე ამახვილებენ ყურადღებას. გაეროს გენერალური მდივანი მყისიერ გამოსავლად ჰუმანიტარულ ცეცხლის შეწყვეტას თვლის. უშიშროების საბჭოს ბოლო - 2023 წლის 22 დეკემბრის რეზოლუცია კომპრომისულია. მასში აქცენტი იძულებით გადაადგილებული პირებისთვის ჰუმანიტარული დახმარების მიწოდებაზე კეთდება.
საქართველოში ისრაელის ელჩი ჰადას მეიცადი „რადიო თავისუფლებისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში აცხადებს, რომ თავად ისრაელი ვერ ითვლის ღაზის სექტორის მშვიდობიანი მოსახლეობის მსხვერპლს, თუმცა არ უარყოფს მსხვერპლის მასშტაბურობას.
პალესტინის ჯანდაცვის სამინისტრო მუდმივად აახლებს სტატისტიკას და 25 დეკემბრის მონაცემებით, ამ უწყების თანახმად, რომლესაც ჰამასი აკონტროლებს, მსხვერპლმა 20 674 ადამიანი შეადგინა. გაერო და სხვა სადამკვირვებლო მისიები ამ ციფრებს ეყრდნობიან.
7 ოქტომბრის შემდეგ ისრაელის მიერ ჰამასის წინააღმდეგ ომის გამოცხადებიდან ორ თვეზე მეტი გავიდა. ომის ინტენსივობა მხოლოდ იზრდება, იზრდება მსხვერპლი - რა ინფორმაცია აქვს ისრაელს საკუთარ მოქალაქე მძევლებზე, რას აკეთებს ის ღაზის სექტორში მსხვერპლის შემცირებისთვის? რა შეცდომებს უშვებს? რამდენად მკაფიოდ ხედავს ამ ომის დასრულების გარემოებებსა და ომის შემდგომ წესრიგს? საქართველოში ისრაელის ელჩ ჰადას მეიცადთან ინტერვიუ ჩაწერილია 20 დეკემბერს.
რადიო თავისუფლება: ელჩო მეიცად, დიდი მადლობა ამ შესაძლებლობისთვის. წლის ბოლოა, ძალიან მძიმე წლის დასასრული ისრაელისთვის და არა მხოლოდ ისრაელისთვის, არამედ მთელი რეგიონისთვის - ვლაპარაკობთ ისრაელის ომზე ჰამასის წინააღმდეგ. დღეს არის 73-ე დღე?
ჰადას მეიცადი: 74-ე, 70-ზე მეტი დღეა მიმდინარეობს - ომი ამდენ ხანს გაგრძელდა.
რადიო თავისუფლება: დიახ, ომი ჯერაც მიმდინარეობს და ჩვენ ვაკვირდებით აგრეთვე ამ ომის მიმართ დამოკიდებულებების დინამიკას - სხვაობას დასაწყისში არსებულსა და ახლანდელ დამოკიდებულებებს შორის. მსხვერპლი მთლიანობაში ძალიან დიდია, ორივე მხარეს და შეიცვალა ის, რომ ისრაელს სულ უფრო მეტად აკრიტიკებენ მშვიდობიან მოსახლეობაში დიდი მსხვერპლის გამო. აკრიტიკებენ, ადანაშაულებენ, ახლო პარტნიორებისგან კი მოდის ერთგვარი გაფრთხილება, მაგალითად, აშშ-ის პრეზიდენტისგან. როგორია თქვენი - ისრაელის ელჩის დაკვირვება?
ეს არის ისრაელის ომი და მას აქვს აშშ-ის სრული მხარდაჭერა დაასრულოს ეს საქმე, რომ ჰამასი აღარ აკონტროლებდეს და აღარ მართავდეს მსოფლიოს ამ ნაწილს.
ჰადას მეიცადი: გმადლობ, ნინო, ჩემი მოწვევისა და ამ შესაძლებლობისთვის. ვიტყვი, რომ ეს არის ძალიან ხანგრძლივი ომი. მე, როგორც ისრაელელი, ვერ ვიხსენებ ასეთ ხანგრძლივ ომს და ის გაგრძელდება, ვიდრე არ მივაღწევთ მის ორ მიზანს. ესენია: ჰამასის დამარცხება, რომ ის აღარ უქმნიდეს საფრთხეს ისრაელს და არც ღაზის პალესტინელ მოსახლეობას და [მეორე მიზანია] ყველა მძევლის დაბრუნება. ჰამასის ტყვეობაში უკვე 70 დღეზე მეტია იმყოფება 130 მძევალი. მუდმივი დინამიკაა და ჩვენი ბრძოლის ფონზე სიტუაცია იცვლება.
ომი არ არის მარტივი და სუფთა საქმე. ისრაელში ყოველ დილით გაიღვიძო და ნახო ჯარისკაცების სახელები, რომლებიც ბოლო 24 საათში დაიღუპნენ ღაზაში ჰამასის ტერორისტებთან ბრძოლაში - წარმოიდგინეთ, რა ზეგავლენას ახდენს ეს ერზე, რომელმაც 7 ოქტომბერს - ერთ დღეში დაკარგა 1200 ადამიანი, რაც, ყოველთვის ვიმეორებ, რომ არ არის მხოლოდ რიცხვი, არამედ ის, თუ როგორ მხეცურად, ბარბაროსულად დაესხნენ მათ თავს და ეს იყო სადიზმისა და სისასტიკის ამოფრქვევა და დიახ, ფაქტია, რომ ამის შემდეგ ჩავებით ომში.
რაც შეეხება თქვენს შეკითხვას საერთაშორისო პოზიციაზე: ჩვენ ძალიან ყურადღებით უნდა მოვუსმინოთ, რა ითქვა. ჯეიკ სალივანი, აშშ-ის [პრეზიდენტის] მრჩეველი ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში გასულ კვირაში იმყოფებოდა ისრაელში. აშშ, როგორც მეგობარი და პარტნიორი, ძალიან ჩართულია ომის მიმდინარეობასა და წინასწარ დაგეგმვაში, თუმცა ეს არის ისრაელის ომი და მას აქვს აშშ-ის სრული მხარდაჭერა დაასრულოს ეს საქმე, რომ ჰამასი აღარ აკონტროლებდეს და აღარ მართავდეს მსოფლიოს ამ ნაწილს. გასულ კვირას გამოქვეყნდა [ბრიტანეთის] საგარეო საქმეთა მინისტრ კამერონისა და მისი გერმანელი კოლეგის ერთობლივი სტატია. ისინი, ჩემი აზრით, ამბობენ ძალიან მნიშვნელოვან რამეს, რასაც ადამიანებმა ყურადღება უნდა მიაქციონ. ისინი აცხადებენ, რომ (პირდაპირ არ ვციტირებ) ცხადია, ყველას გვსურს მდგრადი ცეცხლის შეწყვეტის ხილვა, თუმცა ისრაელისთვის მოწოდება, რომ ახლავე, დაუყოვნებლივ შეწყვიტოს ცეცხლი, ნიშნავს, რომ დავივიწყოთ, რატომ არის ისრაელი ამ ომში და მეორე - ეს არ იქნება მდგრადი, არ მიგვიყვანს მდგრად ცეცხლის შეწყვეტამდე, მშვიდობამდე რეგიონში, თუკი ცეცხლი ახლა შეწყდება.
რადიო თავისუფლება: ცეცხლის შეწყვეტას მივუბრუნდები, ახლა მინდა ისრაელის მიზნებზე გკითხოთ - ერთი მიზანი არის ჰამასის დამარცხება და მეორე - მძევლების გათავისუფლება. გაქვთ თუ არა საკმარისი ინფორმაცია მათზე: ცოცხლები არიან თუ არა, როგორ არიან? ვიცით, რამდენიმე დღის წინ ტრაგიკული ინციდენტი მოხდა - მძევლები ისრაელელი სამხედროების „მეგობრულ ცეცხლს“ ემსხვერპლნენ. დიახ, არ არსებობს მარტივი ომი. აგრეთვე აზრს მოკლებულია მსხვერპლის სტატისტიკების შედარება, მაგრამ ეს სტატისტიკა მნიშვნელოვანია. ჯერ მძევლებზე მიპასუხეთ, თუ შეიძლება, რისი თქმაც საჯაროდ შეიძლება.
ისრაელისთვის მოწოდება, რომ ახლავე, დაუყოვნებლივ შეწყვიტოს ცეცხლი, ნიშნავს, რომ დავივიწყოთ, რატომ არის ისრაელი ამ ომში და მეორე - ეს არ იქნება მდგრადი ცეცხლის შეწყვეტა.
ჰადას მეიცადი: ძალიან გულახდილად გიპასუხებთ: მიმდინარეობს დაზვერვითი საქმიანობა მაქსიმალური ინფორმაციის მოსაპოვებლად. გვაქვს თუ არა სრული ინფორმაცია? - არა. იცით, რომ დროდადრო ისრაელის თავდაცვის ძალები ზოგიერთ ოჯახს ატყობინებენ მათ ახლობლებზე, რომლებიც მძევლებად ითვლებოდნენ და მოიპოვეს ინფორმაცია, რომ ცოცხლები აღარ არიან. ზოგიერთი ცოცხლად წაიყვანეს ისრაელიდან და მძევლობაში ჰამასის წევრებმა დახოცეს. ოპერაციის წინვლასთან ერთად მეტი და მეტი ინფორმაცია მოდის. გვაქვს თუ არა მთელი ინფორმაცია? - ნამდვილად არა.
თქვენ ახსენეთ ძალიან, ძალიან ტრაგიკული შემთხვევა, რომელიც პარასკევს ღამით მოხდა. ამ შემთხვევაზე სათქმელი არაფერია: იმ ჯარისკაცების ვინაობის ცოდნის გარეშეც დარწმუნებული ვარ, რომ არაფერი უნდოდათ იმაზე მეტად, ვიდრე მძევლების გათავისუფლება. მაგრამ, ისინი ომში არიან, მუდმივი მანიპულაციების გარემოცვაში - როცა ჰამასის ტერორისტები ცდილობენ მათ შეტყუებას სხვადასხვა ჩასაფრებაში. ეს შემთხვევა დასრულდა ყველაზე ტრაგიკულად, რისი წარმოდგენაც კი ოდესმე შეგვეძლო. სრული ინფორმაცია არ გვაქვს.
ჰამასი მიმართავს აგრეთვე ფსიქოლოგიურ ტერორს. ისინი ავრცელებენ ვიდეოებს მძევლებზე, რომლის ნაწილზეც მოვყვები: ორი კვირის წინ ჰამასმა განაცხადა, რომ კფირ ბიბასი - პატარა წითურთმიანი ბიჭი, მგონი ყველაზე პატარა მძევალი მსოფლიოში, რომელიც ორი დღის წინ 11 თვის გახდა და მძევლად როცა აიყვანეს, ცხრა თვის იყო - და დედამისი დაიხოცნენ. მათ აგრეთვე გაავრცელეს ვიდეო, რომელშიც ასახულია მძევლობაში მყოფი მამა. იყო ასევე ვიდეო, რომელზეც ნირ ოზის კიბუციდან გატაცებული ხანდაზმული კაცები იყვნენ ასახულები, 80-90 წელს მიტანებული ადამიანები. სიტყვები არ გვყოფნის ამ დონის სისასტიკის აღსაწერად - როცა მიმდინარეობს ფსიქოლოგიური ომი ამ ადამიანების ოჯახების მიმართ.
აღმოვაჩინეთ 1500 გვირაბი და მათი უდიდესი ნაწილი სკოლების, მეჩეთების, გაეროს ნაგებობების და რა თქმა უნდა, საავადმყოფოების ქვეშ არის...
რაც შეეხება თქვენს მეორე შეკითხვას - მსხვერპლზე. დიახ, რაოდენობაზე არ არის...
რადიო თავისუფლება: თითოეული სიცოცხლე მნიშვნელოვანია.
ჰადას მეიცადი: დიახ, თითოეული სიცოცხლე მნიშვნელოვანია.
რადიო თავისუფლება: და, განსაკუთრებით - უდანაშაულო ადამიანის სიცოცხლე.
ჰადას მეიცადი: ომის დაწყებიდანვე ყველაფერს ვაკეთებდით ღაზის არამეომარი მოსახლეობის საბრძოლო მოქმედებების ზონიდან ევაკუაციისთვის. ჩვენთვის ტრაგედიაა ისრაელის თავდაცვის ძალებისა და ჰამასის ტერორისტების ორმხრივი ცეცხლის არეალში მოყოლილი ყოველი პალესტინელის სიცოცხლის დაკარგვა. ჩვენთვის ეს ტრაგედიია, ჰამასისთვის კი, საუბედუროდ - სტრატეგია. ვხედავთ, რომ ეს არის მათი სტრატეგიული გეგმა - მშვიდობიან მოსახლეობაში დიდ მსხვერპლს ისინი იყენებენ ზეწოლის გასაზრდელად. რატომ ვამბობ ამას? - ვინაიდან, ჩვენ აღმოვაჩინეთ 1500 გვირაბი და მათი უდიდესი ნაწილი სკოლების, მეჩეთების, გაეროს ნაგებობების და რა თქმა უნდა, საავადმყოფოების ქვეშ არის, ანუ ყველა ისეთ ადგილას, რომელიც უსაფრთხოდ ითვლება. კიდევ ერთს ვიტყვი: ამ დრომდე ისრაელის მიმართულებით ნასროლია 13 ათასზე მეტი რაკეტა და ჭურვი. ვხედავთ, რომ მათ ისვრიან უსაფრთხო ზონებიდან - ადგილებიდან, სადაც მოსახლეობა უნდა იღებდეს ჰუმანიტარულ დახმარებას და ადგილებიდან, სადაც არ მიმდინარეობს საბრძოლო მოქმედებები. ჰამასი ასეთ ადგილებს იყენებს რაკეტების გასაშვებად. გავიმეორებ, რომ ჩვენთვის ეს ტრაგედიაა, მათთვის კი - სტრატეგია.
ისინი დებენ რიცხვებს და აცხადებენ, რომ ყველა, ვისაც კი ომი შეეხო მშვიდობიანი მოსახლეობაა. ელემენტარული ლოგიკაც საკმარისია ამის არდასაჯერებლად.
რადიო თავისუფლება: რომ დავასრულოთ საუბარი სტატისტიკაზე (არ მომწონს ეს სიტყვა, როცა ადამიანების სიცოცხლეს ეხება და არც არავის მოსწონს, ალბათ). თქვენ არ ენდობით ჰამასის სტატისტიკას მსხვერპლზე. ცდილობთ საკუთარი სტატისტიკის წარმოებას მსხვერპლზე მშვიდობიან მოსახლეობაში?
ჰადას მეიცადი: ახლა არა - როგორც ვიცი, არ გვაქვს ამისი შესაძლებლობა. თუკი ჰამასი იტყოდა, რომ საერთო რაოდენობიდან ნაწილი ჰამასის წევრია და ნაწილი მშვიდობიანი მოსახლეობა... მაგრამ, ისინი დებენ რიცხვებს და აცხადებენ, რომ ყველა, ვისაც კი ომი შეეხო მშვიდობიანი მოსახლეობაა. ელემენტარული ლოგიკაც საკმარისია ამის არდასაჯერებლად. ჩემგან ადრეც მოისმენდით, რომ ჰამასის სიტყვას ისევე უნდობლად ვეკიდებით, როგორც აისისის სიტყვას. როგორ უნდა ვენდო იმ ორგანიზაციის სიტყვას და უცებ ჩავთვალო ინფორმაციის სანდო წყაროდ, რომლის მიზანი კვლაა.
რადიო თავისუფლება: ანუ, თქვენით ვერ ახერხებთ [სტატისტიკის წარმოებას]?
ჰადას მეიცადი: ვერა.
რადიო თავისუფლება: თუმცა, ვლაპარაკობთ ათასობით ადამიანზე.
ჰადას მეიცადი: ჩვენ ვლაპარაკობთ [მსხვერპლის] დიდ რაოდენობაზე, ვლაპარაკობთ ომზე, ძალიან სასტიკ ომზე. ვლაპარაკობთ მტერზე, რომელიც პირდაპირი გაგებით, საკუთარი ხალხის ზურგსუკან იმალება, საკუთარ ფარად აქცია ის, რასაც უბრალოდ ისრაელი კი არ ამტკიცებს, არამედ დიდი ბრიტანეთისთვის, აშშ-ისთვის, ევროკავშირისთვის ეს არის ფაქტი - ჰამასი ცოცხალ ფარად იყენებს საკუთარ ხალხს.
რადიო თავისუფლება: გაეროს რაც შეეხება: მიმდინარეობს მოლაპარაკებები რეზოლუციის მორიგ პროექტზე, რომელშიც ისინი იყენებენ ფორმულირებას - „ბრძოლის შეჩერება“ ჰუმანიტარული მიზნებით. ისრაელის პრეზიდენტმა, თუ არ მეშლება, გუშინ განაცხადა, რომ ისრაელი მზად არის მორიგი ცეცხლის შეწყვეტისთვის, რომ კვლავ შეეცადოს მძევლების გათავისუფლებას. ეს მიზანი ნათელია. რას იტყოდით ღაზაში მყოფი ადამიანების ჰუმანიტარული დახმარებით უზრუნველყოფაზე?
უშიშროების საბჭო ძალიან პატივსაცემი, მაგრამ სინამდვილეში ძალიან პოლიტიკური უწყებაა. მასში გაერთიანებულია 15 ქვეყანა და ისინი მაგიდას უსხდებიან თავიანთი პოლიტიკური ხედვებით.
ჰადას მეიცადი: ღაზაში ყოველდღიურად ასობით სატვირთო მანქანა შედის. ომის დასაწყისში 5000-ზე მეტი მანქანა შედიოდა, დატვირთული ათასობით ტონა სამედიცინო მასალით, სურსათით, წყლით, კარვებითა და თბილი ტანსაცმლით. ჩვენ ვხედავთ, რომ ჰამასი იტაცებს ღაზაში შესულ დახმარებას და საკუთარ მკვლელობის მანქანას ახმარს. ჰუმანიტარული დახმარება მხოლოდ რაფიდან არ შედის, არამედ საკონტროლო პუნქტი მუშაობს ქერემ შალომშიც, რომელიც ისრაელის ტერიტორიაზეა, იმის საჩვენებლად, რომ ყველაფერს ვაკეთებთ ღაზაში ჰუმანიტარული დახმარების შედინების ხელშეწყობისთვის. ის, რაც პრეზიდენტმა ჰერცოგმა განაცხადა, ეხება ამ ომის მიზნებს - ჰამასის დამარცხებასა და მძევლების გათავისუფლებას: თუკი იქნება სანდო შეთანხმება, ისრაელი გააკეთებს ყველაფერს მეტი მძევლის გასათავისუფლებლად.
რაც შეეხება გაეროს რეზოლუციას, რომლის ტექსტის დეტალებიც ჩემთვის ცნობილი არ არის, დახურული მოლაპარაკებები მიმდინარეობს, მაგრამ ნებისმიერი რეზოლუცია, რომელიც შეიცავს მოწოდებას ცეცხლის დაუყოვნებლივ შეჩერებაზე, ვერ იქნება მისაღები და ხელს არ შეუწყობს რეგიონის სტაბილურობას მომავალში.
რადიო თავისუფლება: რეზოლუციის პროექტი ეხება „დაპირისპირების დაუყოვნებლივ შეჩერებას“, რეზოლუციაში გამოხატულია „ღრმა შეშფოთება ღაზაში არსებული მძიმე და სწრაფად გაუარესებადი ჰუმანიტარული ვითარებისა და მშვიდობიან მოსახლეობაზე მისი მძიმე ზეგავლენის გამო“. კიდევ ერთხელ ადასტურებს [უშიშროების] საბჭოს ძლიერ შეშფოთებას ქალებსა და ბავშვებზე ამ კონფლიქტის არაპროპორციული ზეგავლენის გამო. ხაზს უსვამს ჰუმანიტარული დახმარებისა და სამედიცინო მუშაკებისადმი პატივისცემისა და მათი დაცვის ვალდებულებას. ცნობად იღებს ჰუმანიტარული დახმარების მიწოდების დასაჩქარებლად ისრაელის მიერ ქარემ აბუ სალემი/ქერემ შალომის გამშვები პუნქტების ხელახლა გახსნას. რეალურად, უშიშროების საბჭოს ან ვინმე სხვისი რეზოლუცია არ უნდა იყოს საჭირო და აუცილებელი დახმარების მისაწოდებლად.
ჰადას მეიცადი: არა, არ არის საჭირო. უშიშროების საბჭო ძალიან პატივსაცემი, მაგრამ სინამდვილეში ძალიან პოლიტიკური უწყებაა. მასში გაერთიანებულია 15 ქვეყანა და ისინი მაგიდას უსხდებიან თავიანთი პოლიტიკური ხედვებით. იქ არის რუსეთი, ჩინეთი...
რადიო თავისუფლება: დიახ, ინტერესთა დიდი ნარევია.
ჰადას მეიცადი: რეალურად, ეს პოლიტიკური ორგანოა. შესაძლოა, საუკეთესოა, რაც გაგვაჩნია, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ, მაგრამ არც თუ უშეცდომო.
ჩვენ იქ არაფერი გვესაქმება, არ ვგეგმავთ ოკუპაციას, არ ვგეგმავთ ღაზის სექტორის მართვას. პალესტინელებმა უნდა მართონ საკუთარი თავი. ისრაელს სჭირდება უსაფრთხოების გარანტიები.
რადიო თავისუფლება: გაეროს რეფორმირების საჭიროება ცალკე თემაა, რაზეც აქტიურად მსჯელობენ უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრის შემდეგ, მაგრამ ახლა ამისთვის დრო არ გვაქვს და მე გადავალ „ჰამასის დამარცხების“ თემაზე - რას ნიშნავს ეს? სად არის ეს წერტილი? მესმის, ადვილი არ არის ამისი განმარტება, მაგრამ გაქვთ რაიმე წარმოსახვა წერტილისა, ვითარებისა, როცა ისრაელი გამოაცხადებს, რომ ჰამასი დამარცხებულია? ნიშნავს ეს განდევნას, აღმოფხვრას ჰამასისა და მასთან დაკავშირებული ადამიანებისა - ღაზაში, მსოფლიოში?..
ჰადას მეიცადი: ეს ნიშნავს, რომ ჰამასმა ვეღარ შეძლოს ამ ტერიტორიის მართვა და კონტროლი, ისრაელისთვის საფრთხის შექმნა. ეს იქნება ჰამასის დამარცხება. ვფიქრობ, ამისი მაგალითებიც გვაქვს აისისის წინააღმდეგ კოალიციის ომიდან. არ ვთვლი, რომ აისისი, როგორც მსოფლიოს სხვადასხვა წერტილში მყოფი შეშლილი, რადიკალი ადამიანების იდეა, გაქრა. აისისი აღარ არის ორგანიზაცია, რომელსაც უკავია გარკვეული ტერიტორია და შეუძლია დაჩაგროს ან თავს დაესხას ადამიანებს, ან განახორციელოს თავდასხმები თავის ტერიტორიასა და მთელ მსოფლიოში. ჩვენ ვლაპარაკობთ ჰამასის ფინანსურად მოხრჩობაზეც. რამდენიმე დღის წინ საფრანგეთმა უმასპინძლა საერთაშორისო კონფერენციას. მასში 20-ზე მეტი ქვეყანა მონაწილეობდა, ისრაელის ჩათვლით და განიხილებოდა რა უნდა გაკეთდეს ჰამასისნაირი ორგანიზაციის დაფინანსების პრევენციისთვის. ვიცით, რომ ჰანია, მაშალი და ჰამასის მთელი ხელმძღვანელობა სხედან კატარში და მილიარდერები არიან. ეს არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მეთოდი, რომელიც უნდა იყოს გამოყენებული.
რადიო თავისუფლება: დიახ, ბევრი რამ არის მოსაგვარებელი ომში მყოფი ქვეყნის მიერ, მათ შორის, მომავალი სიტუაციების ფორმირება და დაგეგმვა, გარკვეული წესრიგისა, რაც, ცხადია, არ არის მარტივი ამოცანა. არც აქამდე ყოფილა [მარტივი] ისრაელსა და პალესტინას შორის. „ღაზა არ იქნება არც ჰამასტანი, არც ფატაჰსტანი“ - ეს ბენიამინ ნეთანიაჰუს სიტყვებია. მან აგრეთვე განაცხადა, რომ „არ დაუშვებს, ისრაელი წავიდეს ოსლოს [შეთანხმებების] მსგავს შეცდომაზე“. რაზე ვლაპარაკობთ ახლა? როგორ წარმოგიდგენიათ თქვენი ქვეყნის მომავალი იქ, სადაც ის ახლა არსებობს - პალესტინის გვერდით და აგრეთვე, რას იტყვით „ორი სახელმწიფოს“ გზით საკითხის მოგვარებაზე - როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ მიდგომისადმი ახლა?
პალესტინურმა საზოგადოებამ უნდა გაიგოს, რომ ისრაელმა აქ უნდა იარსებოს და უნდა ვილაპარაკოთ თანაცხოვრებაზე და არა განდევნაზე, აღმოფხვრაზე და ა.შ.
ჰადას მეიცადი: ღაზამ მომავალში უნდა გაიაროს ორი მთავარი პროცესი. ერთი არის დემილიტარიზაცია. ერთ დღესაც ღაზის სექტორმა, პალესტინელებმა თავად უნდა მართონ საკუთარი თავი. ეს არაერთხელ განგვიცხადებია: ჩვენ იქ არაფერი გვესაქმება, არ ვგეგმავთ ოკუპაციას, არ ვგეგმავთ ღაზის სექტორის მართვას. პალესტინელებმა უნდა მართონ საკუთარი თავი. ისრაელს სჭირდება უსაფრთხოების გარანტიები. მათ უნდა გაიარონ დემილიტარიზაციის პროცესი და მეორე არის დერადიკალიზაცია და ამ შემთხვევაში ვლაპარაკობთ აგრეთვე დასავლეთ ნაპირზე. ორ თვეზე მეტი გავიდა 7 ოქტომბრის შემდეგ და არც პრეზიდენტ [მაჰმუდ] აბასს და არც მისი მთავრობის რომელიმე წარმომადგენელს დაუგმია ჰამასის ნამოქმედარი, არამედ გვესმის ამის საპირისპირო - რომ ჰამასი მათი ოჯახის ნაწილია. საზოგადოებრივი აზრის ძალიან საინტერესო კვლევა გამოაქვეყნა პალესტინელმა მკვლევარმა ხალილ შიკაკიმ, რომლის ოფისიც დასავლეთ ნაპირზეა. ის ლაპარაკობს დასავლეთ ნაპირზე მცხოვრებ პალესტინელთა მზარდ მხარდაჭერაზე ჰამასის მიმართ და აგრეთვე აღნიშნავს ფაქტს, რომ იქაური მოსახლეობის 85%-ს არ უნახავს შვიდი ოქტომბრის ამსახველი ვიზუალური მასალა. ეს ნიშნავს ფაქტების უგულებელყოფას და ვითარებაში გარკვევის სურვილის არქონას, რაც, მინიმუმ, ძალიან პრობლემური ვითარებაა. მე ვამბობ, რომ უნდა განხორციელდეს დერადიკალიზაციის პროცესი, რომელშიც პალესტინურმა საზოგადოებამ უნდა გაიგოს, რომ ისრაელმა აქ უნდა იარსებოს და უნდა ვილაპარაკოთ თანაცხოვრებაზე და არა განდევნაზე, აღმოფხვრაზე და ა.შ.
რადიო თავისუფლება: ვისთან აპირებს ლაპარაკს ისრაელი? თქვენი აზრით, ვინ წარმოადგენს პალესტინას, პალესტინელებს?
ჰადას მეიცადი: ვთვლი, რომ ეს ახლა ნაკლებად რელევანტური შეკითხვაა - ეს პალესტინელების გადასაწყვეტია და არა - ჩემი. ახლა მე, როგორც ისრაელის წარმომადგენელმა, რომ დავიწყო ამორჩევა - ვინ უნდა წარმოადგინოს [პალესტინელები] და ვინ არა, გამაკრიტიკებთ.
ჩვენ იძულებული გავხდით ჩავრთულიყავით ომში ჰამასის დასამარცხებლად. თუკი მე ბოლომდე არ მივიყვან საქმეს და არ ამოვძირკვავ ჰამასს ღაზის სექტორიდან, ეს ციკლი გაგრძელდება, ეს რადიკალიზაცია გაგრძელდება.
რადიო თავისუფლება: რომელმა პალესტინელებმა, რომლებიც...
ჰადას მეიცადი: საბოლოოდ გვჭირდება პალესტინის ხელმძღვანელობა, რომელიც მისსავე საზოგადოებაში ებრძვის რადიკალიზაციას, რომელიც ისე მართავს თავის ტერიტორიას, რომ საფრთხე არ შეექმნას ისრაელს. არ ვთვლი, რომ ისრაელმა უნდა დაასახელოს, გადაწყვიტოს, ვინაიდან გამაკრიტიკებთ და მეტყვით - თქვენ რატომ წყვეტთ, პალესტინელებმა უნდა აირჩიონ თავიანთი ხელმძღვანელობაო.
ნინო, თუ შეიძლება დავამატებ კიდევ ერთს ახლო აღმოსავლეთის მომავალზე. ჰამასის დამარცხება არსებითია, ვინაიდან ჰამასი არის წინაღობა ნებისმიერი სახის თანაცხოვრებისა და მშვიდობისთვის. როცა ვხედავ ადამიანებს, საქართველოშიც, ზოგიერთ წრეებში...
რადიო თავისუფლება: მივალთ მაგ საკითხამდეც.
ჰადას მეიცადი: კარგით, როცა მივალთ, მინდა ამ საკითხის სხვა რაღაცასთან დაკავშირება.
ირანიც პრობლემის ნაწილია - პრობლემის მთავარი ნაწილია, როცა ვლაპარაკობთ ჰამასზე და პალესტინის ისლამუს ჯიჰადზე. როცა ვმსჯელობთ ახლო აღმოსავლეთის მომავალზე, ირანი არის პრობლემის ნაწილი და არა პრობლემის მოგვარების ნაწილი და საერთაშორისო თანამეგობრობამ უნდა იზრუნოს ამ საკითხის გადაჭრაზე მომავალში.
რადიო თავისუფლება: როცა ახსენებთ პალესტინელებს, ვინ წარმოგიდგენიათ - დღეს, ომის ვითარებაში: ისინი საუკეთესო შემთხვევაში არიან ლტოლვილები, ვინც თავის გადარჩენა შეძლო, უარეს შემთხვევაში კი დაბომბვის ქვეშ არიან და იხოცებიან. ვინ შეიძლება მოელოდეს დღეს პალესტინელებისგან საზოგადოების რეფორმირებას, დერადიკალიზაციას? მინიმუმ, ძალიან ბუნდოვანია [ასეთი მოლოდინი].
ჰადას მეიცადი: ნება მომეცით, გკითხოთ: 6 ოქტომბერს ცეცხლი შეწყვეტილი იყო. ჰამასმა ჩაიდინა ერთ-ერთი ყველაზე სასტიკი ტერორისტული თავდასხმა, რაც კი აქამდე გვინახავს. ჩვენ იძულებული გავხდით ჩავრთულიყავით ომში ჰამასის დასამარცხებლად. თუკი მე ბოლომდე არ მივიყვან საქმეს და არ ამოვძირკვავ ჰამასს ღაზის სექტორიდან, ეს ციკლი გაგრძელდება, ეს რადიკალიზაცია გაგრძელდება. რა იქნება, თუკი ჰამასი აქედან გამარჯვებული გამოვა? რა გზავნილი იქნება ეს არა მხოლოდ პალესტინელებისთვის, არა მხოლოდ ჩემი რეგიონისთვის, არამედ ექსტრიმიზმისა და ტერორიზმისთვის მთელ მსოფლიოში? ასე რომ, დიახ, მოცემულ მომენტში, გეთანხმებით, არც ისე ნათელია ყველაფერი, უამრავი მტვერია ჰაერში და არ შემიძლია კრისტალურად სუფთა პასუხი გაგცეთ, მაგრამ შემიძლია გითხრათ - ამ ციკლის დარღვევა თუ მინდა, თუ მინდა ნაკლებად რადიკალიზებული მომავალი, პირველი, რაც უნდა გავაკეთო, უნდა უზრუნველვყო, რომ ჰამასი აღარ მართავდეს ღაზის სექტორს.
ხედავ ვიდეომასალას, გესმის მსხვერპლის რაოდენობაზე, ყველას გვინდა დაუყოვნებლივი ცეცხლის შეწყვეტა, ხვალ დილითვე. ყველას გვინდა, რომ ვიცხოვროთ სამყაროში ომების გარეშე.
რადიო თავისუფლება: მგონი, უკვე დაიწყეთ იმ ადამიანებისთვის პასუხის გაცემა... როცა გესმის ცნობები დიდი რაოდენობით მსხვერპლზე მშვიდობიან მოსახლეობაში, სრულიად ბუნებრივია სოლიდარობის ეს განცდა ყველაზე დაუცველის მიმართ ომებში და ამ კონკრეტულ ომში. ჩვენ ახლახან, მიმდინარე თვეში, თუ არ ვცდები, ვიხილეთ პეტიცია, რომელსაც მხოლოდ ქართველები არ აწერენ ხელს, მაგრამ გამოქვეყნდა ქართულ მედიაპლატფორმაზე. თვლით, რომ მნიშვნელოვანია ასეთ პეტიციაზე პასუხის გაცემა? პეტიციაში ვკითხულობთ: „ჩვენ არ ვიზიარებთ მთელი პალესტინელი ხალხის კოლექტიურ დასჯას „ჰამასის“ 7 ოქტომბრის ძალადობრივი ქმედებებისთვის“, აგრეთვე - „მოვითხოვთ: ცეცხლის დაუყოვნებლივ შეწყვეტას, ყველა მძევლის გათავისუფლებას, ადმინისტრაციულ პატიმრობაში მყოფი ყველა პირის გათავისუფლებას, არასრულწლოვანი პატიმრების ჩათვლით, გენოციდის დასრულებას, აპარტეიდის დასრულებას, ოკუპაციის დასრულებას“.
ჰადას მეიცადი: უპირველესად ვიტყვი, ჩემთვის მნიშვნელოვანია ვუპასუხო თითოეულ ქართველს, ვინც ჩემს ქვეყანას ამა თუ იმ ქმედებისკენ მოუწოდებს. ზოგადად თუ ვიტყვი, ჩემი, როგორც ელჩის საქმე აქ არის საუბარი და მე ყოველთვის ვიწვევ ადამიანებს, ისრაელის მიმართ ყველაზე კრიტიკულად განწყობილებსაც, ვინც სოციალურ მედიაშია. ჩემი კარი მათთვის მუდამ ღიაა, რომ მოვიდნენ, დავსხდეთ და ვისაუბროთ, რადგან მე მართლაც ასე მჯერა. ამ პეტიციაზე რამდენიმე რამის თქმა მინდა. ეს არის რამდენიმე რამის ნარევი და ამიტომაც ნაკლებად დამაჯერებელი პეტიციაა - მე ასე ვხედავ. ბუნებრივია და ძალიან სწორად თქვით, რომ ბუნებრივია, როცა ხედავ ვიდეომასალას, გესმის მსხვერპლის რაოდენობაზე, ყველას გვინდა დაუყოვნებლივი ცეცხლის შეწყვეტა, ხვალ დილითვე.
ვთვლი, რომ ისრაელი-პალესტინის კონფლიქტი რთულია და დიდი სხვაობაა ჰამასის წინააღმდეგ ომსა და პალესტინის სახელმწიფოს მოთხოვნას შორის...
ყველას გვინდა, რომ ვიცხოვროთ სამყაროში ომების გარეშე. დასაწყისშიც ვთქვი, რომ ჩვენთვის, როგორც ერისთვის, ადვილი არ არის ამდენი ხნის განმავლობაში ვიყოთ ომში. მაგრამ, ჰკითხეთ საკუთარ თავს... და ისევ დიდი ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა მინისტრ კამერონისა და გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრ ბერბოკის სტატიასთან მივდივარ - თუკი ახლა შევწყვეტთ, ეს არ იქნება მდგრადი და ძალადობა გაგრძელდება. დავუშვათ, ახლავე გავჩერდი - რა მოხდება? ჰამასი განიარაღდება? ჰამასი ჰუმანურად განაცხადებს - კარგით, ყველა მძევალს სახლში ვუშვებო? - ერთადერთი, რაც მოხდება არის ის, რომ ჰამასი გამოიყენებს დროს ხელახალი შეიარაღებისთვის, გადაჯგუფებისთვის და კვლავ შეეცდება იმავეს გამეორებას, რაც ჩაიდინა, ვინაიდან ეს არის მათი მიზანი. ვთვლი, რომ ამ პეტიციაში არეულია მძევლების გათავისუფლება და ცეცხლის შეწყვეტა აპარტეიდსა და გენოციდთან. ეს არის ფაქტების სრულიად არასწორად აღქმა. ვინაიდან, არანაირი გენოციდი და აპარტეიდი არ არის. ამ ყველაფრის ერთ პეტიციაში მოქცევა და მტკიცება, რომ ასე ხდება, სრულიად არასწორია. ვთვლი, რომ ისრაელი-პალესტინის კონფლიქტი რთულია და დიდი სხვაობაა ჰამასის წინააღმდეგ ომსა და პალესტინის სახელმწიფოს მოთხოვნას შორის, რაზე პოლიტიკური კამათიც მიმდინარეობს მრავალი წლის განმავლობაში და კვლავაც გაგრძელდება, მაგრამ ის, რაც ახლა ხდება ღაზაში, არის ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლა.
რადიო თავისუფლება: აწმყოსა და მომავლისთვის მაქსიმალურად შესაბამისი, ადეკვატური გადაწყვეტილებების მისაღებად, საჭიროა სათანადოდ გაანალიზდეს - რატომ მოხდა 7 ოქტომბერი? მესმის, რომ საჯაროდ დეტალებზე ვერ ილაპარაკებთ, მაგრამ იცით ახლა მეტი, ბევრად მეტი, ან რაიმე დეტალები - რატომ მოხდა ეს? თქვენ იცოდით, რომ საფრთხე არსებობდა.
ჰადას მეიცადი: „რატომ“-ზე პასუხი ადვილია - იმიტომ, რომ ეს არის ჰამასის დღის წესრიგი. თქვენს წინა შეკითხვას რომ მივუბრუნდეთ, მსურს დავამატო, რომ ყველა, ვინც პალესტინელებზე ზრუნავს, რაც კარგად მესმის და თითოეული ადამიანის სიკვდილი ტრაგედიაა, უპირველესად უნდა გამოდიოდეს ღაზის ჰამასისგან გათავისუფლებისკენ მოწოდებით, რომ დასრულდეს ჩაგვრის ეს თექვსმეტწლიანი ციკლი.
ომის დასრულებისთანავე იქნება დეტალური გამოძიება და შედეგები გასაჯაროვდება. ახლა ჩვენ ვიბრძვით.
რადიო თავისუფლება: არ მგონია, [პალესტინელებს] შეეძლოთ ამისი გაკეთება.
ჰადას მეიცადი: თუკი პეტიციას აწერ ხელს და ცდილობ...
რადიო თავისუფლება: აჰა, პეტიციის ავტორებს გულისხმობთ?
ჰადას მეიცადი: დიახ, ვგულისხმობ მათ, ვინც პეტიციას აწერს ხელს და სურს უკეთეს მომავალს შეუწყოს ხელი, უპირველესად უნდა გაიაზრონ ფაქტი, რომ ღაზაში მცხოვრები პალესტინელები 16 წელია ერთ-ერთი ყველაზე რადიკალური ტერორისტული ორგანიზაციის ჩაგვრის ქვეშ იმყოფებიან. თქვენი მეორე შეკითხვა ეხებოდა...
რადიო თავისუფლება: 7 ოქტომბერს - რატომ ვერ მოხერხდა ამ კატასტროფული, ტრაგიკული ამოფრქვევის თავიდან აცილება?
ჰადას მეიცადი: მერწმუნეთ, ნინო, ამისი თავიდან აცილება რომ შესაძლებელი ყოფილიყო... ყოველ დილით, როცა ვიღვიძებ და ისრაელელების უმრავლესობა როცა იღვიძებს, კვლავ და კვლავ იაზრებს, რომ მოხდა 7 ოქტომბერი და ვართ ამ ვითარებაში. არ არსებობს ადამიანი ისრაელში, ვისაც არ ენდომებოდა ამის თავიდან აცილება. რატომ მოხდა? - ვინაიდან ამისთვის არის მოწოდებული ჰამასი - ისრაელის განადგურებისთვის. ხმამაღლა აცხადებენ, რომ გამოიყენებენ ყველა შესაძლებლობას რაც შეიძლება საშინელი ტერორისტული თავდასხმის განსახორციელებლად და რაც შეიძლება ბევრი ისრაელელის დასახოცავად. ხალედ მეშალი კი კატარიდან აცხადებს, წარმოიდგინეთ დღე, როცა ახლო აღმოსავლეში ისრაელი აღარ იარსებებსო. რატომ მოხდა - იმ გაგებით, თუ რატომ დაგვემართა ეს, ამის შესახებ სულ უფრო მეტი ინფორმაცია გროვდება ისრაელში და ცხადია, ბევრი ოჯახი ითხოვს პასუხებს მთავრობისგან.
რადიო თავისუფლება: ამას ეხებოდა ჩემი შეკითხვა - რატომ აღმოჩნდა შეუძლებელი ამის თავიდან აცილება?
ჰადას მეიცადი: დიახ, მთავრობას სთხოვენ პასუხებს. ომის დასრულებისთანავე იქნება დეტალური გამოძიება და შედეგები გასაჯაროვდება. ახლა ჩვენ ვიბრძვით.
ჰამასი უნდა დამარცხდეს და ვიდრე ეს არ მოხდება, ჩვენ ომს ვერ შევწყვეტთ...
რადიო თავისუფლება: მხოლოდ ომის შემდეგ მოხდება?
ჰადას მეიცადი: მხოლოდ ომის შემდეგ.
რადიო თავისუფლება: არ თვლით, რომ გარკვეული სახის გადაწყვეტილებების [მიღება ახლაა საჭირო]?
ჰადას მეიცადი: ვთვლი, რომ ახლა შეუძლებელია ამის გაკეთება. როგორ მოვახერხებთ [გამოძიებას]? ამისთვის სინამდვილეში საჭირო იქნება მთელი სარდლობისა და უამრავი ადამიანის მონაწილეობა. ისინი კი ახლა ბრძოლაში, გამარჯვებისკენ სვლაში არიან ჩართულები და გამოძიებას ვერ დაიწყებენ. ვიცი, როგორ მოვიქეცით ლიბანის მეორე ომისა, თუ სხვა მასშტაბური მოვლენისა და ინციდენტის შემდეგ. ადამიანები უნდა შეიკრიბონ და დაიწყონ გამოძიების სრული პროცესი. ამას ვერ მოახერხებ, როცა ომში ხარ. თუმცა, მე სულ ვიმეორებ, რომ გამოძიება იქნება, უპირველეს ყოვლისა იმის გამო, რომ ისრაელის საზოგადოება პასუხებს ითხოვს.
რადიო თავისუფლება: ბრძანებთ, რომ [გამოძიება] იქნება.
ჰადას მეიცადი: ვამბობ, რომ ეს მოხდება ომის შემდეგ. როცა ვამბობ, ახლა ვერ გამოვიძიებთ და ეს ომის შემდეგ გაკეთდება, არ ნიშნავს, რომ ამ საკითხის „ჩარეცხვა“ მოხდება. ასი პროცენტით დარწმუნებული ვარ, რომ ეს მოხდება, ვინაიდან მე ვამაყობ ისრაელის საზოგადოებით და ეს არის დემოკრატიული ქვეყნის გზა, როცა არსებობს სახელმწიფოსა და მოქალაქეებს შორის კონტრაქტი - პასუხები გასაცემია და ასი პროცენტით დარწმუნებული ვარ, რომ ასეც იქნება.
რადიო თავისუფლება: კარგით. და მაინც, ეს არის ომი, რომელშიც ისრაელი დიდხანს და მარტო ვერ იქნება. ისრაელს ამ ომში სჭირდება მხარდაჭერა და ვფიქრობ, ამ თვალსაზრისით იქნება რთული ფაზებიც, არა?
ჰადას მეიცადი: როგორც უკვე ვთქვი, ყველა ომს აქვს თავისი დინამიკა. ამ ეტაპზე ჩვენ გვაქვს საჭირო მხარდაჭერა, ვინაიდან მსოფლიო ლიდერებს და დასავლეთის წამყვანი ქვეყნების მოქალაქეთა უმრავლესობასაც კარგად ესმით, რას ვაკეთებთ და ესმით ის, რომ ჰამასი უნდა დამარცხდეს და ვიდრე ეს არ მოხდება, ჩვენ ომს ვერ შევწყვეტთ, რადგან წინააღმდეგ შემთხვევაში, ახლო აღმოსავლეთის მომავალზე ეს ბევრად უარეს ზეგავლენას იქონიებს.